Dinı ekstremızm: psıhologıalyq aspektiler
Aqtóbe oblysy, Qarǵaly aýdany, Sh. Qaldaıaqov aýyly
Jarlgaganova Altynaı Bakytjanovna
9 synyp
Taqyryby: Dinı ekstremızm: psıhologıalyq aspektiler
Maqsaty: oqýshylarǵa dinı ekstremızm týraly bilim berý, teris dinı aǵym degenimiz ne ekendigin trenıńter arqyly jetkizý, dinı saýattylyqty qalyptastyrý.
Ádisi: semınar – trenıń
Kórnekiligi: ınter belsendi taqta.
Qajetti quraldar: stıker, magnıt taqta, magnıtter, jip, ádemi qorapsha, saqına
Barysy: 1. Uıymdastyrý
2. Synyptan tys is - sharany ótkizý
Slaıd 1
Oqýshylarmen amandasý.
Beınebaıan
• Oqýshylar, dúnıe júzinde qansha din bar? Dinderdi atańdar.
• Al endi osy dinderge múldem jatpaıtyn teris dinı aǵymdar bar.
Slaıd 2
Búgingi tańda túrli konfesıalar ókilderiniń beıbit qatar ómir súrýi jáne ózara tıimdi qarym - qatynas jasaýy úshin elimizde qolaıly jaǵdaılar jasalǵan.
Sonymen qatar, Qazaqstandaǵy konfesıaaralyq qatynastar basqa elder úshin úlgi bolyp tabylady.
Alaıda, keıbir dinge senýshiler agresıa men dinı radıkalızmniń qaýipti formalaryna boı aldyryp, azamattardyń qaýipsizdigi men memlekettiń turaqtylyǵyna qaýip tóndirýde
Slaıd 3
Dinı ekstremızm — dinı dushpandylyq pen jek kórýshilikti qozdyrý maqsatymen Memlekettiń aýmaqtyq bútindigin nemese egemendigin buzýǵa jáne memlekettik qurylysty ózgertý men bılikti kúshpen basyp alýǵa baǵyttalǵan dinı negizdelgen nemese dinı kamýflájdalǵan qyzmet.
Trenıń
Syrty jyltyr, kózdiń jaýyn alatyn qorap tańdap alynady. Onyń ishine ádemi zat (syrǵa nemese saqına) salynady. Oqýshylarǵa kórsetiledi.
Meniń qolymdaǵy óte ádemi qorap. Onyń ishinde ádemi zat salynǵan. Kim kórgisi kelse, shyǵyp qaraýlaryńa bolady, — dep oqýshylardy qyzyqtyrady. Qyzyǵýshylyǵy joǵary oqýshylar taqtaǵa shyǵyp, qorapta ne salynǵandyǵyn qaraıdy.
- Al endi, oqýshylar, qandaı adamdar sektanyń quramyna kiredi?
Qyzyǵýshylyǵy joǵary.
Slaıd 4
Qandaı adamdar sektaǵa enýi múmkin?
• Beıtanys nársege qyzyǵýshylyǵy joǵary;
• Óziniń zaqymdalǵan mendigin qorǵaýǵa ashýly daıyndyq jáne ózin - ózi tómen baǵalaý;
• Áleýmettik ádiletsizdikti ýaıymdaı otyryp, óziniń ómirlik sátsizdikterin jaqyndarynan jáne jalpy qoǵamnan kórý;
Slaıd 5
«Qazaqstan – 2050» strategıasy – qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty»
Slaıd 6
QR - nyń Ata Zańy - Konstıtýsıasynyń 1 - babynda Qazaqstan zaıyrly memleket» dep jazylǵan.
Qazaqstanda eshqandaı din memlekettik emes, qaı dinge kirý,
kirmeý - azamattyń óz erki delingen.
Slaıd 7
«Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter týraly» QR zańy
• QR Konstıtýsıasy 1, 5, 12, 14, 19, 20, 22, 23, 34 baptary;
• «Dinı senim bostandyǵy jáne dinı birlestikter týraly» QR zańdary;
• QR 02. 2005 jylǵy ekstremızmge qarsy is - qımyl týraly zańy;
• 27 jeltoqsan 1994 jylǵy QR azamattyq kodeksi;
• Zańdy tulǵalardy memlekettik tirkeýdi jáne fılıaldar men ókilettikterdi eseptik tirkeýi týraly QR 1995 jylǵy 17 sáýirdegi № 2198 zańy;
• QR «Terorızmge qarsy kúres týraly zańy»
13 shilde 1999 j.
