InfoHub Logo

Jupyny kıiz úıler,

Jutań tirlik

Otyrǵan shal -kempirler táýba qylyp.

Kóz ashqaly es jıyp kórgeni osy.

Túsken sátte Ábdildá oıyna osy,

Buzylady ámanda kóńil hoshy,

Kedeılik kezenesin keptirgen el,

Toz-toz ǵyp berekesin ketirgen el.

Turmysy turalaǵan sorly qazaq,

Qataryna kirerme jetilgen el,

Kún týar ma ózge eldeı kóterer bel.

Sony oılap jıi-jıi basy qatyp,

Silelep aýyr oıdan qonar jatyp.

Degen oı

Qaıtpek kerek, qaıtpek kerek,

Mazalap Ábdildany tolǵantty erek.

Bolsa da asa alǵyr tipti zerek,

Tireldi tyǵyryqqa jol taba almaı,

Sheshimdi qaıdan tappaq elden erek.

Shapanyn ıinine ilip syrtqa shyqty,

Sap jatqan qoıshysyna qıǵylyqty

Barqyraǵan baı daýsyn estigende,

Ábdildá ańdaǵan ed bir sumdyqty.

-Qoıdy nege jaımaısyń óristetip?

Kúnnen kúnge barady kúıi ketip,

Ákeńniń... qoı qyrylsa qurtam seni,

Sen, nálet, bilmeı júrsiń áli meni.

-Baıeke, óristeter óris qaıda?

Qyltanaq qalmaǵanyn bul mańaıda.

Ketkenin kúnge kúıip, jelmen ushyp,

Ózińizge aıttym ǵoı qaıta-qaıta.

-Patshaǵar, ne qyl deısiń sen Qudaıǵa?-

Dep meni kıiz úıden shyqtyń qýyp,

Oǵan da ýaqyt ótti aıdaı jýyq.

Kúz keldi kúni erteń qys túsedi,

Jut bolsa...

-Jap aýzyńdy, Qudaı saqtar!

Páleni shaqyrmańdar, zántalaqtar!

Ábdildá tyńdap turǵan osy sózdi

Oıǵa azyq alǵan edi tyń bir aqpar.

Áı, Qudaı, qalaı muny saqtamaqshy

Elge kim basshy qylǵan  aqymaqty?

-İzdeıin kún kóristiń jańa qamyn,

Qaladaǵy baılarǵa jaldanamyn.

Kóreıik solaı káýzap tirlik qamyn,

Shaı ústinde otbasyna syryn ashty.

Bop otyrmyn qalaǵa jyljymaqshy,

-Qazan baqqan erkekke sán emes,- dep,

-Anajan, dedi myna siz aıtpaqshy.

Eshkim oǵan qalaǵa bar demedi,

Birde biri jáne de qal demedi.

Qaladan sáti túsip tabys tapsa,

Otbasy sálde bolsa áldenedi,

Degen oı úlkenderdi meńdegen-di.

Osy úmit jeteginde áke-sheshe

Batalaryn berisip «bar» degen-di.

-Eńseńdi el qatarly kóter endi,

Jıyrmadasyń sholjańdaý jeter endi.

Óz oıyna jymıyp ózi kúlip,

Qasynan aımaqtyń bul óte berdi.

-Áı, jigit, bir mınýtqa toqtashy!- dep,

Bir beıtanys kes-kestep tóteledi.

-Atym, Akbar, Tashkenttiń ózbegimin,

«Sart» deıdi osyndaǵy aqymaqtar.

-Bestaýdyń qazaǵymyn, Ábdildámin,

Deı alman ondaǵylar meni maqtar.

-Pendesin biz sıaqty Qudaı saqtar.

Ekeýi osylaısha ázildesip,

Az-mazyraq syr andap turdy da esip,

Sharýalarynyń túıinin aıtty sheship.

Sharýalaryn aıtqan kókeı tesip.

-Saýdagermin,

Qalaǵa kelgen edim izdep násip,

-Al onda qazir munda keme keled

Kemeden júk túsirer adam kerek.

-Taptym dep esepteńiz,

Tek, aka, eńbegimdi jep ketpeńiz.

-Ýáde,- degen edi buǵan anaý.

-Ýáde Qudaı aty dep tursyń-aý.

