XXI عاسىر كوشباسشىسى زياتكەرلىك سايىسى
«XXI عاسىر كوشباسشىسى» زياتكەرلىك سايىسى
ارمىسىڭدار، بۇگىن «XXI عاسىر كوشباسشىسى» اتتى سايىس ساباعىمىزعا جينالعان قاۋىم! بۇگىنگى ءبىزدىڭ سايىسقا قوش كەلدىڭىزدەر!
قاتىسىشۋلار مەن ءادىل قازىلاردى تانىستىرۋ.
ءى كەزەڭ. «بايگە»
قاراپ تۇرماي بايگەگە ەرىڭىز
شاكىرتتەرگە ءادىل شەشىم بەرىڭىز
جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار شىعارار
بايگە، بايگە، بايگەلەردى كورىڭىز، - دەپ كەلە ءبىز كەلەسى كەزەڭ – بايگەنى باستايىق.
1. بۇل كەزەڭدە ءار ويىنشىعا جەكە الدىن الا دايىندالعان ءۇش سۇراق قويىلادى
2. قاتىسۋشى دۇرىس جاۋاپ بەرگەن ءار سۇراققا 10 ۇپاي يەلەنەدى
3. ويلانۋعا ۋاقىت بەرىلەدى
1 – ويىنشى
1. فوتوسينتەز ءۇردىسى ناتيجەسىندە وسىمدىكتەر بولەتىن گاز (وتتەك)
2. تەرىس جانە وڭ زاريادتالعان اتومدار (يوندار)
3. ۇيقى بەزىنەن بولىنەتىن گورمون (ينسۋلين)
2 – ويىنشى
1. قاننىڭ قۇرامىنداعى ەلەمەنت (تەمىر)
2. ەڭ جەڭىل مەتالل (ليتيي)
3. كۇنباعىس قاي تۇقىمداسقا جاتادى (كۇردەلى گۇلدىلەر)
3 – ويىنشى
1. ادامنىڭ دەنە جاسۋشالارىنىڭ حروموسوما سانى (46)
2. قانتتىڭ حيميالىق اتالۋى (ساحاروزا)
3. قان بەرۋشى ادام (دونور)
4 – ويىنشى
1. ۇيقى اۋرۋىن تۋدىراتىن افريكالىق شىبىن قالاي اتالادى (سەسە)
2. وڭ زاريادتالعان يون (كاتيون)
3. تۇقىم قۋالايتىن وزگەرگىشتىك (مۋتاسيا)
5 – ويىنشى
1. پەريودتىق جۇيەدەگى ەلەمەنتتەردىڭ كولدەنەڭ قاتارى (پەريود)
2. جۇرەكتىڭ قۇرىلىسى مەن قىزمەتىن زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى (كارديولوگيا)
3. دەنى ساۋ ادامنىڭ اسقازانىندا قانداي قىشقىل بولادى (تۇز قىشقىلى)
6 – ويىنشى
1. ادام اعزاسىندا قانداي ەلەمەنت جەتىسپەۋىنەن ءتىس جەگى اۋرۋىنا ۇشىرايدى (فتور)
2. قاي گالوگەن باكتەريالاردى ءولتىرىپ، دەنساۋلىقتى قورعايدى (حلور)
3. جاسۋشانى زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى (سيتولوگيا)
7 – ويىنشى
1. ءومىر مەن ويدىڭ ەلەمەنتى (فوسفور)
2. يود تاپشىلىعىنان بولاتىن اۋرۋ ءتۇرى (جەمساۋلىق نەمەسە زوب)
3. «اق مارجان» اتالاتىن ءداندى داقىل (كۇرىش)
8 – ويىنشى
1. تەرىنى ۇلتراكۇلگىن ساۋلەسىنەن قورعايدى. ءوزىن وتتەكتىڭ ءۇش اتومى قۇرايدى (وزون)
2. سۋدا ەريتىن نەگىزدەر قالاي اتالادى (سىلتىلەر)
3. مۋفلوننان ءۇي جانۋارىنىڭ قايسىسى شىقتى (قوي)
ءىى كەزەڭ: «دودا»
ماڭگى باقي ەستە قالار
عاجايىپ ءبىر سايىس بولسىن
بىلىمدىرەك شاكىرت وزار
قيىنىراق سۇراق بولسىن، - دەپ ءبىز ەندى سايىسىمىزدىڭ كەلەسى كەزەڭىنە كەلدىك.
