ينفورماتيكا الەمىندە...
قاراعاندى وبلىسى،
"ساتبايەۆ قالاسىنداعى №3 ورتا مەكتەبى" كمم
ينفورماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ماگزۋموۆا ديانا سايلاۋبەكوۆنا
تاقىرىپ: ينفورماتيكا الەمىندە
تىڭداڭىزدار، تىڭداڭىزدار، قاتىسىپ وتىرعان بارلىق وقۋشىلاردى بىزبەن بىرگە ينفورماتيكا ەلىنە ساياحاتقا شىعۋعا شاقىرامىز.
وزدەرىڭىزبەن بىرگە تەز ويلاۋ، تاپقىرلىق، ەپتىلىك، شاپشاڭدىق قاسيەتتەرىڭىزدى الا جۇرۋلەرىڭىزدى ەسكەرتەمىز.
سالەم بەردىك، قۇرمەتتى ۇستازدار مەن قاتىسۋشىلار، وقۋشىلار! سىزدەرمەن بىرلەسە وتىرىپ، “ينفورماتيكا الەمىندە...” اتتى سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ماقساتى:
وقۋشىلاردىڭ زەرەكتىك قابىلەتىن دامىتىپ وي ءورىسىن كەڭەيتۋ، بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ، وزىق ويلى، ءبىلىمدى وقۋشىنى انىقتاۋ.
وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن، بىلىمگە قىزىعۋشىلىعىن جانە ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن ەكى توپتان ءبىر وقۋشىلار شىعىپ وزدەرىنىڭ ينفورماتيكا ساباعىنا، كومپيۋتەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن اقيىق اقىن م. ماقاتايەۆتىڭ «پوەزيا»، «مەن عاشىقپىن» اتتى ولەڭدەرىن كومپيۋتەرمەن بايلانىستىرىپ شىعارعان، سونى تىڭداپ كورەلىك.
1 - وقۋشى:
م. ماقاتايەۆ «پوەزياسىنان»
كومپيۋتەر
مەنىمەن ەگىز بە ەدىڭ،
سەن مەنى سەزەسىڭ بە، نەگە ىزدەدىم؟
ينفورماتيكا كابينەتىنەن سەنى ىزدەدىم،
مۋلتيمەديادان، فيزيكادان سەنى ىزدەدىم.
سەنى ىزدەدىم ۇستازداردان،
مەكتەپتەردەن، كابينەتتەن، پارتالاردان،
دۇكەندەردەن، فابريكادان، زاۋىتتاردان،
سەنى ىزدەدىم جوعالعان زامانداردان.
سەنى ىزدەدىم ينتەرنەتتەن، اگەنتتەردەن،
E – mail-دان ىزدەدىم، پوشتالاردان،
سەنى ىزدەدىم
ىزدەيمىن شىدام بار ما؟
سەنى ماعان ەگىز عىپ جاراتقان با؟
2 - وقۋشى:
«كومپيۋتەرگە عاشىقپىن»
مەن اقىماق كومپيۋتەرگە عاشىقپىن،
ۇيدەن شىقسام مەكتەپتەگى كومپيۋتەرگە اسىقپىن
كۇنى - ءتۇنى كوز الدىمنان كەتپەس بەينە،
سەزىمىمنىڭ تولقىندارىن تاسىتتىم
مەن عاشىقپىن، كومپيۋتەرگە شىن عاشىقپىن
سەزىمىمدى بىلدىرە الماي جاسىقتىم.
وعان قاراي بەت العان ءدىرىل قاعىپ،
ماحابباتتىڭ شىڭدارىنان اسىپپىن
«باتىلدىق - بالالىق شاقتا شىڭدالادى» دەسەك بالانىڭ بار تاربيە قۇرالىنىڭ ءبىرى – ويىن ەكەندىگى بەلگىلى. الدىمەن ويىنعا شىعاتىن وقۋشىلارىمەن تانىسا كەتەيىك. بۇل ويىنعا 2 توپ كاتىسادى. ولار ەكى توپقا بولىنگەن.
«مونيتور»، «پروسەسسور»
مىنە وقۋشىلار ەكى توپقا ءبولىندى، ەندى ءار توپ ءوز ورنىنا جايعاسۋىن سۇرايمىز.
وقۋشىنىڭ جەتكەن جەتىستىگى ۇستاز ءۇشىن، مەكتەپ ءۇشىن ۇلكەن قۋانىش، مىنا جينالعان قاۋىم سىزدەردىڭ ەگەمەن ەلىمىزدىڭ تىرەگى، تۇتقاسى بولۋلارىڭدى قالايدى.
ب ا ق پەن باپ سىنالار بۇل جارىسقا قاتىسىپ وتىرعان وقۋشىلار ءسات ساپار تىلەي وتىرىپ، شىڭدارعا بيىك قونعايسىڭ دەمەكپىز.
سايىسىمىزدىڭ كەزەڭدەرىمەن تانىستىرىپ وتەيىك.
سايىسىمىز 7 كەزەڭنەن تۇرادى.
1 - كەزەڭ: “ءيا نە جوق”
2 - كەزەڭ:: “ينتەللەكتۋالدى دۋەل”
3 - كەزەڭ: “سەرگىتۋ”
4 - كەزەڭ: “اقپاراتتى وڭدەۋ”
5 - كەزەڭ: “وي تولعاۋ”
6 - كەزەڭ: “اقپاراتتى سايكەستەندىرۋ”
7 - كەزەڭ: “ۆەنگر ءسوزجۇمباعى”
سايىسىمىزدىڭ 1ء-شى كەزەڭىن ورىنداۋعا ەكى توپتا دايىن بولسا، باستايمىز.
1 كەزەڭ «يا نە جوق».
تۋر ەرەجەسى: ءار كومانداعا 6 سۇراقتان قويىلادى. سۇراققا “ءيا” نە “جوق” دەپ جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ءار دۇرىس جاۋاپقا كارتوچكا بەرىلەدى.
1 سۇراق. “ ءىNFORMATION” لاتىن ءسوزى مالىمەت دەگەندى بىلدىرەدى مە؟
2 سۇراق. اقپارات تاسۋشى – سيگنال بولىپ تابىلا ما؟
3 سۇراق. ءماتىن، راديو ارقىلى حابار، اريفمەتيكالىق مىسال گرافيكالىق اقپاراتقا جاتا ما؟
4 سۇراق. جۇيەلىك باعدارلامالاردىڭ نەگىزگى بولىپ ينتەرفەيس تابىلا ما؟
5 سۇراق. 1642 جىلى العاش قوسۋ ماشيناسىن فرانسۋز ماتەماتيگى بلەز پاسكال ويلاپ تاپتى ما؟
6 سۇراق. ەNIAC – تىڭ (ءى ەەم) سالماعى 1 ت بولدى ما؟
7 سۇراق. مونيتور بەتىندەگى ءتۇرلى ءتۇستى نۇكتەلەر پيكسەلدەر دەپ اتالا ما؟
8 سۇراق. پەرنەتاقتانىڭ رەگيسترىن اعىلشىن الفاۆيتىنەن ورىس الفاۆيتىنە اۋىستىرۋ: Alt+Ctrl ما؟
9 سۇراق.
سۋرەتتە كورسەتىلگەن سكانەردە كەز كەلگەن كەسكىندى سكانەرلەگەننەن
كەيىن گرافيكالىق باعدارلامالاردا وڭدەۋگە بولا ما؟
10 سۇراق.
سۋرەتتە كورسەتىلگەن قاتقىل ديسك باسقاشا ۆينچەستەر دەپ اتالا ما؟
11 سۇراق.
سۋرەتتە كورسەتىلگەن قاپشىق نەمەسە بۋمادا بىردەي اتپەن، ءبىراق ءار ءتۇرلى ۋاقىتتا ساقتالعان فايل (قۇجات) ساقتاۋعا بولا ما؟
12 سۇراق. پەرنەتاقتادا ابزاستان جازۋ پەرنەسى سارs Lock بولىپ تابىلا ما؟
2 كەزەڭ. “ينتەللەكتۋالدى دۋەل”
بۇل كەزەڭدە 4 ۇياشىق بەرىلەدى. ءار ۇياشىقتا 1 - 1 سۇراق تاڭدايدى. دۇرىس جاۋاپ كارتوچكامەن باعالانادى.
1 سۇراق. بەلگىلى ءبىر ساندى ورنەكتەۋ ءۇشىن لوتوس گ ۇلىنىڭ ءۇش تالى، بۇكتەلگەن ەكى
پالما جاپىراعى، بەس دوعا، ەكى سىرىق بەينەلەنگەن. بۇل پوزيسيالىق
ەمەس ساناق جۇيەسىندەگى قانداي سان؟ (3252)
2 سۇراق. امەريكان عالىمى دجون فون نەيمان ءپرينسيپى بويىنشا ەەم اريفمەتيكالىق ەسەپتەۋلەردى مىنا ساناۋ جۇيەسىندە ورىندايدى، ياعني كەز كەلگەن مالىمەت “0” جانە “1”- گە سايكەس سيگنالداردىڭ 2 ءتۇرلى تىزبەگىمەن قولدانىلادى. بۇل قانداي پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەسى؟ (ەكىلىك ساناۋ جۇيەسى)
3 سۇراق. ىقتيمالدىق لوگيكادا الىنعان ناتيجەنىڭ دالدىگى جاسالىنعان تاجىريبەلەر سانىنا تاۋەلدى. تيىندى لاقتىرعاندا “ەلتاڭبا” نەمەسە “جازۋ” جاعىنىڭ ءتۇسۋ ىقتيمالدىعى نەگە تەڭ؟ تيىندى لاقتىرۋ سانى ارقان سايىن وسى ىقتيمالدىق ناقتىلانا تۇسەدى. (1/2)
4 سۇراق. ريمدىك ساناۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزىنە 1 سانى ءۇشىن ءى بەلگىسى (ءبىر ساۋساق)، 5 سانى ءۇشىن V (اشىلعان الاقان) بەلگىسى، 10 سانى ءۇشىن ح ( ايقاسقان الاقاندار) بەلگىسى، ال 100، 500 جانە 1000 ساندارىن ورنەكتەۋ ءۇشىن سايكەس لاتىن سوزدەرىنىڭ قانداي العاشقى ارىپتەرى قولدانىلادى. (100 500 1000
س D M )
3 - كەزەڭ “سەرگىتۋ”
بۇل كەزەڭدە ءار توپقا 3 لوگيكالىق سۇراقتار قويىلادى. دۇرىس جاۋاپ كارتوچكامەن باعالانادى.
1 سۇراق. اۆتوبۋستا 4 جولاۋشى بار. 1 ايالدامادان 2 جولاۋشى ءمىندى، 2ء-شى ايالدامادان 1-ەۋى ءتۇسىپ 3-ەۋى ءمىندى، كەلەسى ايالدامادان 4-ەۋى ءمىنىپ 2-ەۋى ءتۇستى، كەلەسىدەن 3-ەۋى ءمىنىپ 1-ەۋى ءتۇستى، سونان سوڭ 5-ەۋى ءتۇسىپ، 4-ەۋى ءمىندى. اۆتوبۋس نەشە ايالداما ءجۇردى؟ (5 ايالداما)
2 سۇراق. ءارتىس سۇلتاننىڭ موينىنا ونىڭ ايەلى مايرا، ەكى ەرەسەك قىزدارى – ايمان مەن شولپان جانە ءۇش كىشكەنتاي ۇلدارى الديار، ماديار جانە شاديار وتىرادى. سيرك ءارتىسىنىڭ موينىندا قانشا ادام وتىر؟ (6 ادام)
3 سۇراق. مۇراتتىڭ ون قويى بار. توعىزىنان باسقاسى ءولىپ قالدى. قانشا قويى قالدى؟ (9 قوي)
4 سۇراق. ادەتتە اي 30 نەمەسە 31 ساندارىمەن اياقتالادى. قاي ايدا 28 سانى بار؟ (بارلىق ايدا)
5 سۇراق. قولدارىندا ون ساۋساق بار؟ 10 قولدا قانشا ساۋساق بار؟ (100 ساۋساق)
6 سۇراق. تاياقتى 12 بولىككە ءبولۋ ءۇشىن، نەشە رەت كەسۋ كەرەك؟ (11 رەت كەسۋ كەرەك)
4 كەزەڭ: “اقپاراتتى وڭدەۋ”
اقپاراتتى ماقال – ماتەلدەرمەن سايكەستەندىرىپ وڭدەيدى.
