Aqyldy qarıa, aǵyp jatqan darıa
Taqyryby: Aqyldy qarıa, aǵyp jatqan darıa
Maqsaty: oqýshylarǵa ulttyq qadir - qasıetter, ımandylyq, úlkendi qadirleý, úlkenge izet, kishige qurmet kórsetý kerektigin túsindirý. Oqýshylarǵa eńbekti súıýge, Otanymyzdyń bilikti de bilimdi adal azamaty bolýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: taqyryp jazylǵan plakat, naqyl sózder, ınteraktıvti taqta
Barysy:
İ. Kirispe sóz:
A) Kelgen qonaqtardy qarsy alý.
İİ. Negizgi bólim:
Á) Qarttarymyz qazyna ekendigin túsindirý;
B) Atalarymyzdyń oqýshylarǵa berer aqyl keńesteri, oqýshylardyń suraqtary;
İİİ. Qorytyndy.
1 - júrgizýshi: Armysyzdar, qurmetti qonaqtar, aq jaýlyqty analar men asqar taýdaı ákeler!
«Aqyldy qarıa, aǵyp jatqan darıa» atty búgingi «4 G» synybynyń ashyq tárbıe saǵatyna qosh keldińizder!
Qarttarym júrekteriń netken darhan,
Kótergen turmys júgin seniń arqań.
Jolyńdy júrip ótken qarasam men
Oqıtyn keleshekte bir - bir dastan.
Tań atyp kún de shyqqan ózderińmen,
Jalyndap juldyz janǵan kózderińnen.
Terbediń kóktem baǵyn samal bolyp
Ósıet jastarǵa aıtqan sózderińmen,- dep asyl qazyna, arqa súıer tiregimiz bolyp aman - esen júre berińizder.
2 - júrgizýshi: 1 - qazan qarttar kúni merekesi qutty bolsyn! Netken shirkin ýaqyt deseńshi, osylaısha ortamyzda júrgen qarıalarymyzdyń bir kezde eli, halqy, keleshek urpaǵy úshin jasaǵan ıgi isteri erekshe oryn alady. Qazirgi kezde bizdiń memleketimizde qarttarǵa úlken mán berip, kóńil aýdaryp, jan - jaqty úkimet tarapynan qamqorlyq jasalýda. Qazaqstannyń ósip - órkendeýine, elimizdiń beıbitshilik tynysh ómir keshýine óz úlesterin qosqan osy ardaqty da aıaýly qarttarymyzdyń arqasy dep esepteımiz
1 - júrgizýshi: Halqymyzdyń tálim – tárbıesi ananyń aq sútimen, áje ónegesimen, atalar aqylymen berisip, ózindik qasıetimizdi qalyptastyrý kózdelgen. Endeshe taqpaqtar bólimine qulaq túrelik.
Ásel: Kóp jasaǵan qarıa -
Aqyly teńiz darıa. Kóp ónege sózi bar, Sózi – soqpaq, sózi - nár Ata salty ardyqty Árbir sózi salmaqty
Rahım. Kim de kimniń úıinde qartaıyp otyrǵan áke - sheshesi nemese atasy men ájesi sekildi qymbatty «qonaǵy» bolsa, eger úıdiń ıesi olarǵa durys qarap, qamqorlyq jasasa, qartaıǵan ata - anasy onyń otbasynyń quty bolyp tabylady.
Qart kisini qut - bereke dep tanysaq - ol urpaq kóregendigi. Urpaǵy qurmettegen ata - ana ár kezde de baqytty.
Bizdiń synyp oqýshylarynyń ata – ájeleri búgin bizde qonaqta
Aıarý:
Sál eńkeıgen nur júzinen ál taıyp,
Qýat ketip bara jatyr qartaıyp.
Jetpister men seksender júr qalqaıyp.
Kóńil jetim bolmaǵan soń syńary,
Otbasynda, bala – shaǵa qasynda
Jas baladaı jaýtańdaǵan janary,
Qaıta – qaıta qaraǵyń kep turady,
Perızat: Qaǵys estip qalbaqtaıdy baladaı
Nıeti aq, kónili keń daladaı
Mápeleńder qart bitkendi aıalap
Kimge bolsyn qarttyń jeter aıańdap
2 júrgizýshi: Qazaqtar – « Tórińnen qart ketpesin» dep tilegen halyq. Jasy úlkenge qurmet etý, qarttyń búgilgen beline súıeý bolý – bizdiń ata dástúrimiz.
Ózińdi ómirge keltirgen, tirshiligińe nár bergen ata - ananyń aldynda adamnyń paryz - mindeti ólsheýsiz.
1 - júrgizýshi: Qazaq ǵurpyndaǵy ata - ananyń alǵan erekshe bıik orny, qadir – qasıeti mol! Ananyń aq sútin, ákeniń adal kúshin aqtaý – óz bolashaǵyńdy saqtaý.
