ينفورماتيكا ءپانىنىڭ العىرلارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ينفورماتيكا ءپانىنىڭ العىرلارى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ينفورماتيكا پانىنەن العان بىلىمدەرىن جيناقتاۋ، ولاردىڭ ينفورماتيكا پانىنەن العان بىلىمدەرىن باقىلاپ، باعالاۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋىن، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعى مەن ىسكەرلىگىن، تانىمدىق قابىلەتىن، لوگيكالىق ساۋاتتىلىعىن دامىتا وتىرىپ، ولاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: پانگە، بىلىمگە، شىعارماشىلىققا، ويىن ەركىن جەتكىزە بىلۋگە، توپتا بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە، تارتىپتىلىككە، سابىرلىلىققا، ەڭبەك سۇيگىشتىككە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ، ۇشقىر ويلى، شىعارماشىلىق قابىلەتى بار جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس سايىس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: قالىپتان تىس
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، پراكتيكۋم، كورسەتە بايانداۋ، توپپەن جانە جەكە جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
- ينتەراكتيۆتى تاقتا (ويىن پرەزەنتاسياسىن كورسەتۋگە ارنالادى).
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭىندە وقۋشىلار ءوز ورىندارىنا وتىرعىزىلادى. ءار توپتا 5 وقۋشىدان بولادى جانە ونىڭ ىشىندە ءبىرى توپ باسشىسى رەتىندە سايلانادى. سايىسۋشى توپتار ۇستەلدىڭ ەكى شەتىندە ورنالاسادى.
ءمۇعالىم:
تىڭداڭىزدار! تىڭداڭىزدار! تىڭداڭىزدار! قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار جانە قوناقتار!
بارلىقتارىڭىزدى بىزبەن بىرگە قىزىقتى «ينفورماتيكا» الەمىنە اتتانۋعا شاقىرامىز. وزدەرىڭىزبەن بىرگە ويلاۋ جىلدامدىعىن، تاپقىرلىقتى، كۇلكىنى، شاپشاڭدىقتى الىپ ءجۇرۋدى ۇمىتپاڭىزدار.
ءبىزدىڭ ساياحاتىمىز ينفورماتيكانى ۇيرەنۋشىلەرگە، ينفورماتيكانى ۇيرەتۋشىلەرگە، ينفورماتيكانى سۇيەتىندەرگە جانە دە ينفورماتيكانى ءالى دە بىلمەيتىندەرگە ارنالادى.
سايىسىمىزعا 7ا، 7ءا، سىنىپتارىنان قۇرالعان ءۇش توپ «ينفورماتيكا ءپانىنىڭ العىرلارى» سايىسۋعا كەلىپ وتىر. ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتكىزىلگەلى وتىرعان سايىس ساباعىمىز 7 - سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ جىل باسىنان وتكەن بىلىمدەرىمەن بايلانىستى. سەبەبى، وقۋشىنىڭ جىل بويى العان ءبىلىمىن ويىن ەلەمەنتتەرى ارقىلى تەكسەرەمىز. وزدەرىڭىز كورىپ وتىرعانداي ءار توبىمىز 5 وقۋشىدان قۇرالعان جانە ونىڭ ىشىندە ءبىرى توپ كاپيتانى. ءار توپ وزدەرىنە قويىلعان تاپسىرمالاردى بىرلەسىپ، اقىلداسىپ شەشۋلەرىنە مۇمكىندىكتەرى بار.
كوڭىلدى تاپقىشتار، بىلگىشتەر
بار ونەرىن سالادى،
كىم ءبىلىمدى، كوپ وقىعان بولسا ەگەر،
بۇگىنگى كۇن جەڭىمپازى بولادى، - دەپ بۇگىنگى ويىنىمىزدى اشۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
اسىپ استە ساسپايىق،
سايىس قىزىعىن ەي دوستار.
وسىلايشا شابىتپەن،
قانە ەندى باستايىق.
جينالعان ىلعي دارىندار،
جۇرەگى وت بوپ جالىندار.
توپتاردىڭ ءبارىن حالايىق،
قول سوعىپ قارسى الايىق.
سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن جەرەبە تاستاۋ ارقىلى توپتارىمىزدىڭ اتىن انىقتاپ الايىق. ول ءۇشىن توپ كاپيتاندارىن ورتاعا شاقىرامىز. ولار تاقتاداعى بەرىلگەن سانداردا جاسىرىلعان توپتارىنىڭ اتىن الادى.
بۇگىن سايىسىمىزدىڭ ءادىل قازىلار القاسىمەن تانىستىرىپ وتەيىن:
ءادىل قازىلار القاسىنىڭ ءتورايىمى:
مۇشەلەرى:
1.
2.
3.
سايىس شارتى مەن ءوتۋى:
سايىس 7 كەزەڭنەن تۇرادى.
1. تانىستىرۋ كەزەڭى
2. ساتتىلىك كەزەڭ.
3. شەشىمىن تاپ!
4. بايقاعىشتىعىڭدى بايقات!
5. عاجايىپ الاڭ.
6. ينفورماتيكا تەرميندەرى.
7. جانكۇيەرلەر سايىسى.
ەندى سايىسىمىزدى باستايسىز.
