InfoHub Logo

كورنەكىلىكتەر: شارلار؛ گۇلدەر؛ اشۋلى تىكەنەكتىڭ، تۇيمەداقتىڭ، ساڭىراۋقۇلاقتىڭ، كۇن شۋاعىنىڭ، قۋىرشاقتىڭ كوستيۋمدەرى؛
تورت سالىنعان كاتالكا.

ءوتۋ بارىسى:
قۋىرشاق /وزىمەن - ءوزى اينالدىرا قاراپ سويلەسىپ شىعادى/: وي، كۇن قانداي تاماشا! اينالا جاپ - جاسىل، ادەمى، كۇننىڭ شۋاعى قانداي جىلى!
/اينالدىرا قاراپ تاڭدانادى دا، بالالاردى كورىپ قالىپ سولارعا سويلەيدى/.
قۋىرشاق: ءماسساعان، مىنا جەردە بالالار تولىپ وتىر عوي، مەن ولاردى قالاي بايقاماي قالدىم؟ بالالار، سەندەر قانداي ادەمىسىڭدەر؟ سەندەر نەگە جينالىپ وتىرسىڭدار؟

بالالاردىڭ جاۋابى: بۇگىن ءبىزدىڭ مەيرام.
قۋىرشاق: بالالار، مەن وسى تۇسىنبەي تۇرمىن، بۇگىن نەگە كۇن جىپ - جىلى، كۇننىڭ نۇرى توگىلىپ تۇر، اينالا جاپ جاسىل، تورعايلار ءان ايتىپ جاتىر، بارىدە ءاپ - ادەمى؟
بالالاردىڭ جاۋابى: بۇگىن جازدىڭ ءبىرىنشى كۇنى. جاز مەزگىلى باستالدى. جازدا كۇن جىلى بولادى. اينالا جاپ - جاسىل بولىپ، تەرەكتەر جاپىراقتارعا ورانادى، گۇلدەر وسەدى، جەمىس - جيدەكتەر پىسەدى. كۇن ۇزارادى، ءتۇن قىسقارادى.

قۋىرشاق: مەن ول جايلى ۇمىتىپ كەتىپپىن، سەندەر مەنىڭ ەسىمە تۇسىرگەندەرىڭە كوپ راحمەت.
قۋىرشاق: بالالار، بىزدەر جازدى كوپ كۇتتىك - قوي، سولاي ما؟ ەندەشە، بۇگىنگى مەيرامدى جاقسى ەتىپ وتكىزەيىك. سەندەر كوڭىل كوتەرۋگە، ويناۋعا دايىنسىڭدار ما؟

بالالاردىڭ جاۋابى: يا، دايىنبىز.
/دابىل اۋەن وينالادى، اشۋلى تىكەنەك شىعادى/.

اشۋلى تىكەنەك: ەستيمىن، سەندەردە كوڭىلدى سياقتى عوي. جانە سەندەر ءبارىڭ سونداي، مەيىرىمدى، سۇيكىمدىسىڭدەر. مەنىڭ اتىم اشۋلىتىكەنەك.
قاراڭدارشى، مەندە قانشا اشۋ بار/ءوزىنىڭ قانداي سەمىز ەكەنىن كورسەتەدى، كيىم ىشىندە ۇرىلگەن شارلار./جانە مەن جازدى سيقىرلاپ تىعىپ قويدىم. ءبىراق اشۋدان ەستە ساقتاۋىم شامالانىپ، قالاي دۋانى قايتاراتىنىمدى جانە ونى قايدا تىققانىمدى ۇمىتىپ قالدىم. مىنە، سەندەردى كورىپ، سەندەر سياقتى جاقسى كوڭىلدى، مەيىرىمدى بولعىم كەلىپ كەتتى. سول ءۇشىن جازدى سيقىردان ارىلتقىم كەلەدى. ءبىراق سەندەرسىز ەشتەڭە ىستەي الار ەمەسپىن، كومەكتەسەسىڭدەر مە؟