ءبىرىنشى كەزەڭدە جينالعان ۇپاي ەكىنشى كەزەڭدە ساقتالادى.
1. قاتىسۋشىلارعا 2 پاننەن 10، 20، 30، 40 ۇپايلىق سۇراقتار ۇسىنىلادى. بەلگىلەنگەن بلوك بويىنشا ويىنشى ءپاندى جانە ۇپايدى ءوزى تاڭدايدى. تاڭداۋ كەزەگى ويىنشىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭدە جيناعان ۇپايلارىنا سايكەس ەڭ كوپ جيناعان ويىنشىعا بەرىلەدى.
2. سۇراققا دۇرىس جاۋاپ بەرگەن ويىنشىنىڭ ءبىرىنشى تۋردا جيناعان ۇپاي سانىنا بالدار قوسىلىپ وتىرادى. ويىنشى سۇراققا جاۋاپ بەرە الماسا باسقا ويىنشىلارعا دا جاۋاپ بەرۋ مۇمكىندىگى بەرىلەدى.
3. ەكى كەزەڭ بارىسىندا بارىنشا كوپ ۇپاي جيناعان 4 ويىنشى ءۇشىنشى كەزەڭگە شىعادى.
10 30
20 40
10 30
20 40
10 ۇپاي بيولوگيا. بۇل وسىمدىك ۇزاق ۋاقىت بوتانيكالىق باقتاردا ەگىلگەن. گۇلدەرىن حانىمدار ادەمىلىك ءۇشىن شاشتارىنا تاققان. 200 جىلدان كەيىن عانا شارۋالار وزدەرىنىڭ باقشالارىنا ەگىپ ازىق رەتىندە پايدالانا باستاعان. بۇل وسىمدىكتى رەسەيگە ەڭ العاشقى رەت ءى پەتر اكەلگەن. قانداي وسىمدىك تۋرالى ايتىلۋدا؟ (كارتوپ)
20 ۇپاي بيولوگيا. اقش - تا اقباس بۇركىتتى، رەسەيدە قوڭىر ايۋدى، قازاق حالقى اققۋ مەن ۇكىنى قاسيەتتى سانايدى، ال ءۇندىستاندا قاي جانۋاردى قاسيەتتى سانايدى؟ (سيىر)
30 ۇپاي بيولوگيا. بۇل قۇس تۇيەقۇستاردىڭ ىشىندەگى ەڭ كىشكەنتايى. دەنەسىنىڭ ۇزىندىعى 50 - 80 سم، سالماعى 2 - 4 كگ. قورەگىن كوبىنە ءيىس سەزۋ ارقىلى تابانى. باسقا تۇيەقۇستاردان باستى ەرەكشەلىگى تۇندە بەلسەندى تىرشىلىك ەتەدى. ولار قۇرتتارمەن، جاندىكتەرمەن، جيدەكتەرمەن قورەكتەنەدى. 1921 جىلدان بەرى قاتاڭ قورعاۋعا الىنعان. حالىقارالىق تابيعات قورعاۋ وداعىنىڭ «قىزىل كىتابىنا» تىركەلگەن. بۇل قۇس جاڭا زەلانديانىڭ ۇلتتىق سيمۆولى. (كيۆي)
40 ۇپاي بيولوگيا. اياقسىز جىلان ءتارىزدى كەسىرتكە، ۇزىندىعى 1 - 2 م جىلاننان ايىرماشىلىع قاسى بولادى جانە كوزىن جىپىلىقتاتا الادى. كۇندىز بەلسەندى تىرشىلىك ەتەدى. ول زيانسىز باۋىرىمەن جورعالاۋشىلار، باۋ - باقشالارداعى زيانكەستەردى جەپ پايدا كەلتىرەدى. قازىرگى كەزدە سيرەك كەزدەسەتىن كەسىرتكە، قازاقستاننىڭ «قىزىل كىتابىنا» ەنگىزىلگەن قاي باۋىرىمەن جورعالاۋشى تۋرالى ايتىلۋدا؟ (سارى جىلان نەمەسە سارى باۋىر)
10 ۇپاي حيميا. تابيعاتتا تارالۋى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا تۇرعان مەتالل؟ (اليۋمينيي)
XXI عاسىر كوشباسشىسى زياتكەرلىك سايىسى. جۇكتەۋ
ارمىسىڭدار، بۇگىن «XXI عاسىر كوشباسشىسى» اتتى سايىس ساباعىمىزعا جينالعان قاۋىم! بۇگىنگى ءبىزدىڭ سايىسقا قوش كەلدىڭىزدەر!
