Denelerdiń júzý sharttary
Qaraǵandy qalasy,
№68 JBB OM fızıka pániniń muǵalimi
Bilál DınaTóleýhanqyzy
Fızıka. 7 synyp.
Taqyryby: Denelerdiń júzý sharttary
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaqty ıgerý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Denelerdiń júzý sharttary deneniń jáne suıyqtyń tyǵyzdyǵyna baılanysty bolatynyn túsindirý.
Damytýshylyq: Tájirıbe ústinde toptyń jumys daǵdylaryn damytý jáne logıkalyq oılaý qabiletterin arttyrý.
Tárbıelilik: toptyń jumys barysynda, birin - biri baǵalaı bilýge, kómektese bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: toptyq, saıahat sabaq
Kórnekiligi: Teńiz joly kartasy, Arhımed portreti, sýy bar ydys, dınamometrler, deneler jıyntyǵy, muz, tyǵyn, metal kesegi, kartochkalar, top jazylǵan plakat, baǵalaý paraǵy, ınteraktıvti taqta.
Sabaq kezeńderi
1. Uıymdastyrý kezeńi
2. Úı tapsyrmasyn tekserý
3. Jańa sabaqty meńgerý
4. Jańa sabaqty bekitý
5. Sabaqty qorytyndylaý baǵalaý
6. Úıge tapsyrma
İ. Uıymdastyrý kezeńi. Muǵalim: Sálemetsińder me balalar, búgin bizdiń sabaǵymyz erekshe, bizdi Arhımed Geron patshalyǵyna qonaqqa shaqyryp jatyr. Ol úshin biz kememen teńizge shyǵyp júzip barýymyz kerek. Men senderge 3 keme daıyndap qoıdym. Kemege 3 top «júzý», «batý», «qalqyp shyǵý» toptary arqyly júzip shyǵamyz.
- Kemeni basqarý úshin bizge kim kerek?
- Keme kapıtanyn saılap alaıyq.
- Endeshe ár top óz attaryn qalaı tanystyrar edińder?
1 top: «Júzý»
Teńizge, sýǵa túsken soń,
Adam degen júzgen durys
Júzip - júzip aralap,
Suıyq ishin kezgen durys.
2 – top: «Batý»
Teńizge, sýǵa túsken soń,
Adam degen batqan durys
Gaýhar tasty aralap,
Rahattanyp jatqan durys.
3 - top: «Qalqyp shyǵý»
Kókti de, sýdy da kórý úshin
Sý betinde qalqyǵan durys
Suıyq betinde kóńildenip,
Shattanyp án salǵan durys.
- Kemege teńizshilerdi qabyldaý úshin «Baǵalaý paraǵyna» meniń suraǵyma jaýap berý arqyly tirkeleıik.
- Nazarlaryń meniń qolymda bolsyn, kettik
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
1 - tapsyrma: Aýyzsha suraq. Ornynda otyrý matrısasy arqyly. BjS (bıoaqparat jáne sıgernetıka) tehnologıasy boıynsha
Suraq - jaýap.
1) Kúsh degenimiz ne?
2) Kúsh nemen sıpattalady?
3) Gýk zańy qalaı tujyrymdalady?
4) Gýk zańy qandaı deformasıa kezinde oryndalady?
5) Deformasıanyń neshe túri bar?
6) Plasıkalyq deformasıa qandaı deformasıa?
7) Serpimdilik she?
8) Qandaı kúshti teń áreketti kúsh deımiz?
9) Aýyrlyq kúshi degenimiz?
10) Deneniń salmaǵy degenimiz ne?
11) Úıkelis kúshi degenimiz ne?
12) Úıkelistiń neshe túri bar?
13) Úıkelisti qalaı azaıtýǵa bolady?
14) Qysym dep neni aıtamyz?
15) Qysymnyń ólshem birligi?
16) Paskal zańy qalaı aıtylady?
