InfoHub Logo

Sonaý bir túnde mekenderiniń janynan búıirinde jylt etken bir oty joq, ne syrt etken ún shyǵarmaı jym-jyrt qalpynda tutas mekennen de úlken, shirkeýdiń qońyraýly munarasynan da bıik, orasan zor ıen jatqan ǵımarat sekildi alyptyǵyn aıtyp jetkizý múmkin emes muhıt kemesi aǵyp ótip, shyǵanaqtyń kelesi jaq betindegi otarshyldyq zamanynyń bir kezde quldar satatyn jaǵysy, aınalyp turatyn sáýlelegishi ár on bes sekýnd saıyn mekendi aı jaryǵy astyndaǵy úıleri múlgigen qonysqa aınaldyryp, qapyryqqa shomǵan kóshelerine qus qanatynyń serpýindeı susty shýaq júgirtetin baǵdarshamy bar, teńiz qaraqshylarynan qorǵanatyn bekinister soǵylǵan qoıý qarańǵylyqta múlgigen qalaǵa qaraı asqan ýaqyttan beri arada ótken jyldardyń ishinde jýandap ketken, qarlyǵyńqy daýsymen ol men ózimdi olarǵa áli tanystyramyn, olarǵa kórsetemin dep qaıta-qaıta aıǵaılaı bergen, sol kezde onyń qyzyl qaryn bala kezi, daýysynyń da áli bekimegen shińkildep shyǵatyn kezi, soǵan qaramastan anasy jaǵada uzaq otyryp, arfasynyń jel úrlegen shekteriniń únine qulaq túrýge ruqsat beretin, sodan beri keshe ǵana bolǵan oqıǵa sıaqty, ol bárin de esinde anyq saqtaǵan — baǵdarsham sáýlesiniń ushyǵy búıirine janasýy muń, keme sátinde ǵaıyp boldy, sáýle ary asqan sátte qaıtadan kózge shalyndy, shyǵanaqqa kirer aýyzda keme birese paıda bolyp, birese qaıtadan joq bolyp ketip tynystaıtyn sıaqty, aıshalyǵy tıgen adamdaı sý jolyn belgileıtin baqanalardy sıpalaqtap izdep kele jatqan syńaıly, sóıtip kenetten qubylnamasyna kinárat tússe kerek, baǵytynan jańylyp, sý astyndaǵy jartastarǵa soǵyldy da, shyń etken dybys shyǵarmaı, bólshektelip ketken qalpynda teńizge batyp júre berdi, ádette mundaı qaqtyǵystan keıin metaldyń júıke titireter shıqyly, kemeni qozǵaıtyn bulqyndardyń qulaq tundyrar jarylysy dúńkildep, qalanyń dál irgesinen bastalyp, dúnıeniń kelesi jaq betinde bitetin áli baǵzydaǵy jaratylǵan qalpynda jatqan qalyń nýdyń qıyr-qıyryndaǵy nebir qubyjyq bitkendi shyrqyratsa kerek edi, sondyqtan da ol ádepkide kórgenin tús sanaǵan, al erteńinde shyǵanaqtyń jaltyldaǵan shalqaryn, qyrat-qyratty bókterleı shashylyp jatqan negrlerdiń lashyqtaryn, Gaıana atkeshirleriniń ishine bótegeleri asyl tastarǵa toly totylar qondyrylǵan jelkendi omandaryn kórgen onyń kózi buǵan ábden jetken: ıá, men juldyzdardy sanap otyryp uıyqtap ketken ekenmin, ıá, mynaý erek keme meniń kózime elestegen, sondyqtan ol bul jaıynda eshkimge tis jarmaǵan, ári-beriden soń ózi de ony esinen shyǵarǵan, alaıda arada týra bir jyl ótkennen keıin dál sondaı naýryz keshinde támsaqtardyń teńizdegi oıynyn baqylap otyrǵan, ol taǵy