ۇشاق
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: شىعارماشىلىق
ءبولىمى: سۋرەت سالۋ.
تاقىرىبى: «ۇشاق»
ماقساتى: ۇشاقتىڭ سۋرەتىن سالا بىلۋگە جانە بولىكتەرىن دۇرىس ورنالاستىرىپ بەينەلەۋگە ۇيرەتۋ. كولىكتەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن بەكىتۋ، ۇسىنىلعان تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداۋعا، سويلەم قۇراستىرىپ، وزىنە قويىلعان سۇراققا جاۋاپ بەرۋگە ۇيرەتۋ.
كورنەكىلىگى: ۇشاق سۋرەتى، سلايد، ۇلگى جۇمىس، ءتۇرلى - ءتۇستى كارانداشتار، ءتۇرلى – ءتۇستى قاعازدار، ەرمەكساز، اق پاراق. ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇن تاسپا.
ءادىس – تاسىلدەرى: اڭگىمەلەۋ، وي قوزعاۋ، كوڭىل – كۇيدى كوتەرۋ، سۋرەت بويىنشا اڭگىمە، ساياحات ويشا، ويىن.
قوستىلدىلىك: ۇشاق – سامولەت،
موتيۆاسيالىق - قوزعاۋشى:
تاربيەشى: بالالار، بۇگىنگى كۇنىمىزگە ساتتىلىك تىلەپ، ءبىر - بىرىمىزگە جاقسى كوڭىل – كۇي سىيلايىقشى. (ءبىر - بىرىنە جىلى لەبىزدەرىن ءبىلدىرىپ، اپايلارمەن امانداسادى.)
ارايلاپ تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى!
قايىرلى تاڭ، بالالار!
قايىرلى تاڭ، اپايلار!
وسى كەزدە ءۇنتاسپادان ۇشاقتىڭ دىبىسى ەستىلىپ، توپقا دىمبىلمەس كەلىپ كىرەدى.
- سالەمەتسىزدەر مە، بالالار! مەن سەندەرگە الىستان قوناققا كەلە جاتىرمىن.
(بالالار دىمبىلمەسپەن امانداسادى).
تاربيەشى: - قوش كەلدىڭ، دىمبىلمەس.
- سەن قانداي كولىكپەن كەلدىڭ، الىستان؟
دىمبىلمەس: - بىلمەيمىن ءبىر تەمىر قۇسپەن ۇشىپ كەلدىم، ىشىندە مەنەن باسقادا ادامدار ءمىنىپ الىپتى.
تاربيەشى: - دىمبىلمەس، ول تەمىر قۇس ەمەس.
- بالالار، ايتىڭدارشى سەندەر جاڭا داۋىسىن ەستىدىڭدەر عوي، نە ەكەنىن بىلەسىڭدەر مە؟
بالالار ۇشاق ەكەندىگىن ايتادى.
دىمبىلمەس:
- ول نە ۇشاق دەگەن؟ بالالار ماعان ايتىپ بەرىڭدەرشى.
بالالار: - ول ادامدار وتىراتىن كولىك، اۋەدە ۇشىپ ادامداردى باراتىن جەرىنە جەتكىزەدى. ۇشاقتى ۇشقىش جۇرگىزەدى.
دىمبىلمەس: - راحمەت، بالالار! الداعى ۋاقىتتا ول تۋرالى ءبىلىپ جۇرەتىن بولامىن.
تاربيەشى: - دىمبىلمەس، وندا سەن بۇگىن بىزبەن بىرگە بول. بالالار، بۇگىن ءبىز سول ۇشاقتى تولىقتاي ءبىلۋ ءۇشىن، تاقتاعا نازار اۋدارايىق.
ينتەراكتيۆتى تاقتاعا نازار اۋدارىپ، ۇشاق تۇرلەرى جانە ۇشقىشتار تۋرالى اڭگىمەلەۋ. ۇشقىشتار ۇشاقپەن ۇشادى. اسپاندى قورعايدى. ۇشقىشتار وتە اقىلدى جانە مىقتى. ولار ۇشاقتى باسقارۋ ءۇشىن ءبىلىمدى بولۋى كەرەك، سول ءۇشىن ولار كوپ وقۋ كەرەكتىگى تۋرالى تۇسىندىرىلەدى.
جۇمباق:
قۇستان اۋمايدى،
كوكتە زۋلايدى. (ۇشاق)
سەرگىتۋ ءساتى:
قانە، قانات جازايىق،
ۇشاق بوپ ۇشايىق.
ۇشىپ - ۇشىپ الايىق.
ورنىمىزعا قونايىق.
