Kúndelikti sabaq jospary. Eýrazıaǵa ulasatyn muhıttar men teńizder jáne olardyń materık tabıǵatyna áseri.
Kúndelikti sabaq jospary, geografıa 7 synyp
Taqyryptar:
16 - sabaq. Eýrazıaǵa ulasatyn muhıttar men teńizder jáne olardyń materık tabıǵatyna áseri
17 - sabaq. Eýrazıanyń jer bederi men paıdaly qazbalary
18 - sabaq. Paıdaly qazbalar
19 - sabaq. Eýrazıanyń klımaty men klımattyq beldeýleri
20 - sabaq. Eýrazıanyń ishki sýlary.
Synyby: 7
Páni: Materıkter men muhıttar geografıasy
Taqyryby: Eýrazıaǵa ulasatyn muhıttar men teńizder jáne olardyń materık tabıǵatyna áseri.
Sabaqtyń maqsattary:
1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa materık jaǵalaýyndaǵy muhıttarmen tanystyra otyryp, ishki jáne shetki teńizderine toqtalyp teńizder týraly uǵymdaryn qalyptastyrý jáne erekshelikterin anyqtaý.
2. Damytýshylyq: Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn oıatý, kartamen jumysty damytý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy basqa memlekettermen tanystyra otyryp, óz eline, jerine, Otanyna degen súıispenshilikterin oıatý, birin - biri syılaýǵa tárbıeleý. tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Oqytý ádisi: Suraq - jaýap, túsindirmeli
Sabaqtyń ádistemelik jabdyqtalýy: Eýrazıanyń ishki sýlar kartasy, oqýlyq, sýretter
Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylarmen amandasyp, oqýshylardy túgendep, zeıinderin turaqtandyryp jańa sabaq túsindire bastaımyn.
Jańa sabaqty túsindirý:
Eýrazıa jaǵalaýlaryn dúnıe júzindegi 4 muhıttyń da sýlary shaıyp jatyr. Olar materık jaǵalaýlaryn túrlishe tilimdep, óte kóp jaǵalyq teńizder men shyǵanaqtar, buǵazdar júıesin quraıdy. Materıktiń ásirese batysy men shyǵysy kúshti tilimdengen.
Materıktiń batysy men ońtústik - batys jaǵalaýyn shaıyp jatqan Atlant muhıty men onyń teńizderiniń materık tabıǵatyna tıgizetin áseri zor. Gólfstrımniń jaǵasy bolyp tabylatyn Soltústik Atlant jyly aǵysynyń tropıktik beldeýlerden alyp kelgen jyly sýlary áserinen Eýropanyń soltústik - batysyndaǵy muhıt sýlary qysta qatpaıdy.
Atlant muhıtynyń eń taıaz bóligi Baltyq jáne Soltústik teńizderi men Brıtan araldarynyń jaǵalaýlarynda ornalasqan. Muhıttyń eń taıaz jeri – Soltústik teńizdegi Dogger - Banka qaırańy, onyń tereńdigi 13 m. Odan soltústikke, batys pen ońtústikke qaraı muhıt kúrt tereńdeı bastaıdy. Islandıa araly mańynan muhıttyq ortalyq bóligi arqyly ótetin dúnıe júzindegi eń iri, ári bıik sý asty Ortalyq Atlant jotasy bastalady. Munda sónbegen janartaýlar kóptep kezdesedi, olardyń keıbireýi janartaýlyq araldar tobyn quraıdy. Olardyń irisi – Islandıa araly.
Atlant muhıty men onyń teńizderinde ár túrli tabıǵat baılyqtary mol. Soltústik jáne Jerorta teńizderiniń qaırańdarynda munaı men gazdyń mol qory bar.
Búgingi kúni Jerorta teńiziniń ekologıalyq jaǵdaıyn jaqsartý jóninde halyqaralyq Kelisim shartqa qol qoıyldy. Munaı óndirý men tasymaldaý nátıjesinde Soltústik teńizdiń de sý betin munaı daqtary japqan. Kúshti lastaný áserinen Atlant muhıty ózin - ózi tazartý qabiletinen aıyrylǵan. Sondyqtan Atlant muhıtyn tabıǵı lastanýdan qorǵaý da halyqaralyq deńgeıde qabyldanǵan kelisimder negizinde júrgizilýde.