Akasy sózin tolyq uqpasa da,

Bas ıip, báıek bolyp turdy shulǵyp.    

 Aılaqqa keme kelip  toqtaǵanda,

Ár tusta qara qura toptalǵanda,

Akasy sol zamatta ertip muny,

Kemege óz úıindeı ertip kirdi.

Sol jerde kiltin ashyp qoımasynyń:

-Al, malaı, meniń júgim bári osynyń.

Bir-birlep syrtqa shyǵar, tek asyqpa,

Shyǵamyn men dalaǵa keń ashyqqa.

Men  saǵan kórsetemin qoıar jerdi.

Ábilda syrtqa tasyp jáshikterdi,

Aıanbaı burqyratyp tókti terdi.

 Jáshikter tolǵan jemis: alma, júzim,

Jemisi jańa túsken qońyr kúzdiń.

Al Akbar jáshikterdi qatarlap tur,

Myna jer satyp alǵan oryn bizdiń.

Dep bireý qasyma kep aqyryp tur,

Janjalǵa beısharany shaqyryp tur.

Ábdildá jetip kelip janyna onyń

Kórset dep qaǵazyńdy aqyrǵan-dy

Sol sátte álgi jym bop tyna qaldy.

-Ustańdar, tonaýshylar, tonaýshylar,

Bizdi úptep ketpekshi ǵoı, sirá, bular.

Áldekim aıqaı saldy «ákendi» dep,

Jurtty tonap alýǵa bular qumar.

Muny kórgen Akbardyń záresi ushyp,

Ábildanyń bosatpaı qolyn qysyp.

-Qaraǵym, kem qylmaımyn sybaǵańdy,

Qasymnan ketpeshi dep jylaǵan-dy.

Buıryqqa barma  ráýa,

Barma daýa

Ekeýi til tabysty mynań qara.

 Akany tespeı sormaq pysyqaılar

Boldy endi kádimgideı artyn oılar.

-Ábdildá bul qalanyń óz adamy,

Aýlaq júr óshiktirseń pále saılar,-

Desetin bir-birine halge jetken,

Akbardyń osy jaıǵa kózi jetken.

Ábdildaǵa shaı-pulyn aıamaǵan,

Aıtatyn ákireńdemeı sózin eppen.

 

      Aýylda

Bazardan Ábdildany kózi shalǵan,

Myna jurt Bytynyńa esin alǵan.

Kenjeuly Ábdildásy sartta malaı,

Deseńder teksertińder sózim jalǵan.

Qańqý sóz aýyl úıdi aralaǵan,

Júregin anasynyń jaralaǵan.

Kúnderdiń birinde kóshken eldeı

Ábdildá sartyn ertip kele qalǵan.

Ábdildá kóshir emes, kóshir bala,

Allanyń jarylqaýyn mynań qara.

Álgi sart áldene dep aıta qalsa,

Sóıleıdi Ábdildaǵa jaýtań qaǵa.

Bytynyń sharasynan maı ketpegen,

Jutta da jaıy joq ed etpettegen.

Qolda bardy uqsatyp, joqty taýyp,

Ustaýda ed az aǵaıyn eldi eppenen.

Aǵaıynǵa kúıi tómen birer maldy

Qystan aman shyǵýǵa kelmes hali,

Kúzde soıyp  bárine úlestirgen.

Ózin-ózi aqtady bul amaly

Olar da qýnaqy ed ózge jurttan.

Baılardyń arasynda Byty syrttan

Deıdi eken muny estigen Akbar aka.

Birshama otyrypty bolyp ań-tań.

...Degende qys aıaǵy jaqyndady,

Akpar aka: «Áı, Ábdildá, -degen ed,- meni tyńda,

Kóp eken baı orystar myna qyrda.

Solarmen qaıter edi saýda qylsam».

-Áı, aka, nendeı saýda aıtshy týra.

-Ógizderin aıtamyn, ógizderin

Salmaqtary úzerdeı jerdiń belin.

Solardy atyp alyp Tashkent assaq,

Eńbegimiz janar ed seniń, meniń.

Sol kúnnen Kerekýdiń mańyndaǵy

Derevná, seloǵa sabylǵan-dy.

Eńbekteri aqtalyp aqyrynda,

Kepilge  alatyn mal tabylǵan-dy.

