- 05 naý. 2024 00:45
- 198
Uıqy beziniń ınsýlın gormonynyń qandaǵy glúkoza mólsherin retteýdegi roli. Qantty dıabet
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Uıqy beziniń gormony ınsýlınniń qandaǵy glúkoza mólsherin retteýdegi rolimen tanysady. Insýlınniń jetispeýshiliginen bolatyn qantty dıabet aýrýymen tanysady.
Damytýshylyǵy: Uıqy bezi men onyń gormonynyń qyzmetimen tanysa otyryp, qantty dıabet aýrýynan emdelýdiń joldary týraly bilimderin damytady.
Tárbıeliligi: Oqýshylardy salaýatty ómir súrýge, gıgıena saqtaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: Baıandaý, pikir – talas, suraq - jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi:
Pánaralyq baılanys: medısına
Sabaqtyń júrý barysy:
I. Uıymdastyrý.
II. Úı tapsyrmasyn suraý. Qyzyǵýshylyqty oıatý.
1. Uqsastyq pen daralyq strategıasy.
Meksıdema --------------------- kretınızm
Endemıalyq zob --------------- bazedov aýrýy
2. Sýret boıynsha sóıleý.
III. Jańa sabaqty meńgertý. Maǵynany taný.
Jospar:
1. Uıqy beziniń qurylysy men qyzmeti.
2. Insýlın gormonynyń glúkoza mólsherin retteýdegi roli.
3. Qantty dıabet aýrýy.
Uıqybezdiń basy, denesi, quıryǵy bolady jáne eki kyzmet atqarady. Onyń jasýshalarynyń bir bóligi fermentteri bar as qorytý sólin túzedi. As qorytý sóli ultabarǵa túsip, as qorytýǵa qatysady, bul — onyń syrtqy sekretorlyq qyzmeti. Sonymen qatar bezde kómirsý almasýyn retteýde mańyzdy ról atqaratyn ınsýlın jene glúkagon gormondaryń óndiretin sekretorly jasýshalar jınaqtalǵan. Insýlın úzdiksiz túziledi de, az - azdan qanǵa túsedi. Insýlınniń jańa mólsheriniń (porsıa) bólinýine organızmde bıologıalyq otyn rólin atqaratyn qanttyń, bir túri — glúkoza áser etedi. Insýlın áserinen deneniń. barlyq ulpalarynyń glúkozany paıdalanýy artady. Sonymen bir mezgilde glúkozanyń bir bóligi baýyr men bulshyq etterde jınaqtalatyn qor zatyna aınalady. Nátıjesinde glúkoza mólsheri qalypty mólsherge (norma) deıin tómendeıdi. Organızmde ınsýlın tez buzylady, sondyqtan ol qanǵa únemi túsip otyrýy tıis. Insýlın óndirilýiniń tómendeýinen kómirsýlardyń kóp bóligi organızmnen zármen birge shyǵarylady. Bul qantty dıabeti sıaqty aýrýdyń damýyna sebepshi bolady.
IV. Sabaqty bekitý. Oı qozǵaý.
1. Keste toltyrý.
Bezdiń ataýy
Aǵzada ornalasýy
Qyzmeti
2. Qant aýrýy, mıksedema, Addıson, akromegalıa aýrýlary qandaı bezderdiń áserinen bolatynyn anyqtap, árqaısysyna tolyq sıpattama jazyp, taldańdar.
3. Kim jyldam?
1. Uıqy bez qandaı bez, onyń qurylysy, qyzmeti.
2. Uıqy bezdiń qandaǵy qant mólsherin retteıtin gormony qalaı atalady?
3. Qant aýrýy qandaı aýrý, qaı kezde paıda bolady, emdeý joly bar ma?
4. Uıqy bez qaıda ornalasqan, onyń syrtqy jáne ishki sekresıalyq qyzmetin atańdar?
V. Oqýshylardy baǵalaý.
VI, Úıge tapsyrma. Qant dıabeti jaıynda referat jazý nemese málimet jınaý.
