InfoHub Logo

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti – elimizdegi birinshi klasıkalyq ýnıversıtet jáne barlyq qazaqstandyq joǵary oqý oryndary arasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń «Sapa salasyndaǵy jetistikteri úshin» syılyǵynyń alǵashqy ıegeri.

Ýnıversıtette elimizdiń barlyq aımaqtarynan, sondaı-aq alys-jaqyn shetelderden kelgen 40 myńnan astam stýdent bilim alýda. Bizdiń ýnıversıtet stýdentteriniń 80%-ǵa jýyǵy «Altyn belp» belgisiniń ıegerleri jáne respýblıkalyq, halyqaralyq olımpıadalar men jarystardyń jeńimpazdary.

QazUÝ-dyń profesorlyq-oqytýshylyq quramy 2500-den astam adam, onyń ishinde 400 ǵylym doktorlary, profesorlar jáne 800-den astam ǵylym kandıdattary, dosentter, 200 otandyq jáne sheteldik fılosofıa doktorlary (PhD) bar.

Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ 180-nen astam gýmanıtarlyq, jaratylystaný, bakalavrıat, aspırantýra, doktorantýranyń tehnıkalyq mamandyqtary boıynsha mamandyqtardyń keń spektrin usynady.

Motıvasıa – adamnyń ómirdegi jáne eńbektegi belsendiligin qamtıtyn ishki energıa. Ol adamdy áreketke, áreketke ıtermeleıtin naqty motıvterdi, yntalandyrýdy bildiretinmotıvterge negizdelgen. Oqýshylardyń motıvasıasy týraly aıtatyn bolsaq, onda ol olardy tanymdyq is-áreketke, bilim mazmunyn belsendi damytýǵa baýlý prosesteri, ádisteri men quraldary. Emosıalar men umtylystar, qyzyǵýshylyqtar men qajettilikter, ıdealdar men kózqarastar topta motıv retinde áreket ete alady. Sondyqtan motıvter – bul tańdaý men sheshim qabyldaý, tańdaýdy taldaý jáne baǵalaý júzege asyrylatyn kúrdeli dınamıkalyq júıeler. Oqýshylardy yntalandyrý – oqý prosesin jetildirýdiń eń tıimdi joly. Motıvter materıaldy meńgerý jáne meńgerý prosesiniń qozǵaýshy kúshi bolyp tabylady. Oqý motıvasıasy - bul jeke adamnyń jeke oqý pánine de, búkil bilim berý isine degen kózqarasyn ózgertýdiń birshama kúrdeli jáne túsiniksiz prosesi. 

Motıvasıa adamnyń minez-qulqy men is-áreketinde, onyń ishinde bolashaq mamandy qalyptastyrý prosesinde negizgi qozǵaýshy kúsh bolyp tabylady. Sondyqtan stýdentterdiń oqý jáne kásiptik is-áreketin yntalandyrý men motıvteri máselesi erekshe mańyzdy bolyp tabylady.

Motıvter áser etýge bolatyn mobıldi júıelerdiń biri bolyp tabylady. Stýdenttiń bolashaq mamandyǵyn tańdaýy tolyq óz betinshe jáne jetkiliksiz sanaly túrde jasalmasa da, belsendilik motıvteriniń turaqty júıesin maqsatty túrde qalyptastyrý arqyly bolashaq mamannyń kásibı beıimdelýine jáne kásibı ósýine kómektesýge bolady. Bolashaq mamandyqty tańdaý motıvterin jan-jaqty zertteý oqý motıvterin túzetýge múmkindik beredi jáne stýdentterdiń kásibı damýyna áser etedi. Oqý-tárbıe prosesiniń nátıjeli bolýy bolashaq mamandyǵyn ıgerýge degen ynta-yqylasy men yntasynyń qanshalyqty joǵary bolýyna tikeleı baılanysty. Bilim berý prosesi kúrdeli áreket retinde jikteledi, oqýdyń kóptegen motıvteri bar jáne olar ár adamda jeke-jeke kórinip qana qoımaı, kúrdeli motıvasıalyq júıelerdi qura otyryp, birtutas biriktire alady.

