Naýryz – Ulystyń uly kúni
Keshtiń taqyryby: Naýryz – Ulystyń uly kúni
Maqsaty: Búkil túrki halqynyń ulyq toıy - Naýryz merekesin ulttyq salt - dástúrmen, ádet - ǵurpymyzben baılanystyra nasıhattap, urpaqtardyń óz ultyna degen súıispenshiligin arttyrý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń tanym belsendiligin arttyryp, ynta men yqylasty oıatý, oı – óristi keńeıtý, óz oıyn erkin jetkize bilýge úıretý.
Tárbıelik: Oqýshylardyń qazaqtyń salt – dástúrin qurmetteı bilýge, ony ómirde qoldana bilýge tárbıeleý.
Ádisi: toptastyrý, Venn dıagramsy, oı qozǵaý, oı tolǵanys, shyǵarmashylyq jumys, kórinis
Túri: Estetıkalyq tárbıe
İ. Uıymdastyrý
Psıhologıalyq daıyndyq
İİ. Oqýshylardy topqa bólý
1 - Top « Jaýqazyn»
2 - Top «Báısheshek»
3 - Top «Qyzǵaldaq
İİİ. «Naýryz» áni
Oryndalǵan án boıynsha óz oılaryn ortaǵa salý
İV. Venn dıagramsy
V. Toptastyrý
Vİ. Oı tolǵanys
Ulttyq taǵamdar qalaı daıyndalady?
Vİİ. Shyǵarmashylyq jumys
1. Óleń qurastyrý
2. Áńgime jazý
3. Sýretti qorǵaý
Vİİİ. Kórinis «Naýryz dastarhany»
1. Aý, jarandar, jarandar!
Qyzyqqa myna qarańdar!
Ulys kúni jańasha,
Bolypty bir tamasha.
2. Túk tatyrmas Shyǵaıbaı,
Tek Aldardan yǵar baı.
Myrza bolyp kól - kósir,
Ónerdi bir shyǵardy - aı.
3. Ońǵa da, solǵa da shashyldy, tógildi.
Búgingi meıramda Shyǵaıbaı kóńildi
Burynǵy ómirmen short kesip quıryqty,
Bastamaq qaıtadan jańasha ómirdi.
4. Burynǵy ádetpen,
Aldaýǵa, arbaýǵa
Bermese baıǵustyń
Óńeshin buraýǵa
Aldarda kep jetti
5. Al, endi qarasa
Bul netken tamasha!
Shyq bermes Shyǵaıbaı,
Báıbishe, qyzymen,
Qarsy aldy talasa.
Aldar: Ýaı, Kim bar eken! Qudaıy qonaqpyn!
Shyǵaıbaı: Qosh keldiń, qosh keldiń qonaǵym!
Aldar: Assalaýmalaıkým, baıeke!
Shyǵaıbaı: Ýaǵleıkýmassalam!
Aldar: Ulys oń bolsyn, aq mol bolsyn, baıeke!
Shyǵaıbaı: Bolsyn, bolsyn, birge bolsyn!
Áı, báıbishe, Aldekeń keldi, qutty qonaq keldi. Qazan kóterińder, as salyńdar!
Báıbishe: E, Ózimizdiń Aldarjan eken ǵoı. Joǵary shyq, qaraǵym tórlet. Bizbıkejan, Qonaq keldi. Kórpe tóse, sýsyn ákel!
Shyǵaıbaı: Al, Aldeke, kópten kórinbeı kettiń. Aman - saýsyń ba? Ne jańalyǵyń bar, aıta otyr?
Aldar: Jańalyǵym sol, jer - jerde jurt Naýryzdy toılap jatyr eken. Eldiń eńsesi bıik, soǵan qýanam.
Shyǵaıbaı: Iá, Naýryz - qut - bereke daryǵan toı ǵoı, laıym solaı bolǵaı. Mine sýsyn ala otyr, Aldeke.
Shyǵaıbaı: Ózińniń ázilińdi saǵyndym, bir nárse aıtyp, kóńilimizdi bir serpiltip tastasańshy.
Aldar: Ne jaıly aıtsam eken? Ókpelep qalmaısyń ba?
Shyǵaıbaı: O, ne degeniń? Ulys kúni ókpe - naz degen bola ma?
Aldar: Endeshe, myna aıran týraly bolsyn.
Mynaý turǵan aıran,
Kez boldyń qaıdan?
Báıbishege jolyǵyp,
Aırylypsyń – aý maıdan.
Qansha seniń aıran,
Kommercheskıı baǵań?
Shólirkep otyr aǵań,
E, qaıran aıran?
Shyǵaıbaı: Óı, Aldeke tiliń áli ótkir ǵoı, shirkin! Túk ózgermepsiń, á! Báıbishe, tezirek asty qamdańyzdar, qonaqtardyń
qarny ashqan shyǵar.
Shyǵaıbaı: Dám alyńyzdar, qonaqtar! Qosh keldińizder!