1 ماقال. جىگىتتى كومپيۋتەرىڭە قاراپ، باعالا (جىگىتتى دوسىڭا قاراپ، باعالا)
2 ماقال. بايت بيتتەن قۇرالادى (تەڭگە تيىننان قۇرالادى )
3 ماقال. ۆيرۋستان قورىققان، ينتەرنەتكە شىقپاس (شەگىرتكەدەن قورىققان،
ەگىن ەكپەس)
4 ماقال. كومپيۋتەردىڭ جۇمىسى، يەسىنە ءمالىم (اتتىڭ سىرى، يەسىنە ءمالىم)
5 ماقال. ۆەب ديزاينشىنىڭ ءوز ەركى، سايتتى قالاي جاساسا دا (قازانشىنىڭ ءوز ەركى، قۇلاعىن قايدان شىعارسا دا )
6 ماقال. بىلمەسەڭ، “انىقتامادان” سۇرا (بىلمەسەڭ، بىلگەننەن سۇرا)
7 ماقال. ءبىر يادرولى پروسەسسور جاقسى، ال ەكى يادرولى پروسەسسور ودان دا جاقسى
(ءبىر اقىلدان، ەكى اقىل ارتىق )
8 ماقال. انتيۆيرۋسى كۇشتىنى - ۆيرۋس الا المايدى.(دوسى كۇشتىنى – جاۋ
المايدى)
9 ماقال. كۇلسەڭ ەسكىرگەن كومپيۋتەرگە كۇل ( كۇلسەڭ كارىگە كۇل)
10 ماقال. كومپيۋتەردە ەكى كولونكا، داۋىسى جەر جارادى (ايداعانى بەس ەشكى،
ىسقىرىعى جەر جارار)
5 كەزەڭ. «ويتولعاۋ»
بۇل كەزەڭدە ەكى توپتىڭ كوشباسشىلارى «كومپيۋتەر پايدالى ما، الدە زياندى ما؟» تاقىرىبىندا ويلارىن ايتادى.
6 - كەزەڭ “اقپاراتتى سايكەستەندىرۋ”
بۇل كەزەڭدە ينفورماتيكا پانىنەن سۇراقتار بەرىلەدى، سونىڭ سايكەستىكتەرىن تابۋلارى قاجەت.
1 سۇراق. ادامداردى وزىڭە باعىندىراتىن ءالجۋاز (ينفورماتيكا كابينەتى)
2 سۇراق. بار قۇرىلعىنى باسقاراتىن، كەۋدەسىن كەرىپ قاسقاياتىن مي (جۇيەلىك بلوك)
3 سۇراق. وزىنەن زياندى ساۋلە شاشاتىن، ادام كوزىن قۇرتاتىن جالماۋىز (مونيتور)
4 سۇراق. ساۋساقتاردى بيلەتەتىن، ەكرانعا ءماتىندى سىي ەتەتىن، جوق دەپ مۇلدە ايتا المايتىن، يا - ءنى قولداپ قايتالايتىن (پەرنەتاقتا)
5 سۇراق. پەرنەدەن جاسقاناتىن، ادام كومەگىمەن باسقارىلاتىن قورقاق كومپيۋتەردىڭ كەنجە بالاسى (تىشقان)
6 سۇراق. تىشقاننىڭ ەڭ جاقىن تۋىسى (دجويستيك)
7 سۇراق. پرينتەردەن اسىپ تۇسەتىن مەشكەي (سكانەر)
8 سۇراق. پەرنەتاقتانىڭ بالالارى (پەرنەلەر)
7 كەزەڭ. «ۆەنگر ءسوزجۇمباعى»
ويىنىمىزدىڭ شەشۋشى ءساتى، جەڭىمپاز توپتى انىقتاپ، ماراپاتتاۋ.
ومىرگە وزەك بولعان ناقتى عىلىم،
حالقىمنىڭ جۇرەگىنە شاشتى نۇرىن.
كەلەدى تاربيەلەپ ەركىن ەلدىڭ
ەرتەڭگى العىر قىزىن، تاپقىر ۇلىن.
بۇگىنگى كورىپ تاماشالاعان “ ينفورماتيكا الەمىندە” سايىسى ءوز مارەسىنە جەتتى.
زەيىن قويىپ تىڭداعاندارىڭىز ءۇشىن العىسىمىز شەكسىز!!!
