Zatty teń eki bólikke bólý
Uıymdastyrylǵan oqý is- áreketiniń ádis- tásili: áńgimeleý, ertegini baıandaý, oı qozǵaý, túsindirý, suraq - jaýap, kórsetý, qaıtalaý, sergitý sáti, oıyn, qorytý.
Qajetti kórnekilikter: Ertegi kitap, magnıtti jumyrtqa, sebettegi magnıtti jemisterdiń mýllájy, túrli - tústi lentalar, býklet, oıynshyq pyshaq, t.b.
Pánaralyq baılanys: Kórkem ádebıet, til damytý.
Sózdik jumys: Bútin, eki bólik, jarty, qaq ortasy.
U.o.i- á. túri: Dástúrli emes.
U.o.i- á. tıpi: Jańa bilimdi berý.
Áreket kezeńderi Tárbıeshiniń is - áreketi Balanyń áreketi
Motıvasıalyq qozǵaýshy: - Balalar, bizdiń balabaqshamyzdyń aty qandaı?
«Baldyrǵan» bala baqshasy.
- Al, tobymyzdyń aty qalaı atalady?
Ortańǵy «B» toby.
- Mine, sender bir balabaqshada, bir topta tárbıelenip jatyrsyńdar. Sondyqtan osy toptaǵy zattar, oıynshyqtar barlyqtaryńa ortaq, bir - birlerińmen talaspaı bólisip oınaısyńdar. Solaı ma, balalar?
Iá.
- Bir toptaǵy balalar bir- birlerin tatý, dos bolýlary kerek. Sender dostyq týraly qandaı maqal- mátel nemese taqpaq bilesińder?
(Balalar dostyq týraly maqal- mátel, taqpaqtaryn aıtady)
Qaısar:
Bala bitken dos baýyr,
Bolmasyn esh tosqaýyl.
Ásemaı:
Dos bolsań berik bol,
Dosyńa serik bol.
T.b.
- Jaraısyńdar, balalar! Dostyq týraly biledi ekensińder. Balalar, qorshaǵan ortada kóptegen oqıǵalar bolady. Mysaly: bir nársege talasyp bir - birimen renjisip qalatyn adamdar da kezdesedi. Sondaı adamdar týraly ertegi tyńdaǵylaryń kele me?
Iá, tyńdaǵymyz keledi
- Endeshe, barlyǵymyz myna kitapqa nazar aýdaraıyq.(Ertegi kitapty kórsete otyryp baıandaý)
Ertede bir kempir men shal bolypty. Ekeýi tatý - tátti ómir súrip keledi eken. Shal aıaq kıim tigip, al kempiri úı sharýasymen aınalysyp kúndelikti kúıbiń tirshilikterimen ýaqyttary ótip jatypty. Olardyń kóptegen taýyqtary bolypty. Taýyqtarynyń tústeri bir - birine uqsamaıtyn ádemi eken. Balalar, taýyqtarynyń tústeri qandaı eken?
Aq, sary, qara, qyzyl, sury.
- Neshe taýyq eken?
1,2,3,4,5.
- Barlyǵy neshe taýyq eken?
5 taýyq.
- Osy taýyqtary kúndelikti shal men kempirge kóptegen jumyrtqalar taýyp beredi eken.
- Balalar, jumyrtqalar kóp pe, az ba?
Kóp eken.
- Jaraısyńdar, tamasha! Osylaısha olar esh nárseden kemshilik kórmeı ómir súre beredi. Kúnderdiń bir kúninde ǵajap qubylys bolyp, taýyqtarynyń biri bir ǵana altyn jumyrtqa tabady. Jumyrtqa ádemi bolyp jarqyrap jatady.
- Ol qandaı jumyrtqa eken?
Altyn jumyrtqa.
