Qańlylar týraly derekter. Qańly qoǵamy
Qańlylar týraly derekter. Qańly qoǵamy
Konspekt
Qańlylardyń astanasy – Bıtán. Keıbir jazba derekterde bul qala qazirgi Túrkistan mańynda bolǵan dep kórsetedi. Al ekinshi bir derekte qazirgi Tarazǵa jaqyn jerde bolǵan dep jazylǵan.
Qańly elin han bılegen. Eldi basqarýǵa onyń úsh orynbasary – ýáziri kómektesken. Qańly eli 5 ıelikke bólinip, ár ıelikti kishi handar basqarǵan. Kishi handarǵa baǵynatyn rý, taıpalardy kósemder basqarǵan. Kósemderdiń laýazymy muragerlik jolmen ákeden balaǵa berilgen.
Qul eńbegi usaq maldy kútý, mal ónimderin óńdeýde qoldanyldy. Budan basqa qolóner kásibimen, egin egýmen shuǵyldandy. Qańlylar arasynda quldyq keń óris alǵan joq. Óıtkeni kóshpeli mal sharýashylyǵy jaǵdaıynda bir jerde jumys kúshiniń kóp bolýy qajetsiz edi.
Arystyń sol jaǵalaýynda 100 sharshy shaqyrym aýmaqta 20 shaqty tóbe jatyr. Sonyń biri – Kók - Mardan qalasynyń orny. Bul jerden tabylǵan úı balshyqtan soǵylyp, peshpen jylytylǵan. Úıdiń ekinshi bólmesi – qoımada qumandar jáne tary, kúrish, bıdaı, arpa, asburshaq saqtalǵan balshyq kespekter ornalasqan. Oshaq qasynan dánúkkishter men dıirmen tabyldy.
Qytaı tarıhshysy Syma Sán “Tarıh jazbalarynda” kóshpelilerdiń ómiri men turmysyn sıpattap jazǵan. Al qytaıdyń “Sán Hanshý” dereginde Qańly memleketiniń paıda bolǵan ýaqyty men shekarasy týraly málimetter kórsetilgen.
Arheologtar qańlylar mekendegen aýdandarda qazba jumystaryn júrgizip, kóptegen qorymdar men qonystardy tapty. Olardy ǵalymdar Qaýynshy, Otyrar - Qarataý, Jetiasar mádenıetteri dep atady.
Ǵalymdar qańlylar týraly jazǵanda arheologıalyq qazba jumystarynyń qorytyndysyna súıenedi. Sondaı qazba jumystarynyń biri – Jetiasar eskertkishteriniń taralý aımaǵy Jańadarıa men Qýańdarıa ańǵarlaryn alyp jatyr.
B. z. b. 46 - 36 jyldary qańlylar Qytaıǵa qarsy turǵan ǵundarǵa kómektesken.
Otyrar - Qarataý mádenıeti Syrdarıanyń orta aǵysy tusyndaǵy Qarataý - Talas aralyǵyn alyp jatyr.
Al Qaýynshy mádenıetiniń aýmaǵy Tashkent tóńiregindegi aımaq bolyp tabylady.
Pushyq - Mardan qalasy mańyndaǵy Qostóbe qonysynan b. z. 1 myńjyldyǵynyń alǵashqy jartysyna jatatyn qala orny tabyldy. Ǵalymdardyń paıymdaýynsha, qańly dáýirinde paıda bolǵan qonystardy orta ǵasyrlardaǵy qala qurylystarynyń túp - bastaýyna jatqyzýǵa bolady.
Qańlylardyń negizgi atamekeni – Syrdarıanyń orta aǵysy. Jazba derekterde qańlylardyń Arys, Talas jáne Syrdarıanyń tómengi aǵysynda ómir súrgeni aıtylady. Qańly memleketiniń shekarasy osy kúngi Tashkent qalasy turǵan jerden asyp, Qarataý bókterlerinen bastalyp, Talas ózenine deıin sozylǵan.
Qańlylar ońtústiginde Qytaımen jáne Úısindermen kórshiles jatty. Al soltústigindegi kórshileri sarmattar men alandar boldy. Qańlylar kúsheıip turǵan kezde sarmattar, alandar olarǵa táýeldi bolǵan.
Qańlylar Syrdarıa arqyly Edilge qaraı ótetin Uly Jibek jolyn baqylap otyrdy. Olar Qytaı, Rım, Kýshan memleketterimen saıası, ekonomıkalyq jáne mádenı baılanysta bolǵan.
Qańlylar týraly qytaı derekterinen bilemiz. Osydan 2 myń jyldan astam buryn Qytaı bıleýshisi batysyndaǵy elderge elshilik jiberedi. Elshilik 13 jyldan keıin qaıtyp oralyp, jazǵandaryn Qytaı bıleýshisine beredi. Bul jazbada kóptegen qalalary bar órkenıetti elder men kóshpeli taıpa odaqtary baıandalyp sıpattalǵan. Arasynda qańly eli de atalady. Qańlylar b. z. b. 3 - 2 ǵasyrlar – b. z. 5 ǵasyry aralyǵynda ómir súrgen.
