InfoHub Logo

ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ - ارەكەتى: كوركەم ادەبيەت.
تاقىرىبى: «حالىق دانالىعىن ۇمىتقان جوقسىڭ با؟»

ماقساتى: بالالاردىڭ جۇمباق شەشۋ، ماقال - ماتەلدى ايتۋ، تاپسىرما بويىنشا ماقالدار ويلاۋ ارقىلى لوگيكالىق ويىن دامىتۋ.
تاپسىرمانى ورىنداۋ بويىنشا ءسوزدىڭ قۇدىرەتىن تۇسىنە بىلۋگە، ماقال - ماتەلگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ.
ماقال - ماتەلدى ورىندى جەرگە پايدالانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ - ارەكەتى كورنەكىلىگى: تاقىرىپتىق سۋرەتتەر، ۇلاعاتتى سوزدەر، قامشى.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ - ارەكەتى ءتيپى: قايتالاۋ، بالالار ءبىلىمىن بەكىتۋ.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ - ارەكەتى ءتۇرى: ساياحات وقۋ ءىس - ارەكەتى.
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ - ارەكەتى ءادىس - ءتاسىلى: سۇراق - جاۋاپ، جالعاستىرۋ ءادىسى، سۋرەت بويىنشا
كورسەتۋ.

موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى
بالالار ءقازىر ءبىز دانالار ەلىنە ساياحات جاسايمىز. قانەكەي ىشكە كىرە قويىڭدار.(بالالار سىرتتان توپ بولمەسىنە كىرەدى)

ىزدەنۋ ۇيىمداستىرۋشى
بالالار ءقازىر ءبىز دانالار ەلىنە ساياحات جاسايمىز. قانەكەي ىشكە كىرە قويىڭدار.
- مىنە ءبىز دانالار ەلىنە كەلىپ تۇرمىز. مىناۋ اينالامىزدا تۇرعان بىزدەرگە ونەگە - وسيەت، ۇلاعاتتى، دانا سوزدەرىن قالدىرىپ كەتكەن دانالارىمىزدىڭ سۋرەتتەرى.
ولار: ايتەكە بي، تولە بي، قازىبەك بي، اباي قۇنانبايەۆ، ى. التىنسارين اتالارىڭ.
مىنا سوزگە نازار اۋدارساق:
بىلەكتى ءبىردى جىعار،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعار - دەگەن ماقال جازىلىپ تۇر ەكەن. ياعني سەندەر كۇشتىمىن دەسەڭدەر بىرەۋدى جىعادى ەكەنسىڭدەر، ال ءبىلىمدى بولساڭدار، وسى اتالارىڭ سەكىلدى بي بولىپ، دانا بولىپ ەل باسقاراتىن ازامات بولادى ەكەنسىڭدەر.

- ال مىنا جازۋدا:
ادەپتى بالا – ارلى بالا،
ادەپسىز بالا - سورلى بالا.- دەگەن ماقال جازىلعان ەكەن.
- سوندا ادەپتى بالا قانداي بولادى سەندەر ونى بىلەسىڭدەر مە؟
- ال ادەپسىز بالا قانداي بولادى؟
ادەپتى بالا، ءتارتىپتى، تازا جۇرەتىن، ماما - پاپالارىنىڭ ايتقانىن قىلاتىن بالالار.
ءتارتىپسىز، لاس جۇرەتىن، ماما - پاپالارىنىڭ ايتقانىن قىلمايتىن بالالار
- دۇرىس ايتاسىڭدار بالالار، سەندەر جاقسى ادەپتى بالا بولىپ جۇرىڭدەر. ۇيلەرىڭە قوناق كەلگەندە مازانى الماي، بالاباقشادان ۇيرەنگەن ولەڭ، تاقپاقتارىڭدى ايتىپ بەرىپ بەرىڭدەر
- بالالار وسى دانالاردىڭ ىشىندە بىزدەرگە وقۋ، ءبىلىم تۋرالى وسيەت ولەڭ قالدىرىپ كەتكەن كىم ەكەنىن بىلەسىڭدەر مە؟
ول - ىبىراي التىنسارين
- دۇرىس ايتاسىڭدار بالالار، ولاي بولسا وسى ىبىراي التىنسارين اتامىزدىڭ وسيەت - ولەڭىن ءبارىمىز ايتىپ شىعايىق، اۋەلى بىرەۋىمىز باستايىق، ارى قاراي قالعانىمىز جالعاستىرايىق.
ءبىر اللاعا سىيىنىپ
كەل، بالالار وقىلىق.
وقىعاندى كوڭىلگە،
ىقىلاسپەن توقىلىق.
وقىساڭىز بالالار،
شامنان شىراق جاعىلار
تىلەگەنىڭ الدىڭنان،
ىزدەمەي - اق تابىلار.
- وتە جاقسى بالالار، قانە ەندى ءبارىمىز وتىرىپ جايعاسايىق.
(توپتاعى قازاقشا بۇرىشقا وتىرادى)
- بالالار ءبىزدىڭ بۇل اتالارىمىز بارىمىزگە بىردەي اتالار، سەندەر ءوز جەتى اتالارىڭدى بىلەسىڭدەر مە؟
- يا بىلەمىز.
ولاي بولسا، كىم بىزگە جەتى اتاسىن ايتىپ بەرەدى. جەتى اتاسىن ايتامىن دەگەن بالا مىنا قامشىنى قولىنا الىپ ايتىپ شىعادى.
قازاقشىلىق جولىمەن،
جەتى اتامدى بىلەمىن.
بىلمەيتۇعىن بالانى،
مازاق ەتىپ كۇلەمىن - ارى قاراي ءوز اتالارىن ايتادى
3 - 4 بالاعا ايتقىزۋ.
جارايسىڭدار بالالار، سەندەر جەتى اتالارىڭدى جاقسى بىلەدى ەكەنسىڭدەر.
- وتە ەرتە زاماندا ءبىزدىڭ دانالارىمىزبەن بىرگە ءبىر بالا بولعان ەكەن. ول بالا ءوزى تاپقىر، ءوزى اقىن، ءوزى وتىرىك ولەڭدى قۇراستىرىپ ايتا بىلگەن، سول بالا كىم ەكەنىن بىلەسىڭدەر مە؟
- يا بىلەمىز، ول تازشا – بالا.
- يا ول – تازشا بالا ەدى. سول تازشا بالا سەكىلدى سەندەر دە وتىرىك ولەڭ ايتا الاسىڭدار ما؟
ال قانە ايتىڭدارشى.
اق تاۋىققا ءمىنىپ اپ،
ايعا جەتتىم زىمىراپ.
قۇيىنىنان تاۋىقتىڭ،
كەتتى بۇلتتار ىدىراپ.
ينەمەنەن جەر قازىپ،
سۋ شىعاردىم ءشول جەردەن.
ەلەكپەنەن قۇم تاسىپ،
بوگەت سالدىم كولدەرگە.
- جارايسىڭدار بالالار، مەن ءقازىر سەندەرگە ءبىر جۇمباق ايتايىن كىم تەز شەشەر ەكەن.
تاماقتىڭ اتاسى،
بارشانىڭ ازىعى.
ول - نە؟
- ول نان.
- دۇرىس ايتاسىڭدار، بۇل نان ەكەن، نانسىز ءبىز تاماق جەي المايمىز، نانسىز ءبىز جۇرە المايمىز.
- وسى نان تۋرالى ولەڭ، تاقپاق بىلەسىڭدەر مە؟
نان قيقىمىن شاشپاڭدار
جەردە جاتسا باسپاڭدار.
تەرىپ الىپ قاستەرلەپ،
تورعايلارعا تاستاڭدار
- وتە جاقسى، ەندى نان، اس تۋرالى ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر مە؟
بىلەتىن بولساڭدار قامشىنى الىپ، كەزەكتەسىپ ايتا قويىڭدار.
قانە كىم باستايدى؟
“اس اتاسىن - نان دەيدى”
“اس جۇرگەن جەر بەرەكە”
“اس ۇستىنەن اتتاما”
“استان ۇلكەن ەمەسسىڭ”
“اس - ادامنىڭ ارقاۋى.”
- مەنىڭ مىنا قولىمداعى سۋرەتتەردەن “تابيعات تۋعان اناڭ”- دەگەن ماقالعا بايلانىستى سۋرەتتى كورسەتىڭدەرشى.
ال ەندى ەڭبەك تۋرالى ماقالعا بايلانىستى سۋرەت قايسى ەكەن.
ءسىزدىڭ (وڭ، سول) قولىڭىزداعى سۋرەت.
- ال ەندى مىنا سۋرەتكە قاراپ، وزدەرىڭ ماقال - ماتەل ويلاڭدارشى
ەڭبەكتىڭ نانى ءتاتتى
جالقاۋدىڭ جانى ءتاتتى.
ەڭبەك ەتپەگەن ءىشىپ جەمەيدى
ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي.

ەندى مىنا سۋرەتكە قاراپ نە ايتار ەدىڭدەر؟
مال باقساڭ سيىر ب ا ق
ءسۇت كەتپەيدى شارادان.
مال وسىرسەڭ قوي ءوسىر،
ءونىمى ونىڭ، كول كوسىر ت. ب
- سۋلى جەر - نۋلى جەر.
- تابيعات تۋعان بەسىگىڭ.
- نە ەكسەڭ، سونى وراسىڭ
جارايسىڭدار بالالار، سەندەر سۋرەتكە قاراپ تا ماقال - ماتەل ايتا الادى ەكەنسىڭدەر.
- ءقازىر ءبىز ماقالدى جالعاستىرۋ ويىنىن وينايمىز، مەن ءبىر ماقالدىڭ باسىن ايتامىن، سەندەر قولدارىڭا قامشىنى الىپ ارى قاراي جالعاستىراسىڭدار.
- اس.... ارقاۋى
- جەرى بايدىڭ.......... ەلى باي
- ەڭبەك ءتۇبى......... زەينەت.

رەفلەكسيۆتى كوررەكسيالاۋشى
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىن قورىتۋ.
بۇگىن ءبىز دانالار ەلىنە ساياحاتقا كەلىپ، ءوز ءبىلىمىمىزدى باعالادىق. سەندەر كوپتەگەن ماقال - ماتەلدەر بىلەدى ەكەنسىڭدەر. دانالارىمىزدىڭ ۇلاعاتتى سوزدەرىن، وسيەتتەرىن ءاردايىم ەستەرىڭە ساقتاپ جۇرىڭدەر.
ءبىز قانداي دانالارمەن تانىستىق.
ايتەكە بي، قازىبەك بي، تولە بي، ىبىراي التىنسارين، اباي قۇنانبايەۆ
بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدە بارلىعىڭدا جاقسى جاۋاپ بەردىڭدەر. الداعى ۋاقىتتا دا ءبارىمىز بىرگە جۇمباق شەشىپ، ماقال - ماتەل، وتىرىك ولەڭدەردى جاتتاپ جۇرەيىك.

كۇتىلەتىن ناتيجە: بالالار ءسوزدىڭ، ماقال - ماتەلدىڭ قۇدىرەتىن تۇسىنەدى.
ماقال - ماتەلدى ورىندى جەردە پايدالانا الادى.