1 - كەزەڭ. ”تانىستىرۋ كەزەڭى”
2 - كەزەڭ. ”ساتتىلىك كەزەڭى” بۇل كەزەڭدە ءار توپقا 15 سۇراق جانە 2 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى. ءار توپ ءوز ورنىندا، بەرىلگەن قاعازداعى سۇراق تۇسىنا ءوز جاۋاپتارىن جازادى. كەز كەلگەن توپ مۇشەسى ۋاقىت بىتكەننەن كەيىن سۇراقتاردى جاۋاپتارىمەن وقيدى. ءار سۇراقتىڭ باعالانۋى – 5 ۇپاي.
«ينتەرنەت» توبىنىڭ سۇراقتارى:
№ سۇراقتار جاۋاپتار
1 1 بايت نەشە بيتتەن تۇرادى؟ 8
2 اقپاراتتىق پروسەستەر؟ ساقتاۋ، الماسۋ، وڭدەۋ
3 بىرمەزگىلدە قاتار باسىلعان وسى ەكى پەرنە تەرەزەنى جابادى. ALT+F4
4 كومپيۋتەردىڭ ەڭ نەگىزگى قۇرىلعىلارى؟ جۇيەلىك بلوك، پەرنەتاقتا، مونيتور
5 اقپاراتتى كەرى كودتاۋ قالاي اتالادى؟ دەكودتاۋ
6 ەگەر بۇل پەرنەنى ءبىر رەت باسسا باس ارىپتەر ەنگىزىلەدى Caps Lock
7 اقپاراتتى قاعازعا باسىپ شىعاراتىن قۇرىلعى پرينتەر
8 ءبىرىنشى ەلەكتروندى ەسەپتەۋىش ماشينا قاشان جاسالدى 1946 جىلى اقش - تىڭ پەنسيلۆان ۋنيۆەرسيتەتىندە
9 پروسەسسوردى باسقا قۇرىلعىلارمەن جالعاستىراتىن كابەل شينا
10 اقپاراتتى بەلگىلى ءبىر الفاۆيت ارقىلى قۇپيالاپ جازۋ كودتاۋ
11 جىپىلىقتاپ تۇراتىن تىك سىزىقشا مەڭزەر
12 ادام نەمەسە قۇرىلعى اقپارات قابىلدايتىن فيزيكالىق پروسەسس سيگنال
13 Windows - ءتىڭ نەگىزگى ەكرانى جۇمىس ۇستەلى
14 العاشقى پروگرامميست ايەل ادا اۆگۋستا لاۆلەيس
15 دەرەكتەردى ساقتاۋعا ارنالعان قۇرىلعى جادى
«اقپارات» توبىنىڭ سۇراقتارى:
№ سۇراقتار جاۋاپتار
1 ەكراننىڭ تومەنگى جاعىنداعى جىڭىشكە جولاق تاپسىرمالار تاقتاسى
2 Windows ءسوزىنىڭ قازاقشا اۋدارماسى تەرەزە
3 ەكراندا جاقتاۋلارمەن شەكتەلگەن ءتورتبۇرىشتى ايماق تەرەزە
4 ناقتى ءبىر فايلدى كورسەتەتىن ارنايى بەلگىشەلەر تاڭباشالار
5 جويۋ پەرنەسى Delete
6 كومپيۋتەردەن وشىرىلگەن قۇجاتتار ساقتالادى كورزينا
7 مەڭزەردىڭ وڭ جاعىندا تۇرعان سيمۆولداردى وشىرەتىن پەرنە Delete
8 بىرمەزگىلدە قاتار باسىلعان وسى ەكى پەرنە جاساعان ارەكەتتى بولدىرمايدى Ctrl+Z
9 كومپيۋتەر ءسوزى لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا قانداي ماعىنانى بىلدىرەدى؟ ەسەپتەۋ
10 سۋرەت سالۋعا ارنالعان باعدارلاما Paint
11 اۋقىمدى جەلىگە قوسىلۋ ءۇشىن قاجەت قۇرىلعى مودەم
12 باسۋ قۇرىلعىلارىنىڭ تۇرلەرى لازەرلىك، ماتريسالىق، بۇرىككىش
13 ادام دەنساۋلىعىنا زياندى كومپيۋتەر قۇرىلعىسى مونيتور
14 كومپيۋتەر جانىنا قويىلاتىن وسىمدىك كاكتۋس
15 كومپيۋتەردىڭ بارلىق مالىمەتتەردى وڭدەۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىراتىن پروگراممالار جۇيەسى وپەراسيالىق جۇيە
«كومپيۋتەر» توبىنىڭ سۇراقتارى:
№ سۇراقتار جاۋاپتار
1 مونيتور، جۇيەلىك بلوك، پەرنەتاقتا كومپيۋتەردىڭ قانداي قۇرىلعىلارى؟ نەگىزگى
