حيميادان ساباق جوسپارلار (10 سىنىپ)
حيميادان ساباق جوسپارى
ءپان ءمۇعالىمى سىدىقبەكوۆا ت. ن.
تاقىرىپتار:
§ 2. 1. د. ي. مەندەلەيەۆتىڭ جاساعان حيميالىق ەلەمەنتتەردىڭ پەريودتىق جۇيەسىنىڭ قۇرىلىسى.
§ 2. 2. حيميالىق ەلەمەنتتەر اتومدارىنىڭ قۇرىلىسى.
§ 2. 3. اتومداعى ەلەكترونداردىڭ قوزعالىسى
§ 2. 4. ەنەرگەتيكالىق دەڭگەيلەردىڭ قۇرىلىسى
§ 2. 5. حيميالىق ەلەمەنتتەردىڭ پەريودتىق جۇيەسىنىڭ قۇرىلىمىن نەگىزدەۋ
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: (ساباقتىڭ ماقساتى مەن كەزەڭدەرىن انىقتاۋ).
- ساباقتا قالىپتى جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك جاساۋ؛
- وقۋشىلاردى پسيحولوگيالىق دايىنداۋ.
امانداسۋ. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ. وقۋشىلاردىڭ كوڭىلىن ساباققا اۋدارۋ. ساباقتىڭ جالپى ماقساتىن اشۋ، ونى وتكىزۋ جوسپارىن كورسەتۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى: ساباقتىڭ بىلىمدىلىك ماقساتى:
- ءۇي تاپسىرماسىنىڭ دۇرىس، تولىق ورىندالعانىن تەكسەرۋ؛
- بىلىمدەرىندەگى كەتكەن كەمشىلىكتەردى، تاپسىرما ورىنداۋ بارىسىندا قيىندىقتاردى انىقتاۋ؛
- كەتكەن كەمشىلىكتەردى جويۋ.
1. مىنا قوسىلىستاردى (تاقتاعا جازۋ) اتا: اينالىمعا بەرىلگەن ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
وقۋشىلاردى ءبىلىمدى، سانالى جانە بەلسەندى تۇردە مەڭگەرۋگە دايىنداۋ كەزەڭى:
1. ساباق تاقىرىبىن حابارلاۋ. وقۋشىلارمەن بىرىگە وتىرىپ ساباق ماقساتىن ايقىنداۋ.
جاڭا ماتەريالدى وقىپ ۇيرەنۋدىڭ پراكتيكالىق قاجەتتىلىگىن كورسەتۋ. وقۋشىلاردىڭ الدىنا وقۋ پروبلەماسىن قويۋ.
بىلىمدىلىك مىندەتتەرى:
- وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم الۋعا دەگەن ىنتا - ىقىلاسىن جۇمىلدىرۋ.
- وقۋشىلاردى ءبىلىم الۋدىڭ ماقساتتارىن انىقتاۋعا؛
- وقۋشىلاردىڭ ماتەريالدى ءبىر مەزگىلدە قابىلداۋى، وي قورىتىندىلارىن جاساۋى، جالپىلاي جانە جۇيەلەي ءبىلۋى.
2. وقىتۋ پروبلەمالارى:
حەپج قۇرىلىسى
3. ءبىلىمدى جاڭعىرتۋ. (اكتۋاليزاسيا ):
• حەپج تۋرالى نە ايتا الاسىڭدار؟
• پەريودتىق زاڭنىڭ انىقتاماسىن ەسكە تۇسىرىڭدەر.
• رەتتىك ءنومىر، توپ، پەريود ءنومىرىنىڭ فيزيكالىق ءمانى نەدە؟
• حيميالىق ەلەمەنتتەر پەريودتاردا قالاي ورنالاسقان؟
• قانداي پەريودتار بار؟
• پەريودتار جانە توپتاردا قاسيەتتەرى قالاي وزگەرەدى؟
• قانداي تابيعي ۇيالاستاردى بىلەسىڭدەر؟
• قانداي توپتار لانتانويدتار جانە اكتينويدتار دەپ اتالادى؟
• قانداي ەلەمەنتتەر وتتەكتى جانە سۋتەكتى قوسىلىستار تۇزەدى؟
قورىتىندى جاساۋ. قورىتىندىنى ايتۋ.
جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ كەزەڭى:
بىلىمدىلىك مىندەتتەرى:
- وقۋشىلاردىڭ وتىلگەن ماتەريالدى قابىلداۋ، ەستە ساقتاۋىن قامتاماسىز ەتۋ؛
- ناقتى قورىتىندىلاۋعا، جۇيەلەۋگە اكەلەتىن ادىستەرمەن تاسىلدەردى مەڭگەرۋىنە جاعداي تۋعىزۋ؛
- وقۋشىلاردى وتىلگەن ماتەريالدى قايتا جاڭعىرتىپ، ەسكە ءتۇسىرۋ ادىستەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ؛
- تۇسىنىكتەر، زاڭدار، ەرەجەلەردى فيلوسوفيالىق تۇرعىدان تۇسىنۋگە، تالداۋعا كومەك ەتۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ وقۋ ماتەريالىن ءوز ءادىس - تاسىلدەرىمەن بەتىنشە قابىلداۋىن قامتاماسىز
ءمۇعالىمنىڭ ەو پايدالانىپ تولىقتىرۋى: ەرتەدە گرەسيادا عىلىم تۇرلەرىن بولمەگەن. عىلىمنىڭ بارلىق تۇرلەرى بىرىكتىرىلىپ جالپى «فيلوسوفيا» اتاۋىمەن اتالعان. عىلىمي جىكتەۋدىڭ ەرەكشەلىگى ولاردىڭ نەگىزىندە اشىلعان زاڭدار بەلگىلى فاكتىلەردى ءتۇسىندىرىپ عانا قويماي، كەيبىر اشىلماعان جايتتاردى دا بولجاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. تابيعي جىكتەلۋ بىردەن اشىلعان جوق، 19 عاسىردىڭ باسىندا كوپتەگەن جاڭا حيميالىق ەلەمەنتتەر بەلگىلى بولىپ، شۆەد عالىمى بەرسەليۋس ءبولۋدى جۇزەگە اسىردى. ول ەلەمەنتتەردى مەتالدار جانە بەيمەتالدار دەپ ءبولدى. نەگە؟
§2.1، 2.2، 2،3، 2.4، 2.5 جۇكتەۋ
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
ءپان ءمۇعالىمى سىدىقبەكوۆا ت. ن.
تاقىرىپتار:
§ 2. 1. د. ي. مەندەلەيەۆتىڭ جاساعان حيميالىق ەلەمەنتتەردىڭ پەريودتىق جۇيەسىنىڭ قۇرىلىسى.
§ 2. 2. حيميالىق ەلەمەنتتەر اتومدارىنىڭ قۇرىلىسى.
§ 2. 3. اتومداعى ەلەكترونداردىڭ قوزعالىسى
§ 2. 4. ەنەرگەتيكالىق دەڭگەيلەردىڭ قۇرىلىسى
§ 2. 5. حيميالىق ەلەمەنتتەردىڭ پەريودتىق جۇيەسىنىڭ قۇرىلىمىن نەگىزدەۋ
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: (ساباقتىڭ ماقساتى مەن كەزەڭدەرىن انىقتاۋ).
- ساباقتا قالىپتى جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك جاساۋ؛
- وقۋشىلاردى پسيحولوگيالىق دايىنداۋ.
امانداسۋ. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ. وقۋشىلاردىڭ كوڭىلىن ساباققا اۋدارۋ. ساباقتىڭ جالپى ماقساتىن اشۋ، ونى وتكىزۋ جوسپارىن كورسەتۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ كەزەڭى: ساباقتىڭ بىلىمدىلىك ماقساتى:
- ءۇي تاپسىرماسىنىڭ دۇرىس، تولىق ورىندالعانىن تەكسەرۋ؛
- بىلىمدەرىندەگى كەتكەن كەمشىلىكتەردى، تاپسىرما ورىنداۋ بارىسىندا قيىندىقتاردى انىقتاۋ؛
- كەتكەن كەمشىلىكتەردى جويۋ.
1. مىنا قوسىلىستاردى (تاقتاعا جازۋ) اتا: اينالىمعا بەرىلگەن ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
وقۋشىلاردى ءبىلىمدى، سانالى جانە بەلسەندى تۇردە مەڭگەرۋگە دايىنداۋ كەزەڭى:
1. ساباق تاقىرىبىن حابارلاۋ. وقۋشىلارمەن بىرىگە وتىرىپ ساباق ماقساتىن ايقىنداۋ.
