10 كولەمىندەگى ساندارعا 6 نى قوسۋ، ازايتۋ
تاقىرىبى: 10 كولەمىندەگى ساندارعا 6 نى قوسۋ، ازايتۋ..
ماقساتى: وقۋشىلارعا 10 كولەمىندەگى سانداردى 6 – عا قوسۋدى، ودان ازايتۋ جولدارىن ەسكە ءتۇسىرتىپ، بەرىلگەن تاپسىرمالاردى پىسىقتاۋعا جاتتىعۋلار ورىنداتۋ.
دامىتۋشىلعى: وقۋشىلاردىڭ وي - ورىستەرىن، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ەسەپتەۋ داعدىلارى ارقىلى بىلىمدىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىلىگى: تاپقىرلىققا، جىلدامدىققا، بىرلىككە، زەرەكتىلىككە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ەرتەگى كەيىپكەرلەرى سلايد، پاراقشالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ. پسيحولوگيالىق دايىنداۋ.
ءبىلىمنىڭ تۇڭعيىعى بويلايتۇعىن،
وقىساق جولىقتىرا قويمايتۇعىن
عىلىمدار پاتشاسى بوپ دارالانىپ،
ماتەماتيكا - قىزىقتى تويمايتۇعىن.
- بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىز كەندەگىدەن ەرەكشە بولماق. بىزگە كوپ قوناقتار
كەلىپتى. قوناقتارىمىز ءبىزدىڭ ماتەماتيكا ءپانىن قالاي مەڭگەرىپ جاتقانىمىزدى. ياعني قوسۋ، ازايتۋ امالدارىن تەڭدەۋدى شەشۋدى، ەكى امالمەن شىعاتىن ەسەپتەۋدى قالاي ورىندايتىندارىمىزدى كورىپ بىلەدى.
سوندىقتان بۇگىنگى ساباقتا بار ءبىلىمىمىزدى كورسەتىپ، ءبارىمىز دۇرىس ناقتى جاۋاپ بەرۋگە تىرىسامىز.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
- بالالار، ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
ءبارىمىز ورىندادىق پا؟ ارالاپ تەكسەرىپ شىعامىن. ءۇش قاتاردان ءبىر - ءبىر وقۋشىدان وقىتامىن.
ءىىى. جاڭا ساباق.
بۇگىنگى ساباعىمىز - وتكەندى قايتالاپ پىسىقتاۋ، ياعني ءبىلىمدى تياناقتاۋ.
ساباعىمىزدىڭ ماقساتى: ءىس كولەمىندەگى سانداردى 6 - عا قوسىپ، سانداردان 6 - نى ازايتۋعا بەرىلگەن تاپسىرمالاردى تياناقتى ورىنداۋ.
- بالالار جىلدىڭ نەشە مەرزىمى بار؟
- جىلدىڭ 4 مەرزىمى بار.
- وسى جىلدىڭ 4 مەرزىمىن كىم اتاپ بەرەدى؟
- كوكتەم، جاز، كۇز، قىس.
- ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- قىس.
- ەندەشە «قىس» مەرزىمىنە بايلانىستى سويلەم قۇرايىق. (قىس كەلدى)
- جاقسى بالالار، وسى «قىس» مەزگىلىندە بولعان ءبىر وقيعا (ەرتەگى ايتىپ بەرەيىن)
- قىستىڭ ءبىر شۋاقتى كۇنى ورىسكە جايىلىپ كەلۋ ءۇشىن، تاڭەرتەڭ قورادان
شىعىپ كەتكەن قۇلىن، بوتا، بۇزاۋ، قوزى وزەننەن ورمانعا وتەدى. كەشكە قايتپاقشى بولادى. ءبىراق ولار اياق باسقان سايىن وزەندەگى مۇز سىقىرلاپ، شىتىناپ جارىلا باستايدى. قورقىپ كەتكەن ءتورت تۇلىكتىڭ تولدەرى ءبىرى ماڭىراپ، ءبىرى بوزداپ، موڭىرەپ، كىسىنەيدى. وسى كەزدە ولاردىڭ داۋىسىن ەستىگەن قاسقىر ورماننان شىعادى. بۇل كەزدە ارمان دەگەن بالا مالدارىن ىزدەپ شىققان ەدى. بالاعا جولىققان قاسقىر مەنىڭ تاپسىرمامدى ورىنداساق مالدارىڭنىڭ قايدا جايىلىپ جۇرگەنىن ايتامىن دەيدى. ال بالالار ارمانعا كومەكتەسەيىك.
