Qadirleıik, qarttardy, maıdangerdi
Taqyryby: «Qadirleıik, qarttardy, maıdangerdi». Uly Otan soǵysynyń ardageri Saýlebaev Bolysbaı atany eske alý.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Oqýshylarǵa Uly Jeńisti dáripteý, Uly Otan soǵysynda erlik kórsetken ata-babalarymyzdyń erlik isterin qasterleý, aýyldasymyz Saýlebaev Bolysbaı atany t. b. aýyl ardagerlerin eske alyp, ómir jolyn, erligin tanytý jáne úlgi-ónege tutý.
2. Oqýshylardyń óz Otanyna, eline, týǵan jerine degen súıispenshilikterin oıatyp, elin qurmettep, qorǵaı bilýge, ultjandylyqqa tárbıeleý jáne patrıottyq sezimin oıatý.
3. Oqýshylardyń oı-órisin arttyryp, mánerlep aıtý daǵdylaryn jetildirip, sózdik qorlaryn molaıtý.
Sabaqtyń kórnekiligi: bezendirilgen sahna, ınteraktıvti taqta slaıdtar.
Sabaqtyń barysy
1. Uıymdastyrý kezeńi
2. Kirispe bólimi
Kirispe sóz (ınteraktıvti taqtada slaıdtar arqyly sýretter kórsetý)
Tarıh keshi únemi jańalanyp otyrady. Dese de, umtylmaıtyn, eskirmeıtin tarıhı oqıǵalar bolady. Sonyń biri álemdi dúr silkindirgen ekinshi dúnıe júzilik soǵys. Ózderińizge belgili 1941 jyly 2-maýsym kúni tańǵy saǵat 4-te beıbit jatqan elimizge fashısiń Germanıa tutqıyldan soǵys ashty. Sýyq habar sol kúni baıtaq elimizge, jer-jerdegi aýyl-seloǵa tarady. Er-azamattar asyǵys soǵysqa attandy. Keıbiri ózderi suralyp ketti. Qasıetti jerimiz, beıbit jatqan elimiz, qulaq estip, kóz kórmegen apatqa ushyrady. Elimizge jaýyngerleri qasyq qany, shybyndaı jany qalǵansha shaıqasty. Jaýyngerler batyrlyqtyń, batyldyqtyń úlgisin kórsetti. Orasan zor maıdan shebinde soǵys qatty júrip jatty. Osy soǵysta Sovet Odaǵynyń basqa Respýblıkalarymen birge biz – Qazaqstan da aıanbaı jaýmen shaıqasty.
Iá, balalar bul jeńis ońaılyqpen kelgen joq. Osy Uly Otan soǵysynda jerles atamyz Saýlebaev Bolysbaı da attanǵan edi. Ol soǵysqa deıin jáne soǵystan keıin «Laqaly», «Itqyrylǵan» aýyly, «Stalın» kolhozynda 17 jyldaı mektep dırektory jáne balalar úıinde meńgerýshi qyzmetin atqarǵan. Ped Rabfakti bitirgen, mamandyǵy - geograf. 1941 jyly 28 jasynda soǵysqa attanǵan ol 1942 jyly 1-Ýkraına maıdanynda №147 zapastaǵy 1-kategorıaly attyly ásker polkynda kovalırıst bolady, odan hımıalyq qorǵaý vzvodynda qatardaǵy hımık qyzmetin, 1943 jyldan-1945 jylǵa deıin 8 gvardıa attyly ásker polkinde komandır bóliminiń gvardıa aǵa serjanty qyzmetin atqardy. 1945 jyly 28 jeltoqsanda jasynyń ulǵaıýyna baılanysty aýylǵa oraldy. Ol sol otty jyldarda 1942 jyly «Otechestvennaıa voına» ordeni, 1943 jyly «Gvardıa» znachogi, 1944 jyly eki ret «Za otvagý» medalimen, sol jyly «Krasnyı zvezdy» ordenimen, 1945 jyly nemistiń Verhnyı seleznyı, Katovıse, Beýten qalalaryn azat etkeni úshin marapattaldy. Kelgennen keıin 1946, 1969, 1980, 1985, 1995, 1997, 1999 jyldarynda birneshe medal ordendermen marapattaldy. Osy syndy aýylymyzda Uly Otan soǵysyna qatysqan ardagerler de bar. Olar: Bekbanov Jubanysh, Darbozov Qabı, Qıatbaev Jármedet, Ábekeev Qaırolla, Tajımov Balmahan, Tájbenov Bekbosyn, Ábdireev Bertileý, Ábdırov Ábdiýálı, Jarmanov Qalmyrza, Ábdiramanov Ábdálı, Mahanov Dúısenbaı, Túlkibaev Mántibaı, Ábishov Ábdireı, Ábishov Ábdiroman, Esirkeev Elenbaı, Dúısenbaev Shúkiráli, Ómirzaqov Aıtjan, Amanbaev Esenbaı, Dármenqulov Baqdáýlet.
