- 04 qyr. 2018 00:00
- 719
Kún kúrkireýi men naızaǵaı

Kún kúrkirep, naızaǵaı jarqyldaýynan buryn aspanda jıylǵan bulttar teris (negatıvti) elektr zarádymen júkteledi. Osy sátte bulttar men jer arasynda úlken potensıaldyq aıyrmashylyq oryn alady. Sol sebepti bult jınaǵan elektr júgin jer betine bosatyp, shamadan artyq energıasynan qutylýǵa beıim turady. Alaıda munyń júzege asýy úshin aradaǵy aýadan jerge ótetin kópir qurylýy kerek. Bári jer betine qaraı zıgzag quryp túsetin árekettermen bastalady. Kishkentaı jaryq núkte bulttan shyǵyp, jaryq jyldamdyǵynyń altydan birine teń jyldamdyqta tómen qaraı túsedi. Shamamen 50 metr túskennen keıin 50 mıllısekýndtaı ýaqyt toqtap, taǵy qadam tastaıdy, taǵy toqtap, taǵy qadam tastaıdy... Osylaı jalǵasady. Qalyptasqan osy negatıvti júkti bulttan jer betine tasyǵandyqtan, kanaldyń barlyǵy negatıvti elektrge toly bolady. Jer betine tıip bosaǵan sátte, jerden bulqa deıingi aralyqta ótkizgish sym qoıylǵandaı bolady. Osy arqyly bulttaǵy negatıvti júk bosap, osy arada tómende paıda bolǵan pozıtıvti ıondar dál osy jolmen bultqa qaraı órleıdi. Osy kezde aldarynan shyǵatyn aýa molekýlalarynyń da ıondanýy arqyly óte jaryq sáýle paıda bolady. Naızaǵaıdy jerden joǵary kóterilip jatqandaı kóretindigimizdiń sebebi osy. Sondaı-aq naızaǵaı urǵan kezdegi paıda bolatyn jylý, ol jerdegi aýanyń birden keńeıýine sebep bolady. Osynyń saldarynda kún kúrkireýi retinde estiletin dybys paıda bolady. Dybys bulttan bultqa jańǵyryp qaıtalanady jáne bizdiń qulaǵymyzǵa jarylǵan, gúrildegen túrde jetedi. Keıde osy úrdis bulttan bultqa qaraı da oryn alady.