17) Gazdyń qysymy qalaı paıda bolady?
18) Arhımed kúshi qandaı shamalarǵa táýeldi?
- Jaqsy, barlyǵymyz da kemege otyrýǵa joldama aldyq. ary qaraı baǵalaý paraǵyn keme kapıtandaryna tabystaımyn, men jalǵyz ózim 3 kemege bir mezgilde birdeı qaraı almaımyn ǵoı. İske sát ornymyzdan qozǵalaıyq?—
- Ol úshin Suıyqqa batyrylǵan deneniń suıyqtan qandaı kúshpen keri ıteriletinine tájirıbe jasaıyq. Taqtadaǵy tapsyrmany oryndaıyq.
2 - tapsyrma: Eksperıment tájirıbe boıynsha:(iskerlik oıyn tehnologıasy)
Kemedegi teńizshiler óz qyzmetterin atqarady
1) eksperıment jasaýshy
2) jazýshy
3) baqylaýshy
4) baıandaýshy
1. Berilgen deneniń aýadaǵy salmaǵyn tap: R1
2. Osy deneniń sýdaǵy salmaǵyn tap: R2
3. Yǵystyrýshy kúshtiń shamasyn esepte?
4. Ólshemniń nátıjesin salystyrýda qorytyndy jasa:
Magnıt taqtaǵa jaýaptaryn ilip ketedi
Muǵalim: - Deneniń sýdaǵy salmaǵymen aýadaǵy salmaǵynyń aıyrmashylyǵy qandaı?
Oqýshy: (deneniń sýdaǵy salmaǵy deneniń aýadaǵy salmaǵynan kishi R2<>
- Nelikten sýdaǵy deneniń salmaǵy aýadaǵy deneniń salmaǵynan kishi?
- (suıyq ishindegi denege tik joǵary baǵyttalǵan Arhımed kúshi áser etedi. Ol denege túsken aýyrlyq kúshine qarama - qarsy baǵyttalǵan)
- Arhımed kúshin kim aıtady?
- (Suıyqqa batyrylǵan denege onyń suıyqqa batqan bóligi kólemindegi suıyqtyń salmaǵyna teń yǵystyrýshy kúsh áreket etedi.)
- Durys aıtady, ıaǵnı yǵystyrýshy kúsh nemese Arhımed kúshi deımiz nege?
Tuńǵysh ret osy kúshtiń bar ekenin kórsetken jáne onyń mánin eseptegen ertedegi grek ǵalymy Arhımedtiń qurmetine atalady.
- Endeshe osy kúshtiń shamasyn esepteıik. Qalaı esepteımiz?
- Aýadaǵy dene salmaǵynan, sýdaǵy dene salmaǵyn alǵanda Arhımed kúshi shyǵady. FA =R1 – R2
Kapıtan teńizshilerdiń bilimin baǵalaıdy:
- endi ashyq teńizgi shyǵýymyzǵa bola ma eken?
- bolady.
İİİ. Jańa sabaqty meńgerý:
Muǵalim:- Ia balalar Arhımed kúshiniń áser etýine baılanysty denelerdiń sýdaǵy qalyptary ár túrli bolady eken. Búgingi bizdiń taqyrybymyzdyń atyn dápterlerimizge jazyp qoıalyq. Denelerdiń júzý sharttary.
Problemalyq suraq
Endeshe keıbir deneler sý betinde qalqyp júrse, biri batyp, al endi biri júzip júre alady. Nege? Nege shege sýǵa batady, al úlken keme júzedi?
Oqýshylar jaýabyn tyńdaý:
- Aınalamyzda qyzyqtar óte kóp. Qane soǵan jaýap berýge tyrysaıyq.
Kememiz teńiz ortasynda batyp ketpes úshin, bir denelerdiń nelikten sýǵa batyp ketetinin, ekinshisiniń nelikten sý betinde qalqyp júretinin, al úshinshisiniń nelikten suıyq ishinde júzip júretinin anyqtaıyq.
