Meniń mysyǵym
Aqmola oblysy
«Ereımentaý aýdanynyń bilim bólimi» MM
«Balabek Jahın atyndaǵy Novomarkovka orta mektebi» KMM
2 synyp oqýshysy Sharıpkanova Tomırıs
Jetekshisi: Bastaýysh synyp muǵalimi Tleýlesova D. K.
Anotasıa
«Meniń mysyǵym» taqyrybyna jazylǵan bul ǵylymı jobamda ózimniń eki aılyq kezinen asyrap alǵan mysyǵymnyń ósý kezeńin, damýyn zerttedim. Mysyǵymdy udaıy baqylaı júrip adamdar aý basta qalaı jáne nelikten mysyqtardy qolǵa úıretti eken, mysyqtyń qandaı túrleri bar eken, mysyqtyń adamǵa taǵy qandaı paıdasy men kómegi bar eken degen suraqtar týyndady. Sosyn osy suraqtaryma jaýap alý úshin túrli jýrnaldardy, ınternet betterin aqtaryp, suraqtarymnyń jaýaptaryn taptym. Budan keıin ár kezeń saıyn mysyǵymnyń salmaǵyn, boıyn ólsheı otyryp jáne minez - qulqyndaǵy ózgeristerdi kestege túsire otyryp, ınternet betterinde berilgen mysyqtardyń damý kestesin óz mysyǵymnyń damý kestesimen salystyryp júrip, mysyǵymnyń durys ósip - jetilip kele jatqanyna kózim jetti. Mysyǵymdy únemi baqylaı otyryp ol óte aqyldy, sanaly tirshilik ıesi ekenin de ańǵardym.
Kóptegen qurby - qurdastarymnyń uıaly telefondar men planshetterdegi «Tom» atty mysyqpen oınaıtyny, al shynaıy jan - janýarlardy jaqsy kórý, olarǵa kóńil bólý, olardy aıalaý sıaqty qarapaıym adamı qasıetterden alshaqtap bara jatqany bárimizge belgili. Sol sebepti osy ǵylymı jobamdy ózim sıaqty balalarǵa uıaly telefondardaǵy jan - janýarlarmen oınaǵan densaýlyqqa zıandy ekenin, al mysyq sıaqty úı janýaryn durys kútip - baptap asyraıtyn bolsań onyń balanyń damýyna óz úlesin qosatynyn dáleldep berýge tyrystym.
Kirispe
Úıge mysyq asyrap alý úlken jaýapkershilik. Mysyqty anda - sanda sıpap, oǵan tamaq bere salýmen onyń aldyndaǵy jaýapkershilik aıaqtaldy deý úlken qatelik. Ol jandy ári sanaly tirshilik ıesi bolǵandyqtan ony jaqsy kóre bilý kerek jáne oǵan úlken kútim kerek. Al qazirgi kezde balalardyń jalpy jan - janýarǵa degen, ásirese mysyqqa degen súıispenshilik, qamqorlyq sezimderi azaıyp bara jatyr.
Zerttegen taqyrybym: «Meniń mysyǵym»
Meniń bul zertteýshilik jumysymnyń maqsaty: mysyqty qolǵa úıretý tarıhyn jáne túrleri týraly málimet jınastyrý; mysyǵymnyń ósý kezeńindegi is - áreketin, ózgerýin baqylaý arqyly oǵan meniń úıimde turý jaıly ma ekendigin anyqtaý; sanalylyǵy týraly qorytyndy shyǵarý; qurby - qurdastaryma uıaly telefondar men planshetterde ómir súretin mysyqtardy emes shynaıy mysyqty jaqsy kórý kerektigin nasıhattaý;
Mindetteri:
- ınternet jelisin, ádebıetterdi oqý arqyly mysyqtyń qolǵa úıretilýi jáne túrleri týralym álimet jınastyrý.
- óz mysyǵyma udaıy baqylaý júrgizý.
- jınalǵan málimetter boıynsha qorytyndy shyǵarý.