2 júrgizýshi: Terbetip aq besikte aıaladyń,
Boıdaǵy izgilikti aıamadyń.
Anashym ózińsiń ǵoı súıenerim,
Anashym ózińsiń ǵoı saıa baǵym
Kelesi kezekti «Anashym» ánine beremiz.
1 júrgizýshi: Ómir oty erte óshirilmese, adam balasynyń qartaıýy tabıǵı zańdylyq. Qarttardyń tilegi – el amandyǵy, jurt tynyshtyǵy. Olar búgingisin ǵana oılamaıdy, ótken ómir jolyn zerdelep, aldyn boljaýǵa tyrysady. Qarttar – kisiliktiń tóresi.
2 - Júrgizýshi: Kórinis «kart pen nemere»
Orys jazýshysy Lev Tolstoıdyń «Qart pen nemere» mysaly esterińde me? Bir úıde tórt adam. Ata, bala, kelin, nemere. Kári kisi tárelkeni syndyryp alady dep, kelini atasyna tamaqty temir tabaqpen beredi. Bir kúni shaldyń nemeresi aǵash jonypty.
Áke - sheshesi:
- Balam, ne istep otyrsyń?- dep suraıdy.
- Erteń sender qartaıyp, atam sıaqty bolǵanda tamaq ishetin aǵash astaý jasap otyrmyn, – depti balasy.
«Atańa ne qylsań, aldyńa sol keledi» degen sóz bar. Jastarymyz ata - anasynyń qadirin kesh bolmaı túsinse eken. Qarttary bar el - baqytty el.
1 - Júrgizýshi: Úlkendikten eshkim qutyla almaǵan. Biraq káriliktiń óziniń sáni – máni bar.
Ulyqpan Hakim myń jasaǵan deıdi, eshkim myń jasamaıdy, tek ósip - óngen, tárbıeli urpaǵymen myń jasaıdy. Ia, urpaǵynyń ósip, jetilip, aınalasyna úıirip otyrǵan kóregen qarıada ne arman bar?
2 - Júrgizýshi: Qazaqtyń basqa halyqtardan aıyrmashylyǵy – “Urpaǵym” dep shyr - pyr bolatyny. Ol úshin kózsiz kóbelekteı otqa túsetini. Bul - bizdiń eń uly ulttyq qasıetterimizdiń biri. Al urpaqtyń ata - ana aldyndaǵy boryshyn óteý úshin jasap jatqan ynta - jigeri memlekettik deńgeıde qoldaý taýyp, zeınetkerlerge jaǵdaı jasaý. Prezıdentimizdiń jyl saıynǵy halyqqa
joldaýynda arnaıy qaralyp, olarǵa qamqorlyq el ekonomıkasynyń ósimimen qatar ósip keledi.
Suraq - jaýap.
1 - Júrgizýshi: Kelesi kezekte beıne kóriniske nazar aýdaraıyq
(suraq jaýap)
2 - Júrgizýshi: Endeshe Jumaǵalı Ásemaıdyń mánerlep oqýynda M. Maqataevtyń «Men qarttardy súıemin» óleńin tyńdaıyq
1 - Júrgizýshi: Bataly qul – arymas,
Batasyz qul jaraymas
Batamen el kógeredi – deıdi dana halqymyz
2 - Júrgizýshi: Bata halyqtyń rýhanı kúsh alatyn qudiretti senim kúshi jáne jaqsylyqtyń bastaýy. Ol el senimin aqtaıtyn abzal azamattarǵa, talanty jastarǵa, kóptiń júgin kótergen, adamdarǵa, jas sábıge, nemese úlkender jaqsy isine rıza bolǵan jaǵdaılarda beriletin uly adamdar men aqsaqaldardyń aq tilegi, ári ómirlik joldamasy.
Bataǵa kezek bereıik!
1 - Júrgizýshi
Ata - anaǵa ne isteseń, aldyńa sol qaıtady. Dúnıe kezek. Sen ómir boıy jas bolyp turmaısyń. Sen ata - anańdy syılasań, seniń balalaryń da qartaıǵanda ózińdi aıalap kútip, baǵyp - qaǵatyn bolady.
Búgingi jas urpaqty sonaý zamandardan jınaqtalǵan ata – babalarymyzdyń mol murasy men sýsyndatý bizdiń mindetimiz. Uldyń batyr, qyzdyń ádepti bolyp qalyptasýy, babalar murasyna baılanysty. Demek, babalarymyzdyń ónege ósıetin paıdalana otyryp tárbıeleý ulttyq tulǵany qalyptastyrady
Qurmetti qonaqtar, sizderdiń ýaqyt bólip kelgenderińizge kóp rahmet.
