InfoHub Logo

Ashyq tárbıelik shara prezentasıasymen
Taqyryby: "Ana tilim - bárin sóıler shejirem..."
(til álemine saıahat)
Maqsaty: 1. Ana tiliniń adam ómirindegi mańyzdylyǵyn túsindirýmen qatar, týǵan tildiń qadirin bilý;
2. Oqýshylardyń tilin, oı - órisin damytý, mánerlep oqýǵa mashyqtandyryp jetildirý. Ana tilge degen qushtarlyqty arttyrý;
3. Oqýshylardyń tilin, oı - órisin damytý, mánerlep oqýǵa mashyqtandyryp jetildirý. Ana tilge degen qushtarlyqty arttyrý;
Kórneki quraldar: ınteraktıvti taqta, aqyn - jazýshylar sýretteri, olardyń keleshek urpaqqa qaldyrǵan ónege sózderi jazylǵan slaıdtar, kitaptar, altyn qaqpa,"Til álemine saıahat"jazýymen bezendirilgen keme maketi t. b.

Júrý barysy:
"Qazaq osy"óleńi. Oryndaıtyn Ǵalymova Sáýlesh
Kirispe:
- O, týǵan ana tilim! Qazaq tili - kózimniń dalasyndaı keń pishilgen jaıdary da jalpaq til, qazaq tiliniń bıazy maqamy - dombyranyń kúmbir qaqqan sazyndaı. Asqan áýezdiligi shyrqap salar ándeı. Týǵan til bizdiń birinshi baqytymyz, biz sondyqtan "Ana tilimiz"deı kele,"Ana tilim - bárin sóıler shejirem..."taqyrybyndaǵy til álemine saıahat tárbıelik sharasyn ashyq dep jarıalaımyz. Olaı bolsa, búgin biz til álemine saıahat jasaımyz. Bizben birge saıahatqa shyǵý úshin qadirli qonaǵymyz hanshaıymdy ortaǵa shaqyryp, qarsy alaıyq.

Hanshaıym: Tilder álemine saıahat jasaýdy kópten kóńilime túıip júr edim, sonyń sáti búgin túsken sıaqty, men ózimniń ana tilimniń qudireti týraly bilsem deımin. Óz ana tilińdi qadir tutpaı turyp, el - jurtyńdy súıe almaısyń,- degen eken bir danyshpanymyz.

Júrgizýshi: Dúısenova Jańylsyn
- Olaı bolsa, hanshaıym úsh qaqpadan synnan ótesiz.
"Tanym"qaqpasy
Hanshaıym: endeshe birinshi qaqpany ashaıyn.

Júrgizýshi:
Qazaq tili eń kóne bastaýyn ejelgi túrki jazýlary eskertkishterinen: Talas - Orhon - Enıseı jazýlary(V - Vİİİǵ. ǵ) Júsip Balasaǵunnyń "Qutadǵý bilik" eńbegi, Mahmud Qashqarıdyń "Dıýanı luǵat - at túrik"sózdigi, Qoja Ahmet Iassaýıdiń "Hıkmetteri"(H - Hİİ ǵ. ǵ) Altyn Orda, shaǵataı jáne qypshaq (Hİİİ - HİVǵ.) tusyndaǵy jazýlardan alady.
"Ǵulamalar"qaqpasy
Máńgi ólmes, meıli, zaýlap kósher zaman,
Jırenshedeı darıa sheshen babam.
Qazybek, Tóle, Áıteke erdiń qunyn,
Eki aýyz sózben sheshken kósem babam.

Júrgizýshi: Halqymyzdyń tarıhynda el úshin, urpaǵynyń bolashaǵy úshin alysyp ótken kemeńger, oıshyldar, qaıratkerler kóp bolǵan. Solardyń eń bastylary ot aýyzdy, oraq tildi, aqyly asyp týǵan bıler - Tóle bı, Qazybek bı, Áıteke bı. Sol bılerimizdi ortaǵa shaqyraıyq!
Qosh keldińizder, babalar,
Úsh kemeńger dúldúlim
Saqtaǵan eldiń birligin,
Qalyń elim pir tutar,
Qasıetti úsh babam!
Tilim týraly ne aıtar edińizder?

Tóle bı: Árbir tilde sóıle álemdi tań qylyp,
Ana tilin bilmeý qandaı zańdylyq.
Óser balań, baıtaq dalań turǵanda
Qazaq tili jasaý kerek máńgilik.

Qazybek bı: Jeter endi árkimge bir ermeıik,
Qazaq bolsań qulashty bir sermeıik.
Qanǵa sińgen ana tilim halqym - aý
Shubarlaýǵa eshqashan jol bermeıik.

Áıteke bı: Qazaq, qazaq bolǵaly,
Til úshin kúres kórgeni.
Kórgeni kóp tilimniń
Múmkin emes ólshegi!
Til seniń -
Eń qaıratty arystanyń!
Qorǵanyń, dushpanyńmen alysqan kún.
Til seniń -
Jigittik, balalyǵyń,
Ómirdegi adamdyq daralyǵyń.
Erdiń qunyn baǵalar eki aýyz sóz,
El taǵdyryn sheshipti ótken bir kez
Dushpanǵa - ý
Qaıran tildiń,
Dostarym, qudiretin osydan sez!