Báıbishe: Naýryz - molshylyqtyń, berekeniń toıy. Naýryz kúni ár adam tórine dastarqan jaıyp, bar jyly - jumsaǵyn dastarqanǵa qoıady. Shańyraqqa kelgen barlyq qonaq dastarqannan dám tatyp, aq batasyn beredi. Sondyqtan da bul kúndi qut pen bereke daryǵan kún dep ataıdy. Mine, mynaý taba nan.
Qasıetti kúshti qara nan
Ómirdiń nárin sińirip,
Mıras bolǵan babadan.
Aýyz tısin aldymen,
Bastaıyq úlken qonaqtardan.
Bizbıke: Qurt – baýyrsaq taǵy bar,
Qyzyly bar, aǵy bar,
Balasy qaıda ul toıdyń,
Alyńdar qane, alyńdar!
Aldar: Qazaqta « qonaq káde» degen bolady. Moınymyzda qaryz bolyp qalmasyn, sodan qutylaıyq. Myna joldasym jaqsy án aıtyp bersin.
Shyǵaıbaı: Bárekeldi, jaraısyńdar jigitter! Qyzym, ónerden biz de quralaqan emespiz ǵoı. Sen de aýyldyń altyaýyzyn shyrqatyp jiber.
Bizbıke: Men aǵalardyń ónerine tánti boldym. Qurmetti qonaqtarǵa arnap, bı bılep bereıin. Qabyl alyńyzdar!
Shyǵaıbaı: Báıbishe, búgingi dastarqannyń eń úlken asy – Naýryz kójeń qaıda? Ákelseńdershi!
Báıbishe: Bul - Naýryz kóje - qasıetti as. Buǵan jeti túrli taǵam qosady. Aýyz tıińizder. Bul kójede elimniń aq nıeti bar eken, babalarymyzdyń kıesi bar eken.
Aldar: Ýa, halaıyq, jylqy jyly jaqsylyqtar ákelsin.
Barlyǵy: Esh jamandyq bolmasyn!
Qol jaıyp bata suraıyq.
Qyzyr babam qoldasyn!
Qyzyr baba:
Ýa, qolyńdy jaı aǵaıyn,
Keýdeńe ot jaǵaıyn
Mártebesi mekteptiń
Asa bersin laıym
Ádepti bolyp ul - qyzdar
Jolamasyn laıym
Jylqy jyly áz Naýryz
Tórttik penen bestikti
Syılasyn dep suraıyn
Oqýshylar ozat bolsyn
Kúndelikterge bestik tolsyn
Elbasymyz aman bolsyn
Tynyshtyq zaman bolsyn
Aýmın!
Qorytyndylaý.
Maqsaty: Búkil túrki halqynyń ulyq toıy - Naýryz merekesin ulttyq salt - dástúrmen, ádet - ǵurpymyzben baılanystyra nasıhattap, urpaqtardyń óz ultyna degen súıispenshiligin arttyrý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń tanym belsendiligin arttyryp, ynta men yqylasty oıatý, oı – óristi keńeıtý, óz oıyn erkin jetkize bilýge úıretý.
Tárbıelik: Oqýshylardyń qazaqtyń salt – dástúrin qurmetteı bilýge, ony ómirde qoldana bilýge tárbıeleý.
Ádisi: toptastyrý, Venn dıagramsy, oı qozǵaý, oı tolǵanys, shyǵarmashylyq jumys, kórinis
Túri: Estetıkalyq tárbıe
İ. Uıymdastyrý
Psıhologıalyq daıyndyq
İİ. Oqýshylardy topqa bólý
1 - Top « Jaýqazyn»
2 - Top «Báısheshek»
3 - Top «Qyzǵaldaq
İİİ. «Naýryz» áni
Oryndalǵan án boıynsha óz oılaryn ortaǵa salý
İV. Venn dıagramsy
V. Toptastyrý
Vİ. Oı tolǵanys
Ulttyq taǵamdar qalaı daıyndalady?
Vİİ. Shyǵarmashylyq jumys
1. Óleń qurastyrý
2. Áńgime jazý
3. Sýretti qorǵaý
Vİİİ. Kórinis «Naýryz dastarhany»
1. Aý, jarandar, jarandar!
Qyzyqqa myna qarańdar!
Ulys kúni jańasha,
Bolypty bir tamasha.
2. Túk tatyrmas Shyǵaıbaı,
Tek Aldardan yǵar baı.
Myrza bolyp kól - kósir,
Ónerdi bir shyǵardy - aı.
3. Ońǵa da, solǵa da shashyldy, tógildi.
Búgingi meıramda Shyǵaıbaı kóńildi
Burynǵy ómirmen short kesip quıryqty,
Bastamaq qaıtadan jańasha ómirdi.
4. Burynǵy ádetpen,
Aldaýǵa, arbaýǵa
Bermese baıǵustyń
Óńeshin buraýǵa
Aldarda kep jetti
5. Al, endi qarasa
Bul netken tamasha!
Shyq bermes Shyǵaıbaı,
Báıbishe, qyzymen,
Qarsy aldy talasa.
Aldar: Ýaı, Kim bar eken! Qudaıy qonaqpyn!
Shyǵaıbaı: Qosh keldiń, qosh keldiń qonaǵym!
Aldar: Assalaýmalaıkým, baıeke!
Shyǵaıbaı: Ýaǵleıkýmassalam!
Aldar: Ulys oń bolsyn, aq mol bolsyn, baıeke!
Shyǵaıbaı: Bolsyn, bolsyn, birge bolsyn!
Áı, báıbishe, Aldekeń keldi, qutty qonaq keldi. Qazan kóterińder, as salyńdar!
Báıbishe: E, Ózimizdiń Aldarjan eken ǵoı. Joǵary shyq, qaraǵym tórlet. Bizbıkejan, Qonaq keldi. Kórpe tóse, sýsyn ákel!
Shyǵaıbaı: Al, Aldeke, kópten kórinbeı kettiń. Aman - saýsyń ba? Ne jańalyǵyń bar, aıta otyr?
Aldar: Jańalyǵym sol, jer - jerde jurt Naýryzdy toılap jatyr eken. Eldiń eńsesi bıik, soǵan qýanam.
Shyǵaıbaı: Iá, Naýryz - qut - bereke daryǵan toı ǵoı, laıym solaı bolǵaı. Mine sýsyn ala otyr, Aldeke.
Shyǵaıbaı: Ózińniń ázilińdi saǵyndym, bir nárse aıtyp, kóńilimizdi bir serpiltip tastasańshy.
Aldar: Ne jaıly aıtsam eken? Ókpelep qalmaısyń ba?
Shyǵaıbaı: O, ne degeniń? Ulys kúni ókpe - naz degen bola ma?
Aldar: Endeshe, myna aıran týraly bolsyn.
Mynaý turǵan aıran,
Kez boldyń qaıdan?
Báıbishege jolyǵyp,
Aırylypsyń – aý maıdan.
Qansha seniń aıran,
Kommercheskıı baǵań?
Shólirkep otyr aǵań,
E, qaıran aıran?
Shyǵaıbaı: Óı, Aldeke tiliń áli ótkir ǵoı, shirkin! Túk ózgermepsiń, á! Báıbishe, tezirek asty qamdańyzdar, qonaqtardyń
qarny ashqan shyǵar.
Shyǵaıbaı: Dám alyńyzdar, qonaqtar! Qosh keldińizder!
Báıbishe: Naýryz - molshylyqtyń, berekeniń toıy. Naýryz kúni ár adam tórine dastarqan jaıyp, bar jyly - jumsaǵyn dastarqanǵa qoıady. Shańyraqqa kelgen barlyq qonaq dastarqannan dám tatyp, aq batasyn beredi. Sondyqtan da bul kúndi qut pen bereke daryǵan kún dep ataıdy. Mine, mynaý taba nan.
Qasıetti kúshti qara nan
Ómirdiń nárin sińirip,
Mıras bolǵan babadan.
Aýyz tısin aldymen,
Bastaıyq úlken qonaqtardan.
Bizbıke: Qurt – baýyrsaq taǵy bar,
Qyzyly bar, aǵy bar,
Balasy qaıda ul toıdyń,
Alyńdar qane, alyńdar!
Aldar: Qazaqta « qonaq káde» degen bolady. Moınymyzda qaryz bolyp qalmasyn, sodan qutylaıyq. Myna joldasym jaqsy án aıtyp bersin.
Shyǵaıbaı: Bárekeldi, jaraısyńdar jigitter! Qyzym, ónerden biz de quralaqan emespiz ǵoı. Sen de aýyldyń altyaýyzyn shyrqatyp jiber.
Bizbıke: Men aǵalardyń ónerine tánti boldym. Qurmetti qonaqtarǵa arnap, bı bılep bereıin. Qabyl alyńyzdar!
Shyǵaıbaı: Báıbishe, búgingi dastarqannyń eń úlken asy – Naýryz kójeń qaıda? Ákelseńdershi!
Báıbishe: Bul - Naýryz kóje - qasıetti as. Buǵan jeti túrli taǵam qosady. Aýyz tıińizder. Bul kójede elimniń aq nıeti bar eken, babalarymyzdyń kıesi bar eken.
Aldar: Ýa, halaıyq, jylqy jyly jaqsylyqtar ákelsin.
Barlyǵy: Esh jamandyq bolmasyn!
Qol jaıyp bata suraıyq.
Qyzyr babam qoldasyn!
Qyzyr baba:
Ýa, qolyńdy jaı aǵaıyn,
Keýdeńe ot jaǵaıyn
Mártebesi mekteptiń
Asa bersin laıym
Ádepti bolyp ul - qyzdar
Jolamasyn laıym
Jylqy jyly áz Naýryz
Tórttik penen bestikti
Syılasyn dep suraıyn
Oqýshylar ozat bolsyn
Kúndelikterge bestik tolsyn
Elbasymyz aman bolsyn
Tynyshtyq zaman bolsyn
Aýmın!
Qorytyndylaý.