"Til - halyq murasy" ıntellektýaldy oıyn
Aqmola oblysy, Zerendi aýdany,
Qoshqarbaı aýyly, Mádı Hasenov atyndaǵy
Qoshqarbaı negizgi mektebiniń orys tili jáne ádebıeti páni muǵalimi
Jylkybaeva Aıgýl Tolkynbekovna
Tilder kúnine arnalǵan ıntellektýaldy oıyn
5 - 6 synyp
Taqyryby: «Til – halyq murasy»
Maqsaty: oqýshylar sóz qudiretin túsinip, onyń adam ómirindegi mańyzyn uǵynady; tilge baılanysty maqal - mátelderdi, turaqty sóz tirkesterdi eske túsiredi; top bolyp jumys atqarýǵa úırenedi.
Kórnekiligi: naqyl sózder, sýretter, beketter, áripter jazylǵan paraqshalar, tapsyrmalary bar konvertter.
Súıemin týǵan tildi – anam tilin,
Besikte jatqanymda - aq bergen bilim.
Shyr etip jerge túsken mınýtymnan
Qulaǵyma sińirgen tanys únin.
(S. Toraıǵyrov)
Jospar:
1. Muǵalimniń kirispe sózi
2. Ádilqazylar alqasyn saılaý
3. 5 beketten turatyn oıyn
4. Qorytyndy, marapattaý
İs - shara barysy:
Muǵalimniń kirispe sózi: Qurmetti oqýshylar, búgin biz: 5 - 6 synyp oqýshylary Tilder kúnine arnalǵan «Til – halyq murasy» atty ıntellektýaldy oıynǵa qatysyp, ǵajaıyp «Qazaq tili» eline sapar shegemiz. Aldymyzdan kóp beketter kezdesedi. Ondaǵy tapsyrmalardy oryndaǵan top músheleri «Qazaq tili eliniń qurmetti azamattary» ataǵyn jeńip alady. Endishe, qatysýshy balalardy toptarǵa bóleıik. Sol úshin ár oqýshy myna paraqshalardan alý kerek (paraqshalarda áripter jazylǵan, daýysty áripter – 1 - top jáne daýyssyz áripter – 2 - top). Jaqsy, top músheleri, oıynshylarymyz anyqtaldy, endigi kezegimiz – ádilqazylardy saılap alý. Ádilqazylar alqasymen tanys bolyńyzdar:
Jaqsy, resmı bólimdi aıaqtap, oıynymyzǵa kóshýge ruqsat etińizder.
İ. «Qaıyrly tań» beketi.
Eki toptyń sálemdesýi. Tanystyrý. Toptyń atyn paraqshalarǵa jazylǵan áripterden qurastyrady («Aqyl» jáne «Ozat» sózderi shyǵady).
İİ. «Men bastaımyn, sen qosta» beketi.
Maqal - mátelderdi jalǵastyrý kerek:
1. Otan... da ystyq. (ottan)
2. Týǵan jerge... tik. (tý)
3.... kótermegendi, til kóteredi. (pil)
4. Til... da ótkir. (qylysh)
5.... birdi jyǵady. (bilekti)
6.... oınaǵan azar, (asyq)
... oınaǵan tozar. (dop)
1.... ne kórseń, ushqanda sony ilesiń. (uıada)
2.... alshysynan tústi. (asyǵy)
3.... bilim bulaǵy. (kitap)
4. Til – kóńildiń.... (kilti)
5.... balasyn appaǵym deıdi. (qarǵa)
6. Jigitti namys óltiredi,
... qamys óltiredi.
İİİ. «Oılan, tap!» beketi.
1. Jýan daýystylardy kórset:
a, á, o, e, u, ó, y, ú, i, ı (a, o, u, y)
2. Jińishke daýystylardy kórset:
a, á, o, e, u, ó, y, ú, i, ı (á, e, ó, ú, i, ı)
3. Myna sózderge sınonım sózder jaz:
Kúshti, el, úlken, laýazym, óń, naýqas, halyq, taǵam, qymbat, ajar.