ادەمى ەتىپ سۋرەت سالايىق. (بالالارمەن بىرگە دىمبىلمەستە ولەڭ جولدارى ارقىلى جاتتىعۋلار جاسايدى).
تاربيەشى: - بالالار، ەندى مەنىڭ قولىمداعى پىشىندەردى تاڭداۋ ارقىلى ءوز ورىندارىنا وتىرىپ، تاپسىرمانى ورىندايىق. (بالالار پىشىندەردى تاڭداپ، ءۇش توپقا ءبولىنىپ، ءۇش ءتۇرلى ارەكەت ارقىلى ۇشاقتى بەينەلەيدى).
1. ءۇشبۇرىشتى تاڭداعان بالالار: ۇشاقتى سۋرەتىن
2. ءتورتبۇرىشتى تاڭداعان بالالار:
3. دوڭگەلەكتى تاڭداعان بالالار:
- دىمبىلمەس سەندە بالالارمەن قوسىلىپ سۋرەت سال. (دىمبىلمەستە بالالارمەن بىرگە وتىرادى).
- ال، بالالار «نە قايدا جۇرەدى؟» ويىن وينايىق. (سۋرەتتى پاراقشا ارقىلى جولعا بەلگىسىنە جولدا جۇرەتىن كولىكتەردى بەلگىلەسە، سۋعا بەلگىسىنە سۋداعى كولىكتەردى بەلگىلەسە، اۋەگە بەلگىسىنە اۋە كولىكتەرىن بەلگىلەيدى).
دىمبىلمەسپەن بىرگە «ۇشتى – ۇشتى» ويىنىن وينايدى.
اياقتالعان جۇمىستارىن تالداۋ، ماداقتاۋ، باعالاي وتىرىپ، ۇزدىك جۇمىستاردان كورمەگە ۇيىمداستىرىلادى.
دىمبىلمەس بالالار جۇمىسىنا ريزا بولىپ، بالالارمەن قوشتاسىپ كەتەدى.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋ كەرەك: ۇشاق اۋە كولىگى ەكەنىن ءبىلۋى كەرەك.
نەنى يگەرەدى: ءوز جۇمىستارىن تياناقتى ورىنداي الادى.
نەنى بىلەدى: ۇشاقتى ۇشقىش باسقاراتىنىن، ولار اسپاندى قورعايتىنىن بىلەدى
ءبولىمى: سۋرەت سالۋ.
تاقىرىبى: «ۇشاق»
ماقساتى: ۇشاقتىڭ سۋرەتىن سالا بىلۋگە جانە بولىكتەرىن دۇرىس ورنالاستىرىپ بەينەلەۋگە ۇيرەتۋ. كولىكتەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن بەكىتۋ، ۇسىنىلعان تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداۋعا، سويلەم قۇراستىرىپ، وزىنە قويىلعان سۇراققا جاۋاپ بەرۋگە ۇيرەتۋ.
كورنەكىلىگى: ۇشاق سۋرەتى، سلايد، ۇلگى جۇمىس، ءتۇرلى - ءتۇستى كارانداشتار، ءتۇرلى – ءتۇستى قاعازدار، ەرمەكساز، اق پاراق. ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇن تاسپا.
ءادىس – تاسىلدەرى: اڭگىمەلەۋ، وي قوزعاۋ، كوڭىل – كۇيدى كوتەرۋ، سۋرەت بويىنشا اڭگىمە، ساياحات ويشا، ويىن.
قوستىلدىلىك: ۇشاق – سامولەت،
موتيۆاسيالىق - قوزعاۋشى:
تاربيەشى: بالالار، بۇگىنگى كۇنىمىزگە ساتتىلىك تىلەپ، ءبىر - بىرىمىزگە جاقسى كوڭىل – كۇي سىيلايىقشى. (ءبىر - بىرىنە جىلى لەبىزدەرىن ءبىلدىرىپ، اپايلارمەن امانداسادى.)
ارايلاپ تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى!
قايىرلى تاڭ، بالالار!
قايىرلى تاڭ، اپايلار!
وسى كەزدە ءۇنتاسپادان ۇشاقتىڭ دىبىسى ەستىلىپ، توپقا دىمبىلمەس كەلىپ كىرەدى.
- سالەمەتسىزدەر مە، بالالار! مەن سەندەرگە الىستان قوناققا كەلە جاتىرمىن.
(بالالار دىمبىلمەسپەن امانداسادى).
تاربيەشى: - قوش كەلدىڭ، دىمبىلمەس.
- سەن قانداي كولىكپەن كەلدىڭ، الىستان؟
دىمبىلمەس: - بىلمەيمىن ءبىر تەمىر قۇسپەن ۇشىپ كەلدىم، ىشىندە مەنەن باسقادا ادامدار ءمىنىپ الىپتى.