قاسقىردىڭ تاپسىرماسى:
- قىس بولعاندىقتان بۇلتتار كۇننىڭ كوزىن جاۋىپ الدى. سول كۇننىڭ كوزىن
اشۋعا كومەكتەس دەپتى. ارمانعا كۇننىڭ كوزىن اشۋعا ءبارىمىز كومەكتەسەيىك.
بۇلتتىڭ ارتىنداعى تاپسىرمانى ورىنداۋ.
وقۋلىقتاعى № 1 تاپسىرما: ءار قاتاردان ءبىر وقۋشى شىعىپ تاپسىرمانى ورىندايدى.
6+6=(6+4)+2=12
7+6=(7+3)+3=13
6+7=(6+4)+3=13
12 - 6=(12 - 2)- 4=6
13 - 6=(13 - 3)- 3=7
13 - 7=(13 - 3)- 4=6
قاسقىر ريزا بولىپ، مالداردىڭ وزەن جاقتا جايىلىپ جۇرگەنىن ايتادى. بالا وزەنگە بارىپ ءبىرىنشى قوزىنى قۇتقارماق بولادى. قوزىنى قۇتقارۋ ءۇشىن ارتىنداعى ەسەپتى شىعارايىق. قانە، كىم كومەككە كەلەدى؟
وقۋلىقتاعى № 2 تاپسىرما. تەڭدەۋدى شەش؟
x+6=13
x=13 - 6
x=7
7+6=13
13 - x=6
x=13 -
x=7
13 - 7=6
x - 6=7
6 6x=6+7
x=13
13 - 6=7
x+6=14
x=14 - 6
x=8
8+6=14
14 - x=6
x=14 - 6
x=8
14 - 8=6
x - 6=8
x=8+6
x=14
14 - 6=8
- بارەكەلدى بالالار، ارمانعا قوزىسىن وزەننەن شىعارىپ الۋعا
كومەكتەسەيىك.
- ارمان ەندى بۇزاۋىن قۇتقارۋى كەرەك. ول ءۇشىن وقۋلىقتاعى № 3
تاپسىرمانى شىعارۋىمىز كەرەك. ورنەكتى جاز جانە ونىڭ ءمانىن تاپ:
6+a
a=70، 73، 9
a - 6
a=76، 79، 15
6+70=76
76 - 6=70
6+73=79
79 - 6=73
6+9=15
15 - 6=9
- بۇل تاپسىرمانى دا جاقسى ورىنداپ ارمانمەن بىرگە بۇزاۋدى قۇتقاردىق.
- ەندى كەلەسى كەزەكتە قۇلىن تۇر ەكەن. قۇلىندى قۇتقارۋ ءۇشىن ارتىنداعى ەسەپتى شىعارۋ كەرەك. وقۋلىقتاعى №4 تاپسىرما.
ەسەپتىڭ شارتىن قۇرۋ.
ءبىرىنشى ورامدا – 30
شەشۋى: 30+(30+8)=68(م)
ەكىنشى ورامدا -؟ 8 م ارتىق
جاۋابى: ەكى ورامدا 68 م ماتا بار؟
ءبىر ورامدا – 30م
شەشۋى: 30+8=38 م (م)
ەكىنشى ورامدا -؟ 8 م ارتىق
جاۋابى: ەكىنشى ورامدا 38 م ماتا
ەسەپتەر سالىستىرىلىپ، ۇقساستىعى، ايىرماشىلىعى ايتىلادى.
وسىلاي ارمانعا قۇلىندى قۇتقارۋعا كومەكتەستىك.
- ەندى مۇزدان شىعارىپ الاتىنىمىز لاق ەكەن.