Tergeýshi:
- Eı, ty! Chto ty chıtaesh? Znaesh lı ty, podsýdımyı, chto segodná tebá rasstrelát?
Qaırat:
- Bilemin. Ana týraly óleń oqyp otyrmyn.
- Govorı svoe poslednee slovo!
- Men qazaqpyn myń ólip, myń tirilgen
Qushaq jaıa qarsy aldym san tilimen
Jaman úıdi qonaǵy bıleıdi eken
Qala jazdap aıyrylyp óz tilimnen
Ózge tilge eliktep el bolmaıyq
Qazaǵymnyń artyǵy joq óz tilimnen.
- Eı, ty, kazah, govorı pravdý. Pıshı na rýsskom ıazyke!
- Moınyma aldym jalany
Bolsyn halyq alǵysy
Bóten qolda ketpesin
Týǵan jerdiń namysy.
- Ývedıte! Rasstreláıte!

Júrgizýshi: Iá, teńdik, bostandyq, táýelsizdik ońaılyqpen kelgen doq. Qanshama asyldarymyz qurban boldy. Solardyń biri - Qaırat Rysqulbekov aǵamyz edi.
Hanshaıym:"Halyqtyń tiline qıanat jasaý - onyń júregin jaralaý"degen ǵoı uly oıshyldarymyz.
1 - oqýshy: Ermekqalıeva A.
Qasıetiń ana til, az ba seniń?
Óziń barda eskirmes, tozbas elim
Sen bolmasań, uly Abaı aqyn bolyp,
Muqaǵalı otty óleń jazbas edi.

2 - oqýshy: Qoıshıeva D.
Tilim meniń!
Uly Abaı, Muhtardaı pirim meniń.
Tunyǵym, rýhanı jan azyǵym
Ol búlinse, meniń de búlingenim.
Ana tilim, týǵan tilim, bal tilim.
Sen arqyly dúnıe tanyp talpyndym.
Sen arqyly álemge aıan bar isim
Sen ómirde taýsylmaıtyn altynym.

3 - oqýshy: JumanovaQ.
Týǵan tilim - babam tili - óz tilim,
Týǵan tilim - anam tilim - óz tilim.
Týǵan tilim - dalam tili - óz tilim,
Týǵan tilim - adam tili - óz tilim.
Týǵan tilde syry tereń janym bar,
Týǵan tilde ánim menen sánim bar.
Týǵan tilim til boýdan qalsa eger
Júregimdi sýyryp - aq alyńdar.

"Qazyna"qaqpasy
Hanshaıym: Oqýshylar, óleńdi óte tamasha aıtady eken. Hanshaıym jaılap "Qazyna"qaqpasyea jaqyndaıdy. Bul qandaı keremet boldy eken. Qaqpa nege ashylmaıdy? Meniń kim ekenimdi bilmeıdi ǵoı shamasy.(Sonda arǵy jaǵynan tildeı qaǵaz túsedi)
Dúnıede ne tátti?
Dúnıede ne ashshy?
- Munyń mánisi nede?- dep oqýshylardan suralady.(Oqýshylardyń jaýaby tyńdalady)

Júrgizýshi: Munyń jaýabyn bilý úshin "Danyshpan ataǵa"hat jazǵanbyz. Búgin sol hatymyzdyń jaýaby keldi.
Danyshpan ata:"O, han ıem! Durys sóıleı bilý de óner, júıesin taýyp sóılegen sóz júrekke jetip, júıeni bosatady. Sondyqtan da til - tátti. Jebe salǵan jara jazylar, baltamen otalǵan orman qaıta óser, biraq tildiń jarasy jazylmas. Sondyqtan da til - ashshy"
Hanshaıym "Qazyna"qaqpasynyń aldyndaǵy kitapty qolyna alyp, paraqtaı bastaıdy.
Hanshaıym:"Til júrektiń aıtqanyna kónse, jalǵan shyqpaıdy. Aqyldyń tilin alsa, júrek úmit qalady",- degen eken Abaı.
Abaıdyń on altynshy qarasózi: Qarataeva R.
Júrgizýshiniń qorytyndy sózi:
Ana tilim - bárin sóıler shejirem,
Tilsiz neni bildire alam, ne bilem?!
Tilim barda ǵana mynaý ǵalamnyń
Kiltin tabar sańlaǵy sezinem.
O, adamdar, qadirine jetińder,
Ana tiliń - anań, syılap ótińder!
Synyp jetekshisiniń qorytyndy sózi:
-"Daýǵa salsa almastaı qıǵan, sezimge salsa qyrandaı qalqyǵan, oıǵa salsa qorǵasyndaı balqyǵan, ómirdiń kez kelgen oraıynda ári - qarý, ári - qalqan bolǵan, ári baıyrǵy, ári máńgi jas, otty da oınaqy - Ana tilimiz",- degen eken Elbasy N. Á. Nazarbaev.
"Qara jorǵa"bıi, oryndaıtyn bıshiler toby.
QR - nyń memlekettik ánurany oryndalady.