- Qansha ǵumyr keshse de shal men kempir mundaı keremetti buryn sońdy kórmepti. Aıaq astynan tap bolǵan baılyqqa qýanyp ekeýi bıleı jóneledi. Jumyrtqany úıge alyp kelip, shal kempirine bergisi kelmeıdi. Osylaısha ekeýi jumyrtqaǵa talasady. Jumyrtqa jerge túsip jarylyp qalady. Olar ózderiniń bul isterine ókinip qalady.
- Balalar, ertegi unady ma?
Unady.
- Ertegidegi shal men kempir nege talasady?
Altyn jumyrtqaǵa.
- Jumyrtqa ne istedi?
Jarylyp qaldy.
- Eger sender ertegidegi ataı men ájeıdiń ornynda bolsańdar jumyrtqany ne isteýge bolar edi?
- Aldymen jumyrtqany ne isteımiz?
Bólemiz.
- Jaraısyńdar, pispegen jumyrtqa bólinbeıdi.
- Al, endi jumyrtqany qalaı bólýimizge bolady?
Pisiremiz.
Endi osyny bilý úshin búgingi matematıka is- áreketinde zatty teń eki bólikke bólýdi úıreneıikshi.
- Neni úırenemiz?
Zatty ekige bólýdi. (ujymdyq qaıtalaý)
- Balalar, meniń qolymda ne zat?
Jumyrtqa.
- Túsi qandaı?
Aq.
- Jumyrtqa qandaı pishinge uqsaıdy?
Sopaqsha.
- Aldymen kez- kelgen zatty teń ekige bólý úshin, ol zattyń qaq ortasyn kózben kórý arqyly taýyp alýymyz kerek.
- Ne isteýimiz kerek?
Qaq ortasyn taýyp alý kerek.
- Endi jumyrtqany nemen bólemiz?
Pyshaqpen.
- Teń ekige bólý úshin, pyshaqpen bólýge bolady. (Qaýipsizdik erejesi)
- Endi jumyrtqany uzynnan qaq ortasynan bólip kóreıikshi. Endi ne baıqadyńdar? Jumyrtqa bizde qandaı bolyp edi?
Bútin.
- Endi ony ortasynan uzynnan bólgende neshe bólik boldy?
Eki bólik.
- Bútin be? Jarty ma?
Jarty. (ujymdyq qaıtalaý)
- Eki bólik nemese eki jarty paıda boldy.
Minekı, balalar, jumyrtqany teń ekige bólýdi kórdińder. Ertegidegi ataı men ájeı de jumyrtqany talaspaı ne isteýge bolatyn edi?
Bólýge bolatyn edi.
- Balalar, aınalamyzda jumyrtqadan basqa da barlyq zattardy bólýge bolady.
Endi myna zattarǵa nazar aýdaraıyqshy. Sebetten nelerdi kórip tursyńdar?
Jemisterdi.
- Qandaı jemister eken?
Alma.
Apelsın.
Órik(shabdaly).
Granat(anar).
Alma.
(Jeke kórsetip atatý)
- Endi osy jemisterdi bólip kóreıikshi. Men qandaı jemisti aldym?
- Alma nesheý?
Bireý.
- Merýert osyndaı bir alma ákelip edi, almaǵa qyzyǵyp jegisi kelgen Anel: «Maǵan da bershi»,- dep surady. Merýert bermeıin dese, Anel renjip qalady. Dostar bir - birin renjitýge bola ma?
- Sondyqtan, almany ne isteýge bolady?
- Ony qalaı bólemiz?
(Mine almany ortasynan bóldik)
- Alma endi nesheý boldy?
- Bútin be, jarty ma?
Eki jarty boldy.
(Tolyqtyramyn)
- Merýert jartysyn ózi alyp, jartysyn kimge beredi?
- Osylaı bólip alýǵa bola ma?
- Al endi osy jemisterdi kim bólip kórsetedi? (Balalardy birtindep shaqyryp, bóldirý)
- Mynaý qandaı jemis?
- Qandaı pishinge uqsaıdy?
- Apelsın bútin be, jarty ma?
