InfoHub Logo

Qara sózder. Abaıdyń otyz úshinshi qara sózi

OTYZ ÚSHİNSHİ SÓZ
Egerde mal kerek bolsa, qolóner úırenbek kerek. Mal jutaıdy, óner jutamaıdy. Aldaý qospaı adal eńbegin satqan qolónerli - qazaqtyń áýlıesi sol. Biraq qudaı taǵala qolyna az - maz óner bergen qazaqtardyń keselderi bolady.

Áýeli — bul isimdi ol isimnen asyraıyn dep, artyq ismerler izdep júrip, kórip, biraz istes bolyp, óner arttyraıyn dep, túzden óner izdemeıdi. Osy qolyndaǵy az - muzyna maqtanyp, osy da bolady dep, baıaǵy qazaqtyń talapsyzdyǵyna tartyp, jatyp alady.

Ekinshi - erinbeı isteı berý kerek qoı. Bir - eki qara tapsa, malǵa bóge qalǵan kisimsip, «maǵan mal joq pa?» degendeı qylyp, erinshektik, saldaý - salǵyrttyqqa, kerbezdikke salynady.

Úshinshi - «darqansyń ǵoı, ónerlisiń ǵoı, shyraǵym», nemese «aǵeke, neń ketedi, osy ǵanamdy istep ber!» degende «maǵan da bireý jalynarlyqqa jetken ekenmin» dep maqtanyp ketip, paıdasyz aldaýǵa, qý tilge aldanyp, óziniń ýaqytyn ótkizedi. Jáne anaǵan dúnıeniń qyzyǵy aldaýdy bilgen degizip, kóńilin de maqtandyryp ketedi.

Tórtinshi - tamyrshyldaý keledi. Baǵanaǵy aldamshy shaıtan tamyr bolalyq dep, bir bolymsyz nárseni bergen bolyp, artynan úıtemin - búıtemin, qaryq qylamyn degenge máz bolyp, tamyrym, dosym dese, men de kerektiniń biri bolyp qalyppyn ǵoı dep, jáne jasynan is istep, úıden shyqpaǵandyq qylyp, joq - barǵa tyrysyp, aldaǵandy bilmeı, dereý onyń jetpegenin jetkizemin dep, tipti jetpese ózinen qosyp, qylyp ber degeniniń bárin qylyp berip, kúni ótip, eńbek qylar ýaqytynan aırylyp, «joǵary shyqqa» qaryq bolyp, tamaq, kıim, borysh esinen shyǵyp ketip, endi olar qysqan kúni bireýdiń malyn buldap qaryzǵa alady. Ony qylyp bereıin, muny qylyp bereıin dep, sonymenen tabys quralmaı, boryshy asyp, daýǵa aınalyp, adamshylyqtan aırylyp, qor bolyp ketedi. Osy nesi eken. Qazaqtyń balasynyń ózi aldaǵysh bola turyp jáne ózi bireýge aldatqysh bolatuǵyny qalaı?
Abaıdyń basqa da qara sózderi