"ساتبايەۆ قالاسىنداعى №3 ورتا مەكتەبى" كمم
ينفورماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ماگزۋموۆا ديانا سايلاۋبەكوۆنا
تاقىرىپ: ينفورماتيكا الەمىندە
تىڭداڭىزدار، تىڭداڭىزدار، قاتىسىپ وتىرعان بارلىق وقۋشىلاردى بىزبەن بىرگە ينفورماتيكا ەلىنە ساياحاتقا شىعۋعا شاقىرامىز.
وزدەرىڭىزبەن بىرگە تەز ويلاۋ، تاپقىرلىق، ەپتىلىك، شاپشاڭدىق قاسيەتتەرىڭىزدى الا جۇرۋلەرىڭىزدى ەسكەرتەمىز.
سالەم بەردىك، قۇرمەتتى ۇستازدار مەن قاتىسۋشىلار، وقۋشىلار! سىزدەرمەن بىرلەسە وتىرىپ، “ينفورماتيكا الەمىندە...” اتتى سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
ماقساتى:
وقۋشىلاردىڭ زەرەكتىك قابىلەتىن دامىتىپ وي ءورىسىن كەڭەيتۋ، بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ، وزىق ويلى، ءبىلىمدى وقۋشىنى انىقتاۋ.
وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن، بىلىمگە قىزىعۋشىلىعىن جانە ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن ەكى توپتان ءبىر وقۋشىلار شىعىپ وزدەرىنىڭ ينفورماتيكا ساباعىنا، كومپيۋتەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن اقيىق اقىن م. ماقاتايەۆتىڭ «پوەزيا»، «مەن عاشىقپىن» اتتى ولەڭدەرىن كومپيۋتەرمەن بايلانىستىرىپ شىعارعان، سونى تىڭداپ كورەلىك.
1 - وقۋشى:
م. ماقاتايەۆ «پوەزياسىنان»
كومپيۋتەر
مەنىمەن ەگىز بە ەدىڭ،
سەن مەنى سەزەسىڭ بە، نەگە ىزدەدىم؟
ينفورماتيكا كابينەتىنەن سەنى ىزدەدىم،
مۋلتيمەديادان، فيزيكادان سەنى ىزدەدىم.
سەنى ىزدەدىم ۇستازداردان،
مەكتەپتەردەن، كابينەتتەن، پارتالاردان،
دۇكەندەردەن، فابريكادان، زاۋىتتاردان،
سەنى ىزدەدىم جوعالعان زامانداردان.
سەنى ىزدەدىم ينتەرنەتتەن، اگەنتتەردەن،
E – mail-دان ىزدەدىم، پوشتالاردان،
سەنى ىزدەدىم
ىزدەيمىن شىدام بار ما؟
سەنى ماعان ەگىز عىپ جاراتقان با؟
2 - وقۋشى:
«كومپيۋتەرگە عاشىقپىن»
مەن اقىماق كومپيۋتەرگە عاشىقپىن،
ۇيدەن شىقسام مەكتەپتەگى كومپيۋتەرگە اسىقپىن
كۇنى - ءتۇنى كوز الدىمنان كەتپەس بەينە،
سەزىمىمنىڭ تولقىندارىن تاسىتتىم
مەن عاشىقپىن، كومپيۋتەرگە شىن عاشىقپىن
سەزىمىمدى بىلدىرە الماي جاسىقتىم.
وعان قاراي بەت العان ءدىرىل قاعىپ،
ماحابباتتىڭ شىڭدارىنان اسىپپىن
«باتىلدىق - بالالىق شاقتا شىڭدالادى» دەسەك بالانىڭ بار تاربيە قۇرالىنىڭ ءبىرى – ويىن ەكەندىگى بەلگىلى. الدىمەن ويىنعا شىعاتىن وقۋشىلارىمەن تانىسا كەتەيىك. بۇل ويىنعا 2 توپ كاتىسادى. ولار ەكى توپقا بولىنگەن.
«مونيتور»، «پروسەسسور»
مىنە وقۋشىلار ەكى توپقا ءبولىندى، ەندى ءار توپ ءوز ورنىنا جايعاسۋىن سۇرايمىز.
وقۋشىنىڭ جەتكەن جەتىستىگى ۇستاز ءۇشىن، مەكتەپ ءۇشىن ۇلكەن قۋانىش، مىنا جينالعان قاۋىم سىزدەردىڭ ەگەمەن ەلىمىزدىڭ تىرەگى، تۇتقاسى بولۋلارىڭدى قالايدى.