2 كومپيۋتەردىڭ ەكرانىنا اقپاراتتى شىعاراتىن قۇرىلعى ديسپلەي نەمەسە مونيتور
3 اقپاراتتىق پروسەستەردى زەرتتەيتىن عىلىم ينفورماتيكا
4 اقپاراتتىق پروسەستەردى جۇزەگە اسىراتىن قۇرىلعى كومپيۋتەر
5 ەكىلىك جۇيەنىڭ ساندارى 0، 1
6 دۇنيەجۇزىلىك كومپيۋتەرلەر اراسىنداعى بايلانىس ورتاسى ينتەرنەت
7 كومپيۋتەردىڭ اقپاراتتى ۋاقىتشا ساقتايتىن قۇرىلعىسى وپەراتيۆتى جادى
8 لوگاريفم سىزعىشىن ويلار تاپقان وقىمىستى د. روبەرتسون
9 العاشقى اۆتوماتتى ەسەپتەۋىش تەحنيكانىڭ اۆتورى چارلز بەببيدج
10 كومپيۋتەردىڭ “ميى” پروسەسسور
11 مونيتوردىڭ ەكرانىنداعى ءتۇرلى ءتۇستى نۇكتەلەر پيكسەل
12
13 قاعازداعى كەسكىندى كومپيۋتەردىڭ جادىنا ەنگىزەتىن قۇرىلعى سكانەر
14 قازىرگى كەزدە كەڭ تارالعان وپەراسيالىق جۇيە Windows
15 ادام مەن كومپيۋتەر اراسىنداعى قارىم - قاتىناس ءتاسىلى ينتەرفەيس
3 - كەزەڭ. شەشىمىن تاپ!!! بۇل كەزەڭدە قاي توپتىڭ ۇپاي سانى كوپ بولسا، سول توپتىڭ كاپيتانى ويىندى باستايدى. توپ كاپيتاندارى ورتاعا شىعىپ، جاسىرىلعان جۇمباق پەن جۇمباق ەسەپتىڭ جاۋابىن شەشەدى جانە جۇمباقتىڭ شەشىمى بويىنشا شىققان ءسوزدىڭ قىزمەتىن ايتۋى ءتيىس. باعالانۋى ءار جۇمباققا – 10 ۇپاي.
1 - توپتىڭ جۇمباعى:
1) باتىرمانى باساسىڭ،
قاجەتىڭدى اشاسىڭ.
(«ەnter» باتىرماسى)
2) سامولەت ا قالاسىنان ب قالاسىنا دەيىنگى قاشىقتىقتى 1 ساعات 20 مينۋت ۇشىپ ءوتتى، ال قايتار جولدا 80 - اق مينۋت ۇشتى. بۇل قالاي؟
2 - توپتىڭ جۇمباعى:
1) كومپيۋتەرمەن ەنەدى،
قاعازعا باسىپ بەرەدى.
(پرينتەر)
2) دارىگەر اۋرۋ ادامعا 4 ءدارى بەرىپ: «ءارقايسىسىنان ءاربىر جارتى ساعاتتا ءىشىپ وتىرىڭىز»،- دەدى. دارىلەردى ءىشىپ بىتىرۋگە اۋرۋ ادامنىڭ قانشا ساعات ۋاقىتى كەتەدى؟
3 - توپتىڭ جۇمباعى:
1) اقپاراتتى ساقتاپ تاراتقان،
جۇرتتى وزىنە قاراتقان
(تاسىمالداۋشى ديسكىلەر)
2) ماتەماتيك كىشكەنتاي قالاشىققا توقتادى دا، شاشىن قىرىقتىرماقشى بولدى. قالادا تەك ەكى شاشتاراز بار. ءبىرىنشى شاشتارازداعى شەبەردىڭ شاشى ونشا جاقسى قىرقىلماعان. ماتەماتيك قاي شەبەرگە بارادى؟
4 - كەزەڭ. بايقاعىشتىعىڭدى بايقات!!! بۇل كەزەڭدە بەرىلگەن سۋرەتتەردەن 10 ايىرماشىلىقتى 2 مينۋت ىشىندە تابۋ قاجەت. ءار توپتىڭ ايىرماشىلىقتاردى تابۋىنا بايلانىستى قازىلار القاسى باعا بەرەدى. ەڭ جوعارعى باعا – 10 ۇپاي.
5 - كەزەڭ. عاجايىپ الاڭ. بۇل كەزەڭدە ءۇش توپ تاقىرىپتار بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى. وزدەرىڭىز كورىپ تۇرعانداي سۇراقتار ءۇش تاقىرىپ بويىنشا بولىنگەن. بۇل وسى ۋاقىتقا دەيىن وقۋشىلارىمىزدىڭ تانىسقان تاراۋلارىنىڭ تاقىرىبى. سۇراققا جاۋاپ بەرۋدى ۇپاي سانى جوعارى توپ باستايدى. سۇراققا دۇرىس جاۋاپ بەرمەگەن جاعدايدا وزگە توپتىڭ مۇشەسى جاۋاپ بەرۋگە بولادى جانە ۇپاي سول توپقا جازىلادى.
