InfoHub Logo

Buryńǵy zamanda bir sarań baıdyń úsh uly bolypty. Ol balalaryn úılendirmegen eken. Bir kúnderde balalary aqyldasyp, úlkeni men ortanshysy kenje inisine aıtypty:

— Bizdeı baıdyń balalary áldeqashan úılenip, mal-maldanyp, jan-jandanyp otyr, biz áli kúnge sheıin súr boıdaqpyz. Sen ákemizge baryp aıt, bizge qatyn alyp bersin, – dep.

Bul baryp aıtqan soń, ákesi:

— Kúz bolsyn, kári bıe, qatpa taılar jetilsin, – depti. Kúz bolypty, kenje balasy taǵy aıtqan eken, ákesi:

— Qylyshyn súıretip qys keledi, qys ótken soń alyp beremin, – depti.

Sol jyly qys qatty bolyp, baıdyń maly jutap, bir kók taıdy balalary shóp julyp berip, aman alyp qalypty. Sol jyly baı men báıbishe ólip, balalar tap-taqyr kedeı bolyp qalypty. Úıdiń jabdyǵy balalarǵa bir jyldyq aýqat bolypty.

Bir jyldan soń balalar aryp-ashyp, joqshylyq kóredi. Kók taı qunan bolyp, munan basqa tigerge tuıaq qalmapty. Kenjesi eki aǵasyna aıtypty:

— Myna qunandy maǵan ber, men endi tilenshilik qylaıyn, mal-pul taýyp kúnelteıik, – dep. Buǵan aǵalary kónipti.

Qysy-jazy tilenshilik qylyp, eki aǵasyn asyrapty. Kúnderdiń kúninde sol eldegi bir baıdyń úlken asynda báıge bolyp, bas báıgege elý jorǵa at tikpek bolǵan eken. Osy kezde kenje inisi kók dónenmen bir aýyldan aıran alyp kele jatsa, astyndaǵy aty artynan qýǵan aýyl ıtteri men tazylarǵa shańyn da kórsetpeı ketipti. Sonda ol aǵalaryna kelip:

— Bizdiń kók dónen tazylarǵa da shaldyrmady, osyny myna astyń báıgesine qossam qaıtedi, – depti.

Aǵalary maquldap, kók dónendi tań asyryp, sýytyp, báıgege qosýǵa alyp kelipti. Bul eldiń Baraq degen hanynyń báıgege qosyp júrgen eki aty bar eken, olar da báıgege túskeli otyr eken. Bul kók dónendi kedeıdiń taz balasyna mingizip qoıa beripti. Kók dónen ózi aryq, aqsaq. Attardy aıdap bara jatqanda, balalar kók dónendi bir, balany bir túrtip ketip, ekinshisi eki túrtip ketip, mazaq qylyp, jylatyp barypty. Bir mezgilde attardy qaıyryp, keri shapqanda, orta jolǵa sheıin kók dónendi tozań jaýypty, orta joldan asa bergende, zaýlaı zymyrapty. Sonda tazsha bala attardy basyp ozyp, bir-birlep qaldyryp otyrǵanda, báriniń bastaryna baılaǵan oramalyn alyp, bir-bir salyp, óte bergen eken. Sonda hannyń qos qarasy aldynda ketip bara jatyr eken, onymen kók dónen qatarlasyp kep, biraz talasyp, azdan soń, ony da keıin tastap, jónelgen eken. Ózinen basqa balalar óz rýlarynyń atymen uran shaqyryp, aıqaılap kele jatady. Tazsha bala ne dep urandaryn bilmegen soń, «Tepeńkók» dep urandap kele jatypty.         Sonda han dúrbimen qarap turyp:

— Bir kók kele jatyr, joldan qosylǵan neme me, aldan bógeńder, – dep jurtqa buıyrypty. Han sózine elikken jigitter balanyń jolyn tosyp, búıirden qosyla lap qoıǵanda, birin de ilestirmeı, kók dónen ozyp, «shý» dep júre bergen eken. Sonda kók dónenniń ıesi:

— Keler me eken Tepeńkók, kelmes pe eken Tepeńkók, soıatuǵyn qoıym joq, otqa salar maıym joq, kótere gór, arýaq, – dep, zar jylap tur eken. Sonda kók dónen kómbege birinshi bolyp kiripti, kedeı jigit atyn ózi baryp ustaǵan eken. Han kelip:

— Bul jolaı qosylǵan at, – depti. Sonda kók dónenniń ústindegi bala barsha atqa minip shapqan balalardyń oramalyn qoınynan shyǵaryp, aldyna tastapty. Sonda han atyn qaqbasqa bir salyp, úıine qaıtyp ketipti. Úsh aǵaıyndy jigit qyryq jorǵa atty ózderi alyp, on jorǵany tazsha balaǵa beripti. El ishinde qandaı báıge bolsa da kók dónen aldyn bermeı, ataǵy jer jarypty. Sóıtip, aǵaıyndy jigitter el qataryna qosylyp, murattaryna jetken eken.

---