Soltústik muzdy muhıt pen onyń teńizderi Eýrazıanyń soltústik jaǵalaryn alyp jatyr. Muhıttaǵy eń úlken teńizder – Norveg teńizi men Aq teńiz. Muhıttyń eń tereń jeri – Grenlandıa teńiziniń soltústigindem – 5527 m. Aǵystary – Soltústik Atlant aǵysynyń jalǵasy men Transarktıkalyq aǵys. Muhıtta kópjyldyq muzdar qalyptasqan. Qysta shyǵysynda temperatýra - 40ºS, jazda - 0ºS. Jaýyn - shashyn 100 - 200 mm - den aspaıdy.
Tynyq muhıt pen teńizderi materıktiń shyǵysyn shaıyp jatyr. Jaǵalaýy kúshti tilimdengen, araldary kóp. Aǵystary: Soltústik Passat, Kýrosıo, Soltústik Tynyq muhıty aǵysy, Kýrılsýyq aǵysy. Sý temperatýrasy soltústik - 1ºS, ekvator mańynda +29ºS.
Úndi muhıty Eýrazıanyń ońtústik jaǵalaýyn alyp jatyr. Usaq araldar kóp kezdesedi. Teńizderi: Aravıa, Qyzyl teńiz. Aǵystary – jyly mýsondyq aǵystar. Qysy jyly, jazy ystyq daýyldy, sýdyń betki temperatýrasy +25º, +30ºS. Muhıttaǵy tirshilik dúnıesi óte baı. Úndi muhıtynda Parsy shyǵanaǵy munaı, gaz qory men óndirýden jetekshi oryn alady.
Jańa sabaqty bekitý:
Fızıkalyq karta boıynsha Eýrazıa jaǵalaýlaryn qandaı muhıttardyń sýlary shaıyp jatqanyn jáne olardyń basty belgilerin anyqtańdar.
Karta boıynsha Eýrazıa jaǵalaýyndaǵy iri portty qalalar (qalaýlary boıynsha) arasynda teńiz saıahatyn jasańdar.
Qandaı muhıttar men teńizderdi, shyǵanaqtar men buǵazdardy basyp ótip, qandaı túbekter men araldardy aınalyp ótý qajet ekenin anyqtańdar.
Qorytyndy: Búgingi sabaqta, Eýrazıa jaǵalaýyndaǵy muhıttar men teńizderdi tanyp bildik.
Úıge tapsyrma: §11 oqý. Keskin kartaǵa Eýrazıanyń jaǵalaýyndaǵy muhıttar men muhıttardy túsirý.
Tolyq nusqasyn qaraý
Taqyryptar:
16 - sabaq. Eýrazıaǵa ulasatyn muhıttar men teńizder jáne olardyń materık tabıǵatyna áseri
17 - sabaq. Eýrazıanyń jer bederi men paıdaly qazbalary
18 - sabaq. Paıdaly qazbalar
19 - sabaq. Eýrazıanyń klımaty men klımattyq beldeýleri
20 - sabaq. Eýrazıanyń ishki sýlary.
Synyby: 7
Páni: Materıkter men muhıttar geografıasy
Taqyryby: Eýrazıaǵa ulasatyn muhıttar men teńizder jáne olardyń materık tabıǵatyna áseri.
Sabaqtyń maqsattary:
1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa materık jaǵalaýyndaǵy muhıttarmen tanystyra otyryp, ishki jáne shetki teńizderine toqtalyp teńizder týraly uǵymdaryn qalyptastyrý jáne erekshelikterin anyqtaý.
2. Damytýshylyq: Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyqtaryn oıatý, kartamen jumysty damytý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy basqa memlekettermen tanystyra otyryp, óz eline, jerine, Otanyna degen súıispenshilikterin oıatý, birin - biri syılaýǵa tárbıeleý. tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Oqytý ádisi: Suraq - jaýap, túsindirmeli
Sabaqtyń ádistemelik jabdyqtalýy: Eýrazıanyń ishki sýlar kartasy, oqýlyq, sýretter
Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylarmen amandasyp, oqýshylardy túgendep, zeıinderin turaqtandyryp jańa sabaq túsindire bastaımyn.
Jańa sabaqty túsindirý:
Eýrazıa jaǵalaýlaryn dúnıe júzindegi 4 muhıttyń da sýlary shaıyp jatyr. Olar materık jaǵalaýlaryn túrlishe tilimdep, óte kóp jaǵalyq teńizder men shyǵanaqtar, buǵazdar júıesin quraıdy. Materıktiń ásirese batysy men shyǵysy kúshti tilimdengen.
Materıktiń batysy men ońtústik - batys jaǵalaýyn shaıyp jatqan Atlant muhıty men onyń teńizderiniń materık tabıǵatyna tıgizetin áseri zor. Gólfstrımniń jaǵasy bolyp tabylatyn Soltústik Atlant jyly aǵysynyń tropıktik beldeýlerden alyp kelgen jyly sýlary áserinen Eýropanyń soltústik - batysyndaǵy muhıt sýlary qysta qatpaıdy.