1. اقپارات، كومپيۋتەر تاقىرىبى بويىنشا سۇراقتار:
№ سۇراقتار جاۋاپتار ۇپاي سانى
1 اقپارات لاتىننىڭ قانداي سوزىنەن شىققان؟ informatio 10
2 تابيعات كورىنىستەرى جانە كەسكىندەردى قابىلداۋدى، ءدام، ءيىس سەزۋ الىناتىن اقپاراتتار قالاي اتالادى؟ بەينەلى اقپارات 20
3 ءبىر بەلگى توبىنان ەكىنشى بەلگى توبىنا كوشىرۋ ەرەجەسى نە دەپ اتالادى؟ كود 30
4 ەكىلىك الفابيت 0 جانە 1 تاڭبالارىمەن ۇسىنىلادى. اعىلشىن تىلىندە ەكىلىك تاڭبالاردى قالاي اتايدى؟ binary digit 40
2. Windows وپەراسيالىق جۇيەسى بويىنشا سۇراقتار:
№ سۇراقتار جاۋاپتار ۇپاي سانى
1 وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز جانە ونىڭ تۇرلەرى قانداي؟ وج - كومپيۋتەردى باسقارۋعا، اقپاراتتى ساقتاۋعا، وعان قوسىلعان بارلىق قۇرىلعىلاردىڭ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋعا ارنالعان پروگراممالار جيىنى. تۇرلەرى: MS Dos، Windows 98، 2000، Vista، XP، NTب ت. س. س 10
2 باستى مەنيۋ قالاي اشىلادى جانە قانداي كوماندالاردان تۇرادى؟ باس مەنيۋ ىسكە قوسۋ باتىرماسىن باسۋ ارقىلى اشىلادى. باعدارلامالار، قۇجاتتار، باپتاۋ، تابۋ، انىقتاما جانە كومەك، ورىنداۋ، كومپيۋتەردى ءوشىرۋ ت. س. س. كوماندالاردان تۇرادى. 20
3 جۇيەلىك بلوكتىڭ ىشكى قۇرىلعىلارىن اتا؟ قاتقىل ديسك (ۆينچەستەر)، پروسەسسور، ديسكجەتەك، جەدەل جادى، ت. ب. 30
4 كومپيۋتەرگە قوسىلاتىن قوسىمشا قۇرىلعىلارمەن بىرگە جابدىقتالاتىن پروگراممالار قالاي اتالادى؟ درايۆەرلەر 40
3. Paint گرافيكالىق رەداكتورى بويىنشا سۇراقتار:
№ سۇراقتار جاۋاپتار ۇپاي سانى
1 Paint باعدارلاماسىن قالاي ىسكە قوسامىز؟ پۋسك - ۆسە پروگراممى - ستاندارتنىە - Paint 10
2 ارەكەتتى ورىنداتپاۋ ءۇشىن قانداي كوماندانى ورىندايمىز؟ پراۆكا - وتمەنيت 20
3 Paint باعدارلاماسىندا سۋرەتتى ساقتاۋ ءۇشىن قانداي كوماندا ورىندالادى؟ فايل – سوحرانيت كاك... 30
4 Paint باعدارلاماسىندا بەتتىڭ ماسشتابىن قالاي وزگەرتەمىز؟ ۆيد – ماسشتاب -... 40
6 - كەزەڭ. ينفورماتيكا تەرميندەرىن جازۋ.
باستاپقى كەز - كەلگەن ءسوز بەرىلەدى، كوماندا توپ باسشىسى 3 مينۋت ارالىعىندا باستاپقى ءسوزدىڭ سوڭعى ارپىنە باستالاتىن ينفورماتيكا تەرميندەرىن جازادى، كوپ جازعان توپ باسشىسى جەڭىسكە جەتەدى.
مونيتور – رامبلەر - روبوت - تىشقان - نوۋتبۋك - كومپيۋتەر - راستر
ديسكەتا - اقپارات - ترافيك - كولونتيتۋل - لوگيكا - الگوريتم
7 - كەزەڭ. جانكۇيەرلەر سايىسى. بۇل كەزەڭدە كورەرمەننەن ءبىر وقۋشى ورتاعا شاقىرىلادى. جانكۇيەردىڭ ەكى قولىنا دا بور بەرىلەدى. تاپسىرما: سول قولمەن ءۇش ءۇشبۇرىش، ال وڭ قولىمەن شەڭبەر سالۋ كەرەك. بەرىلەتىن باعا – 5 ۇپاي. جانكۇيەر العان باعاسىن ءوزى قالاعان توپقا بەرەدى.
ەكرانداعى 4 ءسوز اناگرامما تۇرىندە بەرىلگەن، قايسىسى ارتىق ەكەنىن تاۋىپ، سەبەبىن ايتۋلارى قاجەت.
تەرچەسۆين - ۆينچەستەر
تاكەديس - ديسكەتا
اكتكومكسيدپ - كومپاكت ديسك
سورەسپروس - پرسەسسور
سونىمەن بۇگىنگى سايىسىمىز ءوز مارەسىنە دە كەلىپ جەتتى. كەلەسى كەزەك، بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ جەڭىمپازى كىم ەكەنىن انىقتاۋ ءۇشىن، ءسوز ءادىلقازىلار القاسىنا بەرىلەدى.
سايىسىمىزدىڭ قورىتىندىسى: وقۋشىلاردى باعالاۋ. سايىستىڭ ناتيجەسى بويىنشا جەڭگەن وقۋشىلار ماراپاتتالادى سايىسىمىزدى قورىتىندىلاۋ ءۇشىن ءسوز كەزەگىن ءادىل - قازىلار القاسىنا بەرەمىز.
كوماندالارعا ءار ءبولىم بويىنشا كورسەتكەن بىلىمدەرىنە قاراي ۇپاي بەرىلىپ، جەڭىمپاز كوماندا انىقتالدى. جەڭىمپاز كوماندا وقۋشىلارىن قۇتتىقتايمىز!