Boljam: osy jobamda qyzyqty da paıdaly málimetterdi aıta otyryp, qurby - qurdastaryma olardy sanaly tirshilik ıesi retinde qurmetteý jáne jaqsy kórý kerektigin túsindirgim keledi; al jalpy adamzat ataýly olardy ózderi qolǵa úıretkendikten olar úshin jaýapty ekendikterin esterine salý.
Zertteý obektisi: ózimniń «Tumar» atty mysyǵym.
Zertteý jańalyǵy: Zertteý barysynda ınternet jelisin, ádebıetterdi oqý arqyly mysyqtyń qolǵa úıretilýi jáne mysyq túrleri týraly málimet jınastyrdym. Kishkentaı kezinen asyrap alǵan mysyǵyma udaıy baqylaý júrgizdim. Onyń damý kestesin qurdym jáne ony salystyrdym. Qazirgi uıaly telefondar men planshetterde ómir súretin «Tom» atty mysyqpen oınaýdy jáne shynaıy mysyqpen oınaýdy salystyryp, alǵashqysynyń zıandy ekenin jáne sońǵysynyń paıdaly ekendigin dáleldedim.
Jınalǵan málimetter boıynsha qorytyndy shyǵardym.
Negizgi bólim
Mysyqtardy qolǵa úıretý tarıhynan
Mıasıdter - budan 50 mln jyl buryn paıda bolǵan, barlyq jyrtqyshtardyń arǵy tegi. Mıasıtar kishigirim deneli jáne uzyn quıryqty janýar bolǵan. Al jabaıy mysyqtardy qolǵa úıretý osydan keminde 5 myń jyl buryn bastalǵan. Negizinen, úı mysyqtarynyń arǵy tegi Lıvıa mysyǵy bolyp sanalady.
Mysyq túrleri
Jer betinde tek qana mysyqtardyń seksenge jýyq túrleri tirshilik etedi. Olar: basy úlkendeý bitken, kerjik tanaý, baraq júndi parsy mysyǵy, dene turqy syptyǵyr, túgi tarǵyl jolaqtanyp kelgen koról mysyǵy, Man aralynyń sholaq quıryq mysyǵy, sibir mysyǵy, tyqyr júndi eýropa mysyǵy, túrik jáne sıam tobyna jatatyn – sıam, bırman, abıssın mysyqtary. Munyń syrtynda mysyqtar túr - túsi, minez - daǵdysy, kóz janarynyń túsi jáne basqa da belgileri boıynsha ajyratylyp, atalady. Kóptegen elderde mysyqqumarlar klýbtary jumys isteıdi. Munda mysyqtar tegi, túr - túsi boıynsha arnaıy kitaptarǵa tirkelip, olardyń kórmesi uıymdastyrylyp otyrady.
Úı mysyǵynyń erekshelikteri
Úı mysyǵy - óte taza haıýan bolyp esepteledi. Mysyqty túzge shyǵýǵa ózi suranatyndaı etip úıretedi. Júni uzyndaryn kún saıyn, júni qysqalaryn kún ara tarap otyrý qajet. Mysyqtyń balalaryn serýenge enesimen birge shyǵarady. Moıyn jip baılanǵany durys. Páterde olarǵa arnaıy oryn bólinip, oǵan qum nemese topyraq, aǵash untaǵy salynǵan sebet áıtpese jáshik qoıyp, ishin kúnde jańartyp turady.