Trenıń
Eki oqýshy taqtaǵa shyǵady. Olarǵa kórsetpeı eki qaǵaz beriledi. Birinshi oqýshyǵa qys taqyrybyna, ekinshi oqýshyǵa jaz taqyrybyna áńgime qurastyr dep tapsyrma beriledi. Birinshi qaǵazda «Meni muqıat tyńdańdar!», ekinshi qaǵazda «Maǵan qaramańdar, kóńil aýdarmańdar!» degen sózder jazylyp turady. Oqýshylar bul sózderdi oqyp, qaǵazda jazylǵandy oryndaıdy. Eki oqýshynyń oıy suralady. Maqsaty: «meni muqıat tyńdańdar!» degen sózdi ustaǵan oqýshyǵa sóıleý ońaı. Al ekinshi oqýshy kerisinshe.
• Sonda qandaı adam sektaǵa kirýi múmkin?
• Tyńdalmaǵan adamdar, qasynda sóılesetin dosy joq adamdar.
Slaıd 8
2012 jyldyń 25 - qazan aıynda 17 konfesıany usynǵan 3088 dinı birlestikter qaıta tirkeldi.
1. Islam;
2. Pravoslavıe;
3. Saentologıa;
4. İnjildiń hrıstıan - baptısteri;
5. Katolısızm;
6. Iegovy kýáleri;
7. Presvıterıandyq shirkeýler;
8. Adventıstterdiń Jetinshi kúni;
9. Evangelı - lúterandyq shirkeý;
10. Ádiskerler;
11. Novoapostol shirkeýi;
12. Krıshnaıtter
13. Bahaı;
14. Iýdaızm;
15. Býddızm;
16. Iısýs Hrıstos shirkeýiniń aqyrǵy kıeli kúnderi (mormondar);
17. Mennonıt.
barlyǵy 4 551 (2008 jyly)
3 088 (2012 jyly)
Trenıń
Kórinis. Ortada eki oryndyqta 2 oqýshy otyrady. Birinshi oqýshy ekinshi oqýshyny aldap, jelilik kompanıaǵa quramyna kirgizgisi keledi. Ekeýiniń áńgimeleri baqylanady.
Tartymǵa qalaı qarsy turý kerek?
Ózińizge baqylaý suraqtaryn qoıyńyz:
• «Al men osy adamǵa uqsap, kúnimen kóshede júrip, adamdardy tartýǵa tyrysqandy qalar ma, edim?»
• «Al osy adamdarǵa meniń jetistikterimnen qandaı paıda?»
• «Olar maǵan qandaı maqsatpen kómektesýde?» tegin irimshik, tek qaqpanda ǵana bolady.
• Sizdiń qaýipsizdigińizdiń eń tıimdi quraly – bastapqydan beriktik jáne óz pozısıańyzdyń ustanymdylyǵynan aýytqymaý. Bul úshin, zańdy bilý jáne dinı aǵymdardy, fılosofıany oqý qajet.
• Beıtanys, sypaıy – yǵyr qylatyn qatynasqa túspeý.
• Yǵyr qylatyn adamnan ádebıet alýdyń jáne kezdesýge kelisýdiń qajeti joq. Sonymen qatar tartýshyǵa meken — jaıyń men telefonyńdy qaldyrýǵa bolmaıdy.
Slaıd 9 - 10
QR tyıym salynǵan dinı birlestikter
• 15 qazan 2004 jylǵy QR Joǵary Sot sheshimi negizinde:
«Al - Kaıda»;
2. «Shyǵys Túrkistan ıslamdarynyń qozǵalysy»;
3. «Ózbekstan ıslamdarynyń qozǵalysy»;
4. «Kýrd halqynyń kongresi»(«Kongra - Gel»).
• 15 naýryz 2005 jylǵy QR Joǵary Sot sheshimi negizinde:
«Asbat al - Ansar»;
2. «Aǵaıyndy — musylmandar»;
3. «Talıban» qozǵalysy;
4. «Boz gýrd»;
5. «Jamaat modjahedov Ortalyq Azıa»;
6. «Lashkar - e - Taıba»;
7. «Áleýmettik qoǵam reformalary».