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ينفورماتيكا پانىنەن العان بىلىمدەرىن جيناقتاۋ، ولاردىڭ ينفورماتيكا پانىنەن العان بىلىمدەرىن باقىلاپ، باعالاۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋىن، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعى مەن ىسكەرلىگىن، تانىمدىق قابىلەتىن، لوگيكالىق ساۋاتتىلىعىن دامىتا وتىرىپ، ولاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: پانگە، بىلىمگە، شىعارماشىلىققا، ويىن ەركىن جەتكىزە بىلۋگە، توپتا بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە، تارتىپتىلىككە، سابىرلىلىققا، ەڭبەك سۇيگىشتىككە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ، ۇشقىر ويلى، شىعارماشىلىق قابىلەتى بار جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس سايىس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: قالىپتان تىس
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، پراكتيكۋم، كورسەتە بايانداۋ، توپپەن جانە جەكە جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
- ينتەراكتيۆتى تاقتا (ويىن پرەزەنتاسياسىن كورسەتۋگە ارنالادى).
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭىندە وقۋشىلار ءوز ورىندارىنا وتىرعىزىلادى. ءار توپتا 5 وقۋشىدان بولادى جانە ونىڭ ىشىندە ءبىرى توپ باسشىسى رەتىندە سايلانادى. سايىسۋشى توپتار ۇستەلدىڭ ەكى شەتىندە ورنالاسادى.
ءمۇعالىم:
تىڭداڭىزدار! تىڭداڭىزدار! تىڭداڭىزدار! قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار جانە قوناقتار!
بارلىقتارىڭىزدى بىزبەن بىرگە قىزىقتى «ينفورماتيكا» الەمىنە اتتانۋعا شاقىرامىز. وزدەرىڭىزبەن بىرگە ويلاۋ جىلدامدىعىن، تاپقىرلىقتى، كۇلكىنى، شاپشاڭدىقتى الىپ ءجۇرۋدى ۇمىتپاڭىزدار.
ءبىزدىڭ ساياحاتىمىز ينفورماتيكانى ۇيرەنۋشىلەرگە، ينفورماتيكانى ۇيرەتۋشىلەرگە، ينفورماتيكانى سۇيەتىندەرگە جانە دە ينفورماتيكانى ءالى دە بىلمەيتىندەرگە ارنالادى.
سايىسىمىزعا 7ا، 7ءا، سىنىپتارىنان قۇرالعان ءۇش توپ «ينفورماتيكا ءپانىنىڭ العىرلارى» سايىسۋعا كەلىپ وتىر. ءبىزدىڭ بۇگىنگى وتكىزىلگەلى وتىرعان سايىس ساباعىمىز 7 - سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ جىل باسىنان وتكەن بىلىمدەرىمەن بايلانىستى. سەبەبى، وقۋشىنىڭ جىل بويى العان ءبىلىمىن ويىن ەلەمەنتتەرى ارقىلى تەكسەرەمىز. وزدەرىڭىز كورىپ وتىرعانداي ءار توبىمىز 5 وقۋشىدان قۇرالعان جانە ونىڭ ىشىندە ءبىرى توپ كاپيتانى. ءار توپ وزدەرىنە قويىلعان تاپسىرمالاردى بىرلەسىپ، اقىلداسىپ شەشۋلەرىنە مۇمكىندىكتەرى بار.
كوڭىلدى تاپقىشتار، بىلگىشتەر
بار ونەرىن سالادى،
كىم ءبىلىمدى، كوپ وقىعان بولسا ەگەر،
بۇگىنگى كۇن جەڭىمپازى بولادى، - دەپ بۇگىنگى ويىنىمىزدى اشۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
اسىپ استە ساسپايىق،
سايىس قىزىعىن ەي دوستار.
وسىلايشا شابىتپەن،
قانە ەندى باستايىق.
جينالعان ىلعي دارىندار،
جۇرەگى وت بوپ جالىندار.
توپتاردىڭ ءبارىن حالايىق،
قول سوعىپ قارسى الايىق.
سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن جەرەبە تاستاۋ ارقىلى توپتارىمىزدىڭ اتىن انىقتاپ الايىق. ول ءۇشىن توپ كاپيتاندارىن ورتاعا شاقىرامىز. ولار تاقتاداعى بەرىلگەن سانداردا جاسىرىلعان توپتارىنىڭ اتىن الادى.
بۇگىن سايىسىمىزدىڭ ءادىل قازىلار القاسىمەن تانىستىرىپ وتەيىن:
ءادىل قازىلار القاسىنىڭ ءتورايىمى:
مۇشەلەرى:
1.
2.
3.
سايىس شارتى مەن ءوتۋى:
سايىس 7 كەزەڭنەن تۇرادى.
1. تانىستىرۋ كەزەڭى
2. ساتتىلىك كەزەڭ.
3. شەشىمىن تاپ!
4. بايقاعىشتىعىڭدى بايقات!
5. عاجايىپ الاڭ.
6. ينفورماتيكا تەرميندەرى.
7. جانكۇيەرلەر سايىسى.
ەندى سايىسىمىزدى باستايسىز.