Jeńis jeńildikpen kelgen joq. 50 mln adamnyń ómirin jalmady. Mine, osynaý elimizge lań salǵan alapattyń jeńispen aıaqtalǵanyna 65 jyl tolyp otyr. Soǵys órti qashan da halyq esinde. Osy qan maıdanda mert bolǵan erlerdiń rýhyna, búgin aramyzda asqar taýdaı bolyp júrgen atalarymyzǵa basymyzdy ıip, taǵzym eteıik.
Dál osynaý jadyrańqy jaı kúni,
Bolsadaǵy qaı ǵasyrdyń qaı kúni
Uly Otanym basyn ıip bir mınýt,
Esine almaq sol bir apat qaıǵyny
(1-mınýt únsizdik, eske alý).
Hor: «Maıdanǵa»
1. Sánim
«Soǵys!» dep aıtqan sýyq sóz,
Siresip qatqan muz – qardaı
Tynyshtyq súıgen qaýymdy,
Titirkendirdi yzǵardaı.
2. Damır
Eki dúnıe aıqasty,
Maıdandasqan aýlada.
Fashıserdi shaıqasta,
Ezgiledi tabanda
Beıbitshilik ornattyq
Kún ortaq barlyq adamǵa.
3. Perızat
Talaı qus sodan beri qaıta oraldy,
Talaı baq áleminde qaıta orandy.
Soǵysta ólgender tek oralmaıdy,
Tek urpaqqa olar jaıly aıtady áni
4. Jaınagúl
Jerden, kólden, aspannan
Soqty, jaýdy el kúnde
Berlınde alǵash bastalǵan
Bitti soǵys Berlınde.
Hor: Mánshúk
5. Aıdos
Sol surapyl qandy urysta
Tún túndigi túrilgen
Kún kúlimdep, tań shapaǵy bilingen
Sol surapyl qandy urysta
Bizdiń erlik tanylǵan
Árbir kóshe, ár buryshta
Jeńis dabyly qaǵylǵan
6. Nursultan
Súıinshi, súıinshi halqym!
Belin bekem býynshy
Jeńdik jaýdy kúırete
Jasalǵan toı – mereke
7. Nurjan
Jeńis degen jaqsylyqtyń syńary,
Jigerlengen qushtarlyqtyń quraly.
Kúreskerdiń armany men urany
Qýanysh pen merekeniń bul áni.
8. Aıman
Er azat, eńbek, erlik, er erlikti,
Eńbektiń órnegimen jer kóripti
Myńdaǵan Qazaqstan kúreskeri
Jeńiske jetkizdi elin, erler eri.
9. Amantaı
Bıik ush beıbitshilik kógershini,
Asyp ót neler muhıt, nebir shyńdy.
Qaqqanda qanatyńdy birge estilsin,
Álemge jas urpaqtyń órship úniń
Hor: «Aq kepterler»
Muǵalim
- Iá, surapyl soǵys eshkimdi aıamady. Ana jarynan aıyryldy, bala ákesinen aıyryldy. Biraq úmit oty esh óshken joq. Bala ákesin kúte berdi, kúte berdi.
1. Án «Soǵystan qaıtqan soldattar» oryndaıtyndar: Ǵarıfolla, Aıan
2. Án «Batyr bala Bolatbek» oryndaıtyndar: Islam, Ǵarıfolla
3. Kórkem sóz «Jeńis týraly jyr» Nazerke
4. Bı «Katúsha» Bir top qyzdar
5. Án «Aq kógershin» oryndaıtyndar: Nazerke, Jaınagúl
6. Án «Soldat bolam men erteń» oryndaıtyndar: Aıan, Amantaı, Aıdos
Muǵalimder
Jeńis kúni! Ol qalaı keldi? 1945 jyldyń 30 sáýirinde reıhstag ústinde R. Qoshqarbaev tikken jeńis týy jelbiredi. 8-mamyr Berlınde fashısik Germanıa jeńilgenin moıyndap qol qoıdy. 1945 jyldyń 9 mamyr kúni buryn sońdy bolmaǵan myń zeńbirekten 30 dúrkin salút atyldy. Mine, jeńis kúni osylaı kelgen edi.