• 17 qarasha 2006 jylǵy Astana qalasy sotynyń sheshimi boıynsha:
• «AÝM Sınrıkó»
«Shyǵys Túrkistan azattyǵynyń uıymy»
• 5 naýryz 2008 jylǵy Astana qalasy sotynyń sheshimi boıynsha
«Túrkistannyń ıslamdyq partıasy».
Sonymen qatar Qazaqstanda ekstremıstik aǵym bolyp tabylatyn jáne tyıym salynǵan sheteldik mekeme «Hızb - ýt - Tahrır» (28 naýryz 2005 jylǵy Astana qalasy sotynyń sheshimi boıynsha ).
QR terıtorıasynda tyıym salynǵan okkýlttik - mıstıkalyq uıymdar:
• «ALLÁ - AIAT»
• «ATA JOLY»
Trenıń
«Joq dep aıtýǵa úıren».
Nusqaý: qatysýshylar 2 shaǵyn topqa bólinedi. Birinshi shaǵyn toptaǵylar ártúrli emosıalardy qoldana otyryp «Joq» dep aıtý kerek, al ekinshi shaǵyn top aıtýshynyń daýys yrǵaǵyna qarap, onyń qandaı emosıonaldy kúıdi bildirip turǵanyn tanyp bilý kerek.
Trenıń - Oqýshylar, mahabbat degen ne? Oqýshylar birin - biri qaıtalamaı stıkerge bir ǵana sóz jazyp, júrekshege jabystyrady.
- Bul mahabbattyń qandaı jaǵy? Sonymen qatar mahabbat qandaı bolady?
Maqsaty sektaǵa kireıin dep jatyrǵan adamǵa tek jaqsy jaqtary aıtylady. Al 1 aı ótkennen keıin jaǵymsyz tustary ashylady.
Beınebaıan.
Qorytyndylaý.
• Oqýshylar, sizder teris dinı aǵymǵa túspeý úshin naqty ne jasar edińder?- dep bir oqýshyǵa jipti taratady. Oqýshy óz jaýabyn aıtqasyn kelesi oqýshyǵa jipti beredi. Osylaı sabaq bekitilip, naqty qorytyndysy jasalady.
Jarlgaganova Altynaı Bakytjanovna
9 synyp
Taqyryby: Dinı ekstremızm: psıhologıalyq aspektiler
Maqsaty: oqýshylarǵa dinı ekstremızm týraly bilim berý, teris dinı aǵym degenimiz ne ekendigin trenıńter arqyly jetkizý, dinı saýattylyqty qalyptastyrý.
Ádisi: semınar – trenıń
Kórnekiligi: ınter belsendi taqta.
Qajetti quraldar: stıker, magnıt taqta, magnıtter, jip, ádemi qorapsha, saqına
Barysy: 1. Uıymdastyrý
2. Synyptan tys is - sharany ótkizý
Slaıd 1
Oqýshylarmen amandasý.
Beınebaıan
• Oqýshylar, dúnıe júzinde qansha din bar? Dinderdi atańdar.
• Al endi osy dinderge múldem jatpaıtyn teris dinı aǵymdar bar.
Slaıd 2
Búgingi tańda túrli konfesıalar ókilderiniń beıbit qatar ómir súrýi jáne ózara tıimdi qarym - qatynas jasaýy úshin elimizde qolaıly jaǵdaılar jasalǵan.
Sonymen qatar, Qazaqstandaǵy konfesıaaralyq qatynastar basqa elder úshin úlgi bolyp tabylady.
Alaıda, keıbir dinge senýshiler agresıa men dinı radıkalızmniń qaýipti formalaryna boı aldyryp, azamattardyń qaýipsizdigi men memlekettiń turaqtylyǵyna qaýip tóndirýde
Slaıd 3
Dinı ekstremızm — dinı dushpandylyq pen jek kórýshilikti qozdyrý maqsatymen Memlekettiń aýmaqtyq bútindigin nemese egemendigin buzýǵa jáne memlekettik qurylysty ózgertý men bılikti kúshpen basyp alýǵa baǵyttalǵan dinı negizdelgen nemese dinı kamýflájdalǵan qyzmet.
Trenıń
Syrty jyltyr, kózdiń jaýyn alatyn qorap tańdap alynady. Onyń ishine ádemi zat (syrǵa nemese saqına) salynady. Oqýshylarǵa kórsetiledi.