1 - كەزەڭ. ”تانىستىرۋ كەزەڭى”
2 - كەزەڭ. ”ساتتىلىك كەزەڭى” بۇل كەزەڭدە ءار توپقا 15 سۇراق جانە 2 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى. ءار توپ ءوز ورنىندا، بەرىلگەن قاعازداعى سۇراق تۇسىنا ءوز جاۋاپتارىن جازادى. كەز كەلگەن توپ مۇشەسى ۋاقىت بىتكەننەن كەيىن سۇراقتاردى جاۋاپتارىمەن وقيدى. ءار سۇراقتىڭ باعالانۋى – 5 ۇپاي.
«ينتەرنەت» توبىنىڭ سۇراقتارى:
№ سۇراقتار جاۋاپتار
1 1 بايت نەشە بيتتەن تۇرادى؟ 8
2 اقپاراتتىق پروسەستەر؟ ساقتاۋ، الماسۋ، وڭدەۋ
3 بىرمەزگىلدە قاتار باسىلعان وسى ەكى پەرنە تەرەزەنى جابادى. ALT+F4
4 كومپيۋتەردىڭ ەڭ نەگىزگى قۇرىلعىلارى؟ جۇيەلىك بلوك، پەرنەتاقتا، مونيتور
5 اقپاراتتى كەرى كودتاۋ قالاي اتالادى؟ دەكودتاۋ
6 ەگەر بۇل پەرنەنى ءبىر رەت باسسا باس ارىپتەر ەنگىزىلەدى Caps Lock
7 اقپاراتتى قاعازعا باسىپ شىعاراتىن قۇرىلعى پرينتەر
8 ءبىرىنشى ەلەكتروندى ەسەپتەۋىش ماشينا قاشان جاسالدى 1946 جىلى اقش - تىڭ پەنسيلۆان ۋنيۆەرسيتەتىندە
9 پروسەسسوردى باسقا قۇرىلعىلارمەن جالعاستىراتىن كابەل شينا
10 اقپاراتتى بەلگىلى ءبىر الفاۆيت ارقىلى قۇپيالاپ جازۋ كودتاۋ
11 جىپىلىقتاپ تۇراتىن تىك سىزىقشا مەڭزەر
12 ادام نەمەسە قۇرىلعى اقپارات قابىلدايتىن فيزيكالىق پروسەسس سيگنال
13 Windows - ءتىڭ نەگىزگى ەكرانى جۇمىس ۇستەلى
14 العاشقى پروگرامميست ايەل ادا اۆگۋستا لاۆلەيس
15 دەرەكتەردى ساقتاۋعا ارنالعان قۇرىلعى جادى
«اقپارات» توبىنىڭ سۇراقتارى:
№ سۇراقتار جاۋاپتار
1 ەكراننىڭ تومەنگى جاعىنداعى جىڭىشكە جولاق تاپسىرمالار تاقتاسى
2 Windows ءسوزىنىڭ قازاقشا اۋدارماسى تەرەزە
3 ەكراندا جاقتاۋلارمەن شەكتەلگەن ءتورتبۇرىشتى ايماق تەرەزە
4 ناقتى ءبىر فايلدى كورسەتەتىن ارنايى بەلگىشەلەر تاڭباشالار
5 جويۋ پەرنەسى Delete
6 كومپيۋتەردەن وشىرىلگەن قۇجاتتار ساقتالادى كورزينا
7 مەڭزەردىڭ وڭ جاعىندا تۇرعان سيمۆولداردى وشىرەتىن پەرنە Delete
8 بىرمەزگىلدە قاتار باسىلعان وسى ەكى پەرنە جاساعان ارەكەتتى بولدىرمايدى Ctrl+Z
9 كومپيۋتەر ءسوزى لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا قانداي ماعىنانى بىلدىرەدى؟ ەسەپتەۋ
10 سۋرەت سالۋعا ارنالعان باعدارلاما Paint
11 اۋقىمدى جەلىگە قوسىلۋ ءۇشىن قاجەت قۇرىلعى مودەم
12 باسۋ قۇرىلعىلارىنىڭ تۇرلەرى لازەرلىك، ماتريسالىق، بۇرىككىش
13 ادام دەنساۋلىعىنا زياندى كومپيۋتەر قۇرىلعىسى مونيتور
14 كومپيۋتەر جانىنا قويىلاتىن وسىمدىك كاكتۋس
15 كومپيۋتەردىڭ بارلىق مالىمەتتەردى وڭدەۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىراتىن پروگراممالار جۇيەسى وپەراسيالىق جۇيە
«كومپيۋتەر» توبىنىڭ سۇراقتارى:
№ سۇراقتار جاۋاپتار
1 مونيتور، جۇيەلىك بلوك، پەرنەتاقتا كومپيۋتەردىڭ قانداي قۇرىلعىلارى؟ نەگىزگى
2 كومپيۋتەردىڭ ەكرانىنا اقپاراتتى شىعاراتىن قۇرىلعى ديسپلەي نەمەسە مونيتور
3 اقپاراتتىق پروسەستەردى زەرتتەيتىن عىلىم ينفورماتيكا
4 اقپاراتتىق پروسەستەردى جۇزەگە اسىراتىن قۇرىلعى كومپيۋتەر
5 ەكىلىك جۇيەنىڭ ساندارى 0، 1
6 دۇنيەجۇزىلىك كومپيۋتەرلەر اراسىنداعى بايلانىس ورتاسى ينتەرنەت
7 كومپيۋتەردىڭ اقپاراتتى ۋاقىتشا ساقتايتىن قۇرىلعىسى وپەراتيۆتى جادى
8 لوگاريفم سىزعىشىن ويلار تاپقان وقىمىستى د. روبەرتسون
9 العاشقى اۆتوماتتى ەسەپتەۋىش تەحنيكانىڭ اۆتورى چارلز بەببيدج
10 كومپيۋتەردىڭ “ميى” پروسەسسور
11 مونيتوردىڭ ەكرانىنداعى ءتۇرلى ءتۇستى نۇكتەلەر پيكسەل
12
13 قاعازداعى كەسكىندى كومپيۋتەردىڭ جادىنا ەنگىزەتىن قۇرىلعى سكانەر
14 قازىرگى كەزدە كەڭ تارالعان وپەراسيالىق جۇيە Windows
15 ادام مەن كومپيۋتەر اراسىنداعى قارىم - قاتىناس ءتاسىلى ينتەرفەيس
3 - كەزەڭ. شەشىمىن تاپ!!! بۇل كەزەڭدە قاي توپتىڭ ۇپاي سانى كوپ بولسا، سول توپتىڭ كاپيتانى ويىندى باستايدى. توپ كاپيتاندارى ورتاعا شىعىپ، جاسىرىلعان جۇمباق پەن جۇمباق ەسەپتىڭ جاۋابىن شەشەدى جانە جۇمباقتىڭ شەشىمى بويىنشا شىققان ءسوزدىڭ قىزمەتىن ايتۋى ءتيىس. باعالانۋى ءار جۇمباققا – 10 ۇپاي.