- ەشكى ءارقاشان قانداي بولىپ جۇرەدى؟
- كوڭىلدى سەكەڭدەپ جۇگىرىپ
- ەندەشە لاقتى قۇتقارۋ ءۇشىن «سەرگىتۋ ءساتىن»جاسايىق
سەرگىتۋ ءساتى.
سەكەڭ-سەكەڭ ەي، لاق،
ءجۇرمىن ساعان كەيىپ - اق،
تىنىم تاپساڭ، بولماي ما،
سەكەڭدەمەي ءبىر ۋاقىت.
- لاقتى دا مۇزدان شىعاردىق. ەندى بوتاعا كومەكتەسۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن
وقۋلىقتاعى № 5 تاپسىرمانى ورىنداۋىمىز كەرەك.
ەسەپتىڭ شارتىن قۇرۋ.
ءبىرىنشى كۇنى – 28 م
شەشۋى: 28+(28 - 8)=48م (م)
ەكىنشى كۇنى –؟ 8 م كەم
جاۋابى: ەكى كۇندە 48 م ماتا جۇمسالدى.
ءبىرىنشى كۇنى – 28 م
شەشۋى: 28 - 8=20 م (م)
ەكىنشى كۇنى -؟ 8 م كەم
جاۋابى: ەكىنشى كۇنى 20 م، م ماتا جۇمسالدى.
- وسىلايشا، ءبىزدىڭ سىنىپتىڭ وقۋشىلارى ارمانعا مالدارىن قۇتقارىپ
الۋعا كومەكتەستى. ارمان بىزگە راحمەتىن ايتتى.
ءىY. قورىتىندىلاۋ، بەكىتۋ.
- بالالار، بۇگىنگى ساباقتا كەز كەلگەن سانعا قانداي ساندى قوسىپ، ازايتىپ ۇيرەندىك؟
- جاقسى 6 سانى ەكەن.
- بالالار، بۇگىنگى ساباققا بارىڭدە جاقسى قاتىستىڭدار.
Y. باعالاۋ.
YI. ۇيگە تاپسىرما. №7
ماقساتى: وقۋشىلارعا 10 كولەمىندەگى سانداردى 6 – عا قوسۋدى، ودان ازايتۋ جولدارىن ەسكە ءتۇسىرتىپ، بەرىلگەن تاپسىرمالاردى پىسىقتاۋعا جاتتىعۋلار ورىنداتۋ.
دامىتۋشىلعى: وقۋشىلاردىڭ وي - ورىستەرىن، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، ەسەپتەۋ داعدىلارى ارقىلى بىلىمدىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىلىگى: تاپقىرلىققا، جىلدامدىققا، بىرلىككە، زەرەكتىلىككە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ەرتەگى كەيىپكەرلەرى سلايد، پاراقشالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ. پسيحولوگيالىق دايىنداۋ.
ءبىلىمنىڭ تۇڭعيىعى بويلايتۇعىن،
وقىساق جولىقتىرا قويمايتۇعىن
عىلىمدار پاتشاسى بوپ دارالانىپ،
ماتەماتيكا - قىزىقتى تويمايتۇعىن.
- بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىز كەندەگىدەن ەرەكشە بولماق. بىزگە كوپ قوناقتار
كەلىپتى. قوناقتارىمىز ءبىزدىڭ ماتەماتيكا ءپانىن قالاي مەڭگەرىپ جاتقانىمىزدى. ياعني قوسۋ، ازايتۋ امالدارىن تەڭدەۋدى شەشۋدى، ەكى امالمەن شىعاتىن ەسەپتەۋدى قالاي ورىندايتىندارىمىزدى كورىپ بىلەدى.
سوندىقتان بۇگىنگى ساباقتا بار ءبىلىمىمىزدى كورسەتىپ، ءبارىمىز دۇرىس ناقتى جاۋاپ بەرۋگە تىرىسامىز.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
- بالالار، ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
ءبارىمىز ورىندادىق پا؟ ارالاپ تەكسەرىپ شىعامىن. ءۇش قاتاردان ءبىر - ءبىر وقۋشىدان وقىتامىن.