Án: «Ata – áje»
Maqsaty: oqýshylarǵa ulttyq qadir - qasıetter, ımandylyq, úlkendi qadirleý, úlkenge izet, kishige qurmet kórsetý kerektigin túsindirý. Oqýshylarǵa eńbekti súıýge, Otanymyzdyń bilikti de bilimdi adal azamaty bolýǵa tárbıeleý.
Kórnekiligi: taqyryp jazylǵan plakat, naqyl sózder, ınteraktıvti taqta
Barysy:
İ. Kirispe sóz:
A) Kelgen qonaqtardy qarsy alý.
İİ. Negizgi bólim:
Á) Qarttarymyz qazyna ekendigin túsindirý;
B) Atalarymyzdyń oqýshylarǵa berer aqyl keńesteri, oqýshylardyń suraqtary;
İİİ. Qorytyndy.
1 - júrgizýshi: Armysyzdar, qurmetti qonaqtar, aq jaýlyqty analar men asqar taýdaı ákeler!
«Aqyldy qarıa, aǵyp jatqan darıa» atty búgingi «4 G» synybynyń ashyq tárbıe saǵatyna qosh keldińizder!
Qarttarym júrekteriń netken darhan,
Kótergen turmys júgin seniń arqań.
Jolyńdy júrip ótken qarasam men
Oqıtyn keleshekte bir - bir dastan.
Tań atyp kún de shyqqan ózderińmen,
Jalyndap juldyz janǵan kózderińnen.
Terbediń kóktem baǵyn samal bolyp
Ósıet jastarǵa aıtqan sózderińmen,- dep asyl qazyna, arqa súıer tiregimiz bolyp aman - esen júre berińizder.
2 - júrgizýshi: 1 - qazan qarttar kúni merekesi qutty bolsyn! Netken shirkin ýaqyt deseńshi, osylaısha ortamyzda júrgen qarıalarymyzdyń bir kezde eli, halqy, keleshek urpaǵy úshin jasaǵan ıgi isteri erekshe oryn alady. Qazirgi kezde bizdiń memleketimizde qarttarǵa úlken mán berip, kóńil aýdaryp, jan - jaqty úkimet tarapynan qamqorlyq jasalýda. Qazaqstannyń ósip - órkendeýine, elimizdiń beıbitshilik tynysh ómir keshýine óz úlesterin qosqan osy ardaqty da aıaýly qarttarymyzdyń arqasy dep esepteımiz
1 - júrgizýshi: Halqymyzdyń tálim – tárbıesi ananyń aq sútimen, áje ónegesimen, atalar aqylymen berisip, ózindik qasıetimizdi qalyptastyrý kózdelgen. Endeshe taqpaqtar bólimine qulaq túrelik.
Ásel: Kóp jasaǵan qarıa -
Aqyly teńiz darıa. Kóp ónege sózi bar, Sózi – soqpaq, sózi - nár Ata salty ardyqty Árbir sózi salmaqty
Rahım. Kim de kimniń úıinde qartaıyp otyrǵan áke - sheshesi nemese atasy men ájesi sekildi qymbatty «qonaǵy» bolsa, eger úıdiń ıesi olarǵa durys qarap, qamqorlyq jasasa, qartaıǵan ata - anasy onyń otbasynyń quty bolyp tabylady.
Qart kisini qut - bereke dep tanysaq - ol urpaq kóregendigi. Urpaǵy qurmettegen ata - ana ár kezde de baqytty.
Bizdiń synyp oqýshylarynyń ata – ájeleri búgin bizde qonaqta
Aıarý:
Sál eńkeıgen nur júzinen ál taıyp,
Qýat ketip bara jatyr qartaıyp.
Jetpister men seksender júr qalqaıyp.
Kóńil jetim bolmaǵan soń syńary,
Otbasynda, bala – shaǵa qasynda
Jas baladaı jaýtańdaǵan janary,
Qaıta – qaıta qaraǵyń kep turady,
Perızat: Qaǵys estip qalbaqtaıdy baladaı
Nıeti aq, kónili keń daladaı
Mápeleńder qart bitkendi aıalap
Kimge bolsyn qarttyń jeter aıańdap
2 júrgizýshi: Qazaqtar – « Tórińnen qart ketpesin» dep tilegen halyq. Jasy úlkenge qurmet etý, qarttyń búgilgen beline súıeý bolý – bizdiń ata dástúrimiz.
Ózińdi ómirge keltirgen, tirshiligińe nár bergen ata - ananyń aldynda adamnyń paryz - mindeti ólsheýsiz.
1 - júrgizýshi: Qazaq ǵurpyndaǵy ata - ananyń alǵan erekshe bıik orny, qadir – qasıeti mol! Ananyń aq sútin, ákeniń adal kúshin aqtaý – óz bolashaǵyńdy saqtaý.