Meniń qolymdaǵy óte ádemi qorap. Onyń ishinde ádemi zat salynǵan. Kim kórgisi kelse, shyǵyp qaraýlaryńa bolady, — dep oqýshylardy qyzyqtyrady. Qyzyǵýshylyǵy joǵary oqýshylar taqtaǵa shyǵyp, qorapta ne salynǵandyǵyn qaraıdy.
- Al endi, oqýshylar, qandaı adamdar sektanyń quramyna kiredi?
Qyzyǵýshylyǵy joǵary.
Slaıd 4
Qandaı adamdar sektaǵa enýi múmkin?
• Beıtanys nársege qyzyǵýshylyǵy joǵary;
• Óziniń zaqymdalǵan mendigin qorǵaýǵa ashýly daıyndyq jáne ózin - ózi tómen baǵalaý;
• Áleýmettik ádiletsizdikti ýaıymdaı otyryp, óziniń ómirlik sátsizdikterin jaqyndarynan jáne jalpy qoǵamnan kórý;
Slaıd 5
«Qazaqstan – 2050» strategıasy – qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty»
Slaıd 6
QR - nyń Ata Zańy - Konstıtýsıasynyń 1 - babynda Qazaqstan zaıyrly memleket» dep jazylǵan.
Qazaqstanda eshqandaı din memlekettik emes, qaı dinge kirý,
kirmeý - azamattyń óz erki delingen.
Slaıd 7
«Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter týraly» QR zańy
• QR Konstıtýsıasy 1, 5, 12, 14, 19, 20, 22, 23, 34 baptary;
• «Dinı senim bostandyǵy jáne dinı birlestikter týraly» QR zańdary;
• QR 02. 2005 jylǵy ekstremızmge qarsy is - qımyl týraly zańy;
• 27 jeltoqsan 1994 jylǵy QR azamattyq kodeksi;
• Zańdy tulǵalardy memlekettik tirkeýdi jáne fılıaldar men ókilettikterdi eseptik tirkeýi týraly QR 1995 jylǵy 17 sáýirdegi № 2198 zańy;
• QR «Terorızmge qarsy kúres týraly zańy»
13 shilde 1999 j.
Trenıń
Eki oqýshy taqtaǵa shyǵady. Olarǵa kórsetpeı eki qaǵaz beriledi. Birinshi oqýshyǵa qys taqyrybyna, ekinshi oqýshyǵa jaz taqyrybyna áńgime qurastyr dep tapsyrma beriledi. Birinshi qaǵazda «Meni muqıat tyńdańdar!», ekinshi qaǵazda «Maǵan qaramańdar, kóńil aýdarmańdar!» degen sózder jazylyp turady. Oqýshylar bul sózderdi oqyp, qaǵazda jazylǵandy oryndaıdy. Eki oqýshynyń oıy suralady. Maqsaty: «meni muqıat tyńdańdar!» degen sózdi ustaǵan oqýshyǵa sóıleý ońaı. Al ekinshi oqýshy kerisinshe.
• Sonda qandaı adam sektaǵa kirýi múmkin?
• Tyńdalmaǵan adamdar, qasynda sóılesetin dosy joq adamdar.
Slaıd 8
2012 jyldyń 25 - qazan aıynda 17 konfesıany usynǵan 3088 dinı birlestikter qaıta tirkeldi.
1. Islam;
2. Pravoslavıe;
3. Saentologıa;
4. İnjildiń hrıstıan - baptısteri;
5. Katolısızm;
6. Iegovy kýáleri;
7. Presvıterıandyq shirkeýler;
8. Adventıstterdiń Jetinshi kúni;
9. Evangelı - lúterandyq shirkeý;
10. Ádiskerler;
11. Novoapostol shirkeýi;
12. Krıshnaıtter
13. Bahaı;
14. Iýdaızm;
15. Býddızm;
16. Iısýs Hrıstos shirkeýiniń aqyrǵy kıeli kúnderi (mormondar);
17. Mennonıt.
barlyǵy 4 551 (2008 jyly)
3 088 (2012 jyly)
Trenıń
Kórinis. Ortada eki oryndyqta 2 oqýshy otyrady. Birinshi oqýshy ekinshi oqýshyny aldap, jelilik kompanıaǵa quramyna kirgizgisi keledi. Ekeýiniń áńgimeleri baqylanady.