ءىىى. جاڭا ساباق.
بۇگىنگى ساباعىمىز - وتكەندى قايتالاپ پىسىقتاۋ، ياعني ءبىلىمدى تياناقتاۋ.
ساباعىمىزدىڭ ماقساتى: ءىس كولەمىندەگى سانداردى 6 - عا قوسىپ، سانداردان 6 - نى ازايتۋعا بەرىلگەن تاپسىرمالاردى تياناقتى ورىنداۋ.
- بالالار جىلدىڭ نەشە مەرزىمى بار؟
- جىلدىڭ 4 مەرزىمى بار.
- وسى جىلدىڭ 4 مەرزىمىن كىم اتاپ بەرەدى؟
- كوكتەم، جاز، كۇز، قىس.
- ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- قىس.
- ەندەشە «قىس» مەرزىمىنە بايلانىستى سويلەم قۇرايىق. (قىس كەلدى)
- جاقسى بالالار، وسى «قىس» مەزگىلىندە بولعان ءبىر وقيعا (ەرتەگى ايتىپ بەرەيىن)
- قىستىڭ ءبىر شۋاقتى كۇنى ورىسكە جايىلىپ كەلۋ ءۇشىن، تاڭەرتەڭ قورادان
شىعىپ كەتكەن قۇلىن، بوتا، بۇزاۋ، قوزى وزەننەن ورمانعا وتەدى. كەشكە قايتپاقشى بولادى. ءبىراق ولار اياق باسقان سايىن وزەندەگى مۇز سىقىرلاپ، شىتىناپ جارىلا باستايدى. قورقىپ كەتكەن ءتورت تۇلىكتىڭ تولدەرى ءبىرى ماڭىراپ، ءبىرى بوزداپ، موڭىرەپ، كىسىنەيدى. وسى كەزدە ولاردىڭ داۋىسىن ەستىگەن قاسقىر ورماننان شىعادى. بۇل كەزدە ارمان دەگەن بالا مالدارىن ىزدەپ شىققان ەدى. بالاعا جولىققان قاسقىر مەنىڭ تاپسىرمامدى ورىنداساق مالدارىڭنىڭ قايدا جايىلىپ جۇرگەنىن ايتامىن دەيدى. ال بالالار ارمانعا كومەكتەسەيىك.
قاسقىردىڭ تاپسىرماسى:
- قىس بولعاندىقتان بۇلتتار كۇننىڭ كوزىن جاۋىپ الدى. سول كۇننىڭ كوزىن
اشۋعا كومەكتەس دەپتى. ارمانعا كۇننىڭ كوزىن اشۋعا ءبارىمىز كومەكتەسەيىك.
بۇلتتىڭ ارتىنداعى تاپسىرمانى ورىنداۋ.
وقۋلىقتاعى № 1 تاپسىرما: ءار قاتاردان ءبىر وقۋشى شىعىپ تاپسىرمانى ورىندايدى.
6+6=(6+4)+2=12
7+6=(7+3)+3=13
6+7=(6+4)+3=13
12 - 6=(12 - 2)- 4=6
13 - 6=(13 - 3)- 3=7
13 - 7=(13 - 3)- 4=6
قاسقىر ريزا بولىپ، مالداردىڭ وزەن جاقتا جايىلىپ جۇرگەنىن ايتادى. بالا وزەنگە بارىپ ءبىرىنشى قوزىنى قۇتقارماق بولادى. قوزىنى قۇتقارۋ ءۇشىن ارتىنداعى ەسەپتى شىعارايىق. قانە، كىم كومەككە كەلەدى؟
وقۋلىقتاعى № 2 تاپسىرما. تەڭدەۋدى شەش؟
x+6=13
x=13 - 6
x=7
7+6=13
13 - x=6
x=13 -
x=7
13 - 7=6
x - 6=7
6 6x=6+7
x=13
13 - 6=7
x+6=14
x=14 - 6
x=8
8+6=14
14 - x=6
x=14 - 6
x=8
14 - 8=6
x - 6=8
x=8+6
x=14
14 - 6=8
- بارەكەلدى بالالار، ارمانعا قوزىسىن وزەننەن شىعارىپ الۋعا
كومەكتەسەيىك.