قاتىسىشۋلار مەن ءادىل قازىلاردى تانىستىرۋ.
ءى كەزەڭ. «بايگە»
قاراپ تۇرماي بايگەگە ەرىڭىز
شاكىرتتەرگە ءادىل شەشىم بەرىڭىز
جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار شىعارار
بايگە، بايگە، بايگەلەردى كورىڭىز، - دەپ كەلە ءبىز كەلەسى كەزەڭ – بايگەنى باستايىق.
1. بۇل كەزەڭدە ءار ويىنشىعا جەكە الدىن الا دايىندالعان ءۇش سۇراق قويىلادى
2. قاتىسۋشى دۇرىس جاۋاپ بەرگەن ءار سۇراققا 10 ۇپاي يەلەنەدى
3. ويلانۋعا ۋاقىت بەرىلەدى
1 – ويىنشى
1. فوتوسينتەز ءۇردىسى ناتيجەسىندە وسىمدىكتەر بولەتىن گاز (وتتەك)
2. تەرىس جانە وڭ زاريادتالعان اتومدار (يوندار)
3. ۇيقى بەزىنەن بولىنەتىن گورمون (ينسۋلين)
2 – ويىنشى
1. قاننىڭ قۇرامىنداعى ەلەمەنت (تەمىر)
2. ەڭ جەڭىل مەتالل (ليتيي)
3. كۇنباعىس قاي تۇقىمداسقا جاتادى (كۇردەلى گۇلدىلەر)
3 – ويىنشى
1. ادامنىڭ دەنە جاسۋشالارىنىڭ حروموسوما سانى (46)
2. قانتتىڭ حيميالىق اتالۋى (ساحاروزا)
3. قان بەرۋشى ادام (دونور)
4 – ويىنشى
1. ۇيقى اۋرۋىن تۋدىراتىن افريكالىق شىبىن قالاي اتالادى (سەسە)
2. وڭ زاريادتالعان يون (كاتيون)
3. تۇقىم قۋالايتىن وزگەرگىشتىك (مۋتاسيا)
5 – ويىنشى
1. پەريودتىق جۇيەدەگى ەلەمەنتتەردىڭ كولدەنەڭ قاتارى (پەريود)
2. جۇرەكتىڭ قۇرىلىسى مەن قىزمەتىن زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى (كارديولوگيا)
3. دەنى ساۋ ادامنىڭ اسقازانىندا قانداي قىشقىل بولادى (تۇز قىشقىلى)
6 – ويىنشى
1. ادام اعزاسىندا قانداي ەلەمەنت جەتىسپەۋىنەن ءتىس جەگى اۋرۋىنا ۇشىرايدى (فتور)
2. قاي گالوگەن باكتەريالاردى ءولتىرىپ، دەنساۋلىقتى قورعايدى (حلور)
3. جاسۋشانى زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى (سيتولوگيا)
7 – ويىنشى
1. ءومىر مەن ويدىڭ ەلەمەنتى (فوسفور)
2. يود تاپشىلىعىنان بولاتىن اۋرۋ ءتۇرى (جەمساۋلىق نەمەسە زوب)
3. «اق مارجان» اتالاتىن ءداندى داقىل (كۇرىش)
8 – ويىنشى
1. تەرىنى ۇلتراكۇلگىن ساۋلەسىنەن قورعايدى. ءوزىن وتتەكتىڭ ءۇش اتومى قۇرايدى (وزون)
2. سۋدا ەريتىن نەگىزدەر قالاي اتالادى (سىلتىلەر)
3. مۋفلوننان ءۇي جانۋارىنىڭ قايسىسى شىقتى (قوي)
ءىى كەزەڭ: «دودا»
ماڭگى باقي ەستە قالار
عاجايىپ ءبىر سايىس بولسىن
بىلىمدىرەك شاكىرت وزار
قيىنىراق سۇراق بولسىن، - دەپ ءبىز ەندى سايىسىمىزدىڭ كەلەسى كەزەڭىنە كەلدىك.