- Endi teń eki bólikke qalaı bólemiz?
- Apelsın neshe bólik boldy?
(Osylaısha almurt, shabdaly, anardy balalar birtindep bóledi)
Rahmet, jaraısyńdar.
- Balalar, senderdiń ústelderińniń ústinde mynadaı túrli- tústi zattar bar, bul ne eken?
- Endi osy lentany eki ushyn bettestirý arqyly qaq ortasyn taýyp, ony qaıshymen bólemiz. (qaýipsizdik erejesi aıtylady, jeke balamen jumys)
- Balalar, uzyn bir lentadan neshe lenta shyqty?
- Endi bir bóligin kórsetińdershi. Lenta teń bólindi me?
Jaraısyńdar!
Sergitý sáti:
Qane joldy jazaıyq
1,2,3 al kókke ush
4,5,6,7 anaý aýyl sheti
8,9,10 kel ordańa qon.
- Endi taqtaǵa bir sát nazar aýdaraıyqshy.
- Balalar, myna sýretterde neniń sýretin kórip tursyńdar?
- Balalar, aınaladaǵy barlyq zattar ekige bólingenmen,- jaramsyz bolyp qalatyn zattar da kezdesedi.
- Sondaı - aq oıynshyqtardy ortasynan bólsek ne bolady?
- Kıimderdi?
- Al, ydys - aıaqtardy she, bólsek bola ma?
- Durys, jaraısyńdar.
- Balalar, endi biz bir oıyn oınasaq?
Oıynnyń aty «Ekinshi jartysyn tap» (jemis,kókónisterdiń bólingen mýllájdary paıdalanylady)
Oıynnyń sharty:
Barlyq balalarǵa jemis, kókónistiń jartysy beriledi. Óz joldastarynan qoldaryndaǵy jemis nemese kókónistiń jartysyn taýyp, bútin qalypqa keltirý.
- Balalar, búgin biz matematıka oqý is- áreketinde neni úırendik?
- Qandaı zattarly bóldik?
- Barlyqtaryń da sabaqqa jaqsy qatystyńdar.
Senderge rahmet!
Qajetti kórnekilikter: Ertegi kitap, magnıtti jumyrtqa, sebettegi magnıtti jemisterdiń mýllájy, túrli - tústi lentalar, býklet, oıynshyq pyshaq, t.b.
Pánaralyq baılanys: Kórkem ádebıet, til damytý.
Sózdik jumys: Bútin, eki bólik, jarty, qaq ortasy.
U.o.i- á. túri: Dástúrli emes.
U.o.i- á. tıpi: Jańa bilimdi berý.
Áreket kezeńderi Tárbıeshiniń is - áreketi Balanyń áreketi
Motıvasıalyq qozǵaýshy: - Balalar, bizdiń balabaqshamyzdyń aty qandaı?
«Baldyrǵan» bala baqshasy.
- Al, tobymyzdyń aty qalaı atalady?
Ortańǵy «B» toby.
- Mine, sender bir balabaqshada, bir topta tárbıelenip jatyrsyńdar. Sondyqtan osy toptaǵy zattar, oıynshyqtar barlyqtaryńa ortaq, bir - birlerińmen talaspaı bólisip oınaısyńdar. Solaı ma, balalar?
Iá.
- Bir toptaǵy balalar bir- birlerin tatý, dos bolýlary kerek. Sender dostyq týraly qandaı maqal- mátel nemese taqpaq bilesińder?
(Balalar dostyq týraly maqal- mátel, taqpaqtaryn aıtady)
Qaısar:
Bala bitken dos baýyr,
Bolmasyn esh tosqaýyl.
Ásemaı:
Dos bolsań berik bol,
Dosyńa serik bol.
T.b.
- Jaraısyńdar, balalar! Dostyq týraly biledi ekensińder. Balalar, qorshaǵan ortada kóptegen oqıǵalar bolady. Mysaly: bir nársege talasyp bir - birimen renjisip qalatyn adamdar da kezdesedi. Sondaı adamdar týraly ertegi tyńdaǵylaryń kele me?