da álgi muhıttyń eles kemesin kórdi, osydan bir jyl burynǵy sıaqty tunjyr, tylsym, shym-shym tynystap, taýqymetti taǵdyrynyń aıdaýymen aǵyp óte shyqty, bul joly munyń ózi, álbette, eshqandaı tús emes edi, ol bárin aıtyp bermek bolyp, júgirip anasyna keldi, anasy bolsa, sodan keıin úsh apta boıy ahylap-ýhileýmen boldy, qaıdaǵy-jaıdaǵyny oılap, basyńdy qatyrǵanyń qalaı dep suńqyldady, seniń oıyńda bári de bylyǵyp ketken, dál bir urylar qusap, kúndiz uıyqtap, túnde tentiregenniń nesi jaqsy dep kúńirendi, sol kúnderi anasy qalaǵa baryp, kúıeýin esine alyp qamyǵyp otyrýǵa jaıly birdeńe izdestirýdi oılap júrgen, onyń da dúnıe keshkenine on bir jylǵa aınalyp barady, anaý bir terbelmeli kreslosynyń búgin-erteń shashylyp qalatyn túri bar, anasy sátin paıdalanyp, qaıyqshydan sý astyndaǵy jartastyń ústimen júzip ótýin ótingen, onysy ulyn teńizdiń astynda ne baryn óz kózimen aınadaǵydaı kórsin degeni: gúldegen teńiz juldyzshalarynyń arasynda mahabbat oıynyna berilgen mantaraııalar, basqa mańdarda izdeseń, tabylýy neǵaıbil jyly sýlarda asyr salǵan qyzǵylt teńiz alabuǵalary men kókserkeler, apatqa ushyraǵan otarshyldyq zamany kemelerinen sýǵa ketkenderdiń qoǵasha japyrylǵan shashtary kórinis bergen, alaıda sýǵa batqan muhıt kemesiniń iz-tozy sezilmegen, degenmen ol da aıtqanynan qaıtpaı qasarysqan, sondyqtan anasy kelesi jyly naýryzda ózimen birge teńiz jaǵasynda tún kúzetpekke ýaǵda etken, endeshe anasy sol kúni satyp alǵan oryntaqty — bul sózdiń bir múlti joq, bul oraıda anasy satyp alǵan oryntaqqa qatysty Frensıs Dreık zamanynyń buıymy deýge ábden bolady, ony anasy saýda ústinde túrikterden satyp alǵan, keshke oǵan demalýǵa otyryp, qaıran Olofernes, myna barqytpen tystalǵan, patsha begimniń jerleý kezindegi kóıleginiń qıyǵyndaı barshynmen ádiptelgen oryntaqta otyryp ózińdi oılaýdyń ózi kóńilge medet dep kúńirengen, dúnıeden ozǵan jubaıy jaıynda oılanǵan saıyn tamyrlaryn qan tertip otyrǵan jandaı emes, terge malshynyp, boıy titirep, murnyna shań tolyp júgirgen adamdaı, qany shokolad syndy qaraıyp qatyp, ókpesine tolyp ketkendeı kúı keshken, tań aldynda úıine oralǵan uly onyń oryntaǵynda ólip jatqanyn kórgen, boıy áli sýı qoımaǵan, alaıda ishinen jegi urttar jep jatqandaı denesi jarym-jartylaı shirip ketken eken, sodan keıin de tórt senor ómirmen qoshtasqan, aqyry endigi jerde eshkimge kesepaty tımeýi úshin oryntaqty adam qoly jetpeıtin alysqa teńizge laqtyryp tastaǵan, óıtkeni júzdegen jyldar boıy san adam otyrǵan oryndyq demalý bylaı tursyn, kimge opa taptyrsyn, ol bolsa jetimdiktiń jetimsiz kúıin keshken, oǵan qosa aınala jurt sadaqa suraýǵa