InfoHub Logo

Ushaq terezeleri nelikten dóńgelek? Ushaq qanattarynyń ushy nelikten syrtqa qaraı qaıyrylǵan? Jolaýshylar nelikten borttyń sol jaǵynan minedi?

Avıasıaǵa qatysty barlyq nárse egjeı-tegjeıli oılastyrylǵan. Bálkim, sol sebepti ushaq – eń qaýipsiz tasymal quraly shyǵar. Bári nelikten dál solaı jasalǵan? Biz sizderge ushaq jaıly «nege?» degen 8 suraqtyń jaýabyn beremiz. 

1. Ushaq terezeleri nelikten dóńgelek?

^{© wikimedia   © baesystems}

1950-jyldardyń basynda de Havilland kompanıasy «Kometa» degen ushaq jasap shyǵardy. Bul ushaq avıasıanyń keremeti dep esepteldi. Alaıda bir jyldan keıin onyń áýede tas talqany shyqty. Birneshe aıdan keıin basqa eki ushaqpen de dál osyndaı jaǵdaı qaıtalandy.

Injenerler ushaqtyń ár burandasyn tekserýden ótkizip, máseleniń nede ekenin tapty. Apattyń sebebi ushaqtyń terezelerinde eken. Olar sharshy pishindi bolatyn. Tereze buryshtaryna úlken kúsh túsip, ol ushý kezinde tipti artyp ketetin bolǵan. Injenerler tereze buryshtaryn doǵal jasap, máseleni sheship berdi. Osynyń arqasynda ushaqpen ushý qaýipsizdeý bola bastady.

2. Qanattardyń ushy nelikten joǵary qaraı qaıyrylǵan?

Ushý kezinde ushaqtyń tómengi jaǵyndaǵy qysym joǵarǵy jaǵyndaǵy qysymǵa qaraǵanda joǵary bolady. Sondyqtan aýa tepe-teńdikke umtylyp, joǵary qysymdy aımaqtan tómengi qysymdy aımaqqa aýysýǵa tyrysady. Al muny ushaqtyń qanattary arqyly jasaý ońaı. Biraq qanattardyń ushyna jetken kezde aýa aǵyny úzilip ketedi de, kúshti týrbýlenttilik paıda bolady.

Sol kezde ǵalymdar aýa aǵyny úzilip qalmas úshin, ushaq qanattarynyń ushyn joǵary qaratty. Bul týrbýlenttilikti azaıtyp, qanattardyń paıdalaný merzimin uzartyp, biraz janarmaıdy únemdedi. Iaǵnı, osy ereksheliktiń arqasynda biz ushý kezinde selkildemeımiz.

3. Ushaqtardyń tumsyqtary nelikten ártúrli pishinde bolady?

^{© keywordlister}

Áskerı joıǵysh ushaqtyń tumsyǵy úshkir bolady. Tumsyǵy neǵurlym úshkir bolǵan saıyn, ushaq soǵurlym jyldam ushady. Biraq uzyn tumsyq ushý jolaǵyn kórýde kedergi keltiredi. Sondyqtan, jolaýshylar ushaǵynyń tumsyq bóligi doǵal bolyp keledi.

Biraq brıtandyq ınjenerler bul máseleni sheship, 1969-jyly tumsyǵy kólbeýligin ózgerte alatyn eń jyldam jolaýshylar ushaǵyn jasap shyǵardy. Joǵary kóterilgende jáne qoný kezinde ushaq tumsyǵy tómen eńkeıedi de, ushý kezinde tik qalypqa keledi.

Mundaı erekshe dızaın bir ǵana sebepti jasaldy: osylaı ǵana ushý jáne qoný kezinde ushqyshtar ushý jolaǵyn anyq kóre alady.

4. Ushaqtar nelikten aq tústi?

^{© عبدالحميد الفضل/twitter   © depositphotos}

Kóptegen ushaqtardyń tústeri aq bolady. Bulaı bolýy jaıdan jaı emes. Onyń birneshe sebebi bar:

- Jylýdy shaǵylystyrý. Eger ushaqty aq túspen boıasa, ol jylýdy az sińiredi. Bul jolaýshylar úshin jaıly jáne avıakompanıa úshin únemdi.

- Aq tús arzandaý. Ushaqty aq túspen boıaý basqa tústermen boıaýǵa qaraǵanda arzan túsedi.