2 júrgizýshi: Terbetip aq besikte aıaladyń,
Boıdaǵy izgilikti aıamadyń.
Anashym ózińsiń ǵoı súıenerim,
Anashym ózińsiń ǵoı saıa baǵym
Kelesi kezekti «Anashym» ánine beremiz.
1 júrgizýshi: Ómir oty erte óshirilmese, adam balasynyń qartaıýy tabıǵı zańdylyq. Qarttardyń tilegi – el amandyǵy, jurt tynyshtyǵy. Olar búgingisin ǵana oılamaıdy, ótken ómir jolyn zerdelep, aldyn boljaýǵa tyrysady. Qarttar – kisiliktiń tóresi.
2 - Júrgizýshi: Kórinis «kart pen nemere»
Orys jazýshysy Lev Tolstoıdyń «Qart pen nemere» mysaly esterińde me? Bir úıde tórt adam. Ata, bala, kelin, nemere. Kári kisi tárelkeni syndyryp alady dep, kelini atasyna tamaqty temir tabaqpen beredi. Bir kúni shaldyń nemeresi aǵash jonypty.
Áke - sheshesi:
- Balam, ne istep otyrsyń?- dep suraıdy.
- Erteń sender qartaıyp, atam sıaqty bolǵanda tamaq ishetin aǵash astaý jasap otyrmyn, – depti balasy.
«Atańa ne qylsań, aldyńa sol keledi» degen sóz bar. Jastarymyz ata - anasynyń qadirin kesh bolmaı túsinse eken. Qarttary bar el - baqytty el.
1 - Júrgizýshi: Úlkendikten eshkim qutyla almaǵan. Biraq káriliktiń óziniń sáni – máni bar.
Ulyqpan Hakim myń jasaǵan deıdi, eshkim myń jasamaıdy, tek ósip - óngen, tárbıeli urpaǵymen myń jasaıdy. Ia, urpaǵynyń ósip, jetilip, aınalasyna úıirip otyrǵan kóregen qarıada ne arman bar?
2 - Júrgizýshi: Qazaqtyń basqa halyqtardan aıyrmashylyǵy – “Urpaǵym” dep shyr - pyr bolatyny. Ol úshin kózsiz kóbelekteı otqa túsetini. Bul - bizdiń eń uly ulttyq qasıetterimizdiń biri. Al urpaqtyń ata - ana aldyndaǵy boryshyn óteý úshin jasap jatqan ynta - jigeri memlekettik deńgeıde qoldaý taýyp, zeınetkerlerge jaǵdaı jasaý. Prezıdentimizdiń jyl saıynǵy halyqqa
joldaýynda arnaıy qaralyp, olarǵa qamqorlyq el ekonomıkasynyń ósimimen qatar ósip keledi.
Suraq - jaýap.
1 - Júrgizýshi: Kelesi kezekte beıne kóriniske nazar aýdaraıyq
(suraq jaýap)
2 - Júrgizýshi: Endeshe Jumaǵalı Ásemaıdyń mánerlep oqýynda M. Maqataevtyń «Men qarttardy súıemin» óleńin tyńdaıyq
1 - Júrgizýshi: Bataly qul – arymas,
Batasyz qul jaraymas
Batamen el kógeredi – deıdi dana halqymyz
2 - Júrgizýshi: Bata halyqtyń rýhanı kúsh alatyn qudiretti senim kúshi jáne jaqsylyqtyń bastaýy. Ol el senimin aqtaıtyn abzal azamattarǵa, talanty jastarǵa, kóptiń júgin kótergen, adamdarǵa, jas sábıge, nemese úlkender jaqsy isine rıza bolǵan jaǵdaılarda beriletin uly adamdar men aqsaqaldardyń aq tilegi, ári ómirlik joldamasy.
Bataǵa kezek bereıik!
1 - Júrgizýshi
Ata - anaǵa ne isteseń, aldyńa sol qaıtady. Dúnıe kezek. Sen ómir boıy jas bolyp turmaısyń. Sen ata - anańdy syılasań, seniń balalaryń da qartaıǵanda ózińdi aıalap kútip, baǵyp - qaǵatyn bolady.
Búgingi jas urpaqty sonaý zamandardan jınaqtalǵan ata – babalarymyzdyń mol murasy men sýsyndatý bizdiń mindetimiz. Uldyń batyr, qyzdyń ádepti bolyp qalyptasýy, babalar murasyna baılanysty. Demek, babalarymyzdyń ónege ósıetin paıdalana otyryp tárbıeleý ulttyq tulǵany qalyptastyrady
Qurmetti qonaqtar, sizderdiń ýaqyt bólip kelgenderińizge kóp rahmet.
Án: «Ata – áje»