InfoHub Logo

[b]Bilim berý salasy: [/b]
Qatynas, tanym
[b]Bólimderi:[/b] Til damytý, kórkem ádebıet, matematıka.
[b]Maqsaty:[/b] Balalarǵa jumbaq týraly bilim berý. Shyǵarmashylyq halyq aýyz ádebıetimen tanystyrý. Oı - órisin damytý. Til baılyǵyn jetildirý. Oqý is - áreketine degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Sózdik qoryn baıytyp, sóılemniń durys gramatıkalyq qataryn qurý.
[b]Ádis - tásilderi:[/b] túsindirý, qımyl - jattyǵýlardy kórsetý, áńgimeleý, suraq - jaýap, oı qozǵaý, oıyn.
[b]Bılıngvaldy syńary:[/b] jumbaq - zagadka, ertegi - skazka

[b]Motıasıalyq qozǵaýshy. [/b]
- Búgingi oqý is - áreketimizdi meıirimmen, qýanyshpen bastaıyq.
Shattyq sheńber.

Kúnniń kózi ashyldy.
Kókke shýaq shashyldy
Qutty qonaq kelipti
Tórimizge enipti
Amandasý úlkenge
Tárbıeniń basy ǵoı
Al, kánekeı bárimiz
Sálem deıik úlkenge
Sálemetsizder me,
Qurmetti qonaqtar

[b]2 komandaǵa bóliný[/b]
Uldar komandasy.
Qyzdar komandasy.

Al, endi balalar biz oqý is - áreketimizdi bastamas buryn qazir qaı mezgil ekenin aıtyp óteıik. Bir jylda qansha mezgil bar?
Sonyń qazir qaı mezgili?
Qys qansha aıdan turady?
Biz qys mezgilinde qandaı merekelerdi atap óttik?
4 mezgil bar
Qys
Jeltoqsan, qańtar, aqpan.
16 - jeltoqsan, Jańa Jyl
Al endi, balalar tórt mezgilge baılanysty taqpaq aıtaıyq.
Qandaı qyzyq qys degen?
Bárin sheber istegen
Baqsha - baýdy, taýdy da,
Boıaǵan aq túspenen.

Al, endi balalar biz jańa oqý is - áreketine kósheıik. Búgingi oqý is - áreketi «Jumbaqtar álemi».
Endi balalar jumbaqtar álemine baraıyq.
Myna jerde ne kórip tursyńdar?
Balalar sender jumbaqtardy sheshkendi jaqsy kóresińder me?
Jumbaqtar ár túrli bolady eken. Olarmen jaqynyraq tanysý úshin men senderdi jumbaqtar kórmesine shaqyramyn.

Jyl mezgiline baılanysty jumbaqtardy kórip turmyz.
Iá
- Jumbaq halyq aýyz ádebıetiniń bir túri. Ár jumbaqta zattyń aty atalmaıdy, ony sheshý úshin oılanyp, ne týraly jasyrylǵandyǵyn tabý kerek. Jumbaqtyń sheshýin ońaı jolmen tabý úshin uqsaıtyn zatpen salystyrady nemese erekshe sózben aıtylady.
Balalar ústel ústindegi jumbaq kórmesine nazar aýdaryp, qyzyǵa qaraıdy.
[b]1 - aınalym[/b]. Oıyn
Al endi, balalar bizge jumbaq túsinikti bolsa, tórt mezgilge baılanysty bir - birimizge jumbaq jasyraıyq. Bir - birińe tórt mezgil týraly aıtyp óttińder. Sol tórt mezgil týraly qandaı jumbaq bilemiz?
Jumbaq
Qyzdar komandasy.
Aıana
Sýda muz bar,
Jerde qar bar
Boran bop soǵady
Bul qaı kezde bolady?
(Qys)

Qys ereksheligin suraý.
Qysta qandaı oıyndar oınaısyńdar?

Qysta kún sýytady. Balalar qardan aqqala jasap oınaıdy.
Alına
Kún uzaryp qar erip,
Sý saılarǵa tolady,
Bul qaı kezde bolady?
(Kóktem)

[b]Ertegi týraly aıtý[/b]
Kóktem ereksheligin suraý.
Kóktemde qandaı merekelerdi atap ótemiz?

Kóktemde kún jylynady, Analar merekesin atap ótemiz.
Uldar komandasy
Asylbek
Kún ysyp,
Jemis - jıdek pisip,
El pishenin orady,
Bul qaı kezde bolady?
(Jaz)

Jaz ereksheligin suraý.
Jazda kún qandaı bolady?

Jazda kún ystyq bolady, shomylýǵa bararmyz.
Omar
Jaýyp jańbyr,
Jer sabyr,
Shóp, japyraq solady
Bul qaı kezde bolady?
(Kúz)

Kúz ereksheligin suraý.
Kúzde kún qandaı bolady?
Kún sýytady, japyraqtar sarǵaıyp jerge túsedi. Jemis - jıdekter pisip, jınaımyz.
Jumbaq sheshýin tapqan qandaı qyzyq balalar, al jumbaqty oılap tapqan odan da qyzyq eken.
Al endi, balalar ertegiler eline saıahatqa baraıyq. Balalar myna jerden qandaı ertegilerdi kórip turmyz?

Baýyrsaq, Shalqan, Alladın, Qańbaq shal, Maýglı, Qyzyl telpek, Maqta qyz ben Mysyq, Aldar kóse, Jeti laq.

