ۇلتتىق كيىمدەر تۋرالى مالىمەتتەر. باس كيىمدەر جاساۋ
ەڭبەككە باۋلۋ 4 سىنىپ
ساباقتىڭ اتاۋى: ۇلتتىق كيىمدەر تۋرالى مالىمەتتەر. باس كيىمدەر جاساۋ
سىلتەمە: ەڭبەك وقۋلىعىنىڭ ادىستەمەسى
ساباقتىڭ جابدىعى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ۇلتتىق كيىمدەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ولاردىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق بۇيىمعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ ساباق بارىسىندا حالىقتىڭ ونەرىن، سالت - ءداستۇردى باعالاي بىلۋگە، شەبەرلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: اشىق ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ
ساباق كورنەكىلىگى: سلايد، ۇلتتىق كيىمدەردىڭ سۋرەتتەرى، تۇرلەرى
جالپى ماقساتتار
وقىتۋ ناتيجەسى
توپقا ءبولۋ سىنىپتى جىل مەزگىلدەرىنە قاراي ءتورت توپقا ءبولۋ. كۇز ايىندا تۋىلعاندار 1 - توپ، قىس ايىندا دۇنيەگە كەلگەندەر 2 - توپ، كوكتەم ايىنداعىلار 3 - توپ، جاز ايىنداعىلار 4 - توپ بولىپ بولىنەدى.
ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسى
وقۋشىلار شەڭبەر جاساپ تۇرادى. ءمۇعالىم كەلەسى وقۋشىعا ۇلكەن جۇرەكتى ۇسىنىپ تۇرىپ، بۇگىنگى كۇنىنە ساتتىلىك تىلەيدى. وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە جاقسى تىلەك تىلەپ، سىنىپتا جاقسى احۋال قالىپتاستىرادى.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
قازاق حالقىنىڭ قول ونەرى كونە زامان تاريحىمەن بىرگە دامىپ، بىتە قايناسىپ كەلە جاتقان باي قازىنا. ونىڭ ءبىر ۇشىعى تۋىسقان ورتا ازيا حالىقتارىنىڭ جانە ورىس حالقىنىڭ قول ونەرىمەن دە ۇشتاسىپ جاتىر. قول ونەرىنىڭ باستى ءبىر سالاسى — كيىم تىگۋ. ەرتە زاماننان كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءوزىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن جويماي، قول ونەرىنىڭ وزىق ۇلگىسى رەتىندە عانا ەمەس، ءارى اسەم، ءارى ىڭعايلىلىعىمەن دە پايدالانۋدان قالماي كەلە جاتقان قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمدەرى ءالى دە از ەمەس. ولاردىڭ كەيبىرەۋلەرىن ەسكىنىڭ كوزى قارتتار كۇندەلىكتى كيىپ جۇرسە، ەندى بىرەۋلەرىن قىز ۇزاتۋ، كەلىن ءتۇسىرۋ تويلارىندا ويىن - ساۋىققا پايدالانادى (قالىڭدىققا ساۋكەلە كيگىزۋ). قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمدەرى - ەۋرازيا دالاسىن قونىس ەتكەن كوشپەلى ەل قازاقتاردىڭ باسقا حالىقتارعا ۇقسامايتىن كيىم ۇلگىلەرى تابيعي ەرەكشەلىكتەر مەن كوشپەلى تىرشىلىككە سايكەس قالىپتاستى. قازاقى كيىمنىڭ بارشا سىمباتى مەن ويۋ - ورنەگىندە، ءاربىر اشەكەيىندە حالقىمىزدىڭ تاريحىنىڭ، وي - دۇنيەسىنىڭ قايتالانباس كورىنىسى بار. ول - ءبىزدىڭ ۇلتتىق مادەنيەتىمىز.
ماعىنانى تانۋ
باس كيىم
قازاق قاۋىمىنىڭ ادەتىندە ەر مەن ايەلدىڭ باس كيىمى دە ءار باسا. ەرگە ءتان باس كيىمدەر: تاقيا، بورىك، تىماق، مۇراق (ايىرقالپاق). ولاردى تەرىدەن، اڭ تەرىلەرىنەن، تىستىق ماتالار سىرىپ تىگەدى. ايەل باس كيىمدەرى: كيمەشەك، جاۋلىق، ساۋكەلە، جەلەك، ءشالى بۇركەنىش، ت. ب. بۇلار كوبىنەسە ىشتىك جەڭىل ماتادان، ال تاقيا، قۇندىز بورىك، شوشاق بورىكتەر ەڭ قىمباتتى اڭ تەرىلەرىنەن تىگىلەدى.