 

         Alla qaǵyp

Shyqqaly úsh jarym aı bular jolda,

Qaldy artta talaı aýyl oń men solda.

Shań borap qalyń maldyń tuıaǵynan,

-Jaratqan jolymyzdy óziń ońda,-

Dep qoıyp mal sońynan ergenderdiń,

Beınetin jol boıynda kórgenderin

Keledi az sózbenen túıindegim .

Deseńshi el basynan ne keshpeıdi,

Bul sózge kelis meıli, eges meıli.

Qaraqshynyń sońdarynan ere shyqqan,

Kózine tógilgen qan elesteıdi.

Kelgenshe kútken edi osy mańǵa,

Tútigip aptap penen qara shańǵa.

Azaptan kúni erteń qutylamyn,

Men túgil izim qalmas osy mańda.

Al onyń qara túnde qalbań qaqqan

Kim bilsin tap bolǵanyn bul qaı jaqtan,

Áıteýir kezikkenen surar edi.

-Ákelsem alar ma edińder mal bir jaqtan?

-Joq, -desti,- nıshlaktarda mal ótpeıdi,

Bir ýys jerin árkim óbekteıdi.

Óıtkeni mal ustaýǵa jer jetpeıdi,

Tashkentte malyń seniń óter, bálkim.

Ol jaqta etti uqsatar el kóp deıdi.

Osylaı taýy qaıtyp pátshaǵardyń

Tusyna taıanǵanda Tashkent shárdyń

Sol túni bir baılamǵa kelgeni anyq.

Mynalardyń maldaryn tartyp alyp,

Maldy aıdap keri qaraı aıańdarmyn.

Myltyǵyn asyqpastan alyp oqtap,

«Ákeńdi» dep bir myqtap aldy boqtap.

Bir qatyn arysym dep seni joqtap,

Men úshin qurbanymsyń oqqa baılar,

Sonan soń  qondy atqa kúlip saq-saq.

Ábdildá tań namazyn oqyp turdy,

Erekshe kúndegiden shalqyp nury.

-Osyny atsam boldy basqalaryn

Kórmeımin yzyńdaǵan shybyn qurly.

Qaraqshy qaraýylǵa alyp ony,

Taqady shúrippege baryp qoly.

Sol sátte jer men kókti shańmen jaýyp,

Burqyrap uıytqı soqty quıyn doly.

Aty úrkip áldeneden aspanǵa atty,

Sart etip, basy jerge tıdi qatty.

Aıaǵy úzeńgiden shyqpaı qalyp,

At týlap týlaqtaı qyp súırep baqty.

Qyr asyp á degenshe kete bardy,

Kódede aqqan qannyń izi qaldy.

Apyraı, qaraqshyny kóre turyp,

Qudaıǵa turdy Ábdildá quldyq uryp.

Ábdildá:

-Bizderdi bir Allanyń ózi qaqty,

Elge aman qaıtar bolsaq tipti jaqsy.

Osylaı kóringenge syr ashsańdar,

Kek alar tisin basqan san qaraqshy.

Eshkimge aıtpaq túgil jaq ashpańdar,

Bul meniń tyıym sózim talaspańdar,-

Degen soń olar da sap tıylǵan-dy

Ábdildá ata-anasyn qıyrdaǵy

Saǵynyp bir sát eske ala turyp:

-Olarmen aman-esen qaýyshtyr,- dep

Sol sátte  bir Allaǵa sıynǵan-dy.

 

     Beımálim ustaz

Kerekýden mal aıdap shyqqan kúni,

Bir keremet tańqalypty erek muny.

Túsine aq sáldeli molda kirip,

Terbetedi áldılep ázız úni.

Oqydy  uzaq ýaqyt aıat baǵdar,

Talaı tún aıatpenen terbep janyn,

Uqtyryp qaǵıdasyn musylmannyń,

«oqy» dep keterinde qaıtalaıdy.

-Qaraǵym,-  oqýda dep bolashaǵyń,

Qart ustaz joq bolatyn beıne saǵym.

Aqyry, Tashkentke de kelip jetti.

 Meshittiń  tabaldyryǵynan attaı berip,

Adam aıtsa nanǵysyz kórdi kepti.

Qarsy aldyna túsinde kórgen ustaz,

San baǵdar jolyqpastan bergen ustaz

-Kel, kel!- dep  qushaq jaıa qarsy alyp tur.