Biz barlyq ertegilerdi biledi ekenbiz. Endi senderge osy ertegi boıynsha jumbaq jasyraıyn. Eki komandanyń qaısysy buryn jaýap berer eken?

b]Jumbaq [/b]
Qashyp ketken atadan,
Qashyp ketken apadan,
Ormanda keshe júr edim,
Domalap shyqty aldymnan

Sheshýi: (Baýyrsaq)

[b]Jumbaq[/b]
Kedeı edi bul bala,
Aıy týdy ońynan,
Jyn shyǵady keremet,
Sıqyrly onyń shamynan
(Alladın)

Jumbaq
Úı jınaǵan uqypty,
Bir qyz bopty ertede
Tyńdamaǵan mysyqty
Salypty ǵoı álekke
(Maqta qyz ben mysyq)

Jumbaq
Jýnglıde ósken jasynan,
Epti bala bolypty,
Bagıra, Baný dostary
Sherhan onyń qas jaýy
(Maýglı)

Jumbaq
Kishkene qyz ormanǵa
Jalǵyz ózi barady.
Apasyna qartaıǵan
Dámin salyp alady
(Qyzyl telpek)

Jumbaq
Aıaǵynan tusaýlap,
Kempir ony ustaıdy.
Jelmen ushar jelpildep
Bosap ketse bul shaly
(Qańbaq shal)
[b]Ádilqazylardyń baǵasy.
2 - aınalym «Ǵajap sát»[/b]
Jylqy kiredi.
Amandasý.
Jylqy qandaı janýar balalar?

Úı janýary
Jylqy tórt túlik malǵa jatady.

Bıyl qandaı jyl keldi?
Jylqy týraly qandaı maqal - mátel bilemiz?

Jylqy jyly keldi.
1. Jylqy eti sheker, súti bal.
2. Júzden júırik shyǵady,
Myńnan tulpar shyǵady
3. At aınalyp qazyǵyn tabady, Er aınalyp elin tabady.
4. Bir túlikke baı bolǵansha,
Tórt túlikke saı bol.
5. Túıe maldyń qasqasy,
Jylqy maldyń patshasy
6. Er qanaty – at.

[b]Oıynnyń aty[/b]
Al endi, balalar senderge jylqy óziniń oıynyn alyp kelipti.
Jemister men kókónister.
Maqsaty: balalarǵa qysta aýyrmaý úshin, jemister men kókónisterdi kóp jeı otyryp olardyń pishinin, túr - túsin ataý.

Balalar oıynǵa qyzyǵa qatysyp, túr - túsin, pishinin ataı aldy. Úsh tilde sanap ótti.

[b]3 - aınalym. [/b]
«Oıly bolsań ozyp kór»
Balalarǵa taqpaqtyń basyn aıtyp, balalar oılana otyryp jalǵastyrady.
[b] Taqpaqtar.[/b]
Al endi, balalar taqtaǵa qaraımyz.
1. Sıyr súıedi balasyn - torpaǵym dep
2. Jylqy súıedi balasyn – qulynym dep
3. Qoı súıedi balasyn – qońyrym dep
4. Eshki súıedi balasyn – laǵym dep
Qarańǵyǵa baspaǵan qorqaǵym dep
Tulpar bolyp júgirer jurynym dep
Eshteńeni bilmeıtin momynym dep
Tastan - tasqa sekirgen shunaǵym dep.
[b]Ádilqazylardyń baǵasy.
4 - aınalym[/b]
Jumbaqtar jasyrý. Eki top bir - birine biletin jumbaqtaryn jarysa otyryp jasyrady. Sońynda ertegi keıipkerlerinen «Jyl basyna talasqan haıýanattar» men «Baýyrsaq» ertegisi

[b]Qyzdar komandasy. Jumbaq[/b]
Ústinde qos qoraby,
Minseń kólik bolady,
Jaqyndasań qasyna,
Qorqytady balany (Túıe)
Adamǵa serik,
Kúzetke berik (It)
Kishkentaı ǵana boıy bar,
Aınaldyryp kıgen tony bar
(Qoı)
Tórt bulaǵy sút
Baqqanǵa ol qut (Jylqy)

Uldar komandasy
[b]Jumbaq[/b]
Ózi bir qý,
Júrgen jeri aıqaı shý (Túlki)
Qashyp ketken atadan,
Qashyp ketken apadan,
Ormanda keshe júr edim
Domalap shyqty aldymnan.
(Baýyrsaq)

Ádiqazylardyń baǵasy.
Refleksıvti korreksıalaý
Eki komandanyń teń dárejede bolǵandyǵyn aıtty.
Búgingi oqý is - áreketimizde jumbaq álemi týraly aıtylǵandyǵyn, onda jumbaqtyń sheshýin tapqan qandaı qyzyq, al jumbaqty oılap tapqan odan da qyzyq ekendigin bildi. Búgingi oqý is - áreketine jaqsy qatysqan balalardy maqtaı, madaqtaı otyryp ár bala juldyz bolýǵa laıyqty ekenin aıtý, juldyzshalarmen baǵalaý.
Balalar alǵan juldyzshalaryna máz boldy, ózara oqý is - áreketinen alǵan áserlerimen bólisti.

[b]Kútiletin nátıje:[/b] Uqyptylyq, shydamdylyq, eptilik.
[b]Bilýi kerek:[/b] Balalar jumbaq halyq aýyz ádebıetiniń bir túri ekenin bildi. [b]Jumbaqtyń túrlerin bildi.[/b] Jumbaqty sheshe otyryp, ertegi keıipkerlerin shyǵardy. Ertegi keıipkerleri qaı ertegide kezdesetinin aıta otyryp, «Jyl basyna talasqan haıýanattar» men «Baýyrsaq» ertegisin qurastyryp berdi.
[b]İsteı alýy: [/b]Suraqtarǵa tolyq jaýap berip, jumbaqtardyń sheshýin durys taba aldy.