Mysyqtyń adamǵa paıdasy
Birqatar halyq emshileriniń baıandaýynsha, mysyq ıesiniń qaı jeri aýyrsa, sol jerge baryp jatatyn kórinedi. Jáne de mysyqtardyń keıbiri ıesiniń aýyrǵan jerin aqyryn tyrnalap emdese, ekinshileri olaı massaj jasamaı - aq, sol jerde jatqan kúıi oǵan boıyndaǵy qýatymen áser etip, shıpasyn syılaıdy eken. Senerińdi de, senbesińdi de bilmeısiń. Tek bizdiń bir biletinimiz, buryndary halyq emshileriniń mysyq boıyndaǵy shıpagerlik qasıetti jaqsy bilip, ony is - tájirıbede paıdalanǵany. Qazirgi medısınada «anımalterapıanyń» bar ekeni, bul salanyń jyldan - jylǵa damyp kele jatqany mysyqtyń emdik qasıetine basty dálelderdiń biri. Bul jónindegi oı - pikirlerge nazar aýdarsaq, «mysyq ıesiniń aýyrǵan jerin dál tabatyn energetıkalyq – aqparattyq qural ispettes. Óıtkeni, adamnyń aýyrǵan jeriniń energetıkasy ózgeredi de, osy ózgeristi mysyq birden sezedi».
Taǵy bir tańǵalarlyq oı - pikir: «mysyqtyń bıoórisi júrektiń jumysyn qalpyna keltiredi, qan qysym retteıdi, bas aýrýyn jazady, ol úshin mysyqqa jaqyn bolyp, ony bir mezet sıpap qoıý qajet». Ol adam boıyndaǵy teris qýattardy da súzip alady. Anımaterapevterdiń dáleldeýinshe, mysyqtyń pyr - pyr etken úniniń ózi adamdarǵa shıpaly. Mysyqtyń mıaýlaǵan daýysy – 20 - 25 gerske deıin jetetin dybys tolqyndary bolǵandyqtan, bul mólsherdegi dybys dıapazony adam jaraqatynyń tez jazylyp ketýine, synǵan súıektiń tez bitýine óte jaqsy áser etedi. Ol tipti, aǵzanyń ımýnıtettik júıesin kúsheıtip, adam ómirin uzartatyn bolyp shyqty. Sondaı - aq, mysyqtyń mamyq terisin birneshe mınýt sıpasań, ınfarkt, ınsýlt alý qaýpi azaıatyn kórinedi. Sebebi, mysyqty sıpaý - álsiz tok arqyly elektrostatıstıkalyq áser etý degen sóz. Bul naǵyz fızıoterapıa!
«Ereımentaý aýdanynyń bilim bólimi» MM
«Balabek Jahın atyndaǵy Novomarkovka orta mektebi» KMM
2 synyp oqýshysy Sharıpkanova Tomırıs
Jetekshisi: Bastaýysh synyp muǵalimi Tleýlesova D. K.
Anotasıa
«Meniń mysyǵym» taqyrybyna jazylǵan bul ǵylymı jobamda ózimniń eki aılyq kezinen asyrap alǵan mysyǵymnyń ósý kezeńin, damýyn zerttedim. Mysyǵymdy udaıy baqylaı júrip adamdar aý basta qalaı jáne nelikten mysyqtardy qolǵa úıretti eken, mysyqtyń qandaı túrleri bar eken, mysyqtyń adamǵa taǵy qandaı paıdasy men kómegi bar eken degen suraqtar týyndady. Sosyn osy suraqtaryma jaýap alý úshin túrli jýrnaldardy, ınternet betterin aqtaryp, suraqtarymnyń jaýaptaryn taptym. Budan keıin ár kezeń saıyn mysyǵymnyń salmaǵyn, boıyn ólsheı otyryp jáne minez - qulqyndaǵy ózgeristerdi kestege túsire otyryp, ınternet betterinde berilgen mysyqtardyń damý kestesin óz mysyǵymnyń damý kestesimen salystyryp júrip, mysyǵymnyń durys ósip - jetilip kele jatqanyna kózim jetti. Mysyǵymdy únemi baqylaı otyryp ol óte aqyldy, sanaly tirshilik ıesi ekenin de ańǵardym.
