InfoHub Logo

Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университетінің
педагогика ғылымдарының магистрі
оқытушысы Бакирова Индира Дарханқызы

Білімді дамыта алмайтын елдің болашағы жоқ.

Н.Назарбаев

Ақпараттық технологиялар бүгінде әлемде де, Қазақстанда да білім беру жүйесінің сапасына күшті әсер ететін негіз және маңызды факторлардың бірі болып табылады. Білім берудегі ақпараттық технологиялар мәселесіне, ғалымдардың еңбектерінде көп көңіл бөлінді.

Технология грек тілінен аударғанда (techne) өнер, шеберлік, шеберлік дегенді білдіреді. Ақпараттық технология – объектінің, процестің немесе құбылыстың (ақпараттық өнім) жай-күйі туралы жаңа сапалы ақпарат алу үшін деректерді (бастапқы ақпаратты) жинау, өңдеу және беру құралдары мен әдістерінің жиынтығын пайдаланатын процесс.

Бітіруші мамандарды даярлау сапасына қойылатын талаптар артып, жаһандық ақпараттандыру жүріп жатқан бүгінгі нақты жағдайда, ең жаңа ақпараттық технологиялардың дамуы болашақ маманды даярлауды да жетілдіреді.

Қазіргі білім беру жүйесі үшін оқыту, ең алдымен, тек білім мен дағдыны меңгеруге бағытталған танымдық әрекет болып табылады. Оқушының тұлғасында да өзгеріс болып жатыр: ең алдымен интеллект көтеріліп, өзін-өзі дамытуға басты назар аударылады. Жоғары оқу орны студент алдымен оқитын, содан кейін басқа адамдар мен өндірістік құрылымдарды басқаруға бағытталған кезеңге өтетіндей құрылымдалған. Кәсіби құзіреттілік, ғылыми біліктілік, кадрларды дайындау проблеманы шешуге шығармашылық көзқарасты ынтамен табатын жаңа типті маманның қалыптасуына әкеледі.

Бүкіл білім беру жүйесінің қызмет етуінің тиімділігін анықтайтын ЖОО-да студенттерді дайындаудың сапасы мен деңгейі басты назарда.

Оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды қолдану болашақ маманды дайындау сапасын арттыруға ықпал етеді.

Қазақстан Республикасының бірінші Президенті Н.Назарбаев Қазақстан халқына Жолдауында «Ұлттың бәсекеге қабілеттілігі, ең алдымен, оның білім деңгейімен айқындалады. Әлемдік білім кеңістігіне толыққанды кірігу ұлттық білім беру жүйесін халықаралық деңгейге көтеруді талап етеді».

Әлемдік экономиканың дамуының қазіргі кезеңінде, оның инновациялық бағыттылығы мен жаһандану процестерінің кеңеюі жағдайында, дамыған елдер қазірдің өзінде өндіріс саласында емес, білім мен технологиялық экономика саласында бәсекеге түсіп жатқан кезде. идеялары бойынша білім беру саласы мемлекеттің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы үшін жағдайларды қамтамасыз ететін сала ретінде, ал ол құрған зияткерлік капитал – оның даму перспективаларын және бәсекеге қабілеттілігін арттыруды айқындайтын стратегиялық фактор ретінде жалпы қабылданған.

Заманауи білім беру жүйесін дамытудың негізі пәндік саладағы кәсіби құзыреттілікпен қатар интеграцияланған білім, дағды және тәжірибе жиынтығымен, сондай-ақ ақпараттық технологиялар саласындағы құзыреттілігімен сипатталатын мамандарды даярлау болып табылады. яғни жаңа функционалдық талаптар қойылады: бағдарламалау, жобалау, шешім қабылдау және шығармашылық жұмысты жоспарлау.

Бүгінгі таңда білім және ғылым саласында инновациялық технологияларды қолдану жан-жақты қарастыруды қажет ететін өзекті мәселе болып табылады. Қоғамның әлеуметтік-мәдени динамикасының экономикасының өсуі, ең алдымен, республикалық аймақтық ғана емес, халықаралық деңгейде де кадрлардың білім деңгейі мен бәсекеге қабілеттілігінің көтерілуімен байланысты болғандықтан. «Инновациялық технологиялар» терминінің өзі инновацияны енгізу кезеңдерін қамтамасыз ететін әдістер мен құралдардың жиынтығы болып табылады.

Оқытудың инновациялық технологияларына: интерактивті оқыту технологиялары, жобалық оқыту технологиясы және компьютерлік технологиялар жатады. Оқытудың инновациялық технологиялары болашақ мамандығының мәнін көрсететін, маманның кәсіби қасиеттерін қалыптастырады, білім алушылардың кәсіби дағдыларды шынайыға жақын жағдайда пысықтайтын өзіндік сынақ алаңы болып табылады. Инновациялық технологиялар – ең озық, ең жаңа технологиялар. Ғылым мен білімдегі инновация – бұл жаңа өнертабыстар мен инновациялық оқыту әдістерін қолдану. Яғни, оқу үрдісінде озық технологияларды қолдану. Инновациялық технологияларға оқытудың мақсаты – білім алушылардың шығармашылық ойлауын, шығармашылық әлеуетін қалыптастыру және кәсіби құзыреттіліктерін дамыту.

Қазіргі уақытта ең кең тараған технологиялық бағыттар компьютерлер болып табылады

• білім беру мақсатында оқушыларға оқу материалын беру құралы;

• қосымша ақпарат көзі ретінде оқу үдерістерін ақпараттық қамтамасыз ету құралы;

• білім деңгейін анықтау және оқу материалын меңгеруді бақылау құралы;

• білімді практикалық қолдану дағдыларын меңгеруге арналған әмбебап тренажер;

• оқытылатын пән бойынша оқу эксперименттері мен іскерлік ойындарды жүргізуге арналған құрал.

Білім беруде компьютерлерді пайдалану білім сапасын арттыруға, тәрбиелік ықпал етудің жаңа құралдарын жасауға, мұғалімдер мен оқушыларға компьютермен тиімді әрекеттесуге мүмкіндік беретін ақпараттық білім беру технологияларының жаңа буынының пайда болуына әкелді. Көптеген сарапшылардың пікірінше, компьютерлік құралдарға негізделген жаңа ақпараттық білім беру технологиялары сабақтардың тиімділігін 20-30% арттыруға мүмкіндік береді. Компьютердің білім беру саласына енуі оқытудың дәстүрлі әдістері мен технологияларын және бүкіл білім беру саласын революциялық түрлендірудің бастамасы болды. Бұл кезеңде коммуникациялық технологиялар маңызды рөл атқарды: телефон байланысы, теледидар, ғарыштық байланыс, олар негізінен оқу процесін басқаруда және қосымша білім беру жүйелерінде қолданылды.

Жобалық оқыту технологиясы оқушының интеллектуалдық және физикалық мүмкіндіктерін, ерікті қасиеттері мен шығармашылық қабілеттерін дамыту арқылы оның жеке тұлғасын шығармашылық тұрғыдан іске асыруға бағытталған кәсіптік мектептегі оқу процесін ұйымдастырудың икемді моделі ретінде қарастырылады. жаңа тауарлар мен қызметтерді құру процесі. Жобалық қызметтің нәтижесі – оқу шығармашылық жобалары.

Жобалық оқыту технологиясы болашақ нақты мамандығына қарамастан оқушының шығармашылық іс-әрекетіне қажетті шығармашылық қабілеттері мен тұлғалық қасиеттерін дамытуға педагогикалық жағдай жасауға көмектеседі.

АКТ-ны оқу үрдісінде пайдалану – оқу мотивациясын арттырудың бір жолы. АКТ тек оқушының ғана емес, мұғалімнің де шығармашылық тұлғасын дамытуға ықпал етеді. АКТ адамның негізгі қажеттіліктерін – қарым-қатынасты, білім беруді, өзін-өзі жүзеге асыруды жүзеге асыруға көмектеседі. АКТ-ны оқу процесіне енгізу сабақтың тиімділігін арттыруға, мұғалімді күнделікті жұмыстан босатуға, материалды көрсетудің тартымдылығын арттыруға, тапсырмалар түрлерін саралауға, кері байланыс формаларын әртараптандыруға арналған. қызметі үнемі жетілдіріліп отырады.