ب ا ق پەن باپ سىنالار بۇل جارىسقا قاتىسىپ وتىرعان وقۋشىلار ءسات ساپار تىلەي وتىرىپ، شىڭدارعا بيىك قونعايسىڭ دەمەكپىز.
سايىسىمىزدىڭ كەزەڭدەرىمەن تانىستىرىپ وتەيىك.
سايىسىمىز 7 كەزەڭنەن تۇرادى.
1 - كەزەڭ: “ءيا نە جوق”
2 - كەزەڭ:: “ينتەللەكتۋالدى دۋەل”
3 - كەزەڭ: “سەرگىتۋ”
4 - كەزەڭ: “اقپاراتتى وڭدەۋ”
5 - كەزەڭ: “وي تولعاۋ”
6 - كەزەڭ: “اقپاراتتى سايكەستەندىرۋ”
7 - كەزەڭ: “ۆەنگر ءسوزجۇمباعى”
سايىسىمىزدىڭ 1ء-شى كەزەڭىن ورىنداۋعا ەكى توپتا دايىن بولسا، باستايمىز.
1 كەزەڭ «يا نە جوق».
تۋر ەرەجەسى: ءار كومانداعا 6 سۇراقتان قويىلادى. سۇراققا “ءيا” نە “جوق” دەپ جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ءار دۇرىس جاۋاپقا كارتوچكا بەرىلەدى.
1 سۇراق. “ ءىNFORMATION” لاتىن ءسوزى مالىمەت دەگەندى بىلدىرەدى مە؟
2 سۇراق. اقپارات تاسۋشى – سيگنال بولىپ تابىلا ما؟
3 سۇراق. ءماتىن، راديو ارقىلى حابار، اريفمەتيكالىق مىسال گرافيكالىق اقپاراتقا جاتا ما؟
4 سۇراق. جۇيەلىك باعدارلامالاردىڭ نەگىزگى بولىپ ينتەرفەيس تابىلا ما؟
5 سۇراق. 1642 جىلى العاش قوسۋ ماشيناسىن فرانسۋز ماتەماتيگى بلەز پاسكال ويلاپ تاپتى ما؟
6 سۇراق. ەNIAC – تىڭ (ءى ەەم) سالماعى 1 ت بولدى ما؟
7 سۇراق. مونيتور بەتىندەگى ءتۇرلى ءتۇستى نۇكتەلەر پيكسەلدەر دەپ اتالا ما؟
8 سۇراق. پەرنەتاقتانىڭ رەگيسترىن اعىلشىن الفاۆيتىنەن ورىس الفاۆيتىنە اۋىستىرۋ: Alt+Ctrl ما؟
9 سۇراق.
سۋرەتتە كورسەتىلگەن سكانەردە كەز كەلگەن كەسكىندى سكانەرلەگەننەن
كەيىن گرافيكالىق باعدارلامالاردا وڭدەۋگە بولا ما؟
10 سۇراق.
سۋرەتتە كورسەتىلگەن قاتقىل ديسك باسقاشا ۆينچەستەر دەپ اتالا ما؟
11 سۇراق.
سۋرەتتە كورسەتىلگەن قاپشىق نەمەسە بۋمادا بىردەي اتپەن، ءبىراق ءار ءتۇرلى ۋاقىتتا ساقتالعان فايل (قۇجات) ساقتاۋعا بولا ما؟
12 سۇراق. پەرنەتاقتادا ابزاستان جازۋ پەرنەسى سارs Lock بولىپ تابىلا ما؟
2 كەزەڭ. “ينتەللەكتۋالدى دۋەل”
بۇل كەزەڭدە 4 ۇياشىق بەرىلەدى. ءار ۇياشىقتا 1 - 1 سۇراق تاڭدايدى. دۇرىس جاۋاپ كارتوچكامەن باعالانادى.
