
Maqal - mátelder
Pavlodar qalasy, Qalıjan Bekqojın atyndaǵy
№12 jalpy orta bilim berý mektebi
Shynargúl Saǵyndyqqyzy
Qazaq tili 5 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Maqal - mátelder
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń maqal - mátelder týraly bilim, biligin tereńdetý, salystyrý, ajyrata bilý daǵdylary men oqý, taldaý mashyqtaryn qalyptastyrý;
Tárbıelik: Ana tilin ardaqtap baǵalaı bilýge, sóz qadirin tereń uǵýǵa tárbıeleý;
Damytýshylyq: Oqýshylardyń logıkalyq oılaýyn, oı dáldigin damytý, sóıleý mádenıetin jetildirý, túrli amal - tásilder arqyly izdendire otyryp shyǵarmashylyqqa baýlý.
Kórnekilik: Proektor, keste, tirek - syzba, sýretter.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: Suraq - jaýap, deńgeılik tapsyrmalar, izdendirý.
Pánaralyq baılanys: Ádebıet, aǵylshyn tili, beıneleý, matematıka.
Sabaqtyń túri: Shyǵarmashylyq izdenis.
Psıhologıalyq daıyndyq:(shattyq sheńberine shaqyrý)
Meıirimdi júrekpen (júrekterin ustaıdy)
Aq peıildi tilekpen (qoldaryn kókke kóteredi)
Amandasyp alaıyq (bir - biriniń qoldaryn ustaıdy)
Bir jadyrap qalaıyq (bir - birine qarap kúlimdeıdi)
Eńbek etip erinbeı,
Jaqsy baǵa alaıyq! (bas barmaqtaryn kórsetedi)
Úı jumysyn suraý:
«Ynta» toby.
1. Turaqty tirkes degen ne?
2. Turaqty tirkesti ǵylym tilinde basqasha ne dep ataımyz?
«Jiger toby». Sýretterge qarap, turaqty tirkester tabý. (Qas, kóz, qulaq, arasynda; ıt, kúshik, sıyr, qıanda; bet, aýyz, muryn, shyqty; aı, juldyz, kún, týdy.)
1. Qas pen kózdiń arasynda – lezde, tez.
2. It arqasy qıanda – alys.
3. Betinen oty shyqty – uıalý.
4. Aıy ońynan týdy – joly boldy.
«Daryn» toby. Kesteni toltyrý.
Turaqty tirkester
Tili shyǵý
It ólgen jer
Taıaq tastam
Qoıan júrek
Jańa sabaq:
Búgingi sabaǵymyzdyń taqyrybyn myna sózjumbaqty sheshý arqyly anyqtaıtyn bolamyz. Qyzyǵýshylyqtaryn oıatý.
Sózjumbaq "maqal mátel"
1. Jazylýy birdeı, maǵynalary ár túrli sózder.
2. Zattyń atyn bildiretin sóz taby.
3. Jylqy piri.
4. Adamnyń túrli kóńil - kúıin bildiretin sózder.
5. Qystyń birinshi aıy.
6. Balaǵa eń qymbat –.
7. Bilim beretin mekeme.
8. Birneshe sóılemnen quralyp negizgi oıdy bildiredi.
9. Kórkemdep sýretteýde zatty ne qubylysty ekinshi zatpen nemese qubylyspen salystyryp beıneleý.
10. Sıyr piri.
11. Sózder men sóılemderdi baılanystyratyn sóz taby.
Qandaı sóz shyqty? (Maqal - mátel)
Búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby «Maqal - mátel» eken. Maqsatyn oqýshylar aıtady.
Toptaǵy oqýshylar sabaqty poster arqyly túsindirip qorǵaıdy.
İ kezeń. «Bilim ınemen qudyq qazǵandaı»
İİİ deńgeı. Grafıkalyq dıktant.
Oqýsyz bilim joq ------------------ Birligi kúshti el ozady
Óz bilmegenińdi kisiden sura ----- Bilimmen júgir
Birligi joq el tozady ------------- Bilimsiz kúniń joq
Ádepti bala – arly bala --------- Alysqa qaraıdy
Jaqsy týsa el yrysy ------------ Talap qylmaı muratqa jetpes
Tilińmen júgirme ------------------- Úlken joq bolsa, kishiden sura
Adam bolatyn bala ---------------- Ádepsiz bala – sorly bala
Jan qınalmaı jumys bitpes ----- Jańbyr jaýsa jer yrysy
İİ deńgeı. Sózderdiń balamalaryn turaqty tirkespen jaz.