4. Myna sózderge antonımder jaz:
Jyly, úlken, jańa, sýly, jaqyn, dos, jomart, bıik, tereń, keń.
İÚ. «Kim tapqyr» beketi.
Turaqty sóz tirkesteriniń mánin ash:
• Barmaǵyn tistedi. (ókindi)
• Eki ezýi eki qulaǵyna jetý. (qýaný)
• Tóbe shashy tik turdy. (qoryqty)
• Kóz qıyǵyn salý. (qaraý)
• Qoı aýzynan shóp almas. (momyn, jýas)
• Saqal sıpap qalý. (aldaný)
• Sóz baılasý. (kelisý)
• Kún qurǵatpaı kelý. (jıi kelý)
• Taıaq tastam jer. (jaqyn jer)
• Kirpik qaqpaý. (uıyqtamaý)
• Jumǵan aýzyn ashpaý. (sóılemeý)
• Eshkimniń ala jibin attamaý. (qıanat jasamaý)
• Baýyr basý. (úırený)
Ú. «Oıly bolsań, ozyp kór» beketi.
«Meniń Otanym - Qazaqstan» taqyrybyna oı tolǵa. Sýret boıynsha áńgimele. (eki topqa eki sýret kórsetip sol boıynsha áńgime quratý).
Qorytyndy.
Týǵan tilim – tirligimniń aıǵaǵy,
Tilim barda aıtylar syr oıdaǵy.
Ósse tilim men de birge ósemin,
Óshse tilim men de birge óshemin.
(Á. Tájibaev)
Sonymen, búgingi sharamyzdyń ýaqyty da taıap qalǵan sıaqty. Osy top músheleri ishinen qaı top «Qazaq tili eliniń qurmetti azamattary» ataǵyn jeńip alǵanyn anyqtaý úshin, ádilqazylar alqasyna sóz bereıik. (toptardy madaqtaý)
Qoshqarbaı aýyly, Mádı Hasenov atyndaǵy
Qoshqarbaı negizgi mektebiniń orys tili jáne ádebıeti páni muǵalimi
Jylkybaeva Aıgýl Tolkynbekovna
Tilder kúnine arnalǵan ıntellektýaldy oıyn
5 - 6 synyp
Taqyryby: «Til – halyq murasy»
Maqsaty: oqýshylar sóz qudiretin túsinip, onyń adam ómirindegi mańyzyn uǵynady; tilge baılanysty maqal - mátelderdi, turaqty sóz tirkesterdi eske túsiredi; top bolyp jumys atqarýǵa úırenedi.
Kórnekiligi: naqyl sózder, sýretter, beketter, áripter jazylǵan paraqshalar, tapsyrmalary bar konvertter.
Súıemin týǵan tildi – anam tilin,
Besikte jatqanymda - aq bergen bilim.
Shyr etip jerge túsken mınýtymnan
Qulaǵyma sińirgen tanys únin.
(S. Toraıǵyrov)
Jospar:
1. Muǵalimniń kirispe sózi
2. Ádilqazylar alqasyn saılaý
3. 5 beketten turatyn oıyn
4. Qorytyndy, marapattaý
İs - shara barysy:
Muǵalimniń kirispe sózi: Qurmetti oqýshylar, búgin biz: 5 - 6 synyp oqýshylary Tilder kúnine arnalǵan «Til – halyq murasy» atty ıntellektýaldy oıynǵa qatysyp, ǵajaıyp «Qazaq tili» eline sapar shegemiz. Aldymyzdan kóp beketter kezdesedi. Ondaǵy tapsyrmalardy oryndaǵan top músheleri «Qazaq tili eliniń qurmetti azamattary» ataǵyn jeńip alady. Endishe, qatysýshy balalardy toptarǵa bóleıik. Sol úshin ár oqýshy myna paraqshalardan alý kerek (paraqshalarda áripter jazylǵan, daýysty áripter – 1 - top jáne daýyssyz áripter – 2 - top). Jaqsy, top músheleri, oıynshylarymyz anyqtaldy, endigi kezegimiz – ádilqazylardy saılap alý. Ádilqazylar alqasymen tanys bolyńyzdar:
Jaqsy, resmı bólimdi aıaqtap, oıynymyzǵa kóshýge ruqsat etińizder.