İlesti «júr» degen soń ustazyna.

Degenmen degen edi talaı san qap.

Oqýǵa tanytady alǵyrlyǵyn,

Bilýge qushtarlandy bilim syryn.

Arada úsh jyl ótken kezeń edi,

Áldekim ýly tilin bezep endi.

-Senińder Ábdildanyń kúni bitti,

Eshteńege jaramaı qaldy tipti.

Buharaǵa sol ketip qala ma dep,

Júredi  kóńiliń ábden bolyp kúpti.

Bir akam bul iske aralasyp,

Árkimderdiń kórikti tamyryn basyp.

Ábdildániń ultyn aıtqan kezde,

Qara taban qazaqqa aýyly qashyq,
Buıyrmaıdy ol jaqtan depti násip.

Jalǵyz oryn ondaǵy meniki dep,

Haıyr akań tur qazir úmiti údep.

Jeńisime men solaı senip turmyn,

Ábdildáni tirideı kómip turmyn.

Osy sózdi Ábdildá estip qalyp,

Ol Haıyra bettedi aıbattanyp.

Yza bolyp namystan kúıip-janyp,

Iyǵyna ustazy qolyn salyp.

Er sońymnan deıdi de ketti alyp,

Ustazy edi Haıyrdyń záresi ushty,

İs búlindi.

Qurydym, qulatady ishten shalyp,

Ábdildá ustazymen úıge kirgen.

Ustazy «otyr» dedi oǵan birden,

Al ózi ekeýine shaı qamdaǵan,

Taraǵan júzindegi mana kirbiń.

Sonan soń shákirtine shaı usynyp,

Ábdildá osy sátte sál qysylǵan.

-SHaıdy men quısam qaıted,- degen edi,

-Qolaısyz.

-Ne bar deısiń onda turǵan,

Siz meniń qonaǵymsyz, shákirt bala,

Kúni erteń kúniń týar bolar dara.

Sonda sen ustazyńdy esińe alyp,

Imandy bolsyn dersiń sol beıshara.

Senińiz Qudaı úshin keler kúnge,

Jeńiske jeterińe túp túbinde.

Keıbireý kózge ilmes nazar salyp,

Baılyq pen bıik mansap bylaı qalyp.

Kógine týǵan eldiń bilim alyp,

Shyǵaryń, aınalaıyn, seniń  anyq.

Bolǵandar básekeles jolda qalyp,

Shyqqanda óz kúshińmen qanat qaǵyp.

Ómirdiń on san jyly óteri anyq,

Osyny ustaǵaısyń oıda berik.

Adamǵa aıǵaı emes aqyl kerek,

Aıǵaıshyl bilim taıaz pendelerden

Dostary keteri anyq aqyr jerip.

Sen munda oqyǵaly úsh jyl ótti,

Betke alar Buharany mezgil jetti,-

Degende shákirti oǵan baıandaǵan

Baıaǵy túsindegi kórgen kepti.

-Solaı de,- dedi ustazy tyńdap bolyp,

Janaryna ystyq jas turdy tolyp.

-Bári ońaı bir Allaǵa,- dedi daǵy

Ornynan kóterildi bata berip.

Buhara medresesine qıyrdaǵy

Elderden sansyz shákirt jıylady.

Solardyń kópshiligi Ábdildániń

Talassyz bilimine uıyr áli.

                        

   Ábdildániń Aqbalyq atanýy

-Ǵulamalar synyna kelip pe eń sen?

Ábdildámen otyrǵan surasyp jón.

Jigit ony tirkedi tizimge endi,

Ábdildá Bytyuly eń sońy sen

Segiz bolmaı kelgeısiń osy jerge,

Tek, baýyrym, keshigip qala kórme,-

Degen edi.

Esikten kirgen tusta:

-Kel, Ábdildá,- dedi,-  shyq tórge.

Tús talasa synaqqa bul da engen,

Tiri jan joq keldi-aý dep kóńil bólgen.

 Tórde otyrǵan bir ýys qaýsaǵan shal

Aty-jónin surady munyń tolyq.

-Qurandy kim túsirdi?

Qorǵaıtyn kim?- dep surady.

 Bul saýal talaılardyń qaqqan shańyn.

Muhammed dep shatysyp keıbireýler,

Biletinder etisti jymyń-jymyń.

