InfoHub Logo

1 - shi esep. Bir jaman adam árdaıym ótirik aıtady. Ol osy suraqqa qandaı jaýap beredi: «Sizde bir muryn, álde eki me?»
Jaýaby: Eki, sebebi ol árdaıym ótirik aıtady. Mundaı dáıekti jaýapty eń nashar oqıtyn baladan estisek jaqsy bolar edi.

2 - shi esep. Qaǵazdy eki qıylyspaıtyn túzý syzyqpen neshe bólikke bólýge bolady?
Jaýaby: 3 - ke
Ony sýretten birden baıqaýǵa bolady.

3 - shi esep. Álıa partada otyr, aldynan sanaǵanda ekinshi jáne artynan sanaǵanda tórtinshi. Onyń qatarynda neshe parta bar?
Jaýaby: 5
Osyny sýretten qaraýǵa bolady:

4 - shi esep. 1 - den 100 - ge deıingi barlyq sandarda neshe nól bar?
Jaýaby: 11
Bir nólden 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90 – sandarda bar, 9 nól. Taǵy da eki nól 100 sanynda bar. Barlyǵy 11 nól.

5 - shi esep. Birinshi qapasta 4 balapan jáne 2 qoıan otyr, al ekinshi qapasta 5 balapan otyr. Qaısysynda kózdiń sany kóp jáne qanshaǵa artyq? Qaısysyndy aıaqtyń sany artyq jáne qanshaǵa artyq?

Jaýaby: Birinshi qapasta kózdiń sany 2 ese artyq jáne aıaqtyń sany 6 ese artyq.
Esepti sanaý arqyly ońaı sheshýge bolady, nemese qapas turǵyndaryn sýretke salyp, kózdiń sodan keıin aıaqtyń teń birdeı mólsherin alyp tastaý.

6 - shy esep. Áke anaǵa raýshan gúl syılady. Anada 2 qumyra bar. Raýshan gúlin qumyraǵa neshe tásilmen qoıýǵa bolady?
Jaýaby: Eki tásilmen.
Birinshi tásil: Birinshi qumyraǵa. Eknshi tásil: ekinshi qumyraǵa.

7 - shi esep. Qapastan 3 balapan aldy da, oǵan 3 qoıandy qamap qoıdy. Aıaqtardyń sany qalaı ózgerdi?
Jaýaby: 6 - ǵa artty.
Ár bir qoıan balapannyń ornyna eki artyq aıaq beredi.

8 - shi esep. Sharshynyń 9 torynda 1 - den 9 - ǵa deıin sandar ornalas - tyryldy. Birinshi tizbektiń sandardyń qosyndysy 11 - ge teń. Ekinshi tizbektegi sandardyń qosyndysy 10 - ǵa teń. Qandaı sandar 3 - shi tizbekte ornalastyryldy?
Jaýaby: 9, 8 jáne 7.

9 - shy esep. Ǵálıa men Qaıratta 8 oıynshyq bar. Ǵálıaǵa taǵy 2 oıynshyq syıǵa tartý etildi. Ǵálıa men Qaıratta qosa eseptegende neshe oıynshyq bar?
Jaýaby: 10 oıynshyq.
Eger de qosylǵyshtyń birin 2 ese artyrsaq, ekinshisin sol qalpy qaldyrsaq, onda olardyń qosyndysy 2 - ge kóbeıedi.

10 - shy esep. Aıman 10 jasta. Sánıa Aımannan kishi. Sánıa neshe jasta?

Sheshýi. Adamdar arasyndaǵy «kishi» degen qatynas sandardyń arasyndaǵy «kem» degen qatynasty bildiredi. Sánıanyń jasy Aımannan kem. Aıman 10 jasta. Eseptiń suraǵyna 10 - nan kem sandardy ataýǵa bolady: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
Jaýaby: Sánıa 1 jasta, 2 jasta, 3 jasta, 4 jasta, 5 jasta, 6 jasta, 7 jasta, 8 jasta, 9 jasta bolýy múnkin.

11 - shi esep. Janar 7 jasta, al Anar odan 4 jas úlken. Janar 11 jasqa tolǵanda, Anar neshe jasqa tolady?