Atlant muhıtynyń eń taıaz bóligi Baltyq jáne Soltústik teńizderi men Brıtan araldarynyń jaǵalaýlarynda ornalasqan. Muhıttyń eń taıaz jeri – Soltústik teńizdegi Dogger - Banka qaırańy, onyń tereńdigi 13 m. Odan soltústikke, batys pen ońtústikke qaraı muhıt kúrt tereńdeı bastaıdy. Islandıa araly mańynan muhıttyq ortalyq bóligi arqyly ótetin dúnıe júzindegi eń iri, ári bıik sý asty Ortalyq Atlant jotasy bastalady. Munda sónbegen janartaýlar kóptep kezdesedi, olardyń keıbireýi janartaýlyq araldar tobyn quraıdy. Olardyń irisi – Islandıa araly.
Atlant muhıty men onyń teńizderinde ár túrli tabıǵat baılyqtary mol. Soltústik jáne Jerorta teńizderiniń qaırańdarynda munaı men gazdyń mol qory bar.
Búgingi kúni Jerorta teńiziniń ekologıalyq jaǵdaıyn jaqsartý jóninde halyqaralyq Kelisim shartqa qol qoıyldy. Munaı óndirý men tasymaldaý nátıjesinde Soltústik teńizdiń de sý betin munaı daqtary japqan. Kúshti lastaný áserinen Atlant muhıty ózin - ózi tazartý qabiletinen aıyrylǵan. Sondyqtan Atlant muhıtyn tabıǵı lastanýdan qorǵaý da halyqaralyq deńgeıde qabyldanǵan kelisimder negizinde júrgizilýde.
Soltústik muzdy muhıt pen onyń teńizderi Eýrazıanyń soltústik jaǵalaryn alyp jatyr. Muhıttaǵy eń úlken teńizder – Norveg teńizi men Aq teńiz. Muhıttyń eń tereń jeri – Grenlandıa teńiziniń soltústigindem – 5527 m. Aǵystary – Soltústik Atlant aǵysynyń jalǵasy men Transarktıkalyq aǵys. Muhıtta kópjyldyq muzdar qalyptasqan. Qysta shyǵysynda temperatýra - 40ºS, jazda - 0ºS. Jaýyn - shashyn 100 - 200 mm - den aspaıdy.
Tynyq muhıt pen teńizderi materıktiń shyǵysyn shaıyp jatyr. Jaǵalaýy kúshti tilimdengen, araldary kóp. Aǵystary: Soltústik Passat, Kýrosıo, Soltústik Tynyq muhıty aǵysy, Kýrılsýyq aǵysy. Sý temperatýrasy soltústik - 1ºS, ekvator mańynda +29ºS.
Úndi muhıty Eýrazıanyń ońtústik jaǵalaýyn alyp jatyr. Usaq araldar kóp kezdesedi. Teńizderi: Aravıa, Qyzyl teńiz. Aǵystary – jyly mýsondyq aǵystar. Qysy jyly, jazy ystyq daýyldy, sýdyń betki temperatýrasy +25º, +30ºS. Muhıttaǵy tirshilik dúnıesi óte baı. Úndi muhıtynda Parsy shyǵanaǵy munaı, gaz qory men óndirýden jetekshi oryn alady.
Jańa sabaqty bekitý:
Fızıkalyq karta boıynsha Eýrazıa jaǵalaýlaryn qandaı muhıttardyń sýlary shaıyp jatqanyn jáne olardyń basty belgilerin anyqtańdar.
Karta boıynsha Eýrazıa jaǵalaýyndaǵy iri portty qalalar (qalaýlary boıynsha) arasynda teńiz saıahatyn jasańdar.
Qandaı muhıttar men teńizderdi, shyǵanaqtar men buǵazdardy basyp ótip, qandaı túbekter men araldardy aınalyp ótý qajet ekenin anyqtańdar.
Qorytyndy: Búgingi sabaqta, Eýrazıa jaǵalaýyndaǵy muhıttar men teńizderdi tanyp bildik.
Úıge tapsyrma: §11 oqý. Keskin kartaǵa Eýrazıanyń jaǵalaýyndaǵy muhıttar men muhıttardy túsirý.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
Tolyq nusqasyn qaraý
You Might Also Like
-
Kúndelikti sabaq jospary, geografıa 7 synyp
-
Kúndelikti sabaq jospary, geografıa 7 synyp
