InfoHub Logo

U.Joldasov oryndaıtyn ánde aıtylǵandaı „balanyń bári baqytty bolýy úshin jaralǵan”. Baqytsyz ómirdiń máni joq. Álemde barlyq pende ózinshe baqytty. Al, búgingi qyzdardyń baqytty bolmaýǵa haqy joq. Nege? Neniń arqasynda qazaq qyzy baqytqa qol jetkizdi?

XXI ǵasyr – ǵylym men tehnologıanyń damyǵan zamany. Burynǵydaı kir jýý, úı tazalaý, tamaq pisirý degen qıyndyqtar joq. Bul jumystardy arnaıy qurylǵylar atqarady. Kir jýatyn máshıne, shańsorǵysh, ydys jýatyn máshıne – árbir úıde bar jabdyq. Zamannyń alǵa jyljyǵany – adam oıynyń damyǵany. Jasalǵan quraldar – áıel qajettilikteriniń nátıjesi. „Samsung”, „LG” kompanıalarynyń quraldary adam oıynyń jemisindeı kórinedi.

Qazaq halqynda qyz balany „9jasta otaý ıesi” dep jatady. Burynǵy kezeń adamdary qyz balany óz erkinen tys jastaı turmysqa bergen, súıgen adamymen birge bolýyna ruqsat etpegen. Mysal retinde „Abaı joly” epopeıasyndaǵy Toǵjan atty keıipkerdi qarastyrýǵa bolady. Ol Abaıdy súıedi, alaıda olardyń qosylýyna „Toǵjannyń basyndaǵy noqta men Abaıdyń aıaǵyndaǵy tusaý” kedergi bolady. Qazirgi zamanda mundaı qatygezdik joq. Qyzdyń óz súıgenine qosylýyna jol ashyq. Tek ata-anasynyń aq batasyn alsa bolǵany.

Álemde ár er adamnyń basyna 7 qyzdan keledi. Bul – dáleldengen kózǵaras. Demek kez kelgen erkekke birneshe ret shańyraq kóterýge múmkindik bar. Tipti bul pikirdi din de qoldaıdy. Birinshi áıeli – báıbishe, al odan keıingileri – toqaldar tobyna jatqyzylady. Toqal alýdy burynǵy adamdar qalypty is-áreket dep eseptedi. Baılar bir-birinen qalmaý úshin toqal aldy. Biz ómir súrip jatqan zamanda mundaı nadandyq joq. Bolmaı-aq qoısyn.

Bilim – teńiz. Onyń tuńǵıyǵyna enip, boılaı júzý – árbir jas jetkinshektiń mindeti. Bul múmkindik buryn er balalarda ǵana boldy. Qazir bárimizge ortaq. Mindetti 9 jyldyq bilimdi búkil jastardyń alýǵa quqyǵy bar. Qazir bilim erlerge, áıelderge dep bólinbeıdi. Zamannyń alǵa jyljyp, qyz balalardyń bilim alýynyń nátıjesinde jańa aqyndar men jazýshy áıelder ómirge kelýde. Oǵan dálel – F.Ońǵarsynova, A.Ahmatova t.b. Qyzdarǵa bilim alýǵa ruqsatty erte bergende tarıhta qalǵan áıel adamdardyń esimderi kóbeıer ma edi?! 

Áıel teńdigi – barlyq zamannyń negizgi qıyndyǵy. Nebir áıgili jazýshylarymyz áıelderge teńdik alyp beremiz dep júrgende dúnıeden ótti. Mysal retinde M.Dýlatovtyń „Baqytsyz Jamal”, J.Aımaýytovtyń „Aqbilek” romandaryn alýǵa bolady. Eki prozanyń da negizgi ıdeıasy – áıelge teńdik alyp berý. Qazir bul qıyndyq óz sheshimin tapty. Genderlik saıasat qalyptasty. Áıel adam er adamnan kem emes degen tujyrym paıda boldy. Áıel er adammen teń quqyqqa ıe boldy.

Tarazyǵa salyp oılansaq, er adamdarǵa qaraǵanda baqytty bolýǵa sebepterimiz kóp eken. Alaıda biz osy baqyttarymyzdy baǵalaı almaıtyn sekildimiz. Aıtylǵan múmkindikterdi baqyt dep sanamaıtyndarymyz qanshama. „Baǵalaı bilmegenge baq qonbaıdy”. Bar baqtyń qadirin bilip, baǵasyna jetsek qana baqytqa jetýimizge sebep jáne sebepkerler budan da kóbeıer. 

---