1 - توپتىڭ جۇمباعى:
1) باتىرمانى باساسىڭ،
قاجەتىڭدى اشاسىڭ.
(«ەnter» باتىرماسى)
2) سامولەت ا قالاسىنان ب قالاسىنا دەيىنگى قاشىقتىقتى 1 ساعات 20 مينۋت ۇشىپ ءوتتى، ال قايتار جولدا 80 - اق مينۋت ۇشتى. بۇل قالاي؟
2 - توپتىڭ جۇمباعى:
1) كومپيۋتەرمەن ەنەدى،
قاعازعا باسىپ بەرەدى.
(پرينتەر)
2) دارىگەر اۋرۋ ادامعا 4 ءدارى بەرىپ: «ءارقايسىسىنان ءاربىر جارتى ساعاتتا ءىشىپ وتىرىڭىز»،- دەدى. دارىلەردى ءىشىپ بىتىرۋگە اۋرۋ ادامنىڭ قانشا ساعات ۋاقىتى كەتەدى؟
3 - توپتىڭ جۇمباعى:
1) اقپاراتتى ساقتاپ تاراتقان،
جۇرتتى وزىنە قاراتقان
(تاسىمالداۋشى ديسكىلەر)
2) ماتەماتيك كىشكەنتاي قالاشىققا توقتادى دا، شاشىن قىرىقتىرماقشى بولدى. قالادا تەك ەكى شاشتاراز بار. ءبىرىنشى شاشتارازداعى شەبەردىڭ شاشى ونشا جاقسى قىرقىلماعان. ماتەماتيك قاي شەبەرگە بارادى؟
4 - كەزەڭ. بايقاعىشتىعىڭدى بايقات!!! بۇل كەزەڭدە بەرىلگەن سۋرەتتەردەن 10 ايىرماشىلىقتى 2 مينۋت ىشىندە تابۋ قاجەت. ءار توپتىڭ ايىرماشىلىقتاردى تابۋىنا بايلانىستى قازىلار القاسى باعا بەرەدى. ەڭ جوعارعى باعا – 10 ۇپاي.
5 - كەزەڭ. عاجايىپ الاڭ. بۇل كەزەڭدە ءۇش توپ تاقىرىپتار بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى. وزدەرىڭىز كورىپ تۇرعانداي سۇراقتار ءۇش تاقىرىپ بويىنشا بولىنگەن. بۇل وسى ۋاقىتقا دەيىن وقۋشىلارىمىزدىڭ تانىسقان تاراۋلارىنىڭ تاقىرىبى. سۇراققا جاۋاپ بەرۋدى ۇپاي سانى جوعارى توپ باستايدى. سۇراققا دۇرىس جاۋاپ بەرمەگەن جاعدايدا وزگە توپتىڭ مۇشەسى جاۋاپ بەرۋگە بولادى جانە ۇپاي سول توپقا جازىلادى.