قۋىرشاق: قالاي، بالالار، اشۋلى تىكەنەككە كومەكتەسەمىز بە؟ ول دا ءبىز سياقتى مەيىرىمدى بولسىن جانە وعان جازدى قايتارۋعا كومەكتەسەمىز.
بالالاردىڭ جاۋابى: يا.
اشۋلى تىكەنەك: ءبىراق مەن جازۋ بىلمەيمىن، سوندىقتان سەندەرگە سۋرەتىن كورسەتەمىن. مىنە ءبىرىنشى بەتتە باتپاق.
قۋىرشاق: ەندەشە باتپاقتان ءوتۋ كەرەك شىعار؟

«باتپاق» ەستافەتاسى:
بالالار ەكىگە ءبولىنىپ تۇرادى. ءبىرىنشىسى دوپقا وتىرىپ ليليا جاپىراعىنا دەيىن جۇگىرىپ، ونىڭ جاپىراعىن الىپ ءوز كومانداسىنا قاراي كەرى جۇگىرەدى. سودان كەلەسىسى جۇگىرەدى.
/جارىستان كەيىن اشۋلى تىكەنەكتىڭ كيىمىنىڭ ىشىندەگى ءبىر شار جارىلادى، ول ارىقتايدى. جارىس سايىن ونىڭ شارى جارىلىپ، اشۋدان ارىلادى./

اشۋلى تىكەنەك: وي، وي ماعان نە بولعان؟
قۋىرشاق: بۇل سەنەن كەتىپ جاتقان اشۋ عوي. كانەكي، ەكىنشى سۋرەتتى كورەيىك. جاز تۋرالى سۋرەتتەر، جاقسى، بالالار، سەندەر جاز تۋرالى ماقال - ماتەلدەر بىلەسىڭدەر مە؟ بىلسەڭدەر، ايتىپ بەرەيىكشى.
بالالاردىڭ جاۋابى /بالالار جاز تۋرالى ماقال - ماتەلدەر ايتادى/.

