InfoHub Logo

8 سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: ءزار شىعارۋ جۇيەسى. ءزار شىعارۋ مۇشەلەرىنىڭ اۋرۋلارى
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ءزار شىعارۋ مۇشەلەرى، ءزار شىعارۋ مۇشەلەرىنىڭ اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋ ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرىپ، بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ ماقساتىندا وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن تاپسىرمالار ارقىلى دامىتۋ؛
تاربيەلىلىك: بۇيرەك اۋرۋلارى، ولاردىڭ الدىن الۋ جولدارىن ايتا وتىرىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءتيپى: ءداستۇرلى ەمەس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمەلى - ءيلليۋستراتيۆتى، توپتىق، جۇپتىق، جەكە جۇمىس.
ساباق كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا، بۇيرەك سۋرەتى جانە ماكەتى، دوپ، ۆيدەوماتەريال، پەرفوكارتالار، ادام ماكەتى.
وقىتۋ تەحنولوگياسى: اكت، اك، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، SWOT تالداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ءپانارالىق بايلانىس: مەديسينا.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ: سالەمدەسۋ. تۇگەلدەۋ. شاتتىق شەڭبەرى: «تاماشا ەكەن!». توپقا ءبولۋ: بالالار مەن سىزدەرگە مىناداي سۋسىندار الىپ كەلدىم، بۇل جاي سۋسىندار ەمەس استىندا توپ اتتارى «جاسۋشا»، «ۇلپا»، «مۇشە» جازىلعان سول بويىنشا ورىندارىڭا جايعاسۋلارىڭا بولادى.
ساراپشىلار: بالالار ءار توپتا ءبىر وقۋشىنىڭ ورىندىعىنا ستيكەر جابىستىرىلعان، كىمنىڭ ورىندىعىندا ستيكەر بار سول وقۋشى ءوز توبىنىڭ ساراپشىسى، ساباق سوڭىندا ءوز توبىنىڭ جۇمىس ناتيجەسىن ايتىپ وتەدى.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: دۇرىس جاۋاپقا ءبىر سمايليكتەن. «مىلقاۋ سۋرەت» س، ا، ۆ، D، PP، لۋنين سۋرەتى - دارۋمەندەر قىزمەتىن ايتۋ. باالالار دوپتى ءبىر - بىرىنە لاقتىرۋ ارقىلى «سەن ءبىزدى بىلەسىڭ بە؟» ۆيتاميندەر قىزمەتى تۋرالى ءبىر - بىرىنە سۇراقتار قويادى.

ءىىى. بەينەماتەريال: ءار توپ نە كوردى ايتايىقشى. قالاي ويلايسىزدار بۇگىن ءبىز نە جايىندا اڭگىمە وربىتپەكپىز؟ ءيا، ءزار شىعارۋ جۇيەسى جانە ءزار شىعارۋ مۇشەلەرىنىڭ اۋرۋلارىن قاراستىرامىز.

ءىV. اسسوسياسيا قۇرۋ: «ءزار شىعارۋ مۇشەلەرىنىڭ اۋرۋلارى» دەگەندى ەستىگەندە بىردەن ويلارىڭا نە كەلەدى؟ بۇيرەگىم اۋرۋلارى دەگەندە قالاي اۋىرسىنادى ويلارىڭدى جازىڭدار. توپتىق جۇمىس. ورىنداپ بولعان توپ ەكى رەت شاپالاق ۇرىپ تاپسىرمانى اياقتاعاندارىن بىلدىرەدى. بالالار بىلىمدەرىن ورتاعا سالادى، ال ەندى وسى بىلىمدەرىڭدى وسى ساباقتا ارى قاراي تولىقتىرىپ تەرەڭدەتە تۇسەيىك.