تاربيەشى: - دىمبىلمەس، ول تەمىر قۇس ەمەس.
- بالالار، ايتىڭدارشى سەندەر جاڭا داۋىسىن ەستىدىڭدەر عوي، نە ەكەنىن بىلەسىڭدەر مە؟
بالالار ۇشاق ەكەندىگىن ايتادى.
دىمبىلمەس:
- ول نە ۇشاق دەگەن؟ بالالار ماعان ايتىپ بەرىڭدەرشى.
بالالار: - ول ادامدار وتىراتىن كولىك، اۋەدە ۇشىپ ادامداردى باراتىن جەرىنە جەتكىزەدى. ۇشاقتى ۇشقىش جۇرگىزەدى.
دىمبىلمەس: - راحمەت، بالالار! الداعى ۋاقىتتا ول تۋرالى ءبىلىپ جۇرەتىن بولامىن.
تاربيەشى: - دىمبىلمەس، وندا سەن بۇگىن بىزبەن بىرگە بول. بالالار، بۇگىن ءبىز سول ۇشاقتى تولىقتاي ءبىلۋ ءۇشىن، تاقتاعا نازار اۋدارايىق.
ينتەراكتيۆتى تاقتاعا نازار اۋدارىپ، ۇشاق تۇرلەرى جانە ۇشقىشتار تۋرالى اڭگىمەلەۋ. ۇشقىشتار ۇشاقپەن ۇشادى. اسپاندى قورعايدى. ۇشقىشتار وتە اقىلدى جانە مىقتى. ولار ۇشاقتى باسقارۋ ءۇشىن ءبىلىمدى بولۋى كەرەك، سول ءۇشىن ولار كوپ وقۋ كەرەكتىگى تۋرالى تۇسىندىرىلەدى.
جۇمباق:
قۇستان اۋمايدى،
كوكتە زۋلايدى. (ۇشاق)
سەرگىتۋ ءساتى:
قانە، قانات جازايىق،
ۇشاق بوپ ۇشايىق.
ۇشىپ - ۇشىپ الايىق.
ورنىمىزعا قونايىق.
ادەمى ەتىپ سۋرەت سالايىق. (بالالارمەن بىرگە دىمبىلمەستە ولەڭ جولدارى ارقىلى جاتتىعۋلار جاسايدى).
تاربيەشى: - بالالار، ەندى مەنىڭ قولىمداعى پىشىندەردى تاڭداۋ ارقىلى ءوز ورىندارىنا وتىرىپ، تاپسىرمانى ورىندايىق. (بالالار پىشىندەردى تاڭداپ، ءۇش توپقا ءبولىنىپ، ءۇش ءتۇرلى ارەكەت ارقىلى ۇشاقتى بەينەلەيدى).
1. ءۇشبۇرىشتى تاڭداعان بالالار: ۇشاقتى سۋرەتىن
2. ءتورتبۇرىشتى تاڭداعان بالالار:
3. دوڭگەلەكتى تاڭداعان بالالار:
- دىمبىلمەس سەندە بالالارمەن قوسىلىپ سۋرەت سال. (دىمبىلمەستە بالالارمەن بىرگە وتىرادى).
- ال، بالالار «نە قايدا جۇرەدى؟» ويىن وينايىق. (سۋرەتتى پاراقشا ارقىلى جولعا بەلگىسىنە جولدا جۇرەتىن كولىكتەردى بەلگىلەسە، سۋعا بەلگىسىنە سۋداعى كولىكتەردى بەلگىلەسە، اۋەگە بەلگىسىنە اۋە كولىكتەرىن بەلگىلەيدى).
دىمبىلمەسپەن بىرگە «ۇشتى – ۇشتى» ويىنىن وينايدى.
اياقتالعان جۇمىستارىن تالداۋ، ماداقتاۋ، باعالاي وتىرىپ، ۇزدىك جۇمىستاردان كورمەگە ۇيىمداستىرىلادى.
دىمبىلمەس بالالار جۇمىسىنا ريزا بولىپ، بالالارمەن قوشتاسىپ كەتەدى.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋ كەرەك: ۇشاق اۋە كولىگى ەكەنىن ءبىلۋى كەرەك.
نەنى يگەرەدى: ءوز جۇمىستارىن تياناقتى ورىنداي الادى.
نەنى بىلەدى: ۇشاقتى ۇشقىش باسقاراتىنىن، ولار اسپاندى قورعايتىنىن بىلەدى
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساكەن سەيفۋللين «اقساق كيىك« ولەڭى