-Alla,- dedi túsirgen ony kókten,

Kim qorǵasyn ony artyq qudyretten.

-Kimnen qorqý keregin bilemisiń?

-Bir Alladan,- degende kúlim etken.

Ǵulamalarǵa sonan soń basyn ızep,

İzet qylyp otyrdy endi siz dep.

Bir ǵulama:

-Bahara, Táýba, Márıam, Iýnys,

Qıamet súrelerin jatqa aıtyńyz,

Sonan soń mazmundańyz,-

Degeninde múdirmeı jaýap berdi birden

Bas ǵulama:

-Yrzasyz ba? « ıá» degen.

-SHákirtke biz de yrzamyz.

Bilesiz be Shyǵystyń sháıirlerin?

-Deı almaımyn, árıne, kóp bilemin,

Omar Haııam, Naýaı, Saǵdı, Fzýlıdiń

Jatqa aıtyp biraz jyryn

Taldap ketti tanytyp jańa qyryn.

San pánderden sonan soń saýal bolǵan,

Jaýabyna ǵulamalar kóńili tolǵan.

Bas ǵulama:

-Deımiz ǵoı biz ádette bilim – teńiz,

Myna balyq

Tuńǵıǵyna súńgitti bizdi aparyp.

Bul «Aqbalyq» deńizshi, bul – Aqbalyq.

Aýzy ýáli bul akań seni tanyp,

Bata berem buǵan dep tur suranyp.

Osylaısha ǵulama bata berip,

Oryndaldy Allanyń ámiri ulyq.

Bilimniń 21 jyl qazyp kenin,

Armansyz qatalaǵan basty shólin.

Haziret ataǵyn ap aıbyny asyp,

Oraldy Bestaýdaǵy ańsap elin.

Buharada bir shákirtke ushyrasyp,

Tanysty tós qaǵysyp  qushaqtasyp.

Qaıtarda álgi jigit amanat dep,

Musaǵa hat bergen ed kóńili tasyp.

Degen ed «Musa myrza – naǵashy aǵam,

Jıeni júrgendigin esen-aman.

Bul jaqta jetkize gór  ol kisige,

Bolmasyn dep aıtty de maǵan alań».

Sol hatqa Musa myrza kózin salǵan,

Opyr-aý ne bop barad myna jalǵan?

Jıeni Hadyrbıbini qalyń malsyz

Uzat dep Aqbalyqqa qolqa salǵan.

Aqbalyq qalyńsyz qyz Musa myrza

Ashkózdi aǵaıyndar bolar ma yrza?

Qalyńsyz uzatsa da kedeı bolmas,

Sebebin ashyp jazsa tym qurysa.

Degen oı Musany da mazalaǵan,

 Jıeni aqylǵa kende emes ed paıymdy edi,

El úshin jan qıýǵa daıyn edi.

Qaryndasyn atasa Aqbalyqqa,

Bolar ma bir qasıetin baǵalaǵan.

Shaqyryp ıgi jaqsy, syrlastaryn,

Musa myrza olarǵa  syr ashqan-dy.

Haziret sharıǵatqa júırik shyǵar,

Bile me sharıǵattan bul basqany.

Qazaqtyń ótken-ketken jaıyn qozǵap,

Bılerdiń bıliginen qurdy tuzaq.

Aqbalyq ári sheshen, ári tapqyr,

Tarıhtyń tóskeıine ketedi uzap.

Jaqsylarǵa jón biler ildirmedi,

Keıbiri  súısingenin jasyra almaı,

«Opyr-aı, opyr-aı!- dep mińgirledi.

Ońasha ıgi jaqsylar qalǵan tusta,

 Jıenin qalyń malsyz Aqbalyqqa 

Uzatpaq ekendigin  bildirgen-di.

Osylaı boldy Aqbalyq qalyńdyqty,

«Musa myrza bizderdiń qudamyz» dep

Bestaýda ısi syrym daýryǵysty.

Qalyńsyz Musa myrza qyz berdi dep,

Ataǵy Musanyń da shyqty kúshti.

 

   Aqbalyqtyń ısharasy

-Tórden syryl, ári otyr, tór – meniki,

Úı ıesi jaratpaı meńmendikti.

-Áı, qaraǵym, seni men shaqyrdym ba?

Qoımaısyń ba bas artyq eserlikti!

