InfoHub Logo

Muqaǵalı degen esimdi estigende tula boıymda bir mahabbat oıana bastaıdy. Sebebi aqıyq aqyn óleńderi oıymnan bir sátke de shyqqan emes. Muqaǵalı Maqataevtyń óleńderi men úshin bólek ári ǵajaıyp álem ispetti. Onyń urpaqqa qaldyryp ketken poezıasy men poemasy- búgingi zamannyń sımvoly sekildi. Óıtkeni onda aıtylǵan oı da, jazylǵan sóz de júrekten shyǵyp, júrekke jetedi... Aqyn ishindegi qaıǵysy  men qýanyshyn, jaqsylyǵy men jamandyǵyn jasyrmaı, káýsar sezim men toıattamas kóńildi qaǵaz betine túsire bildi. Keıde oılaımyn, qalaısha osyndaı ádemi sózderdi halyqty elitip áketetindeı sózdermen baýrap alýǵa bolady eken?! Mektep kezeńinde Muqaǵalı jarystaryna qatysa júrip, aqyndy basynan aıaǵyna deıin zerttep shyqqandaı boldym. Tipti onyń bir shýmaq óleńin oqyǵan kezimde erekshe kúıge bólenip, ózimdi basqa álemde júrgendeı sezinetinmin.

Muqaǵalı Maqataevty poezıanyń atasy dep aıtar edim. Óıtkeni onyń óz, eline, jerine, týǵan qyzy men jarna, Qarasaz atalatyn aýylyna degen óleńderi kórkem tilmen, ádemi uıqaspen, kirshiksiz mahabbatpen jazylǵan. «Aqqýlar uıyqtaǵanda» poemasy eń esimde qalǵan, júregime jetken poema boldy.  Ondaǵy aqynnyń beınelegen keıipkerleriniń bári shyn ómirde kóz aldymnan ótip jatyrǵandaı kúı keshtim. Aqqýdyń kıesi men, ananyń balaǵa degen osynshama ystyq yqylasy, bári- bári qazirgi zamanymyzdyń keıbir adamdaryna arnalyp jazylǵan syńaıly kórinedi maǵan.  

Aqyn jalpyhalyqtyq, ulttyq tulǵa bolyp sanalady. Onyń árbir óleńin oqyǵanda qazaq ekenin jazbaı tanısyń. Sebebi ár óleńinde ulttyq rýhtyń lebi sezilip turatyndaı. Jalpy ulttyq rýh degende, mynadaı basty qundylyqtarymyzdy alǵa tartar edik. Olar – týǵan jer, ósken ólkemiz, ana tilimiz, tarıhymyz, dinimiz, salt-dástúrimiz. Mine osy qundylyqtardyń qaı-qaısysy bolsa da Muqaǵalı óleńderiniń altyn arqaýy. Mysaly ushaqqa otyryp sapar shekken árbir qazaq balasynyń oıyna Muqaǵalıdyń:
 
İrgeli qazaq boldyq. Saqtar qalyp,
Qus mindik temirqanat, attar qalyp,
Áıtse de maqtanbalyq, maqtanbalyq! – degen jyr joldary turatyndaı.
Aınalaıyn Ata meken, Aq meken!
Qandaı qazaq izdep seni tapty eken?!
Týǵan ólke tátti eken ǵoı,
Tátti eken! – degende, boıyńda
Otanǵa degen sezim oıanady.

Muzbalaq aqyn − Muqaǵalıdaı aqyny bolǵan, biz baqyttymyz! Sebebi onyń qandaı da bolmasyn shyǵarmasy ózindik úılesim taýyp, qısyny kelip shyǵa salady. Ásirese estetıka janryn talǵammen qoldanyp, ony bizge ádebı, qarapaıym tilde jetkize bilgen.

Qazirgi árbir jas Muqaǵalıdyń poezıasyn oqyp, odan ózinshe oı túıip, týǵan jeri men týystaryna mahabbatpen qarasa eken deımin. Óıtkeni mynaý bes kúndik jalǵan fánıde bir-birimizge qyrǵı qabaq bolmaı, osyndaı aqyndarymyzdyń óleńderin dáriptep, rýhanı azyǵymyzdy keńeıtip, ulttyq qundylyǵymyzdy joǵaltpaı, álemge qazaqtyń ádemilikpen ushtasqan tilin tanyta bersek eken dep qorytyndylaımyn...

Jalmuqasheva Erkenaz Lesqyzy
Abylaı han atyndaǵy Qazaq Halyqaralyq Qatynastar jáne Álem Tilderi Ýnıversıtetiniń 1 kýrs stýdenti

---