Kóptegen qurby - qurdastarymnyń uıaly telefondar men planshetterdegi «Tom» atty mysyqpen oınaıtyny, al shynaıy jan - janýarlardy jaqsy kórý, olarǵa kóńil bólý, olardy aıalaý sıaqty qarapaıym adamı qasıetterden alshaqtap bara jatqany bárimizge belgili. Sol sebepti osy ǵylymı jobamdy ózim sıaqty balalarǵa uıaly telefondardaǵy jan - janýarlarmen oınaǵan densaýlyqqa zıandy ekenin, al mysyq sıaqty úı janýaryn durys kútip - baptap asyraıtyn bolsań onyń balanyń damýyna óz úlesin qosatynyn dáleldep berýge tyrystym.
Kirispe
Úıge mysyq asyrap alý úlken jaýapkershilik. Mysyqty anda - sanda sıpap, oǵan tamaq bere salýmen onyń aldyndaǵy jaýapkershilik aıaqtaldy deý úlken qatelik. Ol jandy ári sanaly tirshilik ıesi bolǵandyqtan ony jaqsy kóre bilý kerek jáne oǵan úlken kútim kerek. Al qazirgi kezde balalardyń jalpy jan - janýarǵa degen, ásirese mysyqqa degen súıispenshilik, qamqorlyq sezimderi azaıyp bara jatyr.
Zerttegen taqyrybym: «Meniń mysyǵym»
Meniń bul zertteýshilik jumysymnyń maqsaty: mysyqty qolǵa úıretý tarıhyn jáne túrleri týraly málimet jınastyrý; mysyǵymnyń ósý kezeńindegi is - áreketin, ózgerýin baqylaý arqyly oǵan meniń úıimde turý jaıly ma ekendigin anyqtaý; sanalylyǵy týraly qorytyndy shyǵarý; qurby - qurdastaryma uıaly telefondar men planshetterde ómir súretin mysyqtardy emes shynaıy mysyqty jaqsy kórý kerektigin nasıhattaý;
Mindetteri:
- ınternet jelisin, ádebıetterdi oqý arqyly mysyqtyń qolǵa úıretilýi jáne túrleri týralym álimet jınastyrý.
- óz mysyǵyma udaıy baqylaý júrgizý.
- jınalǵan málimetter boıynsha qorytyndy shyǵarý.
Boljam: osy jobamda qyzyqty da paıdaly málimetterdi aıta otyryp, qurby - qurdastaryma olardy sanaly tirshilik ıesi retinde qurmetteý jáne jaqsy kórý kerektigin túsindirgim keledi; al jalpy adamzat ataýly olardy ózderi qolǵa úıretkendikten olar úshin jaýapty ekendikterin esterine salý.
Zertteý obektisi: ózimniń «Tumar» atty mysyǵym.
Zertteý jańalyǵy: Zertteý barysynda ınternet jelisin, ádebıetterdi oqý arqyly mysyqtyń qolǵa úıretilýi jáne mysyq túrleri týraly málimet jınastyrdym. Kishkentaı kezinen asyrap alǵan mysyǵyma udaıy baqylaý júrgizdim. Onyń damý kestesin qurdym jáne ony salystyrdym. Qazirgi uıaly telefondar men planshetterde ómir súretin «Tom» atty mysyqpen oınaýdy jáne shynaıy mysyqpen oınaýdy salystyryp, alǵashqysynyń zıandy ekenin jáne sońǵysynyń paıdaly ekendigin dáleldedim.
Jınalǵan málimetter boıynsha qorytyndy shyǵardym.
Negizgi bólim
Mysyqtardy qolǵa úıretý tarıhynan
Mıasıdter - budan 50 mln jyl buryn paıda bolǵan, barlyq jyrtqyshtardyń arǵy tegi. Mıasıtar kishigirim deneli jáne uzyn quıryqty janýar bolǵan. Al jabaıy mysyqtardy qolǵa úıretý osydan keminde 5 myń jyl buryn bastalǵan. Negizinen, úı mysyqtarynyń arǵy tegi Lıvıa mysyǵy bolyp sanalady.