Iá, tyńdaǵymyz keledi
- Endeshe, barlyǵymyz myna kitapqa nazar aýdaraıyq.(Ertegi kitapty kórsete otyryp baıandaý)
Ertede bir kempir men shal bolypty. Ekeýi tatý - tátti ómir súrip keledi eken. Shal aıaq kıim tigip, al kempiri úı sharýasymen aınalysyp kúndelikti kúıbiń tirshilikterimen ýaqyttary ótip jatypty. Olardyń kóptegen taýyqtary bolypty. Taýyqtarynyń tústeri bir - birine uqsamaıtyn ádemi eken. Balalar, taýyqtarynyń tústeri qandaı eken?
Aq, sary, qara, qyzyl, sury.
- Neshe taýyq eken?
1,2,3,4,5.
- Barlyǵy neshe taýyq eken?
5 taýyq.
- Osy taýyqtary kúndelikti shal men kempirge kóptegen jumyrtqalar taýyp beredi eken.
- Balalar, jumyrtqalar kóp pe, az ba?
Kóp eken.
- Jaraısyńdar, tamasha! Osylaısha olar esh nárseden kemshilik kórmeı ómir súre beredi. Kúnderdiń bir kúninde ǵajap qubylys bolyp, taýyqtarynyń biri bir ǵana altyn jumyrtqa tabady. Jumyrtqa ádemi bolyp jarqyrap jatady.
- Ol qandaı jumyrtqa eken?
Altyn jumyrtqa.
- Qansha ǵumyr keshse de shal men kempir mundaı keremetti buryn sońdy kórmepti. Aıaq astynan tap bolǵan baılyqqa qýanyp ekeýi bıleı jóneledi. Jumyrtqany úıge alyp kelip, shal kempirine bergisi kelmeıdi. Osylaısha ekeýi jumyrtqaǵa talasady. Jumyrtqa jerge túsip jarylyp qalady. Olar ózderiniń bul isterine ókinip qalady.
- Balalar, ertegi unady ma?
Unady.
- Ertegidegi shal men kempir nege talasady?
Altyn jumyrtqaǵa.
- Jumyrtqa ne istedi?
Jarylyp qaldy.
- Eger sender ertegidegi ataı men ájeıdiń ornynda bolsańdar jumyrtqany ne isteýge bolar edi?
- Aldymen jumyrtqany ne isteımiz?
Bólemiz.
- Jaraısyńdar, pispegen jumyrtqa bólinbeıdi.
- Al, endi jumyrtqany qalaı bólýimizge bolady?
Pisiremiz.
Endi osyny bilý úshin búgingi matematıka is- áreketinde zatty teń eki bólikke bólýdi úıreneıikshi.
- Neni úırenemiz?
Zatty ekige bólýdi. (ujymdyq qaıtalaý)
- Balalar, meniń qolymda ne zat?
Jumyrtqa.
- Túsi qandaı?
Aq.
- Jumyrtqa qandaı pishinge uqsaıdy?
Sopaqsha.
- Aldymen kez- kelgen zatty teń ekige bólý úshin, ol zattyń qaq ortasyn kózben kórý arqyly taýyp alýymyz kerek.
- Ne isteýimiz kerek?
Qaq ortasyn taýyp alý kerek.
- Endi jumyrtqany nemen bólemiz?
Pyshaqpen.
- Teń ekige bólý úshin, pyshaqpen bólýge bolady. (Qaýipsizdik erejesi)
- Endi jumyrtqany uzynnan qaq ortasynan bólip kóreıikshi. Endi ne baıqadyńdar? Jumyrtqa bizde qandaı bolyp edi?
Bútin.
- Endi ony ortasynan uzynnan bólgende neshe bólik boldy?
Eki bólik.