Habarlaspaý – At izin salmaý.
Jýas – Qoı aýzynan shóp almas.
Renjisti – Qyrǵı qabaq bolý.
Ádemi – Úrip aýyzǵa salǵandaı.
Qýaný – Eki ezýi qulaǵyna jetý.
Jek kórý – Ala kózimen atý.
Uıalý – Jer bolý.
Sóılemeý – Jumǵan aýzyn ashpaý.
Ashýshań – Kók aıyl.
Qatigez – Tasjúrek.
İ deńgeı. Maqal - máteldi tolyqtyrý, eki tilge aýdarý.
1. Týǵan jerge... tik. (týyń - flag - flag)
2.... jylatyp aıtar, dushpan kúldirip aıtar. (dos - drýg - friend)
3. Óner aldy... til. (qyzyl - krasnyı - red)
4.... jigit jol bastar. (batyr - geroı - hero)
5.... kepili – tazalyq. (densaýlyq - zdorove - health)
İİ kezeń. «Óner – aǵyp jatqan bulaq, bilim – janyp jatqan shyraq»
İİİ deńgeı. Sóz quramyna taldaý. Elbasymyzdy, oqýshylaryńyzben
İİ deńgeı. Fonetıkalyq taldaý. Muǵalim, álippe
İ deńgeı. Satylaı keshendi zat esimge morfologıalyq taldaý. Alataý, balalyq.
İİİ kezeń. «Sóz asyly – maqal».
İİİ deńgeı. Semantıkalyq kartany toltyrý.
Maqal. Mátel. Tabý. Turaqty tirkes. Evfemızm. Dısfemızm.
Eńbek etseń erinbeı, toıady qarnyń tilenbeı.
Sarqyramanyń ber jaǵynda mańyramany ulyma jep jatyr eken.
Dáýkenniń balasy ury, ósekshi, boqmuryn.
Kári túlki qaqpanǵa túspes.
Óser eldiń aqyny kóp, ósher eldiń ákimi kóp.
Aıdaǵany bes eshki, ysqyryǵy jer qarady.
Aldar kóse baılardy aldaý maqsatynda óz janynan qosyp aıtady.
Aýdan men aýyldyń arasy taıaq tastam jer.
№12 jalpy orta bilim berý mektebi
Shynargúl Saǵyndyqqyzy
Qazaq tili 5 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Maqal - mátelder
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń maqal - mátelder týraly bilim, biligin tereńdetý, salystyrý, ajyrata bilý daǵdylary men oqý, taldaý mashyqtaryn qalyptastyrý;
Tárbıelik: Ana tilin ardaqtap baǵalaı bilýge, sóz qadirin tereń uǵýǵa tárbıeleý;
Damytýshylyq: Oqýshylardyń logıkalyq oılaýyn, oı dáldigin damytý, sóıleý mádenıetin jetildirý, túrli amal - tásilder arqyly izdendire otyryp shyǵarmashylyqqa baýlý.
Kórnekilik: Proektor, keste, tirek - syzba, sýretter.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: Suraq - jaýap, deńgeılik tapsyrmalar, izdendirý.
Pánaralyq baılanys: Ádebıet, aǵylshyn tili, beıneleý, matematıka.
Sabaqtyń túri: Shyǵarmashylyq izdenis.
Psıhologıalyq daıyndyq:(shattyq sheńberine shaqyrý)
Meıirimdi júrekpen (júrekterin ustaıdy)
Aq peıildi tilekpen (qoldaryn kókke kóteredi)
Amandasyp alaıyq (bir - biriniń qoldaryn ustaıdy)
Bir jadyrap qalaıyq (bir - birine qarap kúlimdeıdi)
Eńbek etip erinbeı,
Jaqsy baǵa alaıyq! (bas barmaqtaryn kórsetedi)
Úı jumysyn suraý:
«Ynta» toby.
1. Turaqty tirkes degen ne?
2. Turaqty tirkesti ǵylym tilinde basqasha ne dep ataımyz?
«Jiger toby». Sýretterge qarap, turaqty tirkester tabý. (Qas, kóz, qulaq, arasynda; ıt, kúshik, sıyr, qıanda; bet, aýyz, muryn, shyqty; aı, juldyz, kún, týdy.)
1. Qas pen kózdiń arasynda – lezde, tez.
2. It arqasy qıanda – alys.
3. Betinen oty shyqty – uıalý.
4. Aıy ońynan týdy – joly boldy.
«Daryn» toby. Kesteni toltyrý.