Stýdentterdiń yntasyn qalaı arttyrýǵa bolady? Kásiptik oqý oryndarynda stýdentterdiń yntasyn arttyrýdyń keıbir joldaryn qarastyryp kóreıik.

Muǵalimniń stýdentterdi yntalandyrý prosesi. Stýdent «osylaı bolý kerek» dep aıtatyn mektep oqýshysy emes, stýdentkebilimniń bolashaqta oǵan qanshalyqty paıdaly bolatynyn túsindirý kerek. Al eger muǵalim «ómirde paıdaly bolady» degen rýhta jaýap berse, stýdenttiń qyzyǵýshylyǵy joǵalady. Stýdent kásiptik oqý ornyna tek bilim úshin ǵana emes, sonymen qatar (kóp dárejede) óz salasynyń jaqsy mamany bolý úshin keledi. Sondyqtan muǵalim óz pániniń bolashaq is-áreketinde shynymen de paıdaly bolatynyn stýdentterge dáleldeı bilýi kerek. 

Baǵa úshin emes, nátıje úshin yntalandyrý. Stýdent tek pánge qyzyǵýshylyq tanytyp qoımaı, oǵan alǵan bilimin is júzinde paıdalaný múmkindikterin ashýy qajet. Ol úshin oqý jáne arnaıy pánder arasyndaǵy baılanysty qadaǵalaıtyn kiriktirilgen sabaqtar (semınarlar) ótkizýge bolady. Munda erýdısıaǵa baǵdar retinde kórinetin tanymdyq motıvter keńinen qoldanylady. 

Stýdent-muǵalim baılanysy. Stýdent úshin muǵalimniń onyń tálimgeri bolýy óte mańyzdy, sondyqtan oqý prosesi kezinde onymen baılanysyp, ony tolǵandyratyn máselelerdi talqylaýǵa bolady (tipti olar sabaqtyń taqyrybymen qashyqtyqtan baılanysty bolsa da). Muǵalim motıvasıanyń tıimdi túrin – oqýshynyń ózine degen senimin nyǵaıtýdy qoldanýy kerek. Stýdentterge qanshalyqty senim artsa, soǵurlym olar oqý prosesinde muǵalimmen yntymaqtastyqqa daıyn bolady.  

Stýdentterge qurmet. Qandaı stýdent bolsa da, qandaı jaǵdaıda da soǵan sáıkes qarym-qatynasty qalaıdy. D.Karnegı bylaı dep keńes beredi: «... maqtaýlardy aıamańyz, izgi qasıetterdi (tipti joqtardy) moıyndańyz, oń ózgeristerdi alǵa jyljytyńyz. Sonda sizdiń oqýshyńyz siz qalaǵandaı bolý múmkindigine ıe bolady. Basqasyna odan qalaǵanyńdy ber», – deıdi. 

Qorytyndylaı kele, bizdiń 21 ǵasyrda aqparatqa qol jetkizý eshqandaı qıyndyq týdyrmaıdy, kásibı oqý oryndarynyń stýdentterin únemi materıaldardy oqýǵa jáne qajetti jáne paıdaly bilim alýǵa qalaı yntalandyrý kerek degen suraq týyndaıdy. Motıvasıanyń paıda bolýynda tańdaǵan mamandyǵyna, onyń zertteý salasyna degen qyzyǵýshylyqty oıatý erekshe ról atqarady. Oqýshylardyń oqýǵa degen yntasyn arttyrý jáne ony arttyrý jaýapkershiligi tek ustazdar men otbasyna ǵana emes, qoǵamǵa da júkteledi. Óıtkeni, elimizdiń turaqty damýynyń negizi, myna turaqsyz dúnıedegi basty qozǵaýshy kúsh dep bilemiz – jas zıalylar. 

Tlenchıeva N. S.
Pedagogıka ǵylymdarynyń kandıdaty, dosent
Jýbanazarova N. S.
Psıhologıa ǵylymdarynyń kandıdaty, profesor
Abaıqyzy J, Baımýhambet A, İzbasar Q.
1 kýrs magıstranttary Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti

---