InfoHub Logo

Birde túske qaraı «Juldyzdyń» redaksıasyna Aqushtapqa keldim. Bólmelerine kirmeı, esik aldyndaǵy uzyn korıdorda tur edim, ishten Muqaǵalı shyǵyp kele jatyr eken. Janyma kelip, qol berip amandasty. Ótkendegideı emes, uıalshaq baladaı ımenip sóıleıdi.

- «Jalyndaǵy» óleńderiń keremet! - dedi ári-beriden soń. - Jazý kerek, jazý kerek, bizge basqa amal joq.

Sonyń aldynda ǵana eki aıda bir shyǵatyn «Jalyn» almanaǵyna bas redaktor bolyp barǵan Sherhan aǵaı bir top jańa óleńderińdi ákel dep suratyp, birden kezekti sanyna basyp shyǵarǵan edi. Muqaǵalı sony oqyǵan eken.

Tahaýı aǵamyzdyń 50 jasqa tolǵan toıy jaqsy ótti. 1973 jyl bolatyn. Qazaqtyń M.Áýezov atyndaǵy drama teatry (Komýnıstik prospektisi men Mámetova kóshesiniń buryshyndaǵy qazirgi Balalar men jasóspirimder teatrynyń úıinde) Almatynyń ıgi jaqsylaryna lyq toldy. Shyńǵys Aıtmatov keldi. Mundaı zıaly orta, saltanatty toı kórmegen men úshin bári tańsyq. «Oıpyrym-aı, biz de elýge keler me ekenbiz, kelgen kúnde halqymyz osylaı qoshemet jasar ma» degen úmit jylt-jylt etip júregińdi qytyqtaıdy. Kelesi kúni «Almaty» qonaq úıiniń restoranynda toı ıesi dastarqan jaıdy. Ádebıetshilerdiń aýzy dýaly aqsaqaldarynan bastap, pálendeı aýyz tushytarlyq eshteńe jazbaǵan men de shaqyrylyppyn. Jumeken, Asqar, Altynshash, Ábishter otyrǵan shetkeri stoldyń janynan maǵan da oryn tıdi. Salqyn tamaq jelinip, endi ystyq asqa kirisip, jurt kezek-kezek sóz alyp, Tahaýı aǵamyzǵa degen júrekjardy tilekterin aıtyp jatyr. Dastarqan tizginin ustaǵan aǵamyz qazaqtyń qara sózin ándeı árlendirip, toıdyń sán-saltanatyn onan saıyn arttyra túsedi. Bizdiki - sóz tyńdaý, «jaqsy as qalǵansha, jaman qursaq jarylsyn» dep iship-jeý.

Bir kezde restorannyń as bólmesi jaqqa jurt japyrlaı jalt qarady. Meniń jelke tusym edi, burylsam, Muqaǵalı kele jatyr eken. Syrt kıimsiz, kostúmsheń, jalańbas. Bizdiń stoldy betke alyp keledi. Men áldeneden seskengendeı me, áıteýir, bir mazasyz kúıde qolymdaǵy as aıyrmen tárelkemdi shuqylaı bergenim esimde. Týra meniń jelke tusyma kelip toqtady da, ıyǵymnan ustap:

- Tur! - dedi.

Meniń de minezimniń ońyp turǵany shamaly. Bireýdiń qatqyl daýsy túgili, kóldeneń kózqarasyn kóńilime alatynymdy biletin joldas jigitter qıpaqtasyp, «endi ne bolar eken, tegi bul ekeýi janjaldasyp tynady-aý» degendeı, áliptiń artyn baǵysyp, únsiz qaldy. Biraq Muqaǵalıdy otyrǵyzyp ne kóńilin aýlap sóılesýge, nysana bolyp otyrǵan menen onyń janaryn taıdyryp áketýge bireýi áreket jasamady. «Tur» degen sózdi estigende, men ishki bir áýenge qulaq saldym da, ushyp tura keldim. Jurt áli únsiz. Sonan soń:

- Júr! - dedi, aıdaladaı alaqanyn ıyǵyma salyp. Men alpamsadaı aǵanyń qoltyǵynda ketip bara jattym. Baǵyty - baǵana ózi kelgen, as daıyndaıtyn bólme jaǵy. Tamaq tasyǵan daıashylar ersili-qarsyly qyzyl tanaý bolyp júr. Úlken zaldy as bólmeden bólip turǵan shymyldyq tárizdi bóget-qabyrǵanyń arǵy jaǵyna barǵanda, tura qaldy. Sóıtti de:

- Sheńberden shyǵý kerek, sheńberden shyǵý kerek, Farıza!- dedi.

- Aıtaıyn degenińiz osy ma? - dedim, albyrap turǵan júzine tańdana qaraǵan kúıimde.

Úndegen joq. Baǵanaǵydaı ıyǵyma alaqanyn salǵan kúıi ornyma ákelip otyrǵyzdy da:

- Men kettim, - dedi.

Zal oǵan til qatpady. Rúmkalar syńǵyrlap, ádemi sózder tógilip jatty.

Endi birde Jazýshylar odaǵy úıiniń bir bólmesindegi «Jalyn» almanaǵynyń redaksıasynda isteıtin Tólen Ábdikov pen Dýlat Isabekovke bardym. Kóp eshkimmen aralaspaımyn, anda-sanda áńgimeleskiń kelip, oıyńdy jaltańdamaı aıtatyn túsinikti joldas-jora izdeıtin kezderiń bolady. Sondaı kezde Tólen men Dýlatqa baryp áńgimelesip ketetin ádetim. «Jalynnyń» esigine taıap qalǵanymda bir kúrekteı alaqan eki ıyǵymnan qaýsyra qushaqtaı aldy da, men aýǵa túsken balyqtaı typyrlap, qýatty qursaýdan burylyp qaraýǵa da shamam kelmeı qaldy. Sonsyn álgi qarýly qoldyń ıesi shashymnan ıiskedi de:

- Áı, bala, men ǵoı! - dep, ıyǵymnan ózine qaraı buryp aldy. Muqaǵalı eken. Azdap ishkendigi kórinip tur. Urttamaı júrgendegi uıańdyq joq, biraq eshqandaı ersi qylyq kórsetpeıdi.

- Bala, men myna qyrttarmen alysyp júrip, aqyry tańdamalymdy ótkizetin boldym, atyn «Ómir - dastan» dep qoıdym! Al maǵan aqsha kerek, kóp emes - bir som bolsa jetip jatyr, - dedi.

Qaltamda bar bolǵany bes som eken, ustata berip em, betime oılana qarap qaldy.

- Schıtaı, chto eto toje rúbl, - dedi oryssha sóılep. Ol kezde Muqaǵalıdy jumystan shyǵaryp jiberdi dep estigem.

---