barmaı, balyq urlaýmen kúneltken oǵan elge taýqymetti taq syılaǵan jesirdiń balasy retinde jaqtyrmaı qaraıtyndy shyǵarǵan, al onyń daýsy kúnnen kúnge qarlyǵyńqy tartyp qataıa bergen, ol ýaqyt ótken saıyn ótkendegi elesterdi de esinen shyǵara bastaǵan, biraq birde taǵy da kezekti naýryzdyń naq sondaı kezekti túninde onyń janarlary múlde kezdeısoq taǵy da teńiz jaqqa túsken — kenetten, Qudaıdyń qudireti, mine, keremet úlken, asbesteı appaq, ókirip kele jatqan náhan balyqtaı, — anaǵan qarasańdarshy, ol esinen aıyrylǵan adamdaı aıǵaılaı bergen, — sol-sol eken, qulaq tundyrar aıǵaı-shý kóterilgen, ıtter úrip, balalar jylap, áıelder daýys salǵan, kónekóz qarttardyń ózi baǵzy zamandaǵy babalarynyń qorqynyshy boılarynda oıanyp, ǵaıyptan Ýılám Dempır qaıta oralǵan eken degen oımen tósekteriniń astyna tyǵylǵan, alaıda syrtqa júgirejúgire shyqqan adamdar teńiz jaqqa kóz salmaǵan, — moıyndaryn bursa bolǵany, sonda myna adam senbeıtin kemeni kózderimen kórip, onyń baǵytynan jańylyp, jyl saıynǵy apatqa qalaı ushyraıtynyn kóretin edi ǵoı, — esesine olar muny sileıte sabap salǵan, endeshe degen mynalarǵa men ózimdi áli tanytamyn, yzaǵa býlyǵyp, aýzynan silekeıi shashyraǵan ol áli bularǵa dáleldeımin dep kijingen, alaıda túpki oıy jóninde jan balasyna jaq ashpaǵan, bir jyl túpki pıǵylyn ishteı janyǵan, — olar áli meni tanıdy, men olarǵa kórsetemin — ol naqty nyshanany tosqan, qolyna túsken qaıyqqa sekirip shyǵyp, shyǵanaqtyń kelesi jaǵyna júzip shyǵýdy oılastyrǵan, saǵatyn tosqan ol uzaq kesh boıy qul satatyn jaǵystyń saýda shatyrlarynyń arasynda, Karıb teńizi saýdagerleriniń ala-qula tobynyń ortasynda sendelip, júrgen de qoıǵan, kútken oqıǵasyn kúıttegen ol ádettegideı pildiń tutas múıiz murtynan oıyp jasalǵan piltas beınelerdi qyzyqtaý úshin úndisterdiń shatyrlarynyń aldyna da kidirmegen, syrǵymaly oryntaqtarǵa otyrǵan gollandtyq negrlerdi ájýalaı kúlkige aınaldyrýdan da tyıylǵan, ápsátte baıyp shyǵa keletin jerler týraly ertekterge eltip, kúlli dúnıeni sharlap shyqqan jylan terili malaılyqtardan da burynǵysynsha úreılenip, shorshyp ketpegen, — ol dúnıeniń bárine enjar kúı keshken, alaıda aspandaǵy jymyńdasqan juldyzdarymen, úıek nýdan esken gúlder men shirigen kesirtkelerdiń jylymshy ıisimen aınalany tún tumshalaǵan kezde ol urlap alǵan qaıyǵynyń eskekterin barynsha silteı esip kele jatty, shamyn óshirip tas qarańǵyda shyǵanaqtyń shyǵar aýzyna qaraı baǵyt ustady, ár on bes sekýnd saıyn munara shamnyń jasyl jaq búıirdegi sáýlesimen jaryq shashyp turǵan jaǵalyq polısıanyń nazaryna ilikpes úshin tynshı qalyp, qarańǵylyq qaıyra túskende qaıtadan esedi, sý