ءبىرىنشى كەزەڭدە جينالعان ۇپاي ەكىنشى كەزەڭدە ساقتالادى.
1. قاتىسۋشىلارعا 2 پاننەن 10، 20، 30، 40 ۇپايلىق سۇراقتار ۇسىنىلادى. بەلگىلەنگەن بلوك بويىنشا ويىنشى ءپاندى جانە ۇپايدى ءوزى تاڭدايدى. تاڭداۋ كەزەگى ويىنشىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭدە جيناعان ۇپايلارىنا سايكەس ەڭ كوپ جيناعان ويىنشىعا بەرىلەدى.
2. سۇراققا دۇرىس جاۋاپ بەرگەن ويىنشىنىڭ ءبىرىنشى تۋردا جيناعان ۇپاي سانىنا بالدار قوسىلىپ وتىرادى. ويىنشى سۇراققا جاۋاپ بەرە الماسا باسقا ويىنشىلارعا دا جاۋاپ بەرۋ مۇمكىندىگى بەرىلەدى.
3. ەكى كەزەڭ بارىسىندا بارىنشا كوپ ۇپاي جيناعان 4 ويىنشى ءۇشىنشى كەزەڭگە شىعادى.
10 30
20 40
10 30
20 40
10 ۇپاي بيولوگيا. بۇل وسىمدىك ۇزاق ۋاقىت بوتانيكالىق باقتاردا ەگىلگەن. گۇلدەرىن حانىمدار ادەمىلىك ءۇشىن شاشتارىنا تاققان. 200 جىلدان كەيىن عانا شارۋالار وزدەرىنىڭ باقشالارىنا ەگىپ ازىق رەتىندە پايدالانا باستاعان. بۇل وسىمدىكتى رەسەيگە ەڭ العاشقى رەت ءى پەتر اكەلگەن. قانداي وسىمدىك تۋرالى ايتىلۋدا؟ (كارتوپ)
20 ۇپاي بيولوگيا. اقش - تا اقباس بۇركىتتى، رەسەيدە قوڭىر ايۋدى، قازاق حالقى اققۋ مەن ۇكىنى قاسيەتتى سانايدى، ال ءۇندىستاندا قاي جانۋاردى قاسيەتتى سانايدى؟ (سيىر)
30 ۇپاي بيولوگيا. بۇل قۇس تۇيەقۇستاردىڭ ىشىندەگى ەڭ كىشكەنتايى. دەنەسىنىڭ ۇزىندىعى 50 - 80 سم، سالماعى 2 - 4 كگ. قورەگىن كوبىنە ءيىس سەزۋ ارقىلى تابانى. باسقا تۇيەقۇستاردان باستى ەرەكشەلىگى تۇندە بەلسەندى تىرشىلىك ەتەدى. ولار قۇرتتارمەن، جاندىكتەرمەن، جيدەكتەرمەن قورەكتەنەدى. 1921 جىلدان بەرى قاتاڭ قورعاۋعا الىنعان. حالىقارالىق تابيعات قورعاۋ وداعىنىڭ «قىزىل كىتابىنا» تىركەلگەن. بۇل قۇس جاڭا زەلانديانىڭ ۇلتتىق سيمۆولى. (كيۆي)
40 ۇپاي بيولوگيا. اياقسىز جىلان ءتارىزدى كەسىرتكە، ۇزىندىعى 1 - 2 م جىلاننان ايىرماشىلىع قاسى بولادى جانە كوزىن جىپىلىقتاتا الادى. كۇندىز بەلسەندى تىرشىلىك ەتەدى. ول زيانسىز باۋىرىمەن جورعالاۋشىلار، باۋ - باقشالارداعى زيانكەستەردى جەپ پايدا كەلتىرەدى. قازىرگى كەزدە سيرەك كەزدەسەتىن كەسىرتكە، قازاقستاننىڭ «قىزىل كىتابىنا» ەنگىزىلگەن قاي باۋىرىمەن جورعالاۋشى تۋرالى ايتىلۋدا؟ (سارى جىلان نەمەسە سارى باۋىر)
10 ۇپاي حيميا. تابيعاتتا تارالۋى بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا تۇرعان مەتالل؟ (اليۋمينيي)
XXI عاسىر كوشباسشىسى زياتكەرلىك سايىسى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
