InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: «Fızıka – qurmetteýge laıyq!» ıntellektýaldyq oıyny
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: oqýshylardyń fızıka páninen alǵan bilimin tolyqtyryp, jetildirý
Damytýshylyq: oqýshylardyń oılaý, baqylaý, zertteý, salystyrý qabiletin damytý
Tárbıelik: dástúrli emes sabaq túrinde oqýshylardyń belsendiligin arttyryp, ózine - ózi baǵa berýge, óz jetistikterin sezinip, álsiz jaqtaryna syn kózben qaraýǵa úıretý iskerlikterin, bilim sapasyn arttyrý
Sabaqtyń túri: saıys sabaq
Kórnekiligi: naqyl sózder, plakattar, prezentasıa

Uıymdastyrý kezeńi:
İ. TOPTARDYŃ TANYSTYRÝY
İİ. TABIǴATTYŃ SYRYN ASHQAN TULǴALAR
İİİ. DOMINO
İV. QUPIA JÁSHİK
V. KİM KÚSHTİ?
Vİ. KAPITANDAR SAIYSY
VI. MARAPATTAÝ

Sabaq barysy:
«Talanttylar terin tógip, tolǵansyn, tulparlary top jarysta, júlde alsyn», - dep búgingi «Fızıka – qurmetteýge laıyq!» atty ıntellektýaldyq oıynymyzdy bastaýǵa ruqsat etińizder.

Jan dostarym,
Muny jaqsy uǵaıyq
Fızıka
Qurmetteýge laıyq
Dúnıedegi qubylystyń mánin de
Tabıǵattyń, qozǵalystyń bárin de
Múmkin emes fızıkasyz túsiný,
Fızıka – dúnıe kilti búginde.

Aıdan habar alǵyzǵan,
Záýlim úıdi salǵyzǵan,
Teńiz sýyn kanalmen
Shól dalaǵa barǵyzǵan
Fızıka emeı nemene?

Tabıǵat syryn ashtyrǵan,
Toqpenen qazan astyrǵan
Mıllıon gektar astyqty
Kombaınmen bastyrǵan
Fızıka emeı nemene?

Qutqaryp aýyr beınetten
Tehnıkany úıretken
Robottaı - «adamdy»
Til bitirip sóıletken
Fızıka emeı nemene?

Bilmegendi bildirgen,
Ólshep kıim kıgizgen
Barlyq isti atqaryp
Paıdasyn elge tıgizgen
Fızıka emeı nemene?

İ. TOPTARDYŃ TANYSTYRÝY
Búgingi saıysymyzǵa qatysqaly kelgen toptarmen tanys bolyńyzdar: «Tulpar», «Suńqar», «Alǵyr».

İİ. TABIǴATTYŃ SYRYN ASHQAN TULǴALAR
Bul bólimde árbir topqa 2 suraqtan beriledi, suraqqa top bolyp jaýap beriledi. Árbir durys jaýapqa 5upaı.
1. Ǵalymnyń atyn jeńildik arqyly tabý:
- Ony “SER” dep ataǵan.
- Ony klasıkalyq mehanıkanyń atasy dep ataǵan.
- Onyń qurmetine kúshtiń ólshem birligine aty berilgen. /I. Núton/
2. Ǵalymdy sýreti arqyly tabý.
Ashqan jańalyǵy?

Monıtorda beınelengen sýret arqyly kim ekenin, qandaı jańalyq ashqanyn atańdar? /G. Galıleı/
3. “Zarádti” ashqan ǵalym? /Sh. Kýlon/
4. Myna ǵalymdardyń qaısysy fızık emes?
- Arhımed
- Núton
- Gagarın
- Lomonosov
- Paskal
- Torrıchellı / Iý. Gagarın/
5. Qysymdy zerttegen ǵalymdar? / Paskal, Torıchellı/
6. Elektron zarádynyń mánin tájirıbe júzinde anyqtaǵan ǵalym? /R. Mıllıken/

İİ. «DOMINO» OIYNY
Oıynymyzdyń kelesi aınalymy «Domıno». Keltirilgen sózderdi mynadaı retpen ornalastyrý kerek: kelesi sóz aldyńǵy sóz aıaqtalǵan áripten bastalýy kerek.
Sózder:
Dıfýzıa – atom – razrád – Kırhgof – sáýle – fokýs – magnıt – Amper – optıka – tizbek – ıadro. Birinshi aıaqtaǵan topqa 5 upaı.
/Amper – razrád – dıfýzıa – ıadro – optıka – atom – magnıt – tizbek – Kırhgof – fokýs - sáýle/

İV. QUPIA JÁSHİK. Bul bólimde úsh top jumbaqtyń taqyrybyn tańdaıdy. Jumbaqtyń birinshi sóıleminen - aq birden jaýap berse upaı, ekinshi sóılemnen jaýap berse 3 upaı, úshinshi sóılemnen jaýap berse 2 upaı, sońǵy sóılemnen jaýap berse 1upaı.
Jandy nárse týraly
a) Kózi qyraǵy, janǵan jaryqty alystan kóredi 5 upaı
b) Júregińniń qýaty 2. 2 Vt 3 upaı
v) Ǵumyrynda 40 tonna tamaq jeıdi 2 upaı
g) jerdegi eń aqyldy kim? 1 upaı
/ADAM/

Qandaı zat?
a) Adam organızminde bar zat 5 upaı
b) Zattyń úsh kúıiniń bireýi 3 upaı
v) Úsh kúıde de bola alady 2 upaı
g) Jerde onsyz ómir joq 1 upaı
/SÝ/

Qorapta qandaı fızıkalyq dene bar?
a) Zertteý jumystaryna qural retinde qoldanylady 5 upaı
b) İshi aýaǵa toly 3 upaı
v) Sportshy osy denemen dos 2 upaı
g) Shar tárizdes 1upaı
/DOP/

V. KİM KÚSHTİ? Árbir toptan bir adamnan shyǵyp, kórsetilgen formýlanyń atyn ataıdy. Mysaly, F = - F. Nútonnyń úshinshi zańy. Árbir topqa 3 formýladan jasyrylady. Top múshesi jaýap bere almaı qalǵan jaǵdaıda basqa toptyń múshesi jaýap berip, upaıdy ıelený múmkindigi bar.

Vİ. KAPITANDAR SAIYSY. «Tulpar», «Suńqar», «Alǵyr» toptarynyń kapıtandaryna 8 suraqtan daıyndalǵan. Árbir durys jaýapqa bir upaıdan.

1 - topqa:
- Bir zat molekýlalarynyń basqa zat molekýlalaryna ený qubylysy?/Dıfýzıa/
- Zattyń eń kishkentaı bóligi? /Atom/
- Qysymdy qandaı aspappen ólsheıdi? /Barometr/
- Tok kúshiniń ólshem birligi? /Amper/
- Jumystyń ólshem birligi? /Djoýl/
- Temperatýra turaqty bolatyn proses?/Izotermıalyq/
- Molekýlalary beı - bereket úlken qozǵalysta bolatyn zattyń agregattyq kúıin ata./gaz/
- Basqa deneler áser etpegende deneniń óziniń jyldamdyǵyn saqtaý qubylysy qalaı atalady/Inersıa/

2 - topqa:
- Fızıka neni zertteıtin ǵylym? /tabıǵıt/
- Deneniń ishki energıasyn ózgertýdiń neshe tásili bar?/eki, 1. Jumys jasaý arqyly 2. Jylý berilý arqyly /
- Jylý mólsheriniń ólshem birligi? /Djoýl/
- Kederginiń ólshem birligi? /Om/
- Jylý berýdiń neshe túri bar? /1. Sáýle shyǵarý 2. Konveksıa /
- Nútonnyń ekinshi zańynyń formýlasy /F=ma/
- Tizbekti jalǵaýdyń qandaı tásilderin bilesiń? /tizbekteı, paralel/
- Molekýlalardyń retsiz qozǵalysy? /jylýlyq qozǵalys/

3 - topqa:
- Erkin elektr zarádtaryn tasymaldaýshylardyń rettelgen qozǵalysy? /elektr togy/
- Kerneýdi ólsheýge arnalǵan aspap?/Vóltmetr/
- Zarádtiń ólshem birligi? /Kýlon/
- Qýattyń ólshem birligi?/Vatt/
- Taza metaldardyń kedergisiniń nólge deıin tómendeý qubylysy? /Asqyn ótkizgishtik/
- Atomnyń planetarlyq modelin jasaǵan kim? /Rezerford/
- Ótkizgishtiń materıalyn sıpattaıtyn shama? /menshikti kedergi/
- Býdyń suıyqqa aınalý prosesi? /kondensasıa/

Kelesi sóz kezegin ádilqazylar alqasynda, búgingi kún jeńimpazyn marapattaý qurmetin sizderge beremiz!
Osymen búgingi bizdiń «Fızıka – qurmetteýge laıyq!» atty ıntellektýaldyq saıysymyz óz máresine jetti, kelip tamashalaǵandaryńyzǵa rahmet.
Saý bolyńyzdar!