10. Nazerke
Jeńis keldi dalama,
Jeńis keldi qalama,
Jeńis keldi áke bop
Endigi bar balaǵa
Jeńis keldi án bolyp,
Keldi aýylǵa sán kórik
Jeńis keldi alaqaı!
Toıyp jeıtin nan bolyp.
11. Aıan.
Aryltyp jerden jaýyńdy,
Tabanǵa janshyp ólimdi
Jeńiske jelpip ómirdi,
Deseńder bul qaı kúni?
- 9 – maı kúni
12. Albına.
Kepterler qalqyp kókte oınap,
Qyzyl tý shalqyp, kók baılap.
Máre-sáre, máz-máıram,
Otanymyz toı toılap
Deseńder bul qaı kúni
- 9 – maı kúni.
13. Islam.
65 jyl – beıbit kóktem tań atqan,
65 jyl – shýaqty kún taratty ánin
Esimde sonan beri 65 ret
Ashyldy jeńis kúniniń paraqtary.
14. Ǵarıfolla.
65 jyl – úzilmeıdi qustar áni
Ketti endi sum soǵystyń qyspaǵy ári
65 jyl – jaýymyzdyń ajal oǵy
Bizdiń el ústinen ushpaǵany.
Hor: «Árqashan kún sónbesin!»
Qorytyndy sóz
Eshkim de, esh nárse de umytylmaıdy. Otan úshin erlikpen qaza tapqandardy el ár ýaqytta esinde saqtaıdy. Óıtkeni olar bizdiń baqytymyzdy qorǵady. Otan úshin, el úshin qurban bolady. Otanymyzdyń dańqy – erlik pen qaharmandyqtyń dańqy. Biz onyń júrip ótken erlikke toly joldaryn, azattyq úshin kúresken erleri men batyrlaryn eshqashan umytpaımyz. Qarttardy, maıdangerlerdi qadirleıik! Olardyń esimi el esinde máńgi saqtalady. Umytylmas tulǵalardyń beınesi bizdiń kókeıimizdi uıalap, máńgi qala bermek.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Oqýshylarǵa Uly Jeńisti dáripteý, Uly Otan soǵysynda erlik kórsetken ata-babalarymyzdyń erlik isterin qasterleý, aýyldasymyz Saýlebaev Bolysbaı atany t. b. aýyl ardagerlerin eske alyp, ómir jolyn, erligin tanytý jáne úlgi-ónege tutý.
2. Oqýshylardyń óz Otanyna, eline, týǵan jerine degen súıispenshilikterin oıatyp, elin qurmettep, qorǵaı bilýge, ultjandylyqqa tárbıeleý jáne patrıottyq sezimin oıatý.
3. Oqýshylardyń oı-órisin arttyryp, mánerlep aıtý daǵdylaryn jetildirip, sózdik qorlaryn molaıtý.
Sabaqtyń kórnekiligi: bezendirilgen sahna, ınteraktıvti taqta slaıdtar.
Sabaqtyń barysy
1. Uıymdastyrý kezeńi
2. Kirispe bólimi
Kirispe sóz (ınteraktıvti taqtada slaıdtar arqyly sýretter kórsetý)
Tarıh keshi únemi jańalanyp otyrady. Dese de, umtylmaıtyn, eskirmeıtin tarıhı oqıǵalar bolady. Sonyń biri álemdi dúr silkindirgen ekinshi dúnıe júzilik soǵys. Ózderińizge belgili 1941 jyly 2-maýsym kúni tańǵy saǵat 4-te beıbit jatqan elimizge fashısiń Germanıa tutqıyldan soǵys ashty. Sýyq habar sol kúni baıtaq elimizge, jer-jerdegi aýyl-seloǵa tarady. Er-azamattar asyǵys soǵysqa attandy. Keıbiri ózderi suralyp ketti. Qasıetti jerimiz, beıbit jatqan elimiz, qulaq estip, kóz kórmegen apatqa ushyrady. Elimizge jaýyngerleri qasyq qany, shybyndaı jany qalǵansha shaıqasty. Jaýyngerler batyrlyqtyń, batyldyqtyń úlgisin kórsetti. Orasan zor maıdan shebinde soǵys qatty júrip jatty. Osy soǵysta Sovet Odaǵynyń basqa Respýblıkalarymen birge biz – Qazaqstan da aıanbaı jaýmen shaıqasty.
