InfoHub Logo

Алгоритмнің типтері
(Сызықтық алгоритм, тармақталған алгоритм, қайталау алгоритімі)

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Алгоритм командаларының түрлерімен, алгоритмнің құрылымымен таныстыру.
Алгоритм құруға үйрету.
Дамытушылық: оқушылардың ой - өрісін, логикасын одан әрі дамыту.
Тәрбиелік: алгоритм құруда ұқыптылыққа, өз бетінше еңбектенуге тәрбиелеу.

Алгоритм атауы атақты араб математигі Әбу Жафар Мұхаммед ибн Мұса әл - Хорезми есімінің латынша Algorithmi (Алгоритми) болып жазылуынан ІX ғасырда шыққан

Алгоритм дегеніміз - орындаушы белгіленген мақсатқа жету үшін әрекеттің рет - ретімен орындалуы.

«Ағашты отырғызу» алгоритмі
Күрек пен көшетті ал
Шұңқырды қаз
Көшетті шұңқырға сал.
Су сепкішті алып, көшетті отырғыз
Шұңқырды толтыр…
Күрек пен су сепкішті орнына қой

Студент болу үшін алгоритмнің мынадай қадамдарын орындау керек:
1. Орта мектепті бітіріп, аттестат алу.
2. Ұлттық бірыңғай тест бойынша сынақ тапсыру.
3. Тест қорытындысы бойынша жинаған балл көрсетілген құжаттардың конкурсқа тапсыру
4. Конкурстан өту.

Алгоритм қасиеттері
↓
Айқын, анықтылығы
Үзіктілігі
Нәтижелілігі
Жалпыламалық

Алгоритм құрылымы
↓
Сызықтық алгоритм
Тармақталу алгоритм
Циклдік (қайталану) алгоритм
Әрекеттердің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм
Шартты тексеру арқылы орындалатын алгоритм
Белгілі бір бөлігі бірнеше рет қайталататын алгоритм

Алгоритмді жазу тәсілдері:
1. Табиғи тілде
2. Арнайы түйінді сөздер – терминдер арқылы жазу. Қарапайым алгоритмдік тілдер қолдану.
3. Блок - схема түрінде.
4. Программалау тілінде жазу.

Әрекеттердің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм – сызықтық алгоритм деп аталады.
Мысалы:
алг үй тапсырмасын орындау
басы
күнделікті алу
тиісті бетін ашу,
үй тапсырмасын анықтау
үй тапсырмасын орындау
күнделікті орнына қою
соңы

Тармақталу алгоритмі дегеніміз - логикалық шарт тексеріледі. Егер ол орындалса, онда алгоритм бір тармақпен, ал орындалмаса екінші тармақпен жүзеге асырылады.
Егер шарт
Онда 1 - серия
Әйтпесе 2 - серия
Бітті

Циклдік алгоритмі дегеніміз – белгілі бір әрекеттер тізбегі бірнеше рет қайталануы
Қ а л а м с ап
↓
Математика
Физика
География
Қазақ тілі
Математика

№1 тапсырма (топтық жұмыс)
І топ «Монитор» Тармақталған алгоритм бойынша мысал келтіру
ІІ топ «Пернетақта» Циклдік алгоритм бойынша мысал келтіру
ІІІ топ «Жүйелі блок» Сызықтық алгоритм бойынша мысал келтіру

Тапсырма №2 Алгоритмді блок схема түрінде жазу.
І топ «Монитор» Екі А және В сандары берілсін. Екі санның үлкенін табу программасы мен блок - схемасын құру.

ІІ топ «Пернетақта» 5 - тен 1 - ге дейінгі сандардың қосындысын есептейтін блок схема құру керек.

ІІІ топ «Жүйелі блок» Екі санның қосындысын табатын блок схема құру керек

Паскаль тілін 1968 - 1971 жылдары Швейцарияда профессор Никлаус Вирт оқып - үйренуге қолайлы программалау тілі ретінде ұсынған болатын. Паскаль тілі өзінің қарапайымдылығының және тиімділігінің арқасында дүние жүзіне тез таралды.
Бұл тілде жазылған программа компьютерде орындалу барысында алдымен трансляцияланады (машина тіліне аударылады), объектік программаға түрлендіріледі де, содан кейін ғана орындалады.
Паскаль тілінің негізгі элементтері
Паскаль тіліндегі программа жеке - жеке жолдардан тұрады. Оларды теру, түзету арнайы мәтіндік редакторлар арқылы атқарылады. Программада әрбір жолдан кейін нүктелі үтір (;) қойылады.
Паскаль тілінде программа үш бөліктен тұрады: тақырып, сипаттау бөлімі және операторлар бөлімі.
Кез - келген программа Program сөзінен басталып, оның тақырыбы жазылады. Бұл бөлім программадағы айнымалылар, тұрақтылар тәрізді объектілердің жалпы қасиеттерін алдын ала анықтап алуға көмектеседі.
Программаның соңғы және негізгі бөлімі операторлар бөлімі – болып табылады.
Орындалатын іс - әрекеттер, командалар осы бөлімде орналасады. Ол begin түйінді сөзінен басталып, барлық атқарылатын операторлар (командалар) тізбегі жеке - жеке жолдарға жазылып біткен соң end түйінді сөзімен аяқталады.