Mysyq túrleri
Jer betinde tek qana mysyqtardyń seksenge jýyq túrleri tirshilik etedi. Olar: basy úlkendeý bitken, kerjik tanaý, baraq júndi parsy mysyǵy, dene turqy syptyǵyr, túgi tarǵyl jolaqtanyp kelgen koról mysyǵy, Man aralynyń sholaq quıryq mysyǵy, sibir mysyǵy, tyqyr júndi eýropa mysyǵy, túrik jáne sıam tobyna jatatyn – sıam, bırman, abıssın mysyqtary. Munyń syrtynda mysyqtar túr - túsi, minez - daǵdysy, kóz janarynyń túsi jáne basqa da belgileri boıynsha ajyratylyp, atalady. Kóptegen elderde mysyqqumarlar klýbtary jumys isteıdi. Munda mysyqtar tegi, túr - túsi boıynsha arnaıy kitaptarǵa tirkelip, olardyń kórmesi uıymdastyrylyp otyrady.
Úı mysyǵynyń erekshelikteri
Úı mysyǵy - óte taza haıýan bolyp esepteledi. Mysyqty túzge shyǵýǵa ózi suranatyndaı etip úıretedi. Júni uzyndaryn kún saıyn, júni qysqalaryn kún ara tarap otyrý qajet. Mysyqtyń balalaryn serýenge enesimen birge shyǵarady. Moıyn jip baılanǵany durys. Páterde olarǵa arnaıy oryn bólinip, oǵan qum nemese topyraq, aǵash untaǵy salynǵan sebet áıtpese jáshik qoıyp, ishin kúnde jańartyp turady.
Mysyqtyń adamǵa paıdasy
Birqatar halyq emshileriniń baıandaýynsha, mysyq ıesiniń qaı jeri aýyrsa, sol jerge baryp jatatyn kórinedi. Jáne de mysyqtardyń keıbiri ıesiniń aýyrǵan jerin aqyryn tyrnalap emdese, ekinshileri olaı massaj jasamaı - aq, sol jerde jatqan kúıi oǵan boıyndaǵy qýatymen áser etip, shıpasyn syılaıdy eken. Senerińdi de, senbesińdi de bilmeısiń. Tek bizdiń bir biletinimiz, buryndary halyq emshileriniń mysyq boıyndaǵy shıpagerlik qasıetti jaqsy bilip, ony is - tájirıbede paıdalanǵany. Qazirgi medısınada «anımalterapıanyń» bar ekeni, bul salanyń jyldan - jylǵa damyp kele jatqany mysyqtyń emdik qasıetine basty dálelderdiń biri. Bul jónindegi oı - pikirlerge nazar aýdarsaq, «mysyq ıesiniń aýyrǵan jerin dál tabatyn energetıkalyq – aqparattyq qural ispettes. Óıtkeni, adamnyń aýyrǵan jeriniń energetıkasy ózgeredi de, osy ózgeristi mysyq birden sezedi».
Taǵy bir tańǵalarlyq oı - pikir: «mysyqtyń bıoórisi júrektiń jumysyn qalpyna keltiredi, qan qysym retteıdi, bas aýrýyn jazady, ol úshin mysyqqa jaqyn bolyp, ony bir mezet sıpap qoıý qajet». Ol adam boıyndaǵy teris qýattardy da súzip alady. Anımaterapevterdiń dáleldeýinshe, mysyqtyń pyr - pyr etken úniniń ózi adamdarǵa shıpaly. Mysyqtyń mıaýlaǵan daýysy – 20 - 25 gerske deıin jetetin dybys tolqyndary bolǵandyqtan, bul mólsherdegi dybys dıapazony adam jaraqatynyń tez jazylyp ketýine, synǵan súıektiń tez bitýine óte jaqsy áser etedi. Ol tipti, aǵzanyń ımýnıtettik júıesin kúsheıtip, adam ómirin uzartatyn bolyp shyqty. Sondaı - aq, mysyqtyń mamyq terisin birneshe mınýt sıpasań, ınfarkt, ınsýlt alý qaýpi azaıatyn kórinedi. Sebebi, mysyqty sıpaý - álsiz tok arqyly elektrostatıstıkalyq áser etý degen sóz. Bul naǵyz fızıoterapıa!
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.