Қазіргі білім берудің басты сипаты – оның үздіксіздігі, адамның өмірінің бойында жалғасуы. Өзін-өзі тәрбиелеу, ақпаратпен жұмыс істей білу - маман ретінде сұранысқа ие болу үшін қажетті шарттар. Сондықтан бұл өте маңызды болып табылады: ғылыми-техникалық ақпаратты дәстүрлі әдістермен және интернеттің көмегімен іздеу мүмкіндігі, ақпараттық оқыту технологияларын пайдалану.

Ақпараттық технология ұғымы білім берудегі компьютерлік те, телекоммуникациялық технологияларды да қамтиды. Ақпараттық технологияларды қазіргі заманғы компьютерлік технологиялар негізінде ақпаратты жинауды, сақтауды, өңдеуді және беруді қамтамасыз ететін заманауи техникалық құралдардың жиынтығы деп қарастырамыз.

Ақпараттық технология – бұл әртүрлі оқыту бағдарламаларының жиынтығы; мұнда білімді бақылау, жасанды интеллектке негізделген оқыту жүйелері кіреді. Білім берудегі ақпараттық технологияның негізгі міндеті – білім беру іс-әрекеті үдерісін басқару және заманауи ақпараттық – білім беру ресурстарына қолжетімділік үшін интерактивті ортаны дамыту. Ақпараттық технологияға гипермәтінге негізделген мультимедиялық оқулықтар, әртүрлі танымдық сайттар және көптеген басқа көздер кіреді. Білім беру үдерісіндегі ақпараттық технологиялар әлемнің заманауи ақпараттық бейнесін қалыптастыруға айтарлықтай әсер етеді. Оқу процесінде ақпараттық технологияларды қолданудың өзектілігі білім сапасын арттырудың әлеуметтік қажеттілігімен, сонымен қатар заманауи компьютерлік бағдарламаларды қолданудың практикалық қажеттілігімен түсіндіріледі. Ақпараттық технологияларды оқу үрдісінде қолданудың негізгі мақсаты – ең алдымен ақпараттық қоғамда білім алушылардың интеллектуалдық мүмкіндіктерін нығайту, сонымен қатар білім беру жүйесінің барлық деңгейінде білім сапасын дараландыру және арттыру.

Қорытындылай келе, бүгінгі күнде оқу үдерісіне ақпараттық технологияларды енгізудің жағымды және жағымсыз жақтары бар екенін атап өткен жөн. Ақпараттық технологияның жағымды жақтары, ең алдымен, оқушының оқу процесін жеңілдету, оқушылардың интеллектуалдық мүмкіндіктерін арттыру және білім беру жүйесінің барлық деңгейінде білім сапасын арттыру екені сөзсіз. Теріс жақтары – ақпараттың мәселесі, яғни. компьютерде ақпараттың көп, үлкен көлемді болып келуі, олардың түсіне алмауы. Көптеген сарапшылардың пікірінше, компьютер адамның қарым-қатынасын толығымен алмастыра алмайды және адам ойының құпиясын түсіне алмайды. Қазіргі кезеңде тәсіл конструктивті болып табылады, оған сәйкес компьютер мұғалімге қарсы болмауы керек; мұғалімнің кәсіби іс-әрекетін қолдау құралы ретінде қарастырған дұрыс. Оқу үдерісіндегі ақпараттық технологиялар ақпараттың көрнекі көрсетіліміне, ақша мен уақытты айтарлықтай үнемдеуге, студенттердің қызығушылығын арттыруға және зерттелетін үдеріске әр түрлі факторлардың әсерін талдауға мүмкіндік беретін зерттеу нәтижелерін жобалауға ықпал етеді

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Горбунова Л.И., Субботина Е.А. Оқыту үрдісінде ақпараттық технологияларды пайдалану // Жас ғалым. - 2013.
2. Б.Б. Аккуланова «Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы білім беру деңгейін котеру».
3. Н.Исабек «Компьютерлік технологиясы пайдаланудың оңтайлы өлшемдері.
4. Бабаев С.Б.,Оңалбек Ж.К. Жалпы педагогика, Алматы, 2007ж.

---