Iá, balalar bul jeńis ońaılyqpen kelgen joq. Osy Uly Otan soǵysynda jerles atamyz Saýlebaev Bolysbaı da attanǵan edi. Ol soǵysqa deıin jáne soǵystan keıin «Laqaly», «Itqyrylǵan» aýyly, «Stalın» kolhozynda 17 jyldaı mektep dırektory jáne balalar úıinde meńgerýshi qyzmetin atqarǵan. Ped Rabfakti bitirgen, mamandyǵy - geograf. 1941 jyly 28 jasynda soǵysqa attanǵan ol 1942 jyly 1-Ýkraına maıdanynda №147 zapastaǵy 1-kategorıaly attyly ásker polkynda kovalırıst bolady, odan hımıalyq qorǵaý vzvodynda qatardaǵy hımık qyzmetin, 1943 jyldan-1945 jylǵa deıin 8 gvardıa attyly ásker polkinde komandır bóliminiń gvardıa aǵa serjanty qyzmetin atqardy. 1945 jyly 28 jeltoqsanda jasynyń ulǵaıýyna baılanysty aýylǵa oraldy. Ol sol otty jyldarda 1942 jyly «Otechestvennaıa voına» ordeni, 1943 jyly «Gvardıa» znachogi, 1944 jyly eki ret «Za otvagý» medalimen, sol jyly «Krasnyı zvezdy» ordenimen, 1945 jyly nemistiń Verhnyı seleznyı, Katovıse, Beýten qalalaryn azat etkeni úshin marapattaldy. Kelgennen keıin 1946, 1969, 1980, 1985, 1995, 1997, 1999 jyldarynda birneshe medal ordendermen marapattaldy. Osy syndy aýylymyzda Uly Otan soǵysyna qatysqan ardagerler de bar. Olar: Bekbanov Jubanysh, Darbozov Qabı, Qıatbaev Jármedet, Ábekeev Qaırolla, Tajımov Balmahan, Tájbenov Bekbosyn, Ábdireev Bertileý, Ábdırov Ábdiýálı, Jarmanov Qalmyrza, Ábdiramanov Ábdálı, Mahanov Dúısenbaı, Túlkibaev Mántibaı, Ábishov Ábdireı, Ábishov Ábdiroman, Esirkeev Elenbaı, Dúısenbaev Shúkiráli, Ómirzaqov Aıtjan, Amanbaev Esenbaı, Dármenqulov Baqdáýlet.
Jeńis jeńildikpen kelgen joq. 50 mln adamnyń ómirin jalmady. Mine, osynaý elimizge lań salǵan alapattyń jeńispen aıaqtalǵanyna 65 jyl tolyp otyr. Soǵys órti qashan da halyq esinde. Osy qan maıdanda mert bolǵan erlerdiń rýhyna, búgin aramyzda asqar taýdaı bolyp júrgen atalarymyzǵa basymyzdy ıip, taǵzym eteıik.
Dál osynaý jadyrańqy jaı kúni,
Bolsadaǵy qaı ǵasyrdyń qaı kúni
Uly Otanym basyn ıip bir mınýt,
Esine almaq sol bir apat qaıǵyny
(1-mınýt únsizdik, eske alý).
Hor: «Maıdanǵa»
1. Sánim
«Soǵys!» dep aıtqan sýyq sóz,
Siresip qatqan muz – qardaı
Tynyshtyq súıgen qaýymdy,
Titirkendirdi yzǵardaı.
2. Damır
Eki dúnıe aıqasty,
Maıdandasqan aýlada.
Fashıserdi shaıqasta,
Ezgiledi tabanda
Beıbitshilik ornattyq
Kún ortaq barlyq adamǵa.
3. Perızat
Talaı qus sodan beri qaıta oraldy,
Talaı baq áleminde qaıta orandy.
Soǵysta ólgender tek oralmaıdy,
Tek urpaqqa olar jaıly aıtady áni
4. Jaınagúl
Jerden, kólden, aspannan
Soqty, jaýdy el kúnde
Berlınde alǵash bastalǵan
Bitti soǵys Berlınde.
Hor: Mánshúk
5. Aıdos
Sol surapyl qandy urysta
Tún túndigi túrilgen
Kún kúlimdep, tań shapaǵy bilingen
Sol surapyl qandy urysta
Bizdiń erlik tanylǵan
Árbir kóshe, ár buryshta
Jeńis dabyly qaǵylǵan
6. Nursultan
Súıinshi, súıinshi halqym!
Belin bekem býynshy
Jeńdik jaýdy kúırete
Jasalǵan toı – mereke
7. Nurjan
Jeńis degen jaqsylyqtyń syńary,
Jigerlengen qushtarlyqtyń quraly.
Kúreskerdiń armany men urany
Qýanysh pen merekeniń bul áni.
8. Aıman
Er azat, eńbek, erlik, er erlikti,
Eńbektiń órnegimen jer kóripti
Myńdaǵan Qazaqstan kúreskeri
Jeńiske jetkizdi elin, erler eri.
9. Amantaı
Bıik ush beıbitshilik kógershini,
Asyp ót neler muhıt, nebir shyńdy.
Qaqqanda qanatyńdy birge estilsin,
Álemge jas urpaqtyń órship úniń
Hor: «Aq kepterler»
Muǵalim
- Iá, surapyl soǵys eshkimdi aıamady. Ana jarynan aıyryldy, bala ákesinen aıyryldy. Biraq úmit oty esh óshken joq. Bala ákesin kúte berdi, kúte berdi.
1. Án «Soǵystan qaıtqan soldattar» oryndaıtyndar: Ǵarıfolla, Aıan
2. Án «Batyr bala Bolatbek» oryndaıtyndar: Islam, Ǵarıfolla
3. Kórkem sóz «Jeńis týraly jyr» Nazerke
4. Bı «Katúsha» Bir top qyzdar
5. Án «Aq kógershin» oryndaıtyndar: Nazerke, Jaınagúl
6. Án «Soldat bolam men erteń» oryndaıtyndar: Aıan, Amantaı, Aıdos
Muǵalimder
Jeńis kúni! Ol qalaı keldi? 1945 jyldyń 30 sáýirinde reıhstag ústinde R. Qoshqarbaev tikken jeńis týy jelbiredi. 8-mamyr Berlınde fashısik Germanıa jeńilgenin moıyndap qol qoıdy. 1945 jyldyń 9 mamyr kúni buryn sońdy bolmaǵan myń zeńbirekten 30 dúrkin salút atyldy. Mine, jeńis kúni osylaı kelgen edi.
10. Nazerke
Jeńis keldi dalama,
Jeńis keldi qalama,
Jeńis keldi áke bop
Endigi bar balaǵa
Jeńis keldi án bolyp,
Keldi aýylǵa sán kórik
Jeńis keldi alaqaı!
Toıyp jeıtin nan bolyp.
11. Aıan.
Aryltyp jerden jaýyńdy,
Tabanǵa janshyp ólimdi
Jeńiske jelpip ómirdi,
Deseńder bul qaı kúni?
- 9 – maı kúni
12. Albına.
Kepterler qalqyp kókte oınap,
Qyzyl tý shalqyp, kók baılap.
Máre-sáre, máz-máıram,
Otanymyz toı toılap
Deseńder bul qaı kúni
- 9 – maı kúni.
13. Islam.
65 jyl – beıbit kóktem tań atqan,
65 jyl – shýaqty kún taratty ánin
Esimde sonan beri 65 ret
Ashyldy jeńis kúniniń paraqtary.
14. Ǵarıfolla.
65 jyl – úzilmeıdi qustar áni
Ketti endi sum soǵystyń qyspaǵy ári
65 jyl – jaýymyzdyń ajal oǵy
Bizdiń el ústinen ushpaǵany.
Hor: «Árqashan kún sónbesin!»
Qorytyndy sóz
Eshkim de, esh nárse de umytylmaıdy. Otan úshin erlikpen qaza tapqandardy el ár ýaqytta esinde saqtaıdy. Óıtkeni olar bizdiń baqytymyzdy qorǵady. Otan úshin, el úshin qurban bolady. Otanymyzdyń dańqy – erlik pen qaharmandyqtyń dańqy. Biz onyń júrip ótken erlikke toly joldaryn, azattyq úshin kúresken erleri men batyrlaryn eshqashan umytpaımyz. Qarttardy, maıdangerlerdi qadirleıik! Olardyń esimi el esinde máńgi saqtalady. Umytylmas tulǵalardyń beınesi bizdiń kókeıimizdi uıalap, máńgi qala bermek.
You Might Also Like
-
Maqsaty: «Otan», «súıispenshilik», «týǵan jer» qundylyqtarynyń mańyzdylyǵyn túsindirý.