- ارمان ەندى بۇزاۋىن قۇتقارۋى كەرەك. ول ءۇشىن وقۋلىقتاعى № 3
تاپسىرمانى شىعارۋىمىز كەرەك. ورنەكتى جاز جانە ونىڭ ءمانىن تاپ:
6+a
a=70، 73، 9
a - 6
a=76، 79، 15
6+70=76
76 - 6=70
6+73=79
79 - 6=73
6+9=15
15 - 6=9
- بۇل تاپسىرمانى دا جاقسى ورىنداپ ارمانمەن بىرگە بۇزاۋدى قۇتقاردىق.
- ەندى كەلەسى كەزەكتە قۇلىن تۇر ەكەن. قۇلىندى قۇتقارۋ ءۇشىن ارتىنداعى ەسەپتى شىعارۋ كەرەك. وقۋلىقتاعى №4 تاپسىرما.
ەسەپتىڭ شارتىن قۇرۋ.
ءبىرىنشى ورامدا – 30
شەشۋى: 30+(30+8)=68(م)
ەكىنشى ورامدا -؟ 8 م ارتىق
جاۋابى: ەكى ورامدا 68 م ماتا بار؟
ءبىر ورامدا – 30م
شەشۋى: 30+8=38 م (م)
ەكىنشى ورامدا -؟ 8 م ارتىق
جاۋابى: ەكىنشى ورامدا 38 م ماتا
ەسەپتەر سالىستىرىلىپ، ۇقساستىعى، ايىرماشىلىعى ايتىلادى.
وسىلاي ارمانعا قۇلىندى قۇتقارۋعا كومەكتەستىك.
- ەندى مۇزدان شىعارىپ الاتىنىمىز لاق ەكەن.
- ەشكى ءارقاشان قانداي بولىپ جۇرەدى؟
- كوڭىلدى سەكەڭدەپ جۇگىرىپ
- ەندەشە لاقتى قۇتقارۋ ءۇشىن «سەرگىتۋ ءساتىن»جاسايىق
سەرگىتۋ ءساتى.
سەكەڭ-سەكەڭ ەي، لاق،
ءجۇرمىن ساعان كەيىپ - اق،
تىنىم تاپساڭ، بولماي ما،
سەكەڭدەمەي ءبىر ۋاقىت.
- لاقتى دا مۇزدان شىعاردىق. ەندى بوتاعا كومەكتەسۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن
وقۋلىقتاعى № 5 تاپسىرمانى ورىنداۋىمىز كەرەك.
ەسەپتىڭ شارتىن قۇرۋ.
ءبىرىنشى كۇنى – 28 م
شەشۋى: 28+(28 - 8)=48م (م)
ەكىنشى كۇنى –؟ 8 م كەم
جاۋابى: ەكى كۇندە 48 م ماتا جۇمسالدى.
ءبىرىنشى كۇنى – 28 م
شەشۋى: 28 - 8=20 م (م)
ەكىنشى كۇنى -؟ 8 م كەم
جاۋابى: ەكىنشى كۇنى 20 م، م ماتا جۇمسالدى.
- وسىلايشا، ءبىزدىڭ سىنىپتىڭ وقۋشىلارى ارمانعا مالدارىن قۇتقارىپ
الۋعا كومەكتەستى. ارمان بىزگە راحمەتىن ايتتى.
ءىY. قورىتىندىلاۋ، بەكىتۋ.
- بالالار، بۇگىنگى ساباقتا كەز كەلگەن سانعا قانداي ساندى قوسىپ، ازايتىپ ۇيرەندىك؟
- جاقسى 6 سانى ەكەن.
- بالالار، بۇگىنگى ساباققا بارىڭدە جاقسى قاتىستىڭدار.
Y. باعالاۋ.
YI. ۇيگە تاپسىرما. №7
You Might Also Like
-
پسيحولوگيالىق ترەنينگ: جاقسىلىق نۇرى، ادامگەرشىلىك ءنارى.
