Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 18 saǵat buryn)
Bulǵaq tentektiń ókinishi

Bulǵaq shálkem-shalys minezdi jan bolǵan. Oǵan «tentek» degen qosymsha atty jurt erke de qıqar qylyǵyn qyzyq kórip qana emes, tapqyrlyǵy men týra iske toqtamdylyǵyna rıza bolyp qoıǵan eken.

Bulǵaq tentek as pen toıdy eshqashan tóbelessiz taratpaǵan eken. Saltanatty toı-dýmandy baı shonjarlar jasaıtyny belgili. Al Bulǵaqtyń olarǵa qany qas jaralǵan, olardyń saltanat-saıranyn oırandap ketý Bulǵaq úshin úlken rahat. Meıli shaqyrsyn, shaqyrmasyn sol aýyl jer túbinde bolsa da, jetetin kórinedi.

Attan túsip, alty taspa buzaý tis qamshysyn súıretip, aq ordaǵa qaraı qoıqańdaı bet alǵan Bulǵaqtyń aldynan baıdyń jaǵympazdary tap saǵynysyp kóriskendeı qarsy alǵan.

— Ýa, Bulǵaq, qaıyrly qadam, aq sapar bolsyn...

— Ýa, tentek, ortamyz ózińmen tolsyn...

— Armysyńdar, abzal aǵaıyndar. Aıtqandaryń kelsin... —  dep áý basta Bulǵaq ta kólgirsip jaýap bergen.

Bulǵaq tóbelesterde ylǵı jeńiske jete bermeıdi. Týysy kóptermen tóbeles bastaǵanda sabalyp ta júredi. Dýmandy toıdy tóbeleske aınaldyrǵany úshin at-shapan aıyp ta tartady. Óstip Bulǵaqtyń qamshysynyń ushynan qan tamyp turǵan shaǵynda ataqty bir baı qyzyn uzatatyn uly dúbir toı jasamaqshy bolady. Baı toı jasamas buryn at shaptyryp, Bulǵaqty shaqyrtady. Baıdyń qalaısha qasterleı
qalǵanyna qaıran qalǵan ol, atyna minip, onyń aýlyna keledi. Aq ordadan ata qazdaı alshań basyp baıekeńniń ózi shyǵady.
— Ýa, assalaýmaǵaleıkúm, tentek.

Shylbyryna oralyp atyn baılaıdy. Baıdyń jalpaqtaýynan qalaı da bir jalynyshy baryn baıqaǵan Bulǵaq arzandamaı, asqaqtaı túsedi. Dyraý qamshysyn súırete ustap, úıge qaraı mańǵaz aıańdaıdy. Baı ony óz úıine kirgizip, tórine tórt qabat kórpe tósep otyrǵyzady. Bulǵaqtyń aldyna sary qymyzyn sapyryp, baǵlan qozynyń basyn tartyp, asty-ústine túsedi. Syı-qurmetin jasap bolǵan soń:

— Qurmettim, senen suraıtyn bir tilegim bar, — deıdi baı.

— Menen qazyna qalap, mal suramaıtyn shyǵarsyń. Máni qalaı eken aıtqyn, — deıdi Bulǵaq.

— Aıtsam, jalǵyz balamdy qutty ornyna qondyrar toı jasamaqshy edim. Saǵan tilegim — osy toıdy urys-janjalsyz tarat, jarqynym!

— Joq, bolmaıdy. Bul tilegińdi oryndaı almaımyn, — dep Bulǵaq birjola bas tartady.

— Táńirim-aý, nege, nege... Nege oryndalmaıdy? Oryndaǵanda neń ketedi, — dep baı báıek bolady.

— Nege «nem» ketpeıdi? Sen qyzyńdy uzatady eken dep, men erkimnen aıyrylmaqshymyn ba? Meniń erkim «áıt» deseń órip, «sháıt» deseń jatatyn seniń qoraly qoıyń emes. Ózime-ózim ıe bolam dep aıta almaımyn. Ózi kelip tıisse de, úndemeýim kerek qoı.

— Saǵan kim tıisýshi edi? — dep baı qansha qaqsasa da:

— Aıttym, bitti. Meni qınama, — deıdi.

Bulǵaqty tamaǵymen-aq tabyndyryp alamyn degen baıdyń amaly quryp aqyry:

— Toıymdy aman-esen, ý-shýsyz ótkizseń, astyńa at mingizip, ústińe shapan kıgizeıin, kónesiń be? — degende Bulǵaq:

— Kónem, — depti.

Osylaı toqtamǵa kelgen soń tóńirektiń tórt buryshyn shaqyrǵan uly dúbir toı bastalady. Sadaq tartqan, qyz qýǵan, palýan túsip, at shapqan, teben ilip, teńge atqan, jar-jar aıtyp, án salǵan alýan-asyr toı-dýman aptaǵa sozylady. Tóbelesti jaqsy kóretin Bulǵaq tentekke talaı-talaı qanqyzdy oqıǵalar tap bolyp, «sap-sap kóńilime» salyp ázer shydaıdy. Aqyry toı da aıaqtalady. Bulǵaq baıǵa kelip:

— Aıtqanymdy oryndadym. Toıyń aman-esen aıaqtaldy. Al at-shapanymdy ákel, — deıdi.

Sonda anaý:

— Áı, Bulǵaq, sen toı saıyn tóbeles shyǵaryp, at-shapan aıyp tartyp júretin Bulǵaq emes pe ediń? Osy joly ondaı shyǵynnan aman qaldyń. Bilseń, meniń bergen at-shapanym osy emes pe? — degende, týra sózge toqtamdy er Tentek:

— Áttegene, keńirdek kelip edi. Aramza neme aldap soqty-aý, — dep sanyn bir salyp júrip ketken eken.


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama