InfoHub Logo

 

«Ramazandy qurmetteý kerek. Onyń raqymdylyǵy múmınderdi qýantady. Onyń alǵashqy kúnderi raqymdylyq, ortasy keshirim jáne sońy tozaq otynan qutylý».   Hadıs shárıf

 

Múbárák Ramazan aıy óte qasıetti, mártebeli. Ramazan aıyn qurmetteýimiz kerek. Qurmetteý úshin Allahý ta’alanyń buıryqtaryn oryndap, tyıymdarynan saqtanýymyz qajet. Oraza tutyp, ǵaıbat aıtqan, jalǵan sóılegen, renjitken, haramdardan saqtanbaǵan adam Ramazan aıyn qurmettemegen bolyp sanalady.

Bul aıda qol astyndaǵylarǵa jumystaryn jeńildetken, olardyń ǵıbadat etýlerine jeńildik jasaǵan ámirler, basshylar da keshiriledi. Jahannamnan azat bolady. Qasıetti Ramazan aıynda Rasýlýllah tutqyndardy azat etetin, muqtajdardyń barlyq suraǵandaryn beretin. Bul aıda ǵıbadat jáne jaqsylyq jasaı alǵandarǵa búkil bir jyl osy amaldardy jasaý násip bolady. Bul aıǵa qurmetsizdik etkenderdiń, kúná istegenderdiń búkil jyly kúná isteýmen ótedi. (Bul aıdy ǵanıbet, múmkindik dep bilý kerek.) Qoldan kelgenshe ǵıbadat etý kerek. Allahý ta’alanyń razy bolǵan isterin jasaý kerek. Bul aıdy ahyrettiń baqytyna qaýyshý úshin múmkinshilik dep bilý kerek.

Oraza tutý paıdaly

Allahý ta’ala adamdarǵa zıandy nárseni ámir etpeıdi. Muny medısına mamandary rastaýda:

Oraza tutqan adamdarda adrenalın jáne kortızon garmondary qanǵa burynǵydan da ońaı aralasady. Bul garmondar rak kletkalaryna áserin tıgizedi. Osylaı rak kletkalaryna qarsy qalqan bolady, ıaǵnı rak kletkalarynyń kóbeıýiniń aldyn alady.

Oraza tutqanda dene qurylysy retke keledi, ishki múshelerdegi maılar erip, deneniń sergektigi artady, ımýnıteti nyǵaıady, asqazan, búırek, qantty dıabet, júrek jáne baýyr aýrýlaryna qarsy turý qabileti artady.

Túrli mindetteri bar baýyrdyń as qorytý mindeti de bar. Oraza kezinde 3-5 saǵat demalady, azyq jınaý jumysyn bir mezgil toqtady. Bul arada qorǵaný júıesin kúsheıtetin globın beloktaryn daıyndaıdy. Asqazandaǵy bulshyq etter jáne sekret bóletin kletkalar, oraza kezinde birneshe saǵatqa demalady. Qannyń kólemi de azaıatyny úshin qan qysymy azaıyp júrek tynyǵady. Ásirese qan qysymy joǵary bolǵan adamdar úshin oraza dári sekildi paıdaly keledi.

Tamyr bitelýi (Ateroskleroz)

Azyq qaldyqtary jaqsy qorytylmaǵanda tamyrlardy tozdyrady. Qorytylmaǵan maılar tamyrlardy taryltady, tamyr bitelýi dep atalatyn aýrýǵa sebep bolady. Oraza tutqanda keshke deıin denede azyq qalmaıdy. Iaǵnı búkil azyqtar qorytylyp bolady. Bul turǵydan da ásirese «tamyr bitelýi» bar adamdarǵa basqa aılarda da oraza tutýy keńes beriledi. Oraza kezinde deneniń basqa músheleri de demalady. Az tamaqtaný jáne oraza tutý denniń saýlyǵy úshin óte mańyzdy. Zeket – mal múlktiń kiri. Zeket bergen adam mal-múlkin kirden qorǵaǵanyndaı, oraza tutqan adam da denesiniń zeketin ótegen bolady, denesin aýrýlardan qorǵaǵan bolady.

 

Orazanyń paryzdary
Orazanyń úsh paryzy bar:
1) Nıet etý.
2) Nıetti alǵashqy jáne sońǵy ýaqyt arasynda jasaý.
3) Imsak ýaqytynan kún batqanǵa (aqshamǵa) deıingi aralyqta orazany buzatyn nárselerden tyıylý.
 

Orazaǵa nıet
Ramazan jáne nápil orazaǵa nıettiń alǵashqy ýaqyty kún batqannan (aqshamnan) keıin bastalady. Sońǵy ýaqyty erteńine túski namazǵa bir saǵat qalǵanǵa deıin bolady. Al qaza jáne káfarat orazalarynyń nıeti aqshamnan ımsak ýaqytyna deıin jalǵasady.
Ramazandaǵy orazaǵa nıet etkende aqshamnan ımsak ýaqytyna deıin «Allah razylyǵy úshin erteń oraza tutýǵa nıet ettim», ımsaktan keıin «Allah razylyǵy úshin búgin oraza tutýǵa nıet ettim» dep aıtylady. Jańylysyp qate aıtylsa da oraza tutatyn kúni málim bolǵandyqtan zıany joq. Ramazanda bir aılyq orazasy úshin jalpylama bir ret nıet etýge bolmaıdy, ár kúni úshin bólek-bólek nıet etý paryz bolyp tabylady.
Túnde jatarda tamaqtanyp nemese tamaqtanbaı nıet etse, keıin túnde oıanǵanda, sárege turǵanda tamaqtanýdyń zıany joq. Tipti keshki as kezinde ertengi orazaǵa nıet etip qoıý jaqsy bolady. Nıetten keıin ımsak ýaqytyna deıin iship-jeýdiń zıany joq. Ramazanda «erteń tisim aýyrmasa oraza tutamyn, aýyrsa tutpaımyn» degen sekildi kúmándy nıetpenen oraza tutý sahıh bolmaıdy.
 

Aýyzasharda
Kún batqany anyq bolǵannan keıin aldymen áýzý-bısmıllá aıtyp: «Allahýmmá ıa ýası'ál-maǵfırah ıǵfırlı ýá lı-ýalıdaııá ýá lı-ýstazıııá ýá lıl-mýmınıná ýál mýmınat ıáýmá ıaqýmýl hısab» duǵasy oqylady. «Eı keshirimi mol Allahym! Qıamet kúni esepke tartqanda meni, ata-anamdy, ustazymdy, er-áıel búkil musylmandardy ǵafý et» degen maǵynany bildiredi. Artynsha «Ia Rabbym, Sen úshin oraza tuttym jáne Seniń bergen nıǵmetterińmen orazamdy ashqaly turmyn. Meni, ata-anamdy jáne barlyq musylmandardy keshire gór»dep aıtyp, múmkin bolsa qurmamen nemese sút, ıakı sýmen aýyz ashqan jaqsy.
Bir-eki jutymdyq nárse jegennen soń «Záhábázzama ýábtállátıl ýrýq ýá sábátál ajr ınshaallahý ta’ala» duǵasyn oqyp, tamaq ishýdi bastaıdy. Bul aýyzashar (ıftar) duǵasynyń maǵynasy:
Ashtyq bitti. Tamyrlarymyzdyń sýmen qaýyshý ýaqyty keldi. Inshaallah saýap jazyldy.
 
Paıdaly siltemeler:

Ramazan aıynda orazaǵa qatysty paıdaly málimetter

Oraza kesteleri
 
Bul kestede kórsetilgen «ımsak» ýaqyty – aýyz bekitý ýaqyty bolyp tabylady. Iaǵnı oraza tutatyn adam «ımsak» ýaqytyna deıin aýzyn bekitýi tıis. Jáne «aqsham» ýaqyty – aýyzashar ýaqyty. Iaǵnı kestedegi «Imsak» pen «Aqsham» degen ýaqyttar arasynda oraza tutylady.
 
 

islamdini.kz - saıtynyń kómegimen daıyndaldy.

 

---