Mezgildik qınalys
Jyldyń mezgiline qaraı adamnyń óz-ózin sezinýi ártúrli bolady. Qara kúz ne qys kezinde talaı adam bojyraı bastaıdy. Bul — adamdy kún sáýlesi jarytpaıtyn mezgil. Kóńil kúıińiz nasharlaıdy, kúshińiz álsireıdi, maýjyraı beresiz, táttige ne krahmaly mol tamaqqa umtylasyz, salmaǵyńyz da aýyrlaı túsedi. Munyń bári mı shyǵaratyn gormon — melatonın deńgeıine baılanysty. Jaryqtyń jetispeýiniń bir saldary osy. Basqa bireýlerdiń gıpotezasy — mı shyǵaratyn, kóńil kúıin retteýge qatysatyn seratonınge baılanysty.
Oqýǵa keńes beremiz:
Melatonın degen ne?
— Baspanańyzǵa, ásirese ózińiz kóbirek bolatyn bólmeńizge tabıǵı jaryqtyń molyraq túsýi úshin bárin de isteńiz. Shymyldyqty, perdeni, jalúzıdi meılinshe ashyp qoıyńyz. Aǵash butaqtary terezeńizdi jaýyp tursa, olardy kesip tastańyz.
— Kúndi bult baspaıtyn kúnderi dalada qydyryńyz. Qys kezinde kún jaryǵy jazdaǵydaı emes, degenmen ol jaryq bólmedegi jaryqtan áldeqaıda kúshti.
Oqýǵa keńes beremiz:
D dárýmeniniń tapshylyǵy: bilý kerek belgiler
— Eń uzaq demalysyńyzdy qys aılaryna josparlańyz da múmkindiginshe kún sáýlesi jylyta alatyn jerde ótkizińiz.
— Tán jattyǵýlary bojýdy aıtarlyqtaı álsiretetinin ǵylymı zertteýler áldeqashan dáleldegen. Biraq qys kezinde sportpen aınalysý da opoń-aı emes. Degenmen denińizdi saýyqtyratyn klýbqa jazylyńyz.
— Sporttyń qysqy túrimen aınalysyńyz. Eger sol sport unasa, kún sýyq bolsa da siz dalaǵa umtylasyz. Kónkımen nemese shańǵymen syrǵanap kórińiz. Kún bulyńǵyr bolsa da, aspan astyndaǵy tabıǵı jaryq áldeqaıda mol bolady.
Oqýǵa keńes beremiz:
Sportpen aınalysý kúızelisten arylýǵa qalaı kómektesedi?
— Shaıqýraı (zveroboı) degen shóp bar. Sodan jasalǵan saýmaldyń 40—60 tamshysyn bir ystaqan sýyq sýǵa tamyzyp, kúnine úsh ret ishińiz. Sońǵy 20 jylǵy zertteýler shaıqýraıdyń bir zaty kóńil kúıdi kóteretin serotonındi mıdyń kóbirek shyǵarýyna kómektesedi deıdi. Biraq shaıqýraıdiń bir olqylyǵy — ol teriniń kún sáýlesine shydamdylyǵyn kemitedi. Demek shaıquraı saýmalyn paıdalanatyn adamnyń kún kózine kóbirek qydyrarda terini kún sáýlesinen qorǵaıtyn krem jaqqany jón.
Oqýǵa keńes beremiz:
Ózińdi shyn máninde baqytty sezinýdiń 8 ǵylymı joly
— Kún saıyn polıvıtamınder men mıneral qosymshalardy jutyńyz. Tek olarda V6 vıtamıni, tıamın jáne folıı qyshqyly bolsyn. V tobyndaǵy osy vıtamınder kóńil kúıin jaqsartýǵa kómektesetinin ǵylymı zertteýler kórsetken.
— Pırojnyı, kámpıt, taǵy basqa táttini aýyzǵa tyǵa bermeńiz. Shaqpaq qant az ýaqytqa kúsh beredi, biraq onyń dámi aýyzdan ketken boıda, kóńil kúıińiz de nasharlaıdy. Belogy mol tamaq ishińiz. Azanǵy as retinde jumyrtqanyń aǵynan jasalǵan omlet, túski asqa taýyqtyń pisirilgen (qýyrylǵan emes) tós etin jeńiz.
— Joǵarydaǵydaı jaǵdaılardaǵy sekemińizdi úı ishine, dostaryńyzǵa aıtyp, olardyń qoldaýyn kútýge de bolady. Eger olarǵa sizdiń qarańǵy kúnderi qatty qınalatynyńyzdy bilse, olardyń siz úshin kóńildendiretin basqa bir amaldar oılap tabýy ábden yqtımal.
— Alkogoldan bas tartyńyz. İshimdik az ýaqytqa kóńlińizdi jaılandyryp, sekemińizden aryltady. Biraq alkagoldiń depressant ekenin, onyń mas qylatyn áreketi aıaqtalǵanda, kóńil-kúıińiz kúrt tómendeıtinin umytpańyz.
— Aıtylǵandardy istep, biraq jóndi nátıje shyqpasa, jaryqpen emdelý jaıynda dárigermen aqyldasyńyz. Ondaı shamdar úı shamynan 10—20 ese jaryq bolady. Árbir seans jarty saǵatqa, odan da kóp ýaqytqa sozylýy múmkin. Onyń yqpalymen melatonınniń de, seratonınniń de mólsheri kóbeıedi.
Oqýǵa keńes beremiz:
Kóktaıǵaqta qulap, jaraqat almas úshin ne isteý kerek
Vırýstarmen qalaı kúresý kerektigi jóninde dáriger Komarovskııden nusqaýlyq
Dáriger-polárshydan qatty aıazda durys tynystaýdyń 8 erejesi
Qys mezgilindegi eń paıdaly jemister