jolyn belgileıtin baqanalarǵa deıin jaqyn qalǵanyn sezip keledi, eskekterin siltegen saıyn olardyń jaryǵy jaqyndaı túskeninen de emes, sý tynysynyń saıabyrsýyna baılanysty da ańdap keledi, óziniń oılaryna berilgen ol esip keledi, sondyqtan qıryshtyń qorqynyshty tynysyn da ádepkide sezbeı qaldy, juldyzdardyń bári bir mezgilde sóne qalǵandaı, tún qarańǵylyǵynyń nege qoıýlanyp ketkenin de áýelgide ańdaı almady, senseńiz, ana, bul álgi dúnıedegi barlyq zat ataýlydan úlken, jerdegi nemese sýdaǵy bardyń bárinen de aıryqsha tunjyr qara orasan zor muhıt kemesi bolatyn, úsh júz myń tonna qırysh ıisiniń onyń qaıyǵyna jaqyn kelgeni sonsha, ol quryshtan quıylǵan alyptyń japsar jymdaryn anyq kórdi, qaptaǵan áınek kózderinen jylt etken sáýle kórinseshi, mehanızmderi tyrs etken ún shyǵarsashy, tıtteı tirshilik belgisi sezilseshi, tek qana keme ákelgen erekshe tylsym tynyshtyq bar, qańyrap qalǵan erekshe bos aspan bar, erekshe múlgýli óli aýa, ýaqyttyń erekshe baıaý júrisi bar, janýarlardyń óligin terbegen jybyrlap qana jatqan erekshe tolqyn bar, kenetten qanat serpilgendeı bári de joq bolyp ketti — sol sátte Karıb teńiziniń móldirligi, naýryz túni, pelıkandardyń kún qurǵatpas jyry, qaıta oraldy, ol baqanalardyń ortasynda jalǵyz qaldy, ne isterin bilmeı ańyrǵan ol osynyń bári maǵan elestegennen saý ma, búgin ǵana emes, ejelden beri elestep kelgennen aman ba dep tańyrqaǵan, osyny oılaýy muń eken, bir qupıa lep birinshisinen bastap, sońǵysyna deıin barlyq baqanalardy úrlep óshirip jiberdi, munara shamnyń basqa jaqqa qaraı oıysqan bette, alyp keme qaıtadan paıda boldy, biraq bul joly qubylnamasy isten shyqqan syńaıy bar, qandaı sýda, qaı muhıtta júrgeninen de beıhabar kózge kórinbeıtin sý jolyn sıpalap izdep jyljyp kele jatqan sekildi, alaıda barǵan saıyn sý asty jartastaryna qaraı aýyp bara jatqanyn ańdamaǵan túri bar, aqyry óshken baqanalardyń taýsylyp bitpes taǵdyr tálkeginiń bir túıinshegi ǵana ekenin sezine qalǵan ol qaıyǵynda anaý munara basyndaǵy jaǵalaý polısıasynyń mazasyn almaıtyn, degenmen keme losmanyna kún sıaqty baǵyt silteıtin kishkentaı ǵana qyzyl sham jaqty, sol kishkene shamnyń qudiretimen keme baǵytyn túzeý amaldaryn jasap, sý jolynyń keń arnasyna tústi, sol mezette onyń barlyq shamdary jarqyrap shyǵa keldi, qazandaqtary qaıtadan tynystap qoıa berdi, aspanda juldyzdar jamyrady, teńiz betinde qalqyǵan janýarlardyń óli deneleri shym batyp sý túbine ketti, ashanada tárelkeler shyldyrlap, láńgi japyraqtyń ıisi ańqydy, aı sáýlesiniń jaryǵynda palýbadaǵy orkestr saz shashty, ashyq teńizde bir- birine ǵashyq bolyp qalǵan jandardyń júrekteri