V. جاڭا ساباق: ءداپ تەرىمىزدى اشىپ بۇگىنگى كۇندى جازايىق. تاقىرىپ: «ءزار شىعارۋ جۇيەسى. ءزار شىعارۋ مۇشەلەرىنىڭ اۋرۋلارى».
ءبىز كۇندەلىكتى پايدالاناتىن تاعام اسقازاندا قورىتىلىپ بولعان سوڭ اعزامىزعا قاجەتتى مولشەردە عانا تاعام سىڭەدى دە مەتوبوليزمنىڭ سوڭعى ىدىراۋ ونىمدەرى سىرتقا شىعارىلادى. ارتىق اس - ىشەك ارقىلى، كومىرقىشقىل گازى - وكپە ارقىلى، فوسفور قىشقىلى، نەسەپنار، اس تۇزى، سۋ تەر بەزدەرى ارقىلى تەر تۇرىندە شىعارىلادى، سۋ، تۇز، ۋلى زاتتار بۇيرەك ارقىلى ءزار تۇرىندە شىعارىلادى، ءسويتىپ اعزانى ۋلانۋدان ساقتايدى.
ءزار شىعارۋ جۇيەسى: 2 بۇيرەك 2 نەسەپاعار قۋىق ءزار شىعارۋ وزەگى.
بۇيرەك
بۇيرەك - ۇرمەبۇرشاق ءپىشىندى جۇپ مۇشە. ونىڭ جوعارى پوليۋسىندە ەندوكرين بەزدەرى ورنالاسقان. ادام بۇيرەگىنىڭ ماسساسى 150 گرامم. بۇيرەك ۇلپاسى سىرتقى قوڭىرقاي ءتۇستى قىرتىستى قاباتتان جانە ىشكى بوزعىلت ءتۇستى مي زاتىنان تۇرادى. بۇيرەك قۇرساق قۋىسىندا 1 - 2 - بەل ومىرتقانىڭ ەكى جاعىندا ورنالاسقان. ول ۇرمەبۇرشاق ءپىشىندى قىزعىلت - قوڭىر ءتۇستى. وڭ جاقتاعى بۇيرەك سول جاقتاعى بۇيرەكتەن 1، 5 - 2سم تومەنىرەك ورنالاسادى. ويتكەنى وڭ جاق بۇيرەككە ۇستىندەگى باۋىردىڭ سالماعى تۇسەدى. بۇيرەكتىڭ سىرتقى جيەگى دوڭەس، ىشكى جيەگى ويىس. ويىس جاعى ومىرتقا جوتاسىنا قاراي باعىتتالعان. بۇيرەكتىڭ ويىس جاعىندا شاعىن قۋىسى بولادى، ونى بۇيرەكتىڭ استاۋشاسى دەيدى. ويىس جاعىندا بۇيرەك ارتەريا تامىرلارى، بۇيرەك ۆەنا تامىرلارى، جۇيكە تالشىقتارى مەن نەسەپاعار جولدارى بولادى. بۇيرەكتىڭ بۇل جەرى بۇيرەك قاقپاسى دەپ اتالادى.
ءاربىر بۇيرەكتىڭ سالماعى شامامەن 150 گ. بۇيرەكتىڭ سىرتىن قالىڭ ماي قاباتى قاپتايدى. بۇيرەك قوڭىرقاي ءتۇستى سىرتى قىرتىستى جانە ءىشى بوزعىلت ءتۇستى ميلى زاتتان تۇزىلگەن. بۇيرەكتىڭ قۇرىلىسى وتە كۇردەلى. بۇيرەكتىڭ قۇرىلىمدىق جانە قىزمەتتىك بىرلىگى - نەفرون(گر. nefron - بۇيرەك) دەپ اتالادى. ءاربىر بۇيرەكتە 1 ميلليوننان استام نەفرون بولادى. نەفروننىڭ ءوزى ەكى بولىمنەن تۇرادى. سىرتىنان قورشاپ جاتقان ءبولىمى — بۇيرەك دەنەشىگى دەپ اتالادى، ول قىرتىستى زاتتا ورنالاسقان. ەكىنشى ءبولىمى — نەفرون وزەكشەلەر، ولار بۇيرەكتىڭ ءيىر - ءيىر بولىپ شۋماقتالىپ، بوز زاتقا ورنالاسادى. نەفرون وزەكشەلەرىيرەكتەلىپ ءارى ءوزارا قوسىلىپ جيناعىش تۇتىكشەلەردى قۇرايدى. ولار تىكەلەي پيراميدالارمەن بايلانىسقان.
بۇيرەكتە ارتەريا قانتامىرلارى 2 رەت قىلتامىرلار شۋماعىن قۇرايدى. ادام دەنەسىندەگى باسقا مۇشەلەردە ۇساق قانتامىرلار ءبىر - اق رەت قىلتامىرلار شۋماعىن قۇرايدى.
تاۋلىگىنە 1500 - 1700ل قان بۇيرەك ارقىلى ءسۇزىلىپ وتەدى. قان اعزانىڭ جاسۋشالارىنان جينالعان زياندى زاتتاردى بۇيرەككە اكەلەدى. كەرەكسىز زاتتاردان قاندى تازارتاتىن - بۇيرەك.
ءزار شىعارۋ جۇيەسى. ءزار شىعارۋ مۇشەلەرىنىڭ اۋرۋلارى. جۇكتەۋ