Densaýlyq saqtaý júıesindegi meıirger mamandyǵy
Qyzylorda medısınalyq joǵary kolejiniń
meıirger isi negizderi pániniń oqytýshysy
Kemelbaeva Gýlaım Saparbekovna
Qoǵamymyzdyń qundylyǵy — «adamı kapıtalızmdi» damytý densaýlyqty saqtaý jáne medısınalyq bilim berý salasyndaǵy reformalarmen tyǵyz baılanysty. Qazirgi kezeń qazaqstandyqtardyń densaýlyǵyn saqtaýǵa jáne nyǵaıtýǵa jaýapty medısına qyzmetkerlerine jańa mindetter júkteıdi. Azamattardyń densaýlyǵyn saqtaý salasyndaǵy memleket saıasatynyń negizgi prınsıpteri — medısınalyq kómektiń profılaktıkalyq baǵyttylyǵy, onyń barshaǵa qoljetimdiligi jáne kómek sapasyn kóterý ekenin este saqtaıtyn bolsaq, osy maqsattardy iske asyrýshy, negizgi qozǵaltqysh kúshi — meıirgerler.
Meıirger qyzmetinde uıymdastyrýshylyq, ǵylymı-zertteýshilik jáne oqytýshylyq mindetterdi oryndaý qajettiligi qalyptasty. Jeke daralyq prınsıp negizinde pasıenttiń medısınalyq problemasyn sheshýge baǵyttalǵan meıirgerdiń jańa modeli nemese jańa klasy dúnıege keldi. Pasıent kútiminiń sapasyn jaqsartýǵa negizdelgen eńbekti uıymdastyrýdyń túrlerin damytý — meıirgerlik tekserý, meıirgerlik dıagnoz qoıý, kútim jáne baqylaý josparyn qurý, nátıjesin baǵalaý men ózgeris engizý. Meıirger isinde ǵylymı izdenis is-sharalary júrgizile bastady. Sheteldik jáne otandyq tájirıbe negizinde meıirger isi medısınanyń derbes bir salasy bolyp qalyptasýda.
Qazirgi ýaqytta meıirger beınesi túbegeıli ózgergen, ǵylymı turǵydan jáne tájirıbeden alsaq qazirgi meıirger óz betinshe meıirgerlik sheshim qabyldap, josparlap, naqty meıirgerlik kútim kórsetetin, jańa tehnologıalardy meńgergen, sondaı-aq naýqastyń emine baılanysty meıirgerlik oı-pikirin tolyq bildire alatyn dárigerdiń teń quqyly seriktesi retinde qabyldanady. Sondyqtan búkil álemde meıirger isi mamandary tek negizgi tehnıkalyq jáne mamandandyrylǵan bilimimen toqtalmaı, sonymen qatar bakalavr, magıstratýra jáne doktorantýra deńgeıinde bilimin ıgerýde.
Árıne, búgingi kúni meıirgerler daıyndaý isine jańa, joǵary talaptar qoıylýda. Jańa modeldegi meıirgerdiń róli mynadaı jeti baǵytta anyqtalyp otyr.
— Emdelýshiniń kútimin uıymdastyrýshy meıirger;
— Emdelýshiniń kútimin oryndaýshy meıirger;
— Emdelýshiniń yqylasyn qorǵaýshy (advokat);
— Pedagog (konsýltant) meıirger;
— Zertteýshi meıirger;
— Lıder (kóshbasshy) meıirger;
— Medısınalyq brıgadanyń belsendi múshesi retindegi meıirger.
Dúnıejúzilik qoǵamdastyqta meıirgerlerdiń bul rólderi maman retinde qyzmet etýde. Al bizdiń qoǵamymyzǵa meıirgerlerdiń osy qyzmet túrleri birtindep enip kelýde.
Qazaqstannyń Bolon prosesine enýi meıirgerlik istegi bilimniń, kásibı standarttardyń, biliktilerdiń Evropalyq derekterge sáıkes bolýyn qajet etedi.
Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy 2016-2019 jyldarǵa arnalǵan «Densaýlyq» memlekettik baǵdarlamasyn júzege asyrý aıasynda Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstrliginiń qyzmetkerleri Fınlándıanyń JAMK jáne Lahti qoldanbaly ǵylymdar ýnıvesıtetindegi áriptesterimen birlesip, meıirgerlerge bilim berý júıesin jetildirý jóninde «Jol kartasyn» jasady.
Osyǵan oraı fın jáne otandyq mamandar úshin «Meıirger isi» mamandyǵy boıynsha qoldanbaly bakalavrıattyń bilim berý standarty quryldy.
Mundaǵy basty maqsat medısınalyq qyzmet kórsetýde meıirgerlerdiń rólin kóterip, olardyń jaýapkershiligin arttyrý. Sonymen birge, meıirgerlerdiń qyzmet isteý derbestigi men ókilettigi keńeıedi. Jasyrary joq, dárigerge kún saıyn bir suraqpen keletin naýqastar barshylyq. Dári-dármek alý nemese saraptama qorytyndysyn bilý úshin de kelip jatady. Endi mundaı máselelerdiń barlyǵyn meıirgerler sheshedi. Qajet jaǵdaıda ǵana dárigerler qaraıdy. Bul medısına mamandaryn basqa qyrynan tanýǵa múmkindik beredi. Klınıkalyq turǵyda oılaý qabileti bolsyn, jospar qurýda bolsyn jan-jaqty dúnıeni meńgere bilýi tıis. Osylaısha densaýlyq saqtaý salasynda meıirgerlerdiń jańa úlgisi qalyptasýda.