اشۋلى تىكەنەك /تاعى دا شار جارىلادى/: وي، بالالار، مەن مەيىرىمدى بولىپ بارا جاتىرعان سياقتىمىن.
قۋىرشاق /كىتاپتى قارايدى/: كۇن ساۋلەسى سالىنعان. يا، راسىندا، كۇن شۋاعىنسىز، جاز بولمايدى، ول ادامدارعا جىلىلىق، مەيىرىمدىلىك سىيلايدى.
اشۋلى تىكەنەك: ەسىمدە، كۇن شۋاعى مەنى مەيىرىمدى جاساعىسى كەلگەن، ال مەن قاشىپ كەتتىم.
كۇن شۋاعى كەلەدى.
كۇن شۋاعى: مەن – التىن ءتۇستى كۇن شۋاعىمىن. مەن جارقىرايمىن. مەنىمەن جولدا قورقىنىشتى ەمەس، ءبىز بىرگە جاۋىندى، بۇلتتى، قوڭىلسىزدىكتى قۋامىز.
ءان:
كۇن شۋاعى: مەن سەندەرگە كۇن ساۋلەسىن سىيلايمىن. ول سەندەردىڭ جولدارىڭدى جارىق ەتىپ، سەندەردى ەشقاشان جاۋىزدىققا، اشۋعا اپارمايدى.
ويىن «كۇن ساۋلەسى»:
كۇن شۋاعى: بالالار، كانەكي اشۋلى تىكەنەكتى قورشاپ، ونى ءوزىمىزدىڭ شۋاعىمىزبەن، جىلۋىمىزبەن جىلىتامىز.
اشۋلى تىكەنەك /تاعى ءبىر شار جارىلادى/: وي، قانداي جىلى،
اشۋىم كەتىپ بارادى.
قۋىرشاق: كۇن شۋاعى بىزبەن بىرگە قالىپ، ءبىزدى ءوز شۋاعىڭمەن جىلىت. / كىتاپقا قارايدى / بالالار، مۇندا تۇيمەداق سالىنعان.
اشۋلى تىكەنەك: ا، مەن تۇيمەداقتى دا رەنجىتكەن ەدىم. مەن الاڭقايداعى بارلىق گۇلدەردى تاپاپ تاستادىم. مەن قانداي جامان ەدىم!
قۋىرشاق: سەن ۋايىمداما! قارا الاڭقايعا قايتا گۇلدەر شىعادى.
ويىن «الاڭقايدى اسەمدە»: تۇيمەداق شوپكە ءار ءتۇستى گۇل كۇلتەلەرىن ءوز سەبەتىنەن الىپ جايىپ تاستايدى. بالالار ءوز تۇستەرىنە قاراي گۇلدەردى سالادى. كىم تەز جيناسا، سول جەڭەدى. ويىن اۋەن ارقىلى جۇرەدى.
قۋىرشاق: قانشا گۇل بار مۇندا قارا، سولدا، وڭدا، الدا. ال انا جولمەن بىزگە قاراي بىرەۋ جاقىنداعان سياقتى، قانداي ادەمى!
تۇيمەداق: سەندەردى تاعاتسىزدانا كۇتكەن ەم، سەندەر جازدى ىزدەپ ءجۇر دەپ ەستىگەن ەدىم، اشۋلى تىكەنەكتى مەيىرىمدى قىلدى دەپ ەستىدىم.
قۋىرشاق: سالەم، ادەمىلىك پاتشالىعىنىڭ يەسى.
تۇيمەداق: گۇلدەردىڭ ءيىسى جاعىمدى، سيقىرلى جۇپار اڭقيدى، اشۋلى تىكەنەك گۇلدەردىڭ ءيىسىن يىسكەسە كىشىرەيە تۇسەدى. كانە ءبارىمىز شىعىپ بيلەيىك.
بي «گۇلدەر».
اشۋلى تىكەنەك: قانداي عاجاپ بي، تاماشا بيلەدىڭدەر /تاعى دا ءبىر شار جارىلادى/. بالالار، مەن مەيىرىمدى بولىپ بارا جاتىرمىن.
قۋىرشاق: كەلەسى سۋرەت اۋا شارلارى.
اشۋلى تىكەنەك: يا، مەن، اشۋدان شارشا ۇرىلگەن ەدىم.
ويىن «كىم شاردى كوپ تەرەدى»
قۋىرشاق: كەلەسى سۋرەت «ساڭىراۋقۇلاق».
/ساڭىراۋقۇلاق شىعادى./
ساڭىراۋقۇلاق: جاز قايدا كەتكەن؟
اشۋلى تىكەنەك: سەن كىمسىڭ؟
ساڭىراۋقۇلاق: مەن جازدىڭ كومەكشىسىمىن.
قۋىرشاق: اشۋلى تىكەنەك جازدى سيقىرلاپ تاستاپتى، ال ءبىز ونى قۇتقارۋعا بارامىز.
تۇيمەداق: ال مەن ونى نەگە كەشىكتى، نەگە كەلمەي جاتىر دەپ ويلاسام. جازدى اشۋلى تىكەنەك تىققان ەكەن عوي.
قۋىرشاق: اشۋلى تىكەنەك ونى قالاي سيقىردان ارىلتۋ كەرەك ەكەنىن ۇمىتىپ قالىپتى، ءبىز وعان كومەكتەسىپ ءجۇرمىز.
اشۋلى تىكەنەك: ساڭىراۋقۇلاق، سەن ماعان رەنجىمە. جازدى سيقىرلاپ تاستادىم، ەندى الداعى ۋاقىتتا مەيىرىمدى بولامىن /شار جارىلادى/.
ساڭىراۋقۇلاق: جاقسى، مەن سەندەردىڭ كوڭىلدەرىڭدى كوتەرەمىن، سەندەرمەن ويىن وينايمىز. دەمالعان سوڭ، جولعا شىعارسىڭدار. بىزگە جازسىز بولمايدى.
ويىن؟ /ويىندى ساڭىراۋقۇلاق وتكىزەدى/
/بۇل ۋاقىتتا اشۋلى تىكەنەكتىڭ تاعى دا ءبىر شارى جارىلىپ، ول ارىقتاپ كەتەدى./
قۋىرشاق: ءبىزدىڭ جازىمىز بوستاندىقتا. راحمەت ساعان، ساڭىراۋقۇلاق، بىزبەن بىرگە قال.
اشۋلى تىكەنەك: مەن قانداي ارىقپىن، ءارى مەيىرىمدىمىن. قاراڭدار، انەكي، جاز دا كەلە جاتىر.
جاز شىعادى.
جاز: سالەم، دوستارىم، سەندەرمەن كەزدەسكەنىمە قۋانىشتىمىن. سەندەر ءوسىپ، ەسەيىپسىڭدەر. مەن وزىممەن جىلۋ اكەلەمىن، وزەندەردى جىلىتامىن، سەندەردى شومىلۋعا شاقىرامىن، سول ءۇشىن سەندەر مەنى جاقسى كورەسىڭدەر. ايتىڭدارشى مەن كىممىن؟
بالالاردىڭ جاۋابى: جاز.
1 بالا: ءبىز سەنى ۇزاق كۇتتىك، سەنى ۇزاق شاقىردىق. ءبىزدىڭ قىزىل جازىمىز، سىڭعىرلاعان اقىرى كەلدى – اۋ. قانشا باقىت اكەلدى، قانشا جىلۋ مەن جارىق بەردى!.
2 بالا: سەن بىزدەرگە نە سىيلايسىڭ؟
/وسى جەردە جاز ءوزى تۋرالى مانەرلەپ تاقپاق ايتادى/
جاز: راحمەت، مەنىڭ، دوستارىم! سەندەر مەنى اشۋلى تىكەنەكتىڭ سيقىرىنان قۇتقاردىڭدار. مەن سەندەرگە ءوزىمنىڭ العىسىمدى بىلدىرگىم كەلەدى. ول العىس رەتىندە مەن سەندەرگە سىيلىق اكەلدىم، ول ءتاتتى تورت. سىيلىقتى بەرمەي تۇرىپ مەن سەندەردى الدىمەنەن ءوزىمنىڭ كومەكشىلەرىمەن تانىستىرىپ كەتەيىن.
ولار، كۇن شۋاعى – بۇل ماۋسىم /ماۋسىم تۋرالى ءتورت شۋماق ايتادى/
تۇيمەداق – بۇل شىلدە /شىلدە تۋرالى ءتورت شۋماق ايتادى/
ساڭىراۋقۇلاق – بۇل تامىز. /تامىز تۋرالى ءتورت شۋماق
ايتادى/
/ۇشەۋىدە شىعىپ وزدەرىن تانىستىرادى/
جاز: ال، ەندى مەنىڭ كومەكشىلەرىم سەندەرگە مەنىڭ سىيلىعىمدى ۇلەستىرەدى.
/ءۇش كومەكشى شىعىپ بالالارعا تورتتى اكەلىپ بالالارعا ۇلەستىرەدى/.
جاز: ەندى بالالار، ءبارىمىز تۇرىپ بيلەيىك، كوڭىل كوتەرەيىك.
/بالالاردى كوڭىلدى اۋەنگە بيلەتەدى/
جاز: كوپ راحمەت، سەندەرگە مەنىڭ دوستارىم، مەنىڭ الىدە باراتىن جەرلەرىم بار، سوندىقتان مەن سەندەرمەن قوش ايتىسامىن، ءبىراقتا مەن ءالى سەندەرگە كەلەمىن.
/بارلىق كەيىپكەرلەر كەتەدى./
قۋىرشاق: مىنە ءبىزدىڭ مەرەكەمىزدە اياقتالا كەلدى. بالالار، ءبارىمىز جازعا «قوش ساۋ بول»دەپ ايتايىق.
/بالالار قولدارىن بۇلعاپ «قوش ساۋ بول» دەيدى./
مەڭگەرۋشىگە قۇتتىقتاۋ ءسوز بەرىلەدى.