Qytaı tarıhshysy Syma Sán “Tarıh jazbalarynda” kóshpelilerdiń ómiri men turmysyn sıpattap jazǵan.
Qańly memleketinde jazý bolǵan. Qytaıdan barǵan elshiler han saraıynda Zań jarǵylaryn kórgen.
Qańly taıpalar odaǵynda 120 myń tútin, 600 myń adam, 120 myńǵa deıin áskeri bolǵan. Ejelgi qytaı hronıkasynda qańlylardyń eki astanasy (jazǵy jáne qysqy) bolǵan dep kórsetilgen.
B. z. b. 6 ǵasyrda jazylǵan ejelgi Irannyń qasıetti kitaby “Avestada”: “Vesakanyń er júrek uldary eń bıik, bárinen joǵary turǵan Kanha qamalynyń aldynda qurbandyq berdi” - dep jazylǵan. “Kanha”, “kangúı” sózderi Qańly ataýyna uqsas.
Konspekt suraqtar
1. Qańlylar týraly “Kanha “sózi kezdesetin ejelgi Iran kitaby:
2. Qańly taıpalar odaǵyndaǵy adam sany:
3. “Tarıh jazbalaryn” jazǵan:
4. B. z. b. 3 - 2 ǵasyrlar – b. z. 5 ǵasyry aralyǵynda ómir súrgen taıpalyq odaq:
5. Qańlylar baqylaýǵa alǵan saýda joly:
6. Qańlylardyń soltústigindegi kórshileri:
7. Arys pen Talas ózenderi, Syrdarıanyń tómengi aǵysynda ómir súrgen taıpa:
8. Qańlylar jerindegi Qostóbe qonysynan tabyldy:
9. Syrdarıanyń orta aǵysyna taralǵan mádenıet:
10. Qańlylar b. z. b. 46 - 36 jyldary kómektesti:
11. Jetiasar mádenıetiniń taralý aımaǵy:
12. Qańly mádenıetteri bólinedi:
13. Qańlylar týraly alǵash ret jazylǵan derekter:
14. Arys ózeniniń sol jaǵasynda ornalasqan qańly qalasy:
15. Qańlylarda qul eńbegi qoldanyldy:
16. Qańly eli neshe ıelikke bólingen?
17. Qańlylardyń astanasy:
18. Qańlylar astanasyn kórsetińiz:
19. Qańly taıpasynda kósemderdiń bıligi berilip otyrǵan júıe:
Taqyryptyń testi
Qańlylar týraly derekter. Qańly qoǵamy. júkteý
Konspekt
Qańlylardyń astanasy – Bıtán. Keıbir jazba derekterde bul qala qazirgi Túrkistan mańynda bolǵan dep kórsetedi. Al ekinshi bir derekte qazirgi Tarazǵa jaqyn jerde bolǵan dep jazylǵan.
Qańly elin han bılegen. Eldi basqarýǵa onyń úsh orynbasary – ýáziri kómektesken. Qańly eli 5 ıelikke bólinip, ár ıelikti kishi handar basqarǵan. Kishi handarǵa baǵynatyn rý, taıpalardy kósemder basqarǵan. Kósemderdiń laýazymy muragerlik jolmen ákeden balaǵa berilgen.
Qul eńbegi usaq maldy kútý, mal ónimderin óńdeýde qoldanyldy. Budan basqa qolóner kásibimen, egin egýmen shuǵyldandy. Qańlylar arasynda quldyq keń óris alǵan joq. Óıtkeni kóshpeli mal sharýashylyǵy jaǵdaıynda bir jerde jumys kúshiniń kóp bolýy qajetsiz edi.
Arystyń sol jaǵalaýynda 100 sharshy shaqyrym aýmaqta 20 shaqty tóbe jatyr. Sonyń biri – Kók - Mardan qalasynyń orny. Bul jerden tabylǵan úı balshyqtan soǵylyp, peshpen jylytylǵan. Úıdiń ekinshi bólmesi – qoımada qumandar jáne tary, kúrish, bıdaı, arpa, asburshaq saqtalǵan balshyq kespekter ornalasqan. Oshaq qasynan dánúkkishter men dıirmen tabyldy.
Qytaı tarıhshysy Syma Sán “Tarıh jazbalarynda” kóshpelilerdiń ómiri men turmysyn sıpattap jazǵan. Al qytaıdyń “Sán Hanshý” dereginde Qańly memleketiniń paıda bolǵan ýaqyty men shekarasy týraly málimetter kórsetilgen.
Arheologtar qańlylar mekendegen aýdandarda qazba jumystaryn júrgizip, kóptegen qorymdar men qonystardy tapty. Olardy ǵalymdar Qaýynshy, Otyrar - Qarataý, Jetiasar mádenıetteri dep atady.
Ǵalymdar qańlylar týraly jazǵanda arheologıalyq qazba jumystarynyń qorytyndysyna súıenedi. Sondaı qazba jumystarynyń biri – Jetiasar eskertkishteriniń taralý aımaǵy Jańadarıa men Qýańdarıa ańǵarlaryn alyp jatyr.
B. z. b. 46 - 36 jyldary qańlylar Qytaıǵa qarsy turǵan ǵundarǵa kómektesken.
Otyrar - Qarataý mádenıeti Syrdarıanyń orta aǵysy tusyndaǵy Qarataý - Talas aralyǵyn alyp jatyr.
Al Qaýynshy mádenıetiniń aýmaǵy Tashkent tóńiregindegi aımaq bolyp tabylady.
Pushyq - Mardan qalasy mańyndaǵy Qostóbe qonysynan b. z. 1 myńjyldyǵynyń alǵashqy jartysyna jatatyn qala orny tabyldy. Ǵalymdardyń paıymdaýynsha, qańly dáýirinde paıda bolǵan qonystardy orta ǵasyrlardaǵy qala qurylystarynyń túp - bastaýyna jatqyzýǵa bolady.
Qańlylardyń negizgi atamekeni – Syrdarıanyń orta aǵysy. Jazba derekterde qańlylardyń Arys, Talas jáne Syrdarıanyń tómengi aǵysynda ómir súrgeni aıtylady. Qańly memleketiniń shekarasy osy kúngi Tashkent qalasy turǵan jerden asyp, Qarataý bókterlerinen bastalyp, Talas ózenine deıin sozylǵan.
Qańlylar ońtústiginde Qytaımen jáne Úısindermen kórshiles jatty. Al soltústigindegi kórshileri sarmattar men alandar boldy. Qańlylar kúsheıip turǵan kezde sarmattar, alandar olarǵa táýeldi bolǵan.
Qańlylar Syrdarıa arqyly Edilge qaraı ótetin Uly Jibek jolyn baqylap otyrdy. Olar Qytaı, Rım, Kýshan memleketterimen saıası, ekonomıkalyq jáne mádenı baılanysta bolǵan.
Qańlylar týraly qytaı derekterinen bilemiz. Osydan 2 myń jyldan astam buryn Qytaı bıleýshisi batysyndaǵy elderge elshilik jiberedi. Elshilik 13 jyldan keıin qaıtyp oralyp, jazǵandaryn Qytaı bıleýshisine beredi. Bul jazbada kóptegen qalalary bar órkenıetti elder men kóshpeli taıpa odaqtary baıandalyp sıpattalǵan. Arasynda qańly eli de atalady. Qańlylar b. z. b. 3 - 2 ǵasyrlar – b. z. 5 ǵasyry aralyǵynda ómir súrgen.
Qytaı tarıhshysy Syma Sán “Tarıh jazbalarynda” kóshpelilerdiń ómiri men turmysyn sıpattap jazǵan.
Qańly memleketinde jazý bolǵan. Qytaıdan barǵan elshiler han saraıynda Zań jarǵylaryn kórgen.
Qańly taıpalar odaǵynda 120 myń tútin, 600 myń adam, 120 myńǵa deıin áskeri bolǵan. Ejelgi qytaı hronıkasynda qańlylardyń eki astanasy (jazǵy jáne qysqy) bolǵan dep kórsetilgen.
B. z. b. 6 ǵasyrda jazylǵan ejelgi Irannyń qasıetti kitaby “Avestada”: “Vesakanyń er júrek uldary eń bıik, bárinen joǵary turǵan Kanha qamalynyń aldynda qurbandyq berdi” - dep jazylǵan. “Kanha”, “kangúı” sózderi Qańly ataýyna uqsas.
Konspekt suraqtar
1. Qańlylar týraly “Kanha “sózi kezdesetin ejelgi Iran kitaby:
2. Qańly taıpalar odaǵyndaǵy adam sany:
3. “Tarıh jazbalaryn” jazǵan:
4. B. z. b. 3 - 2 ǵasyrlar – b. z. 5 ǵasyry aralyǵynda ómir súrgen taıpalyq odaq:
5. Qańlylar baqylaýǵa alǵan saýda joly:
6. Qańlylardyń soltústigindegi kórshileri:
7. Arys pen Talas ózenderi, Syrdarıanyń tómengi aǵysynda ómir súrgen taıpa:
8. Qańlylar jerindegi Qostóbe qonysynan tabyldy:
9. Syrdarıanyń orta aǵysyna taralǵan mádenıet:
10. Qańlylar b. z. b. 46 - 36 jyldary kómektesti:
11. Jetiasar mádenıetiniń taralý aımaǵy:
12. Qańly mádenıetteri bólinedi:
13. Qańlylar týraly alǵash ret jazylǵan derekter:
14. Arys ózeniniń sol jaǵasynda ornalasqan qańly qalasy:
15. Qańlylarda qul eńbegi qoldanyldy:
16. Qańly eli neshe ıelikke bólingen?
17. Qańlylardyń astanasy:
18. Qańlylar astanasyn kórsetińiz:
19. Qańly taıpasynda kósemderdiń bıligi berilip otyrǵan júıe:
Taqyryptyń testi
Qańlylar týraly derekter. Qańly qoǵamy. júkteý
You Might Also Like