قازاق عۇرپىندا باس كيىم كورىكتىلىك پەن ساندىلىكتى، بارشىلىقتى بىلدىرەتىن قاسيەتتى كيىم سانالعان. قازاقتىڭ «دوس اياعىڭا قارايدى، دۇشپان باسىڭا قارايدى» دەيتىن ماقالى وسى جايدان قالىپتاسقان. سول سياقتى سىپايىلىق كورسەتكەندە، بىرەۋدەن بىرەۋ كەشىرىم وتىنگەندە، اياققا جىعىلعاندا باس كيىمدى شەشىپ نەمەسە بورىگىن اياق استىنا تاستاپ اھ ۇرۋ دا وسى باس كيىمدى قاستەرلەۋدەن تۋعان. قىسقى، جازعى باس كيىمدەر ءبىر بولەك، توي جيىنداردا، جورىقتاردا كيەتىن باس كيىم ءبىر بولەك بولىپ تۇرلىشە تىگىلەتىن. تىماق پەن بورىكتى كوبىنەسە ەلتىرىدەن، سەڭسەڭنەن، لاق تەرىسىنەن، پۇشپاقتان ت. ب. مال تەرىلەرىنەن جاساپ تىستايدى، اراسىنا ءجۇن سالىپ سىريدى. قىستىگۇنى كيەتىن تۇلكى تەرىسىنەن جاساعان تىماقتى بارقىت، ءپۇلىش، اتلاس، شۇعا سياقتى جىلى، ءارى قىمبات ماتالارمەن تىستاعان.
تىماق — قازاقتا تىماقتىڭ تۇرلەرى كوپ، سونىڭ ەڭ باعالىسى – تۇلكى تىماق. ونىڭ ماڭدايى مەن قۇلاقتارىنىڭ ىشكى جاعىنا تۇلكى تەرىسى تىگىلەدى دە، سىرتى ماقپالمەن، پۇلىشپەن نەمەسە باسقا اسىل ماتالارمەن سىرىلىپ تىستالادى. تىماقتىڭ توبەسى ءتورت نەمەسە التى ساي كيىزدەن قۇرالىپ، شوشاق بولىپ كەلەدى.
ماڭعىستاۋ وبلىسى، قاراقيا اۋدانى،
مۇنايشى اۋىلى، №7 ورتا مەكتەپ كمم
تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى جانابايەۆا جانىل جۋمابايەۆنا
ۇلتتىق كيىمدەر تۋرالى مالىمەتتەر. باس كيىمدەر جاساۋ. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ اتاۋى: ۇلتتىق كيىمدەر تۋرالى مالىمەتتەر. باس كيىمدەر جاساۋ
سىلتەمە: ەڭبەك وقۋلىعىنىڭ ادىستەمەسى
ساباقتىڭ جابدىعى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ۇلتتىق كيىمدەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ولاردىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق بۇيىمعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ ساباق بارىسىندا حالىقتىڭ ونەرىن، سالت - ءداستۇردى باعالاي بىلۋگە، شەبەرلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: اشىق ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ
ساباق كورنەكىلىگى: سلايد، ۇلتتىق كيىمدەردىڭ سۋرەتتەرى، تۇرلەرى
جالپى ماقساتتار
وقىتۋ ناتيجەسى
توپقا ءبولۋ سىنىپتى جىل مەزگىلدەرىنە قاراي ءتورت توپقا ءبولۋ. كۇز ايىندا تۋىلعاندار 1 - توپ، قىس ايىندا دۇنيەگە كەلگەندەر 2 - توپ، كوكتەم ايىنداعىلار 3 - توپ، جاز ايىنداعىلار 4 - توپ بولىپ بولىنەدى.
ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسى
وقۋشىلار شەڭبەر جاساپ تۇرادى. ءمۇعالىم كەلەسى وقۋشىعا ۇلكەن جۇرەكتى ۇسىنىپ تۇرىپ، بۇگىنگى كۇنىنە ساتتىلىك تىلەيدى. وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە جاقسى تىلەك تىلەپ، سىنىپتا جاقسى احۋال قالىپتاستىرادى.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
قازاق حالقىنىڭ قول ونەرى كونە زامان تاريحىمەن بىرگە دامىپ، بىتە قايناسىپ كەلە جاتقان باي قازىنا. ونىڭ ءبىر ۇشىعى تۋىسقان ورتا ازيا حالىقتارىنىڭ جانە ورىس حالقىنىڭ قول ونەرىمەن دە ۇشتاسىپ جاتىر. قول ونەرىنىڭ باستى ءبىر سالاسى — كيىم تىگۋ. ەرتە زاماننان كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءوزىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن جويماي، قول ونەرىنىڭ وزىق ۇلگىسى رەتىندە عانا ەمەس، ءارى اسەم، ءارى ىڭعايلىلىعىمەن دە پايدالانۋدان قالماي كەلە جاتقان قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمدەرى ءالى دە از ەمەس. ولاردىڭ كەيبىرەۋلەرىن ەسكىنىڭ كوزى قارتتار كۇندەلىكتى كيىپ جۇرسە، ەندى بىرەۋلەرىن قىز ۇزاتۋ، كەلىن ءتۇسىرۋ تويلارىندا ويىن - ساۋىققا پايدالانادى (قالىڭدىققا ساۋكەلە كيگىزۋ). قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمدەرى - ەۋرازيا دالاسىن قونىس ەتكەن كوشپەلى ەل قازاقتاردىڭ باسقا حالىقتارعا ۇقسامايتىن كيىم ۇلگىلەرى تابيعي ەرەكشەلىكتەر مەن كوشپەلى تىرشىلىككە سايكەس قالىپتاستى. قازاقى كيىمنىڭ بارشا سىمباتى مەن ويۋ - ورنەگىندە، ءاربىر اشەكەيىندە حالقىمىزدىڭ تاريحىنىڭ، وي - دۇنيەسىنىڭ قايتالانباس كورىنىسى بار. ول - ءبىزدىڭ ۇلتتىق مادەنيەتىمىز.
ماعىنانى تانۋ
باس كيىم
قازاق قاۋىمىنىڭ ادەتىندە ەر مەن ايەلدىڭ باس كيىمى دە ءار باسا. ەرگە ءتان باس كيىمدەر: تاقيا، بورىك، تىماق، مۇراق (ايىرقالپاق). ولاردى تەرىدەن، اڭ تەرىلەرىنەن، تىستىق ماتالار سىرىپ تىگەدى. ايەل باس كيىمدەرى: كيمەشەك، جاۋلىق، ساۋكەلە، جەلەك، ءشالى بۇركەنىش، ت. ب. بۇلار كوبىنەسە ىشتىك جەڭىل ماتادان، ال تاقيا، قۇندىز بورىك، شوشاق بورىكتەر ەڭ قىمباتتى اڭ تەرىلەرىنەن تىگىلەدى.
قازاق عۇرپىندا باس كيىم كورىكتىلىك پەن ساندىلىكتى، بارشىلىقتى بىلدىرەتىن قاسيەتتى كيىم سانالعان. قازاقتىڭ «دوس اياعىڭا قارايدى، دۇشپان باسىڭا قارايدى» دەيتىن ماقالى وسى جايدان قالىپتاسقان. سول سياقتى سىپايىلىق كورسەتكەندە، بىرەۋدەن بىرەۋ كەشىرىم وتىنگەندە، اياققا جىعىلعاندا باس كيىمدى شەشىپ نەمەسە بورىگىن اياق استىنا تاستاپ اھ ۇرۋ دا وسى باس كيىمدى قاستەرلەۋدەن تۋعان. قىسقى، جازعى باس كيىمدەر ءبىر بولەك، توي جيىنداردا، جورىقتاردا كيەتىن باس كيىم ءبىر بولەك بولىپ تۇرلىشە تىگىلەتىن. تىماق پەن بورىكتى كوبىنەسە ەلتىرىدەن، سەڭسەڭنەن، لاق تەرىسىنەن، پۇشپاقتان ت. ب. مال تەرىلەرىنەن جاساپ تىستايدى، اراسىنا ءجۇن سالىپ سىريدى. قىستىگۇنى كيەتىن تۇلكى تەرىسىنەن جاساعان تىماقتى بارقىت، ءپۇلىش، اتلاس، شۇعا سياقتى جىلى، ءارى قىمبات ماتالارمەن تىستاعان.
تىماق — قازاقتا تىماقتىڭ تۇرلەرى كوپ، سونىڭ ەڭ باعالىسى – تۇلكى تىماق. ونىڭ ماڭدايى مەن قۇلاقتارىنىڭ ىشكى جاعىنا تۇلكى تەرىسى تىگىلەدى دە، سىرتى ماقپالمەن، پۇلىشپەن نەمەسە باسقا اسىل ماتالارمەن سىرىلىپ تىستالادى. تىماقتىڭ توبەسى ءتورت نەمەسە التى ساي كيىزدەن قۇرالىپ، شوشاق بولىپ كەلەدى.
ماڭعىستاۋ وبلىسى، قاراقيا اۋدانى،
مۇنايشى اۋىلى، №7 ورتا مەكتەپ كمم
تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى جانابايەۆا جانىل جۋمابايەۆنا
ۇلتتىق كيىمدەر تۋرالى مالىمەتتەر. باس كيىمدەر جاساۋ. جۇكتەۋ
You Might Also Like