İ. «Qaıyrly tań» beketi.
Eki toptyń sálemdesýi. Tanystyrý. Toptyń atyn paraqshalarǵa jazylǵan áripterden qurastyrady («Aqyl» jáne «Ozat» sózderi shyǵady).
İİ. «Men bastaımyn, sen qosta» beketi.
Maqal - mátelderdi jalǵastyrý kerek:
1. Otan... da ystyq. (ottan)
2. Týǵan jerge... tik. (tý)
3.... kótermegendi, til kóteredi. (pil)
4. Til... da ótkir. (qylysh)
5.... birdi jyǵady. (bilekti)
6.... oınaǵan azar, (asyq)
... oınaǵan tozar. (dop)
1.... ne kórseń, ushqanda sony ilesiń. (uıada)
2.... alshysynan tústi. (asyǵy)
3.... bilim bulaǵy. (kitap)
4. Til – kóńildiń.... (kilti)
5.... balasyn appaǵym deıdi. (qarǵa)
6. Jigitti namys óltiredi,
... qamys óltiredi.
İİİ. «Oılan, tap!» beketi.
1. Jýan daýystylardy kórset:
a, á, o, e, u, ó, y, ú, i, ı (a, o, u, y)
2. Jińishke daýystylardy kórset:
a, á, o, e, u, ó, y, ú, i, ı (á, e, ó, ú, i, ı)
3. Myna sózderge sınonım sózder jaz:
Kúshti, el, úlken, laýazym, óń, naýqas, halyq, taǵam, qymbat, ajar.
4. Myna sózderge antonımder jaz:
Jyly, úlken, jańa, sýly, jaqyn, dos, jomart, bıik, tereń, keń.
İÚ. «Kim tapqyr» beketi.
Turaqty sóz tirkesteriniń mánin ash:
• Barmaǵyn tistedi. (ókindi)
• Eki ezýi eki qulaǵyna jetý. (qýaný)
• Tóbe shashy tik turdy. (qoryqty)
• Kóz qıyǵyn salý. (qaraý)
• Qoı aýzynan shóp almas. (momyn, jýas)
• Saqal sıpap qalý. (aldaný)
• Sóz baılasý. (kelisý)
• Kún qurǵatpaı kelý. (jıi kelý)
• Taıaq tastam jer. (jaqyn jer)
• Kirpik qaqpaý. (uıyqtamaý)
• Jumǵan aýzyn ashpaý. (sóılemeý)
• Eshkimniń ala jibin attamaý. (qıanat jasamaý)
• Baýyr basý. (úırený)
Ú. «Oıly bolsań, ozyp kór» beketi.
«Meniń Otanym - Qazaqstan» taqyrybyna oı tolǵa. Sýret boıynsha áńgimele. (eki topqa eki sýret kórsetip sol boıynsha áńgime quratý).
Qorytyndy.
Týǵan tilim – tirligimniń aıǵaǵy,
Tilim barda aıtylar syr oıdaǵy.
Ósse tilim men de birge ósemin,
Óshse tilim men de birge óshemin.
(Á. Tájibaev)
Sonymen, búgingi sharamyzdyń ýaqyty da taıap qalǵan sıaqty. Osy top músheleri ishinen qaı top «Qazaq tili eliniń qurmetti azamattary» ataǵyn jeńip alǵanyn anyqtaý úshin, ádilqazylar alqasyna sóz bereıik. (toptardy madaqtaý)
You Might Also Like