1. اقپارات، كومپيۋتەر تاقىرىبى بويىنشا سۇراقتار:
№ سۇراقتار جاۋاپتار ۇپاي سانى
1 اقپارات لاتىننىڭ قانداي سوزىنەن شىققان؟ informatio 10
2 تابيعات كورىنىستەرى جانە كەسكىندەردى قابىلداۋدى، ءدام، ءيىس سەزۋ الىناتىن اقپاراتتار قالاي اتالادى؟ بەينەلى اقپارات 20
3 ءبىر بەلگى توبىنان ەكىنشى بەلگى توبىنا كوشىرۋ ەرەجەسى نە دەپ اتالادى؟ كود 30
4 ەكىلىك الفابيت 0 جانە 1 تاڭبالارىمەن ۇسىنىلادى. اعىلشىن تىلىندە ەكىلىك تاڭبالاردى قالاي اتايدى؟ binary digit 40
2. Windows وپەراسيالىق جۇيەسى بويىنشا سۇراقتار:
№ سۇراقتار جاۋاپتار ۇپاي سانى
1 وپەراسيالىق جۇيە دەگەنىمىز جانە ونىڭ تۇرلەرى قانداي؟ وج - كومپيۋتەردى باسقارۋعا، اقپاراتتى ساقتاۋعا، وعان قوسىلعان بارلىق قۇرىلعىلاردىڭ جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋعا ارنالعان پروگراممالار جيىنى. تۇرلەرى: MS Dos، Windows 98، 2000، Vista، XP، NTب ت. س. س 10
2 باستى مەنيۋ قالاي اشىلادى جانە قانداي كوماندالاردان تۇرادى؟ باس مەنيۋ ىسكە قوسۋ باتىرماسىن باسۋ ارقىلى اشىلادى. باعدارلامالار، قۇجاتتار، باپتاۋ، تابۋ، انىقتاما جانە كومەك، ورىنداۋ، كومپيۋتەردى ءوشىرۋ ت. س. س. كوماندالاردان تۇرادى. 20
3 جۇيەلىك بلوكتىڭ ىشكى قۇرىلعىلارىن اتا؟ قاتقىل ديسك (ۆينچەستەر)، پروسەسسور، ديسكجەتەك، جەدەل جادى، ت. ب. 30
4 كومپيۋتەرگە قوسىلاتىن قوسىمشا قۇرىلعىلارمەن بىرگە جابدىقتالاتىن پروگراممالار قالاي اتالادى؟ درايۆەرلەر 40
3. Paint گرافيكالىق رەداكتورى بويىنشا سۇراقتار:
№ سۇراقتار جاۋاپتار ۇپاي سانى
1 Paint باعدارلاماسىن قالاي ىسكە قوسامىز؟ پۋسك - ۆسە پروگراممى - ستاندارتنىە - Paint 10
2 ارەكەتتى ورىنداتپاۋ ءۇشىن قانداي كوماندانى ورىندايمىز؟ پراۆكا - وتمەنيت 20
3 Paint باعدارلاماسىندا سۋرەتتى ساقتاۋ ءۇشىن قانداي كوماندا ورىندالادى؟ فايل – سوحرانيت كاك... 30
4 Paint باعدارلاماسىندا بەتتىڭ ماسشتابىن قالاي وزگەرتەمىز؟ ۆيد – ماسشتاب -... 40
6 - كەزەڭ. ينفورماتيكا تەرميندەرىن جازۋ.
باستاپقى كەز - كەلگەن ءسوز بەرىلەدى، كوماندا توپ باسشىسى 3 مينۋت ارالىعىندا باستاپقى ءسوزدىڭ سوڭعى ارپىنە باستالاتىن ينفورماتيكا تەرميندەرىن جازادى، كوپ جازعان توپ باسشىسى جەڭىسكە جەتەدى.
مونيتور – رامبلەر - روبوت - تىشقان - نوۋتبۋك - كومپيۋتەر - راستر
ديسكەتا - اقپارات - ترافيك - كولونتيتۋل - لوگيكا - الگوريتم
7 - كەزەڭ. جانكۇيەرلەر سايىسى. بۇل كەزەڭدە كورەرمەننەن ءبىر وقۋشى ورتاعا شاقىرىلادى. جانكۇيەردىڭ ەكى قولىنا دا بور بەرىلەدى. تاپسىرما: سول قولمەن ءۇش ءۇشبۇرىش، ال وڭ قولىمەن شەڭبەر سالۋ كەرەك. بەرىلەتىن باعا – 5 ۇپاي. جانكۇيەر العان باعاسىن ءوزى قالاعان توپقا بەرەدى.
ەكرانداعى 4 ءسوز اناگرامما تۇرىندە بەرىلگەن، قايسىسى ارتىق ەكەنىن تاۋىپ، سەبەبىن ايتۋلارى قاجەت.
تەرچەسۆين - ۆينچەستەر
تاكەديس - ديسكەتا
اكتكومكسيدپ - كومپاكت ديسك
سورەسپروس - پرسەسسور
سونىمەن بۇگىنگى سايىسىمىز ءوز مارەسىنە دە كەلىپ جەتتى. كەلەسى كەزەك، بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ جەڭىمپازى كىم ەكەنىن انىقتاۋ ءۇشىن، ءسوز ءادىلقازىلار القاسىنا بەرىلەدى.
سايىسىمىزدىڭ قورىتىندىسى: وقۋشىلاردى باعالاۋ. سايىستىڭ ناتيجەسى بويىنشا جەڭگەن وقۋشىلار ماراپاتتالادى سايىسىمىزدى قورىتىندىلاۋ ءۇشىن ءسوز كەزەگىن ءادىل - قازىلار القاسىنا بەرەمىز.
كوماندالارعا ءار ءبولىم بويىنشا كورسەتكەن بىلىمدەرىنە قاراي ۇپاي بەرىلىپ، جەڭىمپاز كوماندا انىقتالدى. جەڭىمپاز كوماندا وقۋشىلارىن قۇتتىقتايمىز!
You Might Also Like
-
انىقتالعان ينتەگرال. نيۋتون - لەيبنيس فورمۋلاسى.