1 سۇراق. بەلگىلى ءبىر ساندى ورنەكتەۋ ءۇشىن لوتوس گ ۇلىنىڭ ءۇش تالى، بۇكتەلگەن ەكى
پالما جاپىراعى، بەس دوعا، ەكى سىرىق بەينەلەنگەن. بۇل پوزيسيالىق
ەمەس ساناق جۇيەسىندەگى قانداي سان؟ (3252)
2 سۇراق. امەريكان عالىمى دجون فون نەيمان ءپرينسيپى بويىنشا ەەم اريفمەتيكالىق ەسەپتەۋلەردى مىنا ساناۋ جۇيەسىندە ورىندايدى، ياعني كەز كەلگەن مالىمەت “0” جانە “1”- گە سايكەس سيگنالداردىڭ 2 ءتۇرلى تىزبەگىمەن قولدانىلادى. بۇل قانداي پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەسى؟ (ەكىلىك ساناۋ جۇيەسى)
3 سۇراق. ىقتيمالدىق لوگيكادا الىنعان ناتيجەنىڭ دالدىگى جاسالىنعان تاجىريبەلەر سانىنا تاۋەلدى. تيىندى لاقتىرعاندا “ەلتاڭبا” نەمەسە “جازۋ” جاعىنىڭ ءتۇسۋ ىقتيمالدىعى نەگە تەڭ؟ تيىندى لاقتىرۋ سانى ارقان سايىن وسى ىقتيمالدىق ناقتىلانا تۇسەدى. (1/2)
4 سۇراق. ريمدىك ساناۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزىنە 1 سانى ءۇشىن ءى بەلگىسى (ءبىر ساۋساق)، 5 سانى ءۇشىن V (اشىلعان الاقان) بەلگىسى، 10 سانى ءۇشىن ح ( ايقاسقان الاقاندار) بەلگىسى، ال 100، 500 جانە 1000 ساندارىن ورنەكتەۋ ءۇشىن سايكەس لاتىن سوزدەرىنىڭ قانداي العاشقى ارىپتەرى قولدانىلادى. (100 500 1000
س D M )
3 - كەزەڭ “سەرگىتۋ”
بۇل كەزەڭدە ءار توپقا 3 لوگيكالىق سۇراقتار قويىلادى. دۇرىس جاۋاپ كارتوچكامەن باعالانادى.
1 سۇراق. اۆتوبۋستا 4 جولاۋشى بار. 1 ايالدامادان 2 جولاۋشى ءمىندى، 2ء-شى ايالدامادان 1-ەۋى ءتۇسىپ 3-ەۋى ءمىندى، كەلەسى ايالدامادان 4-ەۋى ءمىنىپ 2-ەۋى ءتۇستى، كەلەسىدەن 3-ەۋى ءمىنىپ 1-ەۋى ءتۇستى، سونان سوڭ 5-ەۋى ءتۇسىپ، 4-ەۋى ءمىندى. اۆتوبۋس نەشە ايالداما ءجۇردى؟ (5 ايالداما)
2 سۇراق. ءارتىس سۇلتاننىڭ موينىنا ونىڭ ايەلى مايرا، ەكى ەرەسەك قىزدارى – ايمان مەن شولپان جانە ءۇش كىشكەنتاي ۇلدارى الديار، ماديار جانە شاديار وتىرادى. سيرك ءارتىسىنىڭ موينىندا قانشا ادام وتىر؟ (6 ادام)
3 سۇراق. مۇراتتىڭ ون قويى بار. توعىزىنان باسقاسى ءولىپ قالدى. قانشا قويى قالدى؟ (9 قوي)
4 سۇراق. ادەتتە اي 30 نەمەسە 31 ساندارىمەن اياقتالادى. قاي ايدا 28 سانى بار؟ (بارلىق ايدا)
5 سۇراق. قولدارىندا ون ساۋساق بار؟ 10 قولدا قانشا ساۋساق بار؟ (100 ساۋساق)
6 سۇراق. تاياقتى 12 بولىككە ءبولۋ ءۇشىن، نەشە رەت كەسۋ كەرەك؟ (11 رەت كەسۋ كەرەك)
4 كەزەڭ: “اقپاراتتى وڭدەۋ”
اقپاراتتى ماقال – ماتەلدەرمەن سايكەستەندىرىپ وڭدەيدى.