Tartymǵa qalaı qarsy turý kerek?
Ózińizge baqylaý suraqtaryn qoıyńyz:
• «Al men osy adamǵa uqsap, kúnimen kóshede júrip, adamdardy tartýǵa tyrysqandy qalar ma, edim?»
• «Al osy adamdarǵa meniń jetistikterimnen qandaı paıda?»
• «Olar maǵan qandaı maqsatpen kómektesýde?» tegin irimshik, tek qaqpanda ǵana bolady.
• Sizdiń qaýipsizdigińizdiń eń tıimdi quraly – bastapqydan beriktik jáne óz pozısıańyzdyń ustanymdylyǵynan aýytqymaý. Bul úshin, zańdy bilý jáne dinı aǵymdardy, fılosofıany oqý qajet.
• Beıtanys, sypaıy – yǵyr qylatyn qatynasqa túspeý.
• Yǵyr qylatyn adamnan ádebıet alýdyń jáne kezdesýge kelisýdiń qajeti joq. Sonymen qatar tartýshyǵa meken — jaıyń men telefonyńdy qaldyrýǵa bolmaıdy.
Slaıd 9 - 10
QR tyıym salynǵan dinı birlestikter
• 15 qazan 2004 jylǵy QR Joǵary Sot sheshimi negizinde:
«Al - Kaıda»;
2. «Shyǵys Túrkistan ıslamdarynyń qozǵalysy»;
3. «Ózbekstan ıslamdarynyń qozǵalysy»;
4. «Kýrd halqynyń kongresi»(«Kongra - Gel»).
• 15 naýryz 2005 jylǵy QR Joǵary Sot sheshimi negizinde:
«Asbat al - Ansar»;
2. «Aǵaıyndy — musylmandar»;
3. «Talıban» qozǵalysy;
4. «Boz gýrd»;
5. «Jamaat modjahedov Ortalyq Azıa»;
6. «Lashkar - e - Taıba»;
7. «Áleýmettik qoǵam reformalary».
• 17 qarasha 2006 jylǵy Astana qalasy sotynyń sheshimi boıynsha:
• «AÝM Sınrıkó»
«Shyǵys Túrkistan azattyǵynyń uıymy»
• 5 naýryz 2008 jylǵy Astana qalasy sotynyń sheshimi boıynsha
«Túrkistannyń ıslamdyq partıasy».
Sonymen qatar Qazaqstanda ekstremıstik aǵym bolyp tabylatyn jáne tyıym salynǵan sheteldik mekeme «Hızb - ýt - Tahrır» (28 naýryz 2005 jylǵy Astana qalasy sotynyń sheshimi boıynsha ).
QR terıtorıasynda tyıym salynǵan okkýlttik - mıstıkalyq uıymdar:
• «ALLÁ - AIAT»
• «ATA JOLY»
Trenıń
«Joq dep aıtýǵa úıren».
Nusqaý: qatysýshylar 2 shaǵyn topqa bólinedi. Birinshi shaǵyn toptaǵylar ártúrli emosıalardy qoldana otyryp «Joq» dep aıtý kerek, al ekinshi shaǵyn top aıtýshynyń daýys yrǵaǵyna qarap, onyń qandaı emosıonaldy kúıdi bildirip turǵanyn tanyp bilý kerek.
Trenıń - Oqýshylar, mahabbat degen ne? Oqýshylar birin - biri qaıtalamaı stıkerge bir ǵana sóz jazyp, júrekshege jabystyrady.
- Bul mahabbattyń qandaı jaǵy? Sonymen qatar mahabbat qandaı bolady?
Maqsaty sektaǵa kireıin dep jatyrǵan adamǵa tek jaqsy jaqtary aıtylady. Al 1 aı ótkennen keıin jaǵymsyz tustary ashylady.
Beınebaıan.
Qorytyndylaý.
• Oqýshylar, sizder teris dinı aǵymǵa túspeý úshin naqty ne jasar edińder?- dep bir oqýshyǵa jipti taratady. Oqýshy óz jaýabyn aıtqasyn kelesi oqýshyǵa jipti beredi. Osylaı sabaq bekitilip, naqty qorytyndysy jasalady.
You Might Also Like
-
Qarǵaly qazaq orta mektebiniń