- Qustarmen soqtyǵysyp qalýdyń aldyn alý. Qustar aq betten shaǵylysqan beıneni jaqsy kóredi. Sondyqtan ushaqpen soqtyǵyspaıdy.

- Aq túste syzattar men maıysqan jerler tez baıqalady. Apat kezinde aq tústi bólshekter tez tabylady jáne korpýstaǵy aqaý ońaı baıqalady.

5. Jolaýshylar nelikten sol jaqtan kiredi?

Báriniń emes, biraq kóp ushaq úlgileriniń negizgi jolaýshylar esigi sol jaqta ornalasqan. Onyń ne úshin bulaı ornalasý sebebiniń 3 nusqasy bar.

1 nusqa. Oń jaqtan júkterdi tıeıdi(júk lúkteri oń jaqta ornalasqan), sondyqtan jolaýshylardy oń jaqtan otyrǵyzý qaýipsiz emes.

2 nusqa. Ushaqtardy kemelerden kóshirip jasaǵan degen pikir bar. Jolaýshylar kemege sol jaq borttaǵy basqyshpen otyrǵan.  

3 nusqa. Buryn komandır únemi sol jaqqa otyrǵan. Jolaýshylar esiginiń de sol jaqta ornalasýy onyń bárin kórýin ońaılastyryp jáne ushaqty jolaýshylar aımaǵyna abaılap jetkizýge múmkindik beredi.

6. Nelikten keıbir ushaqtardyń pishini birtúrli?

^{© depositphotos   © reddit}

Kórinbes dep atalatyn ushaq jaıly estigen bolarsyz. Ol bir ǵana sebepti osyndaı pishinde jasalǵan: ol birtutas nysan sıaqty ushady. Osynyń arqasynda ol kóp mólsherdegi júkti jyldam tasymaldap, janarmaıdy az shyǵyndaıdy.

Ushaqtardyń qurylymy qustardan alynǵan. Jyrtqysh qustar ushý qashyqtyǵyn arttyrý úshin jáne kózge túspeý úshin dál osyndaı qalypta ushady.

Alaıda ushaqty mundaı pishinde jasaý qymbatqa túsedi. Sondyqtan ony azamattyq avıasıada paıdalanbaıdy.

7. Ushaqtyń ishi nelikten keń kórinedi?

^{© depositphotos}

Ushaqtardyń dızaınynda ony úlken jáne keń kórsetý úshin psıhologıalyq qýlyqtar qoldanylady. Mysaly, qabyrǵalardy jaryqty jaqsy shaǵylystyrý úshin erekshe bederlermen jasaǵan. Al tóbe men júkke arnalǵan bóliktiń arasyndaǵy kómeski jaryq tóbeni bıik kórsetedi. Osyndaı qýlyqtardyń arqasynda klaýstrofobıasy bar adamdar ushýdan qoryqpaıdy.

8. Ushaqtarda kúl salǵyshtar ne úshin kerek?

^{© imgur}

Ushaqta temeki tartýǵa bolmaıtynyn bári biledi. Biraq jańa úlgilerdiń ózinde dárethana kabınalaryn kúl salǵyshpen jabdyqtaǵan. Óıtken tıym salynǵanyna qaramastan, keıbir uzaq ýaqytqa sozylǵan saparlarda temekiqumarlar báribir temeki tartpaı tura almaıdy.

Sondyqtan avıakompanıalar sondaı jolaýshylar temeki tuqylyn ushaq edenine nemese ýnıtazǵa tastamas úshin kabınalardaǵy kúl salǵyshtardy qaldyrdy.

Bonýs: ushaqtarda nelikten turatyn oryndar joq?

^{© John Walton/Twitter}

Joq, jaqyn arada ol da bolady. Jaqynda ótken Aircraft Interiors Expo kórmesinde ıtalályq kompanıa últraloýkosterlerge (búdjettik avıakompanıalar) arnalǵan kreslo úlgisin tanystyrdy. Mundaı kreslolarda turyp ushýǵa bolady, al bılet quny 50 % arzan.

Bul jaısyz sıaqty kórinýi múmkin. Biraq eger 2 saǵattan az ýaqyt ushatyn bolsańyz jáne artyq aqsha shyǵarǵyńyz kelmese, turatyn oryndarmen ushýdyń esh qıyndyǵy joq.

---