InfoHub Logo

تاقىرىبى: زاڭدى بىلسەڭ، بالدىرعان.
اقيقات شىعار، الدىڭنان! (1 سىنىپ)
ماقساتى: 1. ەلىمىزدىڭ بولاشاعىنا وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ جاۋاپتى ەكەنىن سانالارىنا سىڭىرە وتىرىپ، اتا زاڭىن سىيلاۋعا، قادىرلەۋگە، بىلۋگە، ساقتالۋىنا ءوز ۇلەستەرىن قوسۋعا تالپىندىرۋ.
2. ادام ءومىرى مەن قۇقىقتارى، بوستاندىقتارى تۋرالى كوزقاراس قالىپتاستىرۋ.
3. ادامگەرشىلىك، ۇلتجاندىلىق، وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
ءادىسى: ستو تەحنولوگيالارى
ءتۇرى: قۇقىقتىق ساعات
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، سلايدتار.
كۇتىلەتىن ناتيجە: - ءوز كوزقاراستارىن ەركىن بىلدىرەدى.
• ءوز وتانىنا وزدەرى جاۋاپتى ەكەنىن سانالارىنا سىڭىرەدى.
• اتا زاڭنىڭ باپتارىن ءوز جاس ەرەكشەلىگىنە ساي بىلەدى.
مىندەتى: وتانىمىز تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، قازاقستاننىڭ جاڭا ازاماتىن تاربيەلەۋ، ءوز ويىن ورتاعا سالۋ.

ءوتۋ جوسپارى:
1. ويلان «اداسقان ارىپتەر»
2. تانىس «سالتانات قۇرعان قۇقىعىم»
3. ايت «بولادى - بولمايدى»
4. كومەكتەس
5. ءبىل «ءوزىڭدى تانى»
وقۋشىلار ق ر ءانۇرانىن ورىندايدى.

ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق
ترەنينگ: ويلان «اداسقان ارىپتەر»
شارتى: ارىپتەردى دۇرىس ورنىنا قويسا، ماعىنالى ءسوز شىعادى.
1. ڭ، ا، ز
2. ت، ل، ا، پ، ا
3. ن، م، ءى، ە، د، ت
4. ق، ى، ۇ، ق، ق
5. ت، ر، ت، ءا، پ، ءى
ساباقتىڭ تاقىرىبىن اشۋ ءۇشىن بۇل سوزدەردىڭ ماڭىزى بار.
- بالالار، مىنا سوزدەردىڭ قوعامعا، ادام ومىرىنە قاتىسى بار ما؟
- بەلگىلى ءبىر ەرەجەگە، زاڭعا باعىنعان ادام ءتارتىپتى بولادى.

ءىى. ماعىنانى تانۋ.
تاقىرىپپەن تانىستىرۋ:
«زاڭدى بىلسەڭ، بالدىرعان،
اقيقات شىعار الدىڭنان!»
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
ادام دۇنيەگە كەلەدى. ول ءوزى ءومىر سۇرگەن ورتاداعى قوعامنىڭ مۇشەسى. ءار ەلدىڭ ءوز ادامدارىنا ارنالعان زاڭى – كونستيتۋسياسى بار. اتا زاڭىمىز ەڭ الدىمەن ادام قۇقىعىن تۋ ەتىپ كوتەرەدى. سول سياقتى دۇنيە ءجۇزى ەلدەرىنىڭ ءبارى قولدايتىن ورتاق زاڭدار مەن ەرەجەلەر بار. ولار: «ادام قۇقىقتارى جايلى جالپىعا بىردەي دەكلاراسياسى» جانە «بالالاردىڭ قۇقىعى جايلى كونۆەنسيا».

قۇقىق – زاڭ ارقىلى رەتتەلەتىن ادام قۇقىعى.
كونستيتۋسيا – قۇرىلىم.
كونۆەنسيا -- كەلىسىم.

2. تانىس. «سالتانات قۇرعان قۇقىعىم».
ءوز قۇقىعىنىڭ سالتانات قۇرعان جەرلەرىن بەينە سۋرەتتەن اتاپ كورسەتەمىن.
ءوز قۇقىعىڭدى انىقتا، اتا.
- مەن مەكتەپكە بارۋعا، وقۋعا قۇقىعىم بار.
- ءومىر سۇرۋگە قۇقىعىم بار.
- ويناۋىما، دەمالۋىما قۇقىعىم بار.
- ءوز پىكىرىمدى بىلدىرۋگە قۇقىعىم بار.
- اقىسىز ەمدەلۋىمە قۇقىم بار.
- بالالار، اتا زاڭ وسىنداي قۇقىقتارىڭدى بەرۋمەن قاتار مىندەتتەر دە ارتادى.
وزدەرىڭنىڭ قانداي مىندەتتەرىڭ بارىن ايتىپ بەر.
3. ايت. «بولادى - بولمايدى»
- بالالار، كۇندەلىكتى ومىردە مىناداي جاعداياتتار كەزدەسەدى.
1. سەن بۇگىن قالامىڭدى ۇيدە قالدىرىپ ۇمىتىپ كەتتىڭ. دوسىڭنىڭ سومكەسىنەن قالامىن الدىڭ دا، جازا باستادىڭ.
- بالالار، وسى ارەكەتتە ادام قۇقىعى بۇزىلدى ما، جوق پا؟
ءوز پىكىرىڭدى ءبىلدىر
2. سەن تۋىستارىڭمەن تەلەفون ارقىلى سويلەسپەك بولدىڭ. ترۋبكانى كوتەرسەڭ، بوتەن ادامداردىڭ سويلەسىپ جاتقانى قوسىلىپ كەتتى. سەن ولاردىڭ ءسوزىن تىڭدادىڭ. ولاي ىستەۋگە بولا ما؟

ءىىى. وي تولعانىس. ءبىل. «ءوزىڭدى تانى»
سلايدتا تومەندەگى سوزدەر جازىلىپ تۇرادى. وقۋشىلار نومىرمەن بەرىلگەن سوزدەردى وقيدى.
- وسى قاسيەتتەردىڭ قايسىسى جۇزەگە اسىپ ءجۇر.
1. جاقسى وقيدى.
2. ادامدى الدايدى.
3. دەمالادى.
4. مازاقتايدى.
5. ۇرلايدى.
6. ءوز پىكىرىن ايتادى.
7. ۇلكەندى سىيلايدى
8. رۇقساتسىز بىرەۋدىڭ ۇيىنە كىرەدى.
9. مەيىرىمدى.
10. بىرەۋلەردى زابىرلەپ، قينايدى.
11. مادەني ىستەرگە ارالاسا الادى.
12. ەڭبەك ەتەدى.
13. ەمدەلە الادى.
14. ويلايدى.
15. دوستاسادى.
16. تابيعاتتى قورعايدى.
17. باسقانىڭ حاتىن وقىپ الادى.

1 - كورىنىس.
ەكى وقۋشى اۋلادا ويىنشىقپەن ويناعان ءسابيدى جولىقتىرادى.
– ويىنشىعىڭ ادەمى ەكەن. كىم الىپ بەردى؟
– اتا - انام.
– اتا - اناڭ تاعى نە ۇيرەتتى؟
– ۇلكەندەردى سىيلاۋدى.
– ءبىز ۇلكەنبىز بە؟
– ءيا
– وندا اياق - قولىڭدى كوتەرىپ تۇر.
ءسابي اياق - قولىن كوتەرىپ تۇرادى. وقۋشىلار مازاق ەتىپ كەتىپ قالادى.

سۇراق: - قانداي جاعىمسىز ادەت كوردىڭدەر؟ بۇل زاڭ بۇزۋشىلىققا جاتا ما؟
ءسابيدى اتا - اناسى دۇرىس تاربيەلەگەن بە؟ (وقۋشى پىكىرلەرىن تىڭداۋ)

ءتۇيىندى وي: ءسابيدى اتا - اناسى دۇرىس تاربيەلەپتى. ءبىراق اتا - زاڭىمىزداعى 17 - باپتى ۇيرەتپەپتى. اتا زاڭىمىزدىڭ 27 - بابىندا «بالالاردى تاربيەلەۋ اتا - انانىڭ باستى مىندەتى» دەلىنگەن. اتا - زاڭىمىزدىڭ 17 - بابىندا «ەشكىمدى ازاپتاۋعا، وعان زورلىق - زومبىلىق جاساۋعا، ادامدىق ءقادىر - قاسيەتىن قورلايتىنداي ءجابىر كورسەتۋگە بولمايدى» دەلىنگەن.