Turaqty tirkester
Tili shyǵý
It ólgen jer
Taıaq tastam
Qoıan júrek
Jańa sabaq:
Búgingi sabaǵymyzdyń taqyrybyn myna sózjumbaqty sheshý arqyly anyqtaıtyn bolamyz. Qyzyǵýshylyqtaryn oıatý.
Sózjumbaq "maqal mátel"
1. Jazylýy birdeı, maǵynalary ár túrli sózder.
2. Zattyń atyn bildiretin sóz taby.
3. Jylqy piri.
4. Adamnyń túrli kóńil - kúıin bildiretin sózder.
5. Qystyń birinshi aıy.
6. Balaǵa eń qymbat –.
7. Bilim beretin mekeme.
8. Birneshe sóılemnen quralyp negizgi oıdy bildiredi.
9. Kórkemdep sýretteýde zatty ne qubylysty ekinshi zatpen nemese qubylyspen salystyryp beıneleý.
10. Sıyr piri.
11. Sózder men sóılemderdi baılanystyratyn sóz taby.
Qandaı sóz shyqty? (Maqal - mátel)
Búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby «Maqal - mátel» eken. Maqsatyn oqýshylar aıtady.
Toptaǵy oqýshylar sabaqty poster arqyly túsindirip qorǵaıdy.
İ kezeń. «Bilim ınemen qudyq qazǵandaı»
İİİ deńgeı. Grafıkalyq dıktant.
Oqýsyz bilim joq ------------------ Birligi kúshti el ozady
Óz bilmegenińdi kisiden sura ----- Bilimmen júgir
Birligi joq el tozady ------------- Bilimsiz kúniń joq
Ádepti bala – arly bala --------- Alysqa qaraıdy
Jaqsy týsa el yrysy ------------ Talap qylmaı muratqa jetpes
Tilińmen júgirme ------------------- Úlken joq bolsa, kishiden sura
Adam bolatyn bala ---------------- Ádepsiz bala – sorly bala
Jan qınalmaı jumys bitpes ----- Jańbyr jaýsa jer yrysy
İİ deńgeı. Sózderdiń balamalaryn turaqty tirkespen jaz.
Habarlaspaý – At izin salmaý.
Jýas – Qoı aýzynan shóp almas.
Renjisti – Qyrǵı qabaq bolý.
Ádemi – Úrip aýyzǵa salǵandaı.
Qýaný – Eki ezýi qulaǵyna jetý.
Jek kórý – Ala kózimen atý.
Uıalý – Jer bolý.
Sóılemeý – Jumǵan aýzyn ashpaý.
Ashýshań – Kók aıyl.
Qatigez – Tasjúrek.
İ deńgeı. Maqal - máteldi tolyqtyrý, eki tilge aýdarý.
1. Týǵan jerge... tik. (týyń - flag - flag)
2.... jylatyp aıtar, dushpan kúldirip aıtar. (dos - drýg - friend)
3. Óner aldy... til. (qyzyl - krasnyı - red)
4.... jigit jol bastar. (batyr - geroı - hero)
5.... kepili – tazalyq. (densaýlyq - zdorove - health)
İİ kezeń. «Óner – aǵyp jatqan bulaq, bilim – janyp jatqan shyraq»
İİİ deńgeı. Sóz quramyna taldaý. Elbasymyzdy, oqýshylaryńyzben
İİ deńgeı. Fonetıkalyq taldaý. Muǵalim, álippe
İ deńgeı. Satylaı keshendi zat esimge morfologıalyq taldaý. Alataý, balalyq.
İİİ kezeń. «Sóz asyly – maqal».
İİİ deńgeı. Semantıkalyq kartany toltyrý.
Maqal. Mátel. Tabý. Turaqty tirkes. Evfemızm. Dısfemızm.
Eńbek etseń erinbeı, toıady qarnyń tilenbeı.
Sarqyramanyń ber jaǵynda mańyramany ulyma jep jatyr eken.
Dáýkenniń balasy ury, ósekshi, boqmuryn.
Kári túlki qaqpanǵa túspes.
Óser eldiń aqyny kóp, ósher eldiń ákimi kóp.
Aıdaǵany bes eshki, ysqyryǵy jer qarady.
Aldar kóse baılardy aldaý maqsatynda óz janynan qosyp aıtady.
Aýdan men aýyldyń arasy taıaq tastam jer.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.