1 ماقال. جىگىتتى كومپيۋتەرىڭە قاراپ، باعالا (جىگىتتى دوسىڭا قاراپ، باعالا)
2 ماقال. بايت بيتتەن قۇرالادى (تەڭگە تيىننان قۇرالادى )
3 ماقال. ۆيرۋستان قورىققان، ينتەرنەتكە شىقپاس (شەگىرتكەدەن قورىققان،
ەگىن ەكپەس)
4 ماقال. كومپيۋتەردىڭ جۇمىسى، يەسىنە ءمالىم (اتتىڭ سىرى، يەسىنە ءمالىم)
5 ماقال. ۆەب ديزاينشىنىڭ ءوز ەركى، سايتتى قالاي جاساسا دا (قازانشىنىڭ ءوز ەركى، قۇلاعىن قايدان شىعارسا دا )
6 ماقال. بىلمەسەڭ، “انىقتامادان” سۇرا (بىلمەسەڭ، بىلگەننەن سۇرا)
7 ماقال. ءبىر يادرولى پروسەسسور جاقسى، ال ەكى يادرولى پروسەسسور ودان دا جاقسى
(ءبىر اقىلدان، ەكى اقىل ارتىق )
8 ماقال. انتيۆيرۋسى كۇشتىنى - ۆيرۋس الا المايدى.(دوسى كۇشتىنى – جاۋ
المايدى)
9 ماقال. كۇلسەڭ ەسكىرگەن كومپيۋتەرگە كۇل ( كۇلسەڭ كارىگە كۇل)
10 ماقال. كومپيۋتەردە ەكى كولونكا، داۋىسى جەر جارادى (ايداعانى بەس ەشكى،
ىسقىرىعى جەر جارار)
5 كەزەڭ. «ويتولعاۋ»
بۇل كەزەڭدە ەكى توپتىڭ كوشباسشىلارى «كومپيۋتەر پايدالى ما، الدە زياندى ما؟» تاقىرىبىندا ويلارىن ايتادى.
6 - كەزەڭ “اقپاراتتى سايكەستەندىرۋ”
بۇل كەزەڭدە ينفورماتيكا پانىنەن سۇراقتار بەرىلەدى، سونىڭ سايكەستىكتەرىن تابۋلارى قاجەت.
1 سۇراق. ادامداردى وزىڭە باعىندىراتىن ءالجۋاز (ينفورماتيكا كابينەتى)
2 سۇراق. بار قۇرىلعىنى باسقاراتىن، كەۋدەسىن كەرىپ قاسقاياتىن مي (جۇيەلىك بلوك)
3 سۇراق. وزىنەن زياندى ساۋلە شاشاتىن، ادام كوزىن قۇرتاتىن جالماۋىز (مونيتور)
4 سۇراق. ساۋساقتاردى بيلەتەتىن، ەكرانعا ءماتىندى سىي ەتەتىن، جوق دەپ مۇلدە ايتا المايتىن، يا - ءنى قولداپ قايتالايتىن (پەرنەتاقتا)
5 سۇراق. پەرنەدەن جاسقاناتىن، ادام كومەگىمەن باسقارىلاتىن قورقاق كومپيۋتەردىڭ كەنجە بالاسى (تىشقان)
6 سۇراق. تىشقاننىڭ ەڭ جاقىن تۋىسى (دجويستيك)
7 سۇراق. پرينتەردەن اسىپ تۇسەتىن مەشكەي (سكانەر)
8 سۇراق. پەرنەتاقتانىڭ بالالارى (پەرنەلەر)
7 كەزەڭ. «ۆەنگر ءسوزجۇمباعى»
ويىنىمىزدىڭ شەشۋشى ءساتى، جەڭىمپاز توپتى انىقتاپ، ماراپاتتاۋ.
ومىرگە وزەك بولعان ناقتى عىلىم،
حالقىمنىڭ جۇرەگىنە شاشتى نۇرىن.
كەلەدى تاربيەلەپ ەركىن ەلدىڭ
ەرتەڭگى العىر قىزىن، تاپقىر ۇلىن.
بۇگىنگى كورىپ تاماشالاعان “ ينفورماتيكا الەمىندە” سايىسى ءوز مارەسىنە جەتتى.
زەيىن قويىپ تىڭداعاندارىڭىز ءۇشىن العىسىمىز شەكسىز!!!
You Might Also Like
-
ا) بىلىمدىلىك: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتە وتىرىپ، بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ. ماشيناتانۋ نەگىزدەرى، تىگىن ماشيناسىنىڭ شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرۋ.