2 - كورىنىس.
ءۇش وقۋشى كەلە جاتىر. ولاردىڭ بىرەۋى:
– بۇگىن دەمالىس قوي، قالاي دەمالامىز؟ ءىشىم پىستى. بىردەڭە جاسايىقشى.
ەكىنشىسى:
– بيىك جاناتىن الاۋ جاسايىقشى.
ءۇشىنشىسى:
– تاپتىم، تاپتىم ءبارىڭ اۋىزدارىڭدى اشىپ قالاسىڭدار، مىنا ۇلكەن اعاشقا وت تيگىزسەك ۇلكەن الاۋ بولادى. وت تيگىزەيىك، - دەپ جۇگىرە جونەلەدى. قالعان ەكى وقۋشى «مۇنداي قىزىعىڭنىڭ كەرەگى جوق» دەپ ونى ارەڭ توقتاتادى.
سۇراق:
– قانداي جاعىمسىز ادەتتەر بايقادىڭدار؟
– جاقسى قاسيەتتەر بايقالدى ما؟
– بۇل زاڭ بۇزۋشىلىققا جاتادى ما؟
(وقۋشى پىكىرلەرىن تىڭداۋ)

ءتۇيىندى وي: بالالار 24 - باپتى بىلگەنىمەن، 38 - باپتى بىلمەيدى ەكەن.
1. اتا زاڭنىڭ 24 - بابىندا «اركىمنىڭ تىنىعۋ قۇقىعى بار» دەلىنگەن.
2. اتا زاڭنىڭ 38 - بابىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى تابيعاتتى ساقتاۋعا مىندەتتى» دەلىنگەن.
3 - كورىنىس: بالاسى كورشىسىنىڭ تاۋىق قوراسىنان جۇمىرتقا ۇرلاپ اكەلدى دە، شەشەسىنە جۇمىرتقا قۋىرىپ بەرۋىن سۇرادى. اناسى جۇمىرتقانى قۋىرىپ بەرەدى...
سۇراق. جىگىتتىڭ ۇرى بولىپ وسۋىنە كىنالى كىم؟ ءوزى مە، الدە اناسى ما؟ (وقۋشى پىكىرىن تىڭداۋ.)

نە بايقادىم، نە ءبىلدىم؟ (وقۋشىلاردىڭ سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋى.)
1. ادام دۇنيەگە كەلگەندە العاشقى قۇجاتى قالاي اتالادى؟ (تۋۋ تۋرالى كۋالىگى)
2. كۇندەلىكتى العان باعاڭدى ءمۇعالىم قايدا قويادى؟ (كۇندەلىككە)
3. ءبىر نارسەنى حابارلاۋ ءۇشىن نەمەسە ونى ايگىلەۋ ءۇشىن نە جازىلادى؟ (حابارلاندىرۋ)
4. مەكتەپكە 1 - سىنىپقا قاي جاستان كەلەدى؟ (6 جاستان)

5. باس ارىپتەن باستالىپ جازىلاتىن سوزدەر: (كىسىنىڭ اتى - ءجونى، جەر - سۋ اتاۋلارى، گازەت - جۋرنال اتتارى)
1 - وقۋشى:
قۇلاق تۇرەم ەلىمنىڭ تىنىسىنا،
ماقتانام، قۋانامىن تابىسىنا
ەلباسى مەن حالقىمىز امان بولسا،
اينالار ورتا ازيا «بارىسىنا»
2 - وقۋشى
ءبىز نامىسكەر قازاق ەلى ۇلانىمىز،
قورعايتىن جەردى وتتان قىرانىمىز
«تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي، قاناعات، راقىم»دەپ
ۇلى اباي ايتقان ۇلانىمىز.

ءمۇعالىمنىڭ قورىتىندى ءسوزى.
كۇن نۇرىنداي ساۋلە شاشقان وڭىرگە،
ب ا ق داۋلەتىن اياماعان جەرىمە.
ەگەمەندىك ەلدىگىمە جاراسقان،
اتا زاڭىم قۇت سىيلادىڭ ەلىمە!
– مىنە، وسى جىر جولدارىنان اتا زاڭىمىز مەملەكەتىمىزدىڭ گۇلدەنىپ دامۋىنا، حالقىمىزدىڭ باقىتتى ءومىر سۇرۋىنە ىقپالى مەن كومەگىنىڭ زور ەكەنىن بايقايمىز.
ءمۇعالىمى: تۋرەجانوۆا ايداركۋل