- Bútin be? Jarty ma?
Jarty. (ujymdyq qaıtalaý)
- Eki bólik nemese eki jarty paıda boldy.
Minekı, balalar, jumyrtqany teń ekige bólýdi kórdińder. Ertegidegi ataı men ájeı de jumyrtqany talaspaı ne isteýge bolatyn edi?
Bólýge bolatyn edi.
- Balalar, aınalamyzda jumyrtqadan basqa da barlyq zattardy bólýge bolady.
Endi myna zattarǵa nazar aýdaraıyqshy. Sebetten nelerdi kórip tursyńdar?
Jemisterdi.
- Qandaı jemister eken?
Alma.
Apelsın.
Órik(shabdaly).
Granat(anar).
Alma.
(Jeke kórsetip atatý)
- Endi osy jemisterdi bólip kóreıikshi. Men qandaı jemisti aldym?
- Alma nesheý?
Bireý.
- Merýert osyndaı bir alma ákelip edi, almaǵa qyzyǵyp jegisi kelgen Anel: «Maǵan da bershi»,- dep surady. Merýert bermeıin dese, Anel renjip qalady. Dostar bir - birin renjitýge bola ma?
- Sondyqtan, almany ne isteýge bolady?
- Ony qalaı bólemiz?
(Mine almany ortasynan bóldik)
- Alma endi nesheý boldy?
- Bútin be, jarty ma?
Eki jarty boldy.
(Tolyqtyramyn)
- Merýert jartysyn ózi alyp, jartysyn kimge beredi?
- Osylaı bólip alýǵa bola ma?
- Al endi osy jemisterdi kim bólip kórsetedi? (Balalardy birtindep shaqyryp, bóldirý)
- Mynaý qandaı jemis?
- Qandaı pishinge uqsaıdy?
- Apelsın bútin be, jarty ma?
- Endi teń eki bólikke qalaı bólemiz?
- Apelsın neshe bólik boldy?
(Osylaısha almurt, shabdaly, anardy balalar birtindep bóledi)
Rahmet, jaraısyńdar.
- Balalar, senderdiń ústelderińniń ústinde mynadaı túrli- tústi zattar bar, bul ne eken?
- Endi osy lentany eki ushyn bettestirý arqyly qaq ortasyn taýyp, ony qaıshymen bólemiz. (qaýipsizdik erejesi aıtylady, jeke balamen jumys)
- Balalar, uzyn bir lentadan neshe lenta shyqty?
- Endi bir bóligin kórsetińdershi. Lenta teń bólindi me?
Jaraısyńdar!
Sergitý sáti:
Qane joldy jazaıyq
1,2,3 al kókke ush
4,5,6,7 anaý aýyl sheti
8,9,10 kel ordańa qon.
- Endi taqtaǵa bir sát nazar aýdaraıyqshy.
- Balalar, myna sýretterde neniń sýretin kórip tursyńdar?
- Balalar, aınaladaǵy barlyq zattar ekige bólingenmen,- jaramsyz bolyp qalatyn zattar da kezdesedi.
- Sondaı - aq oıynshyqtardy ortasynan bólsek ne bolady?
- Kıimderdi?
- Al, ydys - aıaqtardy she, bólsek bola ma?
- Durys, jaraısyńdar.
- Balalar, endi biz bir oıyn oınasaq?
Oıynnyń aty «Ekinshi jartysyn tap» (jemis,kókónisterdiń bólingen mýllájdary paıdalanylady)
Oıynnyń sharty:
Barlyq balalarǵa jemis, kókónistiń jartysy beriledi. Óz joldastarynan qoldaryndaǵy jemis nemese kókónistiń jartysyn taýyp, bútin qalypqa keltirý.
- Balalar, búgin biz matematıka oqý is- áreketinde neni úırendik?
- Qandaı zattarly bóldik?
- Barlyqtaryń da sabaqqa jaqsy qatystyńdar.
Senderge rahmet!