16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى سەناريي
16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى سەناريي
ماقساتى: تاۋەلسىزدىك تۋرالى تەرەڭ ماعلۇمات بەرۋ. اتا - بابامىزدىڭ تاۋەلسىزدىك جولىنداعى ەرلىگىن ۇلگى ەتىپ، ءوز وتانىن سۇيۋگە، ەلىنە، حالقىنا قىزمەت ەتۋگە تاربيەلەۋ. ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن اتاپ ءوتۋ قارساڭىندا ەل تاريحىنا شولۋ جاساۋ. تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ جەتىستىكتەرىمەن تانىستىرىپ، بىلگەندەرىن تەرەڭدەتۋ. كورنەكىلىگى: شارلار، ناقىل سوزدەر، سلايد.
بارىسى: ءانۇران ورىندالادى.
1 - جۇرگىزۋشى:
- قۇرمەتتى قوناقتار، ۇلاعاتتى ۇستازدار مەن شاكىرتتەر! گيمنازيا مەكتەبىنىڭ 7 «گ» سىنىبىنىڭ وقۋشىلارى دايىنداعان «جەلتوقسان – تاۋەلسىزدىكتىڭ باستاۋى» اتتى ەرتەڭگىلىگىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر! بيىل ەلىمىزدىڭ سان مىڭ جىلدار بويى ارمانداعان تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا 22 جىل تولىپ وتىر.
2 - جۇرگىزۋشى:
- ەگەمەن ەلىمىزدىڭ ەڭ ۇلىق، ەڭ قاستەرلى مەرەكەسى – تاۋەلسىزدىك كۇنى. تاۋەلسىزدىكتىڭ تال بەسىگىندە تەربەلگەن ارداقتى اعايىندار، مەرەكە قۇتتى بولسىن!
1 - جۇرگىزۋشى:
- تاۋەلسىزدىكتىڭ ءتۇپ – تامىرى جەلتوقسان وقيعاسىنا تىكەلەي بايلانىستى ەكەنىنە ەشكىم داۋ ايتا قويماس. دەسەك تە، 1986 جىلدىڭ قايعىلى جەلتوقسانى ءبىر كۇنگى نەمەسە ءبىر جىلعى نارازىلىقتىڭ كورىنىسى بولماسا كەرەك.
2 - جۇرگىزۋشى:
- دوستار، مەن تاۋەلسىز ەل بولۋ دەگەنىمىزدى ءوزىڭنىڭ وزگەلەرمەن تەڭ ەكەندىگىڭدى سەزىنۋ جانە انا تىلىڭدە ەمىن - ەركىن سويلەۋىڭ دەپ تۇسىنەمىن.
1 - جۇرگىزۋشى:
- ولاي بولسا، ءبىزدىڭ دوستارىمىز تاۋەلسىزدىك تۋرالى نە ايتادى ەكەن؟
1 - وقۋشى:
تاۋەلسىزدىك – مەنىڭ بايتاق وتانىم
ءبىر ءوزىڭسىڭ مۇحتار، اباي، شوقانىم
تاۋەلسىزدىك – سابيلەردىڭ شاتتىعى
تاۋەلسىزدىك، تاۋەلسىزدىك – جىر ءانىم
2 - وقۋشى:
تاۋەلسىزدىك تاڭى اتتى،
ازاتتىقتىڭ كۇنى اتتى.
تاۋەلسىزدىك العان ەل،
ەگەمەن قازاق حالقى.
1 - جۇرگىزۋشى.
- بوستاندىق دەپ اتالاتىن اسقاق ارمان جولىندا قانشاