XIV – XV عاسىرلارداعى قازاقستان مادەنيەتىنىڭ دامۋى
تاقىرىبى: §38 - 39 XIV – XV عاسىرلارداعى قازاقستان مادەنيەتىنىڭ دامۋى
ورتا عاسىرلارداعى قازاقستان تاريحى 7 سىنىپ
ماقساتى 14 - 15 عاسىرلارداعى قازاقستاننىڭ ماتەريالدىق جانە رۋحاني مادەنيەتىمەن، ءدىني - نانىم سەنىمدەرىمەن، دامۋ ەرەكشەلىگىمەن تانىسادى. ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشادى، مازمۇنىن يگەرۋگە، ويىن تولىق جەتكىزىپ سويلەۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋعا ۇيرەنەدى
مادەنيەتپەن بىرگە وقۋشىلارعا ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ، ونەرگە، سۇلۋلىققا دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋ، سالت داستۇرلەرىمىزدى قۇرمەتتەۋگە، ەلىن، جەرىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ
جالپى ماقسات ورتا عاسىرلارداعى قازاقستاننىڭ جەر اۋماعىندا ءومىر سۇرگەن حالىقتاردىڭ مادەنيەتىمەن تانىسا وتىرىپ، قازىرگى كەزدەگى داستۇرلەرىمىزدىڭ تاريحي ساباقتاستىعىنا باسا نازار اۋدارۋ. تاقىرىپتى ءتۇسىنىپ وقي بىلۋگە باۋلۋ. ءتىلىن، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ ارقىلى ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ
كۇتىلەتىن ناتيجە وقۋشىلار تاقىرىپتىڭ ماعىناسىن بىلەدى، تۇسىنەدى، ءوز ويلارىن دالەلدەۋگە، توپپەن جۇمىس ىستەۋدە پايدالانادى
7 ءمودۋلدىڭ قولدانىلۋى اكت”، “وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا تاسىلدەر”، “وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ”، “سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ”، “وقىتۋدى باسقارۋ جانە كوشباسشىلىق”.
قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر ميعا شابۋىل كىم جىلدام، پوستەر،«ەپتىلەر، جۇيرىكتەر، العىرلار»
توپتاستىرۋ، ەسسە
قولدانىلاتىن رەسۋرستار: فليپچارت، ماركەرلەر، پورترەتتەر، تاقتا، ستيكەرلەر، نوۋتبۋك
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ترەنينگ
سالەمدەسەمىن. سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ كەلگەن - كەلمەگەندەرىن تۇگەلدەيمىن.
توپقا بولدىرەمىن. قالاي وتىراتىندىعىن تۇسىندىرەمىن. توپ باسشىلارىن انىقتاۋ، باعالاۋ قاعازدارىن بەرۋ.
ياعني سۋرەتتەر ارقىلى بولىنەدى
ءبىر - بىرىنە ساتتىلىك تىلەيدى
ءبىر - بىرىمىزگە تىرەكپىز،
بىرگە سوققان جۇرەكپىز
الامىز ءبىلىم جاقسى عىپ،
تىلەيمىز بارىمىزگە ساتتىلىك
ءبىلۋ
ميعا شابۋىل
كىم جىلدام
ينتەراكتيۆتى تاقتاعا «قايتالاۋ – وقۋ ايناسى» ءار ءتۇرلى دەڭگەيدەگى سۇراقتار بەرىلەدى،
تاقتاداعى سۇراقتار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ كەزەكپەن جاۋاپ بەرۋى سۇرالادى.
ميعا شابۋىل ءادىسىن پايدالانۋ
«مادەنيەت» ءسوزجۇمباعى
1. اق جانە قارا نەمەسە باسقا ءتۇستى كيىزدى ويۋمەن ويىپ، ءتۇرلى ءتۇستى جىپپەن سىرىپ قۇراستىراتىن توسەنىش./سىرماق/
2. حان كەڭەسشىسى ءۋازىر/
3. سۋ ساقتاۋ ءارى بەلگى ماقساتىمەن تۇرعىزىلعان كۇمبەزدى قۇدىق /ساردوبا/
4. ءدىني قۇرىلىس، يسلام ءدىنىن ۇستانۋشىلاردىڭ ءمىناجات ورنى /مەشىت/
5. جۋىندى سۋ اعىزاتىن قۇدىق تاشناۋ/
6. ادىلدىگىمەن ءارى تاپقىر شەشەندىگىمەن تورەلىك ايتۋ بەدەلىنە يە بولعان ادام./بي/
7. قىمىز تاعى باسقا سۋسىنداردى قۇيۋعا ارنالىپ ەشكى تەرىسىنەن جاسالعان ىدىس /مەس/
8. قۇرعاقشىلىق كەزىندە تاڭىردەن جاڭبىر تىلەپ قۇرباندىق شالۋ ءراسىمى /تاساتتىق/
مادەنيەت دەگەنىمىز نە؟
قازاق تىلىنە بۇل تەرمين ارابتىڭ «مادانيات» «قالا، قالالىق»دەگەن سوزىنەن ەنگەن.
مادەنيەت - بەلگىلى ءبىر حالىقتىڭ قول جەتكەن تابىستارى مەن شىعارماشىلىعىنىڭ جيىنتىعى. ادام ارەكەتىنىڭ، سانالى قىزمەتىنىڭ كورىنىسى.
مادەنيەت
ماتەريالدىق رۋحاني
ادام بالاسىنىڭ شارۋاشىلىققا اتادان بالاعا تارالعان
بايلانىستى كۇنكورىسىنەن تۋعان شىعارمالار(اڭىز اڭگىمەلەر، جىر،
دۇنيەلەرى(باسپاناسى، كيىم - كەشەگى، داستان، سالت - ءداستۇر، ماقال - ماتەلدەر،
جيھازدارى، قولونەر بۇيىمدارى) دانالىق سوزدەر)
ءتۇسىنۋ
پوستەرمەن وتكەن تاقىرىپتى قورعاۋ
وسى كورستەلگەن جاڭا تاقىرىپتى وقۋشىلارعا جيناقتاۋ ءۇشىن جاڭا ماتەريالدارعا بايلانىستى رەسۋرستار بەرۋ، ءوز بەتەرىنشە دايىندىق جاساتۋ. كىتاپپەن جۇمىس جاساتۋ پوستەر ارقىلى تاقىرىپتارىن قورعاتۋ
1 - توپ ماتەريالدىق مادەنيەت
2 - توپ رۋحاني مادەنيەت
3 - توپ
مۋزىكا ونەرى
4 - توپ ءدىني - نانىم سەنىمدەر
رايىمبەك اۋدانى،
سارىجاز اۋىلى، سارىجاز ورتا مەكتەبى
تاريح ءپانى ءمۇعالىمى: تولەپبەرگەنوۆا ارايلىم اكايەۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ورتا عاسىرلارداعى قازاقستان تاريحى 7 سىنىپ
ماقساتى 14 - 15 عاسىرلارداعى قازاقستاننىڭ ماتەريالدىق جانە رۋحاني مادەنيەتىمەن، ءدىني - نانىم سەنىمدەرىمەن، دامۋ ەرەكشەلىگىمەن تانىسادى. ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشادى، مازمۇنىن يگەرۋگە، ويىن تولىق جەتكىزىپ سويلەۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋعا ۇيرەنەدى
مادەنيەتپەن بىرگە وقۋشىلارعا ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ، ونەرگە، سۇلۋلىققا دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋ، سالت داستۇرلەرىمىزدى قۇرمەتتەۋگە، ەلىن، جەرىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ
جالپى ماقسات ورتا عاسىرلارداعى قازاقستاننىڭ جەر اۋماعىندا ءومىر سۇرگەن حالىقتاردىڭ مادەنيەتىمەن تانىسا وتىرىپ، قازىرگى كەزدەگى داستۇرلەرىمىزدىڭ تاريحي ساباقتاستىعىنا باسا نازار اۋدارۋ. تاقىرىپتى ءتۇسىنىپ وقي بىلۋگە باۋلۋ. ءتىلىن، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ ارقىلى ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ
كۇتىلەتىن ناتيجە وقۋشىلار تاقىرىپتىڭ ماعىناسىن بىلەدى، تۇسىنەدى، ءوز ويلارىن دالەلدەۋگە، توپپەن جۇمىس ىستەۋدە پايدالانادى
7 ءمودۋلدىڭ قولدانىلۋى اكت”، “وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا تاسىلدەر”، “وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ”، “سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ”، “وقىتۋدى باسقارۋ جانە كوشباسشىلىق”.
قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر ميعا شابۋىل كىم جىلدام، پوستەر،«ەپتىلەر، جۇيرىكتەر، العىرلار»
توپتاستىرۋ، ەسسە
قولدانىلاتىن رەسۋرستار: فليپچارت، ماركەرلەر، پورترەتتەر، تاقتا، ستيكەرلەر، نوۋتبۋك
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ترەنينگ
سالەمدەسەمىن. سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ كەلگەن - كەلمەگەندەرىن تۇگەلدەيمىن.
توپقا بولدىرەمىن. قالاي وتىراتىندىعىن تۇسىندىرەمىن. توپ باسشىلارىن انىقتاۋ، باعالاۋ قاعازدارىن بەرۋ.
ياعني سۋرەتتەر ارقىلى بولىنەدى
ءبىر - بىرىنە ساتتىلىك تىلەيدى
ءبىر - بىرىمىزگە تىرەكپىز،
بىرگە سوققان جۇرەكپىز
الامىز ءبىلىم جاقسى عىپ،
تىلەيمىز بارىمىزگە ساتتىلىك
ءبىلۋ
ميعا شابۋىل
كىم جىلدام
ينتەراكتيۆتى تاقتاعا «قايتالاۋ – وقۋ ايناسى» ءار ءتۇرلى دەڭگەيدەگى سۇراقتار بەرىلەدى،
تاقتاداعى سۇراقتار ارقىلى وقۋشىلاردىڭ كەزەكپەن جاۋاپ بەرۋى سۇرالادى.
ميعا شابۋىل ءادىسىن پايدالانۋ
«مادەنيەت» ءسوزجۇمباعى
1. اق جانە قارا نەمەسە باسقا ءتۇستى كيىزدى ويۋمەن ويىپ، ءتۇرلى ءتۇستى جىپپەن سىرىپ قۇراستىراتىن توسەنىش./سىرماق/
2. حان كەڭەسشىسى ءۋازىر/
3. سۋ ساقتاۋ ءارى بەلگى ماقساتىمەن تۇرعىزىلعان كۇمبەزدى قۇدىق /ساردوبا/
4. ءدىني قۇرىلىس، يسلام ءدىنىن ۇستانۋشىلاردىڭ ءمىناجات ورنى /مەشىت/
5. جۋىندى سۋ اعىزاتىن قۇدىق تاشناۋ/
6. ادىلدىگىمەن ءارى تاپقىر شەشەندىگىمەن تورەلىك ايتۋ بەدەلىنە يە بولعان ادام./بي/
7. قىمىز تاعى باسقا سۋسىنداردى قۇيۋعا ارنالىپ ەشكى تەرىسىنەن جاسالعان ىدىس /مەس/
8. قۇرعاقشىلىق كەزىندە تاڭىردەن جاڭبىر تىلەپ قۇرباندىق شالۋ ءراسىمى /تاساتتىق/
مادەنيەت دەگەنىمىز نە؟
قازاق تىلىنە بۇل تەرمين ارابتىڭ «مادانيات» «قالا، قالالىق»دەگەن سوزىنەن ەنگەن.
مادەنيەت - بەلگىلى ءبىر حالىقتىڭ قول جەتكەن تابىستارى مەن شىعارماشىلىعىنىڭ جيىنتىعى. ادام ارەكەتىنىڭ، سانالى قىزمەتىنىڭ كورىنىسى.
مادەنيەت
ماتەريالدىق رۋحاني
ادام بالاسىنىڭ شارۋاشىلىققا اتادان بالاعا تارالعان
بايلانىستى كۇنكورىسىنەن تۋعان شىعارمالار(اڭىز اڭگىمەلەر، جىر،
دۇنيەلەرى(باسپاناسى، كيىم - كەشەگى، داستان، سالت - ءداستۇر، ماقال - ماتەلدەر،
جيھازدارى، قولونەر بۇيىمدارى) دانالىق سوزدەر)
ءتۇسىنۋ
پوستەرمەن وتكەن تاقىرىپتى قورعاۋ
وسى كورستەلگەن جاڭا تاقىرىپتى وقۋشىلارعا جيناقتاۋ ءۇشىن جاڭا ماتەريالدارعا بايلانىستى رەسۋرستار بەرۋ، ءوز بەتەرىنشە دايىندىق جاساتۋ. كىتاپپەن جۇمىس جاساتۋ پوستەر ارقىلى تاقىرىپتارىن قورعاتۋ
1 - توپ ماتەريالدىق مادەنيەت
2 - توپ رۋحاني مادەنيەت
3 - توپ
مۋزىكا ونەرى
4 - توپ ءدىني - نانىم سەنىمدەر
رايىمبەك اۋدانى،
سارىجاز اۋىلى، سارىجاز ورتا مەكتەبى
تاريح ءپانى ءمۇعالىمى: تولەپبەرگەنوۆا ارايلىم اكايەۆنا
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇلىپقا ارنالعان قۇلاقشا دايىنداۋ.