جاڭا ماتەريالدى وقىپ ۇيرەنۋدىڭ پراكتيكالىق قاجەتتىلىگىن كورسەتۋ. وقۋشىلاردىڭ الدىنا وقۋ پروبلەماسىن قويۋ.
بىلىمدىلىك مىندەتتەرى:
- وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم الۋعا دەگەن ىنتا - ىقىلاسىن جۇمىلدىرۋ.
- وقۋشىلاردى ءبىلىم الۋدىڭ ماقساتتارىن انىقتاۋعا؛
- وقۋشىلاردىڭ ماتەريالدى ءبىر مەزگىلدە قابىلداۋى، وي قورىتىندىلارىن جاساۋى، جالپىلاي جانە جۇيەلەي ءبىلۋى.
2. وقىتۋ پروبلەمالارى:
حەپج قۇرىلىسى
3. ءبىلىمدى جاڭعىرتۋ. (اكتۋاليزاسيا ):
• حەپج تۋرالى نە ايتا الاسىڭدار؟
• پەريودتىق زاڭنىڭ انىقتاماسىن ەسكە تۇسىرىڭدەر.
• رەتتىك ءنومىر، توپ، پەريود ءنومىرىنىڭ فيزيكالىق ءمانى نەدە؟
• حيميالىق ەلەمەنتتەر پەريودتاردا قالاي ورنالاسقان؟
• قانداي پەريودتار بار؟
• پەريودتار جانە توپتاردا قاسيەتتەرى قالاي وزگەرەدى؟
• قانداي تابيعي ۇيالاستاردى بىلەسىڭدەر؟
• قانداي توپتار لانتانويدتار جانە اكتينويدتار دەپ اتالادى؟
• قانداي ەلەمەنتتەر وتتەكتى جانە سۋتەكتى قوسىلىستار تۇزەدى؟
قورىتىندى جاساۋ. قورىتىندىنى ايتۋ.
جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ كەزەڭى:
بىلىمدىلىك مىندەتتەرى:
- وقۋشىلاردىڭ وتىلگەن ماتەريالدى قابىلداۋ، ەستە ساقتاۋىن قامتاماسىز ەتۋ؛
- ناقتى قورىتىندىلاۋعا، جۇيەلەۋگە اكەلەتىن ادىستەرمەن تاسىلدەردى مەڭگەرۋىنە جاعداي تۋعىزۋ؛
- وقۋشىلاردى وتىلگەن ماتەريالدى قايتا جاڭعىرتىپ، ەسكە ءتۇسىرۋ ادىستەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ؛
- تۇسىنىكتەر، زاڭدار، ەرەجەلەردى فيلوسوفيالىق تۇرعىدان تۇسىنۋگە، تالداۋعا كومەك ەتۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ وقۋ ماتەريالىن ءوز ءادىس - تاسىلدەرىمەن بەتىنشە قابىلداۋىن قامتاماسىز
ءمۇعالىمنىڭ ەو پايدالانىپ تولىقتىرۋى: ەرتەدە گرەسيادا عىلىم تۇرلەرىن بولمەگەن. عىلىمنىڭ بارلىق تۇرلەرى بىرىكتىرىلىپ جالپى «فيلوسوفيا» اتاۋىمەن اتالعان. عىلىمي جىكتەۋدىڭ ەرەكشەلىگى ولاردىڭ نەگىزىندە اشىلعان زاڭدار بەلگىلى فاكتىلەردى ءتۇسىندىرىپ عانا قويماي، كەيبىر اشىلماعان جايتتاردى دا بولجاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. تابيعي جىكتەلۋ بىردەن اشىلعان جوق، 19 عاسىردىڭ باسىندا كوپتەگەن جاڭا حيميالىق ەلەمەنتتەر بەلگىلى بولىپ، شۆەد عالىمى بەرسەليۋس ءبولۋدى جۇزەگە اسىردى. ول ەلەمەنتتەردى مەتالدار جانە بەيمەتالدار دەپ ءبولدى. نەگە؟
§2.1، 2.2، 2،3، 2.4، 2.5 جۇكتەۋ
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
You Might Also Like
