«Baýyrsaq» ertegisi qýyrshaq teatry
Taqyryby: «Baýyrsaq» ertegisi qýyrshaq teatry.
Maqsaty: Balalardyń sózdik qoryn jetildirý negizinde tildik quzirettiligin qalyptastyrý. Túrli rolderdi qabyldaı bilýge jáne sózderdi túsinýge jattyqtyrý. Erteginiń qoıylymyna qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý. Bir – birine degen syılastyqqa tárbıeleý.
Shanamen zyrǵyp jeletin,
Kónkı, shańǵy tebetin,
Aqqala jasap oınaıtyn,
Qaı mezgil dep oılaısyńdar balalar?
Balalar: Qys mezgili
Jaraısyńdar balalar, qys mezgiliniń belgilerin bilemiz be?
Balalar: Qar jaýady, aıaz bolyp, boran soǵady.
(Qys aılaryn ataý)
Jeltoqsan, qańtar, aqpan.
Oıyn «Aqqala qurastyrý»
Sonymen balalar, myna sýretke nazar aýdaryńdar.
- Bul sýrette qandaı ertegi beınelendi?
- Shalqan
- Durys aıtasyńdar. Shalqandy oryssha qalaı deıdi?
- Repka
- Jaraısyńdar balalar, al Shalqandy kim ekti?
- Ata
- Shalqan qandaı bolyp ósti?
- Úlken
- Al myna sýrette qandaı ertegi beınelengen?
- Baýyrsaq oryssha qalaı deıdi?
- Kolobok
- Olaı bolsa, balalar, búgin qandaı ertegini tamashalaıtyńdaryńdy bilý úshin men senderge jumbaq jasyraıyn, sender muqıat tyńdap jumbaqtyń sheshýin tabýǵa tyrysyńdar.
1. Dalada júr shapqylap, keremet tym saqqulaq
Tek esikten basqa da, oǵan uqsar joq qulaq.
Balalar: - Qoıan
Muǵalim: - óte tamasha!
2. Ózi qý, júrgen jeri aıqaı shý
Balalar: - Túlki
3. It sıaqty pishini, unatpaıdy ol kisini
Balalar: - Qasqyr
4. Qys boıyna jatady, tátti uıqyǵa batady.
Balalar: - Aıý
Muǵalim: - Jaraısyńdar, balalar!
5. Ózi qyp - qyzyl bolyp pisedi
Kúnge uqsas keledi
Balalar: - Baýyrsaq
Muǵalim: - Óte, keremet!
Balalar, baýyrsaq neden jasalady? (Unnan)
– Un neden alynady? (Bıdaıdan)
Muǵalim: Baýyrsaqtyń túsi qandaı?
Baýyrsaq: Sary.
Muǵalim: Baýyrsaqtyń pishini qandaı?
Baýyrsaq: Domalaq, sheńber.
Unnan jasalatyn taǵamdar: Baýyrsaq. Nan. Tort. Pechene. Bálish. Túrli makaron ónimderi.
Al endeshe biz búgin Baýyrsaq ertegisin qýyrshaq teatry arqyly tamashalaımyz.
Avtor sózi: Erte zamanda bir ata men áje ómir súripti. Bir kúni ata ájege:
Muhambet: Maǵan baýyrsaq pisirip bershi,- deıdi.
Adam: Neden pisiremin? Kóp boldy úıde un joq.
Muhambet: Áı áje – aı! Sen qambany sypyryp, qýys – múıisin qyrna osylaısha qalǵan – qutqan undy jına.
Avtor sózi: Baýyrsaq tegis, domalaq, syrty qyzaryńqyrap ádemi bolyp pisedi. Áje baýyrsaqty sýytýǵa tereze aldyn qoıady. Bir ózi jatyp - jatyp jalyqqan baýyrsaq jerge túsip ári qaraı domalaı jóneledi. Osylaı domalaǵan kúıi qalyń qarańǵy ormanǵa kelip oǵan qoıan kezdesedi. Qoıan aıtady:
Ábilmansur: Baýyrsaq, baýyrsaq! Men seni jeımin!
Avtor sózi: Baýyrsaq oǵan bylaı dep jaýap beredi:
Sabıra:
Men saǵan óleń aıtyp beremin:
Ájeı qoıma qyrnaǵan, eki ýys un jınaǵan.
Balqaımaqqa shylaǵan, pisirip maımen sylaǵan.
Sýytyp ta synaǵan, baýyrsaqpyn zýlaǵan!
Ataıdan da qutyldym, ájeıden de qutyldym.
Avtor sózi: Osylaısha baýyrsaq ári qaraı domalap jóneledi. Qoıan ony durys qarap ta úlgermeı qalady.
Avtor sózi: Baýyrsaq jalǵyz aıaq jolmen domalap kele jatsa, onyń aldynan qasqyr shyǵa keledi.
Baǵlan: Baýyrsaq, baýyrsaq, men seni jeımin.
Sabıra: Qasqyr, sen meni jeme. Odanda meni tyńda. Meni atam men ájem qaımaqqa bylǵaǵan, maıǵa pisirgen baýyrsaqpyn. Men atadan qashtym, men ájeden qashtym, men qoıannan ketken baýyrsaqpyn, men, qasqyr, senen de ketemin.
Avtor sózi: Osylaı baýyrsaq ári qaraı domalap jóneledi. Baýyrsaq orman ishimen domalap kele jatsa oǵan aıý qarsy shyǵady.
Alıhan: Baýyrsaq, baýyrsaq men seni jeımin!
Sabıra: Joq, aıý, sen meni jeme
Odanda, meni tyńda
Men atamnan, ájemnen
Qoıanan, Qasqyrdan
Ketken baýyrsaqpyn,
Aıý senen de ketemin.
Avtor sózi: Osylaı baýyrsaq ári qaraı domalap jóneledi. Baýyrsaq domalap kele jatsa, aldynan túlki shyǵyp:
Shamıl: Baýyrsaq, baýyrsaq, Men seni jeımin.
Sabıra: Joq, Túlki, sen meni jeme
Odanda meni tyńda
Men atamnan, ájemnen
Qoıanan, Qasqyrdan, Aıýdan,
Ketken baýyrsaqpyn,
Túlki, senen de ketemin.
Avtor sozi: Oǵan qý túlki bylaı deıdi:
Shamıl: Men seniń aıtqanyńdy tyńdar edim, biraq qazir qartaıyp qulaǵymnyń estýi nasharlap júr, tumsyǵyma otyr da, aıta ǵoı!
Sabıra: Túlki, sen meni jep qaıtesiń! Atam men Ájeme baraıyq. Olar seni toıǵyzady.
Túlki kelisedi.
Jolshybaı ózderimen birge Qoıan, Qasqyr men Aıýdy ertip alady. Olar kelse Ájesi
Qoıanǵa sábiz, Qasqyr men Túlkige et, Aıýǵa bal beredi. Al Baýyrsaq terezeniń aldynda
óziniń ánin aıtyp otyrady.
Balalar ertegi senderge unady ma? Nelikten bul jerde aıý, qasqyr, jaǵymdy keıipkerlerge jatady? (Óıtkeni olar baýyrsaqty jegen joq.) - Óte jaqsy! - Al, túlki she? - Túlki qý, aılaker. Biraq, baýyrsaq óziniń aqylynyń arqasynda qý túlkiden aman - esen qalyp, ańdarmen dos bolyp qalady.
Osymen ertegi aıaqtalady da, rolderde oınaǵan balalar ortaǵa shyǵyp bastaryn ızeıdi.