Sheshýi. Anar Janardan 4 jas úlken. Iaǵnı, Janar men Anardyń jastarynyń aıyrmashylyǵy 4 jas. Bul aıyrmashylyq ózgermeıdi. Sonymen, Janar 11 jasqa tolǵanda, Anardyń jasy 4 - ke artyq bolady: 11 + 4 = 15 (jas).
Jaýaby: Anar 15 jasta bolady.

12 - shi esep. Armannyń jasy 3 jyldan keıin qazirgi Talǵattyń jasyndaı bolady. Balalardyń qaıysy jáne qanshaǵa úlken?

Sheshýi. Arman Talǵattyn jasyna 3 jyldan keıin tolady. Iaǵnı, Talǵat Armannan 3 jas úlken.
Jaýaby: Talǵat Armannan 3 jas úlken.

13 - shi esep. Sara 13 jasta. Madına Saradan 5 jasqa úlken, al Qaısha Madınadan 3 jas kishi. Eń úlkeni kim? Mádına men Qaısha neshe jasta?

Sheshýi. Eseptiń shartyna sáıkes kesindilerdi salaıyq. Bir kesindimen Saranyń jasyn kórseteıik – 13 jas (dápterdiń 13 toryn alýǵa bolady), Madına 5 jasqa úlken, ıaǵnı Saranyń jasy qanshama bolsa Madınanyń jasy sonshama jáne taǵy oǵan qosa 5 jas. Ekinshi kesindini 5 torǵa uzynyraq salamyz. Qaısha Madınadan 3 jas kishi. Úshinshi kesindi ekinshi kesindiden 3 torǵa qysqa:

Syzbadan eń úlkeni Madına ekeni kórinip tur.
1) 13 + 5 = 18 (jas) – Madınanyń jasy.
2) 18 – 3 = 15 (jas) – Qaıshanyń jasy.
Jaýaby: 18 jas, 15 jas.

14 - shi esep. Ákesi men ulynyń jasyn qosqanda 56 jas bolady. Ákesi ulynan 32 jasqa úlken. Ár qaısysy neshe jasta?

Sheshýi. Eseptiń syzbasyn salaıyq:

Endi esepti teńestirý tásilderiniń birimen shyǵaramyz (mınımým boıynsha nemese maksımým boıysha):
1 tásil.

1) 56 + 32 = 88 (jas)
2) 88: 2 = 44 (jas) – ákesine
3) 44 – 32 = 12 (jas) – ulyna

2 tásil.

1) 56 – 32 = 24 (jas)
2) 24: 2 = 12 (jas) – ulyna
3) 12 + 32 = 44 (goda) – ákesine

Jaýaby: uly 12 jasta, 44 jasta.

15 - shi esep. Sánıada, Mádınada, Qaıratta, Oljas jáne Quralaıda 4 alma jáne 1 almurt boldy. Eger Mádına men Qaıratta ár túrli jemis, al Quralaı men Qaıratta birdeı jemis bolsa, onda árqaısysynda qandaı jemis boldy?
Sheshýi. Esepte eki jıyn berilgen: bes bala jáne bes jemis. Eseptiń shartyn eskerip, olardyń arasynda sáıkestik ornatý kerek:
1) Mádına men Qaıratta ár túrli jemis;
2) Quralaı men Qaıratta birdeı jemis.
Eki túrli jemis bar (almurt jáne alma). Olardy «+» jáne «–» tańbalarymen belgileıik. Tańbalardyń qaısysy alma, qaısysy almurt ekeni mańyzdy emes.
Eseptiń sheshýin shema túrinde bezendireıik. Balalardy núkte arqyly belgileıik. Eseptiń 1) jáne 2) shartyna tańbalarǵa sáıkes jemisterdi «tarataıyq». Mádına men Qaıratqa ár túrli jemis (olarǵa qarama qarsy ár túrli tańba ornataıyq), Quralaı men Qaıratqa – birdeı (Qaırattyń aldynda qandaı tańba bolsa, Quralaıdyń aldynda da sondaı tańba).
Matematıka páninen 1-4 synyptaryna arnalǵan logıkalyq tapsyrmalar jıyntyǵy júkteý