-Bilemisiń, áı, tóbet, jer kimdiki?

Bilmeseń, jer de, tór de  bil meniki!

Óıtkeni  myrza barǵan jerde tór seniki.

Qalasań bolad  dep ed jer seniki,

Degen ed sondyqtan da  Tór meniki.

-Myrzań kim? Ol kisiniń aty bar ma?

-Jurt osy shoqyrynda basyn qarǵa.

Aty joq. Onyń aty – myrza, myrza.

Kókte Qudaı,

Jerde ol bolsań yrza.

Eriksiz osy sózge kýá bolǵan,

Aqbalyq ... Myrzań kim suraǵansha.

-SHarıǵatta myrza kim aıtshy, shyraq?

-Jer men kókti jaratqan Qudaı myrza.

Jandy jansyz bárin de qylǵan yrza,

Al bizde myrza atyn ıemdengen,

Tanymasań basyńdy ıem degen,

Búıi bolyp qalasam tıem degen,

Aýylymnyń mańynan sálem bermeı ótseń,

Seni ońdyrmaı urady kıem deıtin,

Aıaq asty bir myrza paıda boldy.

Kúni-túni kúzetshi torıd joldy.

Sálem bermeı pálege ótemiz dep,

Dúre jegen arqamyz san kúp bop boldy.

 Bizdi qoıshy moldany ańdyp turyp,

Sálem bermeı óttiń dep qylǵyndyryp,

Saqalynan jetelep dúre soǵyp,

Ana jyly tanytty soıqan qylyq.

-Al jurt qaıda?

-Oı, Aqa, keshirińiz jurtyńyz kim?

Myrza aqyrsa, baladaı bolady jym.

Ony qoı moldany aıtshy qansha ursa da,
«Myrza de» dep jer tepkilep buıyrsa da,

«Dońyzdy dońyz» deımin dep qaıtalady.

-Áı, áke, myrza deshi eregespe,

Qaıtemiz ólip ketseń osy eges

Súıegine urpaqtyn tańba emes pe?

Bir jutym qymyz úshin aryn satqan.

Bir molda óle qalsań ornyń dozaq,

Tartady máńgilikke jany azap,-

Dep joqty aıtyp byljyraǵan.

Aqbalyq bólip sózin bylaı dedi:

-Qaıtersiń, ol – adamnyń beısharasy,

Áıtse de tabylmaı ma bir sharasy?

Bul sózdi Baltabaı er ózinshe uqty,

Bul maǵan Aqbalaqtyń ısharasy.

Sol túnnen atyn biraz tań asyrdy,

Qara túnde qamshy siltep alasurdy.                             

Atyna qarǵyp minip , qarǵyp túsip,

Sezindi ózin jeńil bala syndy.

Asyqpaı túske qaraı atyn erttep,

-Al, myrza, ne saǵan, ne maǵan sert,-

Dedi, myrza aýylyn betke aldy,

Báıekke aýyl aldy toqtaı qaldy.

Sulady kók quraqqa kózin jumyp,

Aty tur kók quraqty úzip julyp.

Ákeńdi... boqtyq borap aýyl jaqtan

Keledi atqa qonǵan birer jigit.

Bul daǵy júırigine qarǵyp minip,

Jortańdap alǵa qaraı ketti júrip.

Attylar ubaq-shubaq keledi ushyp,

Sonan soń álgilerge qarsy shapty.

Qamshysyn siltegende ketken ushyp

Jigitke qaramastan

Qýǵynshy topqa túre aralasqan.

Áp- sátte birnesheýin túsirgen soń,

Aı- túıge endi aıaldap qaramastan,

Myrzanyń aýylyna kelgen kirip.

Záresi ushqan jandar zyr júgirip,

-Oıbaı, myrza, qamshyger Baltabaı bul,

Ketedi qarmaıdy eldi qyryp.

-Áı, -dedi ol sálem bermeı myrzaǵa,- sen

Raýa munyń ushyp tiri kómsem,

Áıtse de aıbyndy keshiremin,

Atyńdy astyńdaǵy maǵan berseń.

Osy sát taqymyna qysyp alyp,

Tanytty aıýanǵa kúshin anyq,

-Keshir, aǵa, keshir!- dep eńiredi,

Bosatpasań taqymynda bolam qaryq.

Atasań shyn atyńdy bosatamyn,

-Myrza atym, myrza meniń...

-Óltirmeı seni, sirá, kelmes jóniń,

Ólgende shyn atyńdy el biledi,

Degende dep qors etti «Qabysh» edim.

Osy sát taqymynan aldy julyp,

Anaý tur «Qabyshpyn» dep qasqyrsha ulyp.

Osylaı jurtyna estirtken ed,

Shyn atyn aıýannyń jurtty jıyp.

-Qabysh de, Qabysh de,- dep jurt shýlasty,

Biz sorly myrza deppiz bul týlaqty.

-Aǵaıyn,- dedi sol sát Baltabaı er,-               

Oı salǵan maǵan Aqań ısharasy,

Ámanda asqan janǵa meımanasy.

Esine salý dedi ol eldikke syn,

Ekenin eldiń qory, beısharasy.

-Áı, seniń atyń kim?- dep taǵy aqyrdy.

-Qabysh, Qabysh!

Baıǵustyń esi kirdi, kirdi aqyly,

Desip el jatqanynda Baltabaı er

At basyn aýylyna burdy aqyry.

 

   Aqbalyq pen Abaıdyń synasýy

Semeıdiń dýmany artyq, shýy bólek,

Kúnine bir jańalyq, bir tyń derek.

Áıgili Alty alashqa attary erek,

Oqyǵan Zıalynyń kóbi osynda,

Ataıdy Semeı halqy Abaıdy erek.

Sol Semeı búgin taǵy shýlap ketti,

Kúni erteń Aqbalyqtyń soty depti.

Ústinen aryz qylǵan Qabysh eken,

Ony ma Aqbalyq Haziret tepkilepti.

-Joq, Haziret mańyna barǵan emes,

«Myrzamyn» dep Allamen qylypty eges.

Hazirettiń ısharasymen Baltabaı er

Jurt aldynda Qabyshty etipti jer.

Sonymen sot bolady búgin desti,

Sot mańyna jınaldy essiz esti.

Haziret aq patshany boqtapty dep,

Ózara áldekimder kúńkildesti.

Aqbalyq kele jatty topty jaryp,

Usynǵan keıbireýdiń qolyn alyp.

Qasqaıyp qarsy aldynan shyǵa kelgen

Abaıǵa sálem berdi toqtap tanyp.

-Ýaqyt tar sizge qoıar saýalym bar?-

Dedi Abaı.

-Surańyz al.

-Qazaqta ekiqabat áıelderdi

Albasty basad degen ápsana bar.

Maǵan sonyń mánisin uǵyndyrsań.

-Apyraı ustamaıtyn jerden ustap,

Qaıteıin, Abaı meni tursyń qystap.

-Bul jerde bosanatyn áıel men de,

Al basatyn albasty... sizge uqsap.

Dý kúlki sottyń aldyn ketti kernep,

Sóz qýǵan qazaq úshin bul bir ermek

Qushaǵyn ashyp Abaı Aqbalyqqa

-Kel, kel, baýyrym,

Taýyp kettiń tar jerde tyń bir órnek,-

Degende el aýzynda ańyz qalǵan,

Sol sotty bile almadym nemen tyndy.

Aıaǵy sıyr quıymshaq bolǵan syn-dy.

Sarytaýda meshit medrese saldyrtqan-dy,

Jer-jerden ustazdardy aldyrtqany,

Biz úshin derek der em asa qundy.

San bala ustaz aldyn kórip endi,

Aqbalyqty talassyz tulǵa tanyp,

Sońynan ustaz tutyp erip edi.

Islam dinin eline tartý etken,

Túndiktiń tóńireginde ómiri ótken.

Qyzyl shat, qara shaty qys jaılaǵan,

Jaz jaılaǵan,

Sharyqtap alty alashqa aty ketken.

Aqbalyq týǵan eldiń túlegi edi,

Artynda qalǵan sansyz túlegi endi.

Salıhıden Haziretten bastaý alyp,

Aqyry Sadyq pen Shúkirlerge tireledi.

Shúkirdi jas kezimde kózim kórgen,

Kesh bildim Aqbalyqtaı asyl erden.

Sabaq ap ıslam diniń qorǵaǵanyń,

Zamanǵa qarsy turyp meńireý meńmen.

 

Súleımen Baıazıtov

---