qarakúńgirt kaıýtalarda alqymdaryna tyǵyldy, alaıda ókpesi áli de tarqaı qoımaǵan ol sezimge boı aldyrmaı, kóz aldyndaǵy myna ǵajaıyptan qorqyp qopańdamaı, burynǵydan bekem bel baılap, osy qazir, áıtpese quryp qana keteıin dep qushyrlana qaıtalady, saıtan alǵyrlar, men olarǵa kórsetem, olarǵa tanystyramyn, ol endi myna alyptyń ózin janshyp jibermeýi úshin kemeni búıirleı júzbeı, onyń aldyna túsip ese jóneldi, óıtkeni sálden keıin, deıdi ol, men olardyń bárine dáleldeımin, sóıtip ol kemeniń óziniń yǵynan eshqaıda shyqpasyna ábden kózi jetkenshe, óziniń shamymen kemeni baǵdarlaı berdi, sol kezinde ol baǵdardy ózgertip kemeni jaǵysqa qaraı bastady, kózge túspeıtin arnadan alyp shyǵyp, jetegindegi qozydaı uıqydaǵy mekenniń ottaryna qaraı súıreledi, endigi jerde bul basqa keme edi, munara shamnyń jaryǵyna aldyrmaıtyn, burynǵydaı onyń sáýlesine sińip joq bolyp, kete bermeı, tek on bes sekýnd saıyn onyń qurysh jaqtaýlarynda sáýle jyltyldaǵan tynysy bar tiri keme edi, mine shirkeý kresteri, myjyraıǵan jataǵan úıler kórindi, solaı ma eken, keme júrek jaq búıirine jantaıǵan uıqydaǵy kapıtanyn, korrıdaǵa arnalǵan buqalaryn, emhanasyndaǵy japadan-jalǵyz naýqasyn, sısternalaryndaǵy eshkimge qajetsiz sýyn, jaǵysty jartasqa uqsatyp jańylysqan losmanyn ala sala munyń sońynan kele jatyr, qatesin uqqan bette ozanynyń aýany jaryp jibergen qýatty úni shyqty, ol kemeniń ústin jaýyp ketken býynan áp-sátte malshynyp shyǵa keldi, ozan úni taǵy da kúńirenip ketti, qaıyq aýyp qala jazdady, qaıtadan ozan úni shyqty, biraq kesh qaldy — mine, qol sozymda jaǵalaýdaǵy ulýtastar, kóshe tastary, barlyq senbesterdiń úıleriniń esikteri, úreı býǵan kemeniń ottary kúndizgideı jarqyratyp jibergen meken, mine, jatyr, osy qıamet apattyń oryn alýyna yńǵaı berip, bir jaǵyna qaraı, áreń degende, jalt burylyp úlgergen ol, al ne, jeksuryndar, endi sendińder me, dep aıǵaıǵa basty daýysyn qulaq tundyratyn satyrgútirden asyryp, kelesi sátte orasan zor qurysh turyq jerdi jaryp baryp toqtady, kemeniń kúlli ústińgi qabatyndaǵy shampan quıatyn toqsan myń bes júz kózelektiń saldyr-gúldir synǵany estildi, sol kezde jaryq tústi, alaıda bul naýryzdyń bozamyq tańy emes, syrbaz sársenbiniń jarqyraǵan tal túsi edi, ol endi bul dúnıede esh nársemen salystyrýǵa kelmeıtin, bárinen de úlken, aınaladaǵynyń bárinen de aq, qońyraýly munaradan jıyrma ese bıik, mekenniń ózinen jıyrma ese uzyn, óli teńizderdiń ejelgi sýlary jylt-jylt etip aǵyp jatqan teńkıgen búıirinde — halalchıllag — ataýy bar shirkeýdiń aldyna kelip shógip jatqan alypqa aýyzdaryn ashyp ańyra qaraǵan adamdarǵa masattana kóz tastady.

---