Bilimdiligi: Uıqy beziniń gormony ınsýlınniń qandaǵy glúkoza mólsherin retteýdegi rolimen tanysady. Insýlınniń jetispeýshiliginen bolatyn qantty dıabet aýrýymen tanysady.
Damytýshylyǵy: Uıqy bezi men onyń gormonynyń qyzmetimen tanysa otyryp, qantty dıabet aýrýynan emdelýdiń joldary týraly bilimderin damytady.
Tárbıeliligi: Oqýshylardy salaýatty ómir súrýge, gıgıena saqtaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: Baıandaý, pikir – talas, suraq - jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi:
Pánaralyq baılanys: medısına
Sabaqtyń júrý barysy:
I. Uıymdastyrý.
II. Úı tapsyrmasyn suraý. Qyzyǵýshylyqty oıatý.
1. Uqsastyq pen daralyq strategıasy.
Meksıdema --------------------- kretınızm
Endemıalyq zob --------------- bazedov aýrýy
2. Sýret boıynsha sóıleý.
III. Jańa sabaqty meńgertý. Maǵynany taný.
Jospar:
1. Uıqy beziniń qurylysy men qyzmeti.
2. Insýlın gormonynyń glúkoza mólsherin retteýdegi roli.
3. Qantty dıabet aýrýy.
Uıqybezdiń basy, denesi, quıryǵy bolady jáne eki kyzmet atqarady. Onyń jasýshalarynyń bir bóligi fermentteri bar as qorytý sólin túzedi. As qorytý sóli ultabarǵa túsip, as qorytýǵa qatysady, bul — onyń syrtqy sekretorlyq qyzmeti. Sonymen qatar bezde kómirsý almasýyn retteýde mańyzdy ról atqaratyn ınsýlın jene glúkagon gormondaryń óndiretin sekretorly jasýshalar jınaqtalǵan. Insýlın úzdiksiz túziledi de, az - azdan qanǵa túsedi. Insýlınniń jańa mólsheriniń (porsıa) bólinýine organızmde bıologıalyq otyn rólin atqaratyn qanttyń, bir túri — glúkoza áser etedi. Insýlın áserinen deneniń. barlyq ulpalarynyń glúkozany paıdalanýy artady. Sonymen bir mezgilde glúkozanyń bir bóligi baýyr men bulshyq etterde jınaqtalatyn qor zatyna aınalady. Nátıjesinde glúkoza mólsheri qalypty mólsherge (norma) deıin tómendeıdi. Organızmde ınsýlın tez buzylady, sondyqtan ol qanǵa únemi túsip otyrýy tıis. Insýlın óndirilýiniń tómendeýinen kómirsýlardyń kóp bóligi organızmnen zármen birge shyǵarylady. Bul qantty dıabeti sıaqty aýrýdyń damýyna sebepshi bolady.
IV. Sabaqty bekitý. Oı qozǵaý.
1. Keste toltyrý.
Bezdiń ataýy
Aǵzada ornalasýy
Qyzmeti
2. Qant aýrýy, mıksedema, Addıson, akromegalıa aýrýlary qandaı bezderdiń áserinen bolatynyn anyqtap, árqaısysyna tolyq sıpattama jazyp, taldańdar.
3. Kim jyldam?
1. Uıqy bez qandaı bez, onyń qurylysy, qyzmeti.
2. Uıqy bezdiń qandaǵy qant mólsherin retteıtin gormony qalaı atalady?
3. Qant aýrýy qandaı aýrý, qaı kezde paıda bolady, emdeý joly bar ma?
4. Uıqy bez qaıda ornalasqan, onyń syrtqy jáne ishki sekresıalyq qyzmetin atańdar?
V. Oqýshylardy baǵalaý.
VI, Úıge tapsyrma. Qant dıabeti jaıynda referat jazý nemese málimet jınaý.