InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Jaryqtyń synýy. Jaryqtyń syný zańdary
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdik: Jaryqtyń synýyn, jaryqtyń syný zańdaryn túsinik berý, turmysta jáne tehnıkada qoldaný.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń dúnıetanymyn keńeıtý. Oı órisin damytý, fızıka pánine qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Tárbıeshilik: Adamgershilikke, eńbeksúıgishtikke, uıymshyldyqqa, jaýapkershilikke tárbıeleý.
Kórnekiligi: Sabaqtaǵy suraqtar men eseptiń sharttary jazylǵan slaıd (kompúter, proektor, ekran), jazyq aınalar, sferalyq aınalar, plakattar, sýy bar ydys, prızma, optıkalyq shaıba, trapesıalyq
prızma, kadaskop slaıdttary, elektr sham, jetondar.
Sabaqtyń ádisi: oıyn elementteri bar aralas sabaq.

Sabaqtyń júrisi:
İ. Uıymdastyrý. Synyptaǵy oqýshylar men sálemdesý jáne eki topqa bólip otyrǵyzý. Sabaq etaptaryn túsindirý.
Sabaq etaptary:
1.«Jaryq. Jaryq qasıetteri»
2.«Jaryqtyń synýy»
3.«Jaryqtyń syný zańdaryna praktıkalyq esepter»
4.«Qyzyqty jaryq»
Sabaqqa belsendi qatysqan oqýshylarǵa jeton beriledi jáne jınaǵan jetonyna qaraı baǵalanady. Eń kóp jeton jınaǵan oqýshy «5» al odan az bolsa,«4, 3»
baǵamen baǵalanady.(Oqýshylardyń bireýi kómekshi retinde jeton taratady.)

İİ. Uı tapsyrmasyn suraý.
«Jaryq. Jaryq qasıetteri»
(Ár topqa 5 suraqtan jáne 2 tapsyrmadan beriledi. Eger bir top suraqqa jaýap bermese
qarsylas toby jaýap berse bolady.)

« Jazyq aına»tobynyń suraqtary.
1. Jaryq degenimiz ne?
2. Jaryqtyń túzý syzyqty taralýyn dáleldeıtin qubylys?
3. Jazyq aına degenimiz ne?
4. Sáýleniń túzý buryshy 35° túsken shaǵylǵan sáýlelerdiń arasyndaǵy burysh nege teń?
5. Kúngirt nemese jyltyr qaǵazdyń qaısysynan fotosýret jaqsy kórinedi, nege?

«Sferalyq aına» tobynyń suraqtary.
1. Qandaı jaryq kózderiniń túrlerin bilesiz?
2. Jaryqtyń taralý jyldamdyǵy nege teń?
3. Sferalyq aına degenimiz ne?
4. Aına men onyń betine túsken sáýleniń arasyndaǵy burysh 20° sáýleniń shaǵylý buryshy nege teń?
5. Ylǵal denelerdiń túsi nelikten qurǵaq zattarǵa qaraǵanda anaǵurlym anyq qanyqqan túrde kórinedi.

Praktıkalyq tapsyrmalar.
Taqtada jazylady.
«Jazyq aına» toby.
1. Bir - birimen tik burysh jasap ornalasqan eki aınanyń birine sáýle kelip tústi.
Sáýlelerdiń arǵy jolyn syzyńdar.
2. Sferalyq aınadaǵy keskindi salý.

«Sferalyq aına» toby.
1. Sýrette kópburyshtyń MN jazyq aınaladaǵy beınesin salyńdar.
2. Sferanyń aınadaǵy keskindi salý.

İİİ. Jańa sabaq
«Jaryqtyń synýy»
Birtekti móldir ortada jaryqtyń túzý syzyqty taralatyny senderge belgili! Nárselerdiń ózderine túsken jaryqty shaǵyldyrý, syndyrý jáne jutý erekshelikteri ár túrli bolǵandyqtan, biz olardy kóremiz. Móldir denelerdi bizder jartylaı shaǵylǵan, jartylaı olardan ótken jaryq arqyly kóremiz.

Eki ortany bóletin shekara arqyly ótkende, jaryqtyń taralý baǵytynyń ózgerýin jaryqtyń synýy dep ataıdy.
Synǵan sáýle men eki ortany bóletin shekaraǵa sáýle túsken núktede turǵyzylǵan perpendıkýlár arasyndaǵy buryshty syný buryshy (γ) dep ataıdy.
Syzbany salyp, belgileýler engizemiz MN - sý men aýa arasyndaǵy shekara; AO - shekaraǵa túsken jaryq sáýlesi; CD – aýa men sýdyń shekarasyn bóletin O núktesine turǵyzylǵan perpendıkýlár; OB – synǵan sáýle;