№68 JBB OM fızıka pániniń muǵalimi
Bilál DınaTóleýhanqyzy
Fızıka. 7 synyp.
Taqyryby: Denelerdiń júzý sharttary
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaqty ıgerý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Denelerdiń júzý sharttary deneniń jáne suıyqtyń tyǵyzdyǵyna baılanysty bolatynyn túsindirý.
Damytýshylyq: Tájirıbe ústinde toptyń jumys daǵdylaryn damytý jáne logıkalyq oılaý qabiletterin arttyrý.
Tárbıelilik: toptyń jumys barysynda, birin - biri baǵalaı bilýge, kómektese bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: toptyq, saıahat sabaq
Kórnekiligi: Teńiz joly kartasy, Arhımed portreti, sýy bar ydys, dınamometrler, deneler jıyntyǵy, muz, tyǵyn, metal kesegi, kartochkalar, top jazylǵan plakat, baǵalaý paraǵy, ınteraktıvti taqta.
Sabaq kezeńderi
1. Uıymdastyrý kezeńi
2. Úı tapsyrmasyn tekserý
3. Jańa sabaqty meńgerý
4. Jańa sabaqty bekitý
5. Sabaqty qorytyndylaý baǵalaý
6. Úıge tapsyrma
İ. Uıymdastyrý kezeńi. Muǵalim: Sálemetsińder me balalar, búgin bizdiń sabaǵymyz erekshe, bizdi Arhımed Geron patshalyǵyna qonaqqa shaqyryp jatyr. Ol úshin biz kememen teńizge shyǵyp júzip barýymyz kerek. Men senderge 3 keme daıyndap qoıdym. Kemege 3 top «júzý», «batý», «qalqyp shyǵý» toptary arqyly júzip shyǵamyz.
- Kemeni basqarý úshin bizge kim kerek?
- Keme kapıtanyn saılap alaıyq.
- Endeshe ár top óz attaryn qalaı tanystyrar edińder?
1 top: «Júzý»
Teńizge, sýǵa túsken soń,
Adam degen júzgen durys
Júzip - júzip aralap,
Suıyq ishin kezgen durys.
2 – top: «Batý»
Teńizge, sýǵa túsken soń,
Adam degen batqan durys
Gaýhar tasty aralap,
Rahattanyp jatqan durys.
3 - top: «Qalqyp shyǵý»
Kókti de, sýdy da kórý úshin
Sý betinde qalqyǵan durys
Suıyq betinde kóńildenip,
Shattanyp án salǵan durys.
- Kemege teńizshilerdi qabyldaý úshin «Baǵalaý paraǵyna» meniń suraǵyma jaýap berý arqyly tirkeleıik.
- Nazarlaryń meniń qolymda bolsyn, kettik
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
1 - tapsyrma: Aýyzsha suraq. Ornynda otyrý matrısasy arqyly. BjS (bıoaqparat jáne sıgernetıka) tehnologıasy boıynsha
Suraq - jaýap.
1) Kúsh degenimiz ne?
2) Kúsh nemen sıpattalady?
3) Gýk zańy qalaı tujyrymdalady?
4) Gýk zańy qandaı deformasıa kezinde oryndalady?
5) Deformasıanyń neshe túri bar?
6) Plasıkalyq deformasıa qandaı deformasıa?
7) Serpimdilik she?
8) Qandaı kúshti teń áreketti kúsh deımiz?
9) Aýyrlyq kúshi degenimiz?
10) Deneniń salmaǵy degenimiz ne?
11) Úıkelis kúshi degenimiz ne?
12) Úıkelistiń neshe túri bar?
13) Úıkelisti qalaı azaıtýǵa bolady?
14) Qysym dep neni aıtamyz?
15) Qysymnyń ólshem birligi?
16) Paskal zańy qalaı aıtylady?
17) Gazdyń qysymy qalaı paıda bolady?
18) Arhımed kúshi qandaı shamalarǵa táýeldi?
- Jaqsy, barlyǵymyz da kemege otyrýǵa joldama aldyq. ary qaraı baǵalaý paraǵyn keme kapıtandaryna tabystaımyn, men jalǵyz ózim 3 kemege bir mezgilde birdeı qaraı almaımyn ǵoı. İske sát ornymyzdan qozǵalaıyq?—
- Ol úshin Suıyqqa batyrylǵan deneniń suıyqtan qandaı kúshpen keri ıteriletinine tájirıbe jasaıyq. Taqtadaǵy tapsyrmany oryndaıyq.
2 - tapsyrma: Eksperıment tájirıbe boıynsha:(iskerlik oıyn tehnologıasy)
Kemedegi teńizshiler óz qyzmetterin atqarady
1) eksperıment jasaýshy
2) jazýshy
3) baqylaýshy
4) baıandaýshy
1. Berilgen deneniń aýadaǵy salmaǵyn tap: R1
2. Osy deneniń sýdaǵy salmaǵyn tap: R2
3. Yǵystyrýshy kúshtiń shamasyn esepte?
4. Ólshemniń nátıjesin salystyrýda qorytyndy jasa:
Magnıt taqtaǵa jaýaptaryn ilip ketedi
Muǵalim: - Deneniń sýdaǵy salmaǵymen aýadaǵy salmaǵynyń aıyrmashylyǵy qandaı?
Oqýshy: (deneniń sýdaǵy salmaǵy deneniń aýadaǵy salmaǵynan kishi R2<>
- Nelikten sýdaǵy deneniń salmaǵy aýadaǵy deneniń salmaǵynan kishi?
- (suıyq ishindegi denege tik joǵary baǵyttalǵan Arhımed kúshi áser etedi. Ol denege túsken aýyrlyq kúshine qarama - qarsy baǵyttalǵan)
- Arhımed kúshin kim aıtady?
- (Suıyqqa batyrylǵan denege onyń suıyqqa batqan bóligi kólemindegi suıyqtyń salmaǵyna teń yǵystyrýshy kúsh áreket etedi.)
- Durys aıtady, ıaǵnı yǵystyrýshy kúsh nemese Arhımed kúshi deımiz nege?
Tuńǵysh ret osy kúshtiń bar ekenin kórsetken jáne onyń mánin eseptegen ertedegi grek ǵalymy Arhımedtiń qurmetine atalady.
- Endeshe osy kúshtiń shamasyn esepteıik. Qalaı esepteımiz?
- Aýadaǵy dene salmaǵynan, sýdaǵy dene salmaǵyn alǵanda Arhımed kúshi shyǵady. FA =R1 – R2
Kapıtan teńizshilerdiń bilimin baǵalaıdy:
- endi ashyq teńizgi shyǵýymyzǵa bola ma eken?
- bolady.
İİİ. Jańa sabaqty meńgerý:
Muǵalim:- Ia balalar Arhımed kúshiniń áser etýine baılanysty denelerdiń sýdaǵy qalyptary ár túrli bolady eken. Búgingi bizdiń taqyrybymyzdyń atyn dápterlerimizge jazyp qoıalyq. Denelerdiń júzý sharttary.
Problemalyq suraq
Endeshe keıbir deneler sý betinde qalqyp júrse, biri batyp, al endi biri júzip júre alady. Nege? Nege shege sýǵa batady, al úlken keme júzedi?
Oqýshylar jaýabyn tyńdaý:
- Aınalamyzda qyzyqtar óte kóp. Qane soǵan jaýap berýge tyrysaıyq.
Kememiz teńiz ortasynda batyp ketpes úshin, bir denelerdiń nelikten sýǵa batyp ketetinin, ekinshisiniń nelikten sý betinde qalqyp júretinin, al úshinshisiniń nelikten suıyq ishinde júzip júretinin anyqtaıyq.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
