Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 13 saǵat buryn)
Otbasy dástúrleri men meıramdary
Taqyryby: Otbasy dástúrleri men meıramdary

İs sharanyń taqyryby: Otbasy dástúrleri men meıramdary.
İs sharanyń maqsaty: Halqymyzdyń ǵasyrdan ǵasyrǵa jalǵasyp kele jatqan salt - dástúrlerin dáripteý. Conyń biri otbasynyń basty qyzyǵy, altyn tireý - dińgegi - bala. Bala týylǵannan keıin balany besikke bóleýden bastap óskenge deıingi salt - dástúrlerdi dáripteý. Salt - dástúrdi atadan balaǵa jetkizý. Otbasyndaǵy dástúrlerge, damý tarıhyna qyzyqtyrý.
(Vospıtanıe chývstv lúbvı ı gordostı za svoıý semú, ývajenıa k rodıtelám;
Razvıtıe ınteresa k ıstorıı svoeı semı, semeınym tradısıam;
Formırovanıe polojıtelnogo otnoshenıa, ývajenıa k semám odnoklassnıkov;
Znakomstvo s naıbolee rasprostranennymı tradısıamı kazahskog naroda).
Kórnekilik: slaıd, sýretter, maqal - mátel, beınerolıkter,
İs sharanyń túri: dástúrli emes
İs sharanyń ádisi: suraq - jaýap, toptastyrý, tirek - syzba.

İs sharanyń barysy:
Uıymdastyrý
Psıhologıalyq daıyndyq.
Qýan, shattan!
Qýan, shattan!
Qýanatyn kún búgin,
Barshańyzǵa
Qaıyrly kún!
Kúlip shyqty kún búgin!

Bala tárbıesi tek mektep qabyrǵasynda ǵana berilmeıtini anyq. Ananyń besik jyrynan bastap, adamnyń jer qoınyna berilgenge deıingi ózi kórip - bilgen salt - dástúrler, ádet - ǵuryptar barlyǵy da adamnyń dúnıetanymyn qalyptastyratyn ómir sabaqtary.
Salt - dástúr, ádet - ǵuryp atadan balaǵa qalyp otyratyn mol mura. Ár ulttyń ózine tán salt - dástúri bar. Sol sıaqty ár otbasynyń da salt - dústúrleri bar. Búgingi sabaǵymyz sol taqyrypta órbimek.
Jaqsy dástúrdi saqtaǵan jarar,
Bolmańdar eski úrdis dep qarap,
Tyńdańdar keńes qyzyń, ulyń bar.
Kónergen eski súrleýden shyǵyńdar,
Biraq dástúrdi, ádet - ǵurypty,
Jasasyn osynaý ólmes uǵymdar!
Ónerli halyq – ómirsheń halyq, qazaqtyń ádet-ǵurpyna, salt - dástúrlerine baǵyttalǵan «Otbasy dástúrleri men meıramdary» atty sabaǵymyzdy bastaımyz!

1. Oıyn. «Qarly kesek»
(Men shyǵamyn, men esimdi aıtamyn. Mysaly: meni Mıko dep ataıdy, maǵan unaıdy. Kelesi adamdy shaqyrady. Balalar kelesi ata - anany shaqyrady.)

2. «Otbasy» oıynymen jalǵastyramyz. Oıynnyń maqsaty ata – ana balasyn qanshalyqty biletinin baıqaý. (dop berý arqyly ata - ana jaýap beredi).
Qyzyqty suraqtar:
1. Balańyzdyń týǵan kúni?
2. Synyp jetekshisiniń tolyq aty - jóni?
3. Balańyz sporttyń qandaı túrin jaqsy kóredi?
4. Balańyz qandaı ólshemde aıaq kıim kıedi?
5. Balańyzdyń partalas kórshisi kim?
6. Búgin sabaqta qandaı baǵa aldy?
7. Balańyz qandaı tústi jaqsy kóredi?
8. Balańyz synypqa qaı jyly bardy?
9. Balańyzdyń súıikti asy qandaı?
10. Balańyz sizdi renjitkende, eń aldymen, qandaı sóz aýzyńyzǵa túsedi?

3. Qazaq halqynyń salt - dástúri.
«Salt - dástúr» sózine assosasıa qurǵyzý

A) Shildehana – sábı dúnıege kelgen soń bir jeti boıy ana men balany kútip, onyń kóńilin kóterip, onyń qasyna dastarhan jaıý ádeti. Qazaq eliniń ár túkpirinde bul rásim ár qalaı ótedi. Sol kúni balany shilde sýyna shomyldyryp, syńǵyrlaǵan tıyndar salady, balaǵa densaýlyqpen birge baılyq ta tileıdi. Shildehana ótkiziletin kúni ana ábden sorpalanyp óziniń shilde terin shyǵarýy tıis.
Á) Esimin ataý (at qoıý) – bul rásim ulaǵatty kisige júkteledi. Qazaq attarynyń kóptigi basqa halyqtardan ereksheligi. Qyz balalardyń esimderi olardyń kórkemdigi. At qoıý «kóz tımesin» degen oımen qoıylady. At tańdalǵannan keıin balanyń qulaǵyna 3 qaıtara aıtylady.
B) Besikke salý – bul kishigirim toı retinde ótedi. Kelýshiler tartý, shashý, joralǵylarynalyp keledi, besikke salý nemese bóleý tájirıbeli ájege nemese anaǵa júkteledi. Besikti túbegimen, jabdyǵymen kindik sheshe alyp keledi, sýmen bala shylanady, ydystary otyrǵandarǵa taratylyp beriledi. Balanyń «ıt kóılegi» júgirtiledi, ıaǵnı tátti dám toltyrylǵan kishkene dorba ıttiń moıynyna kóılegimen baılanady da júgirtiledi, sońynan qýyp jetken bala dorbaǵa ıe bolady. Besiktiń túbegi ornalasqan jerden kishkene burshaq tárizdi toqashtar ótkizilip, ony «tyshtyrma» dep aıtady. Osy jerde jınalǵan analar besik jyrlaryn aıtady.
Besik jyrynyń sózderi estıar balalardyń oı - qıalyna jyr etip, ananyń meıir - shapaǵatyn arttyrady. Ondaı otty jyrlardy balalar da jattap alý kerek.
V) Tusaý keser – bir jasqa tolyp erkin júre bastaǵan bal bóbektiń basqan qadamy qutty bolyp, odan ári jany jamandyq kórmeı jaqsy júrip ketýine tilek bildirý saltanaty retinde ótedi. Bóbektiń tusaýyn ata - ananyń qalaýy kesedi. Tusaýy kesilgen balany «Aq jol bolsyn» dep aq oramaldyń ústimen nemese jumsaq bolsyn dep kilem ústimen júrgizedi.
Tusaý keser jyrlary aıtylady.
... Qaz, qaz balam, qaz balam,
Qadamyńdy jaz, balam
Ánekeı, aq besik.
Áldıime baq besik.
Shúmegińdi salaıyn,
Syldyrmaǵyn taǵaıyn.
Jibek kórpe jabaıyn,
Baýy barqyt púlishteı
Baldaqtaryń kúmisteı,
Jabdyǵyńmen syılysyn.
Jatsa bópem jaılysyn,
Kósem senen ósedi
Jaıly bolsyn tósegi.

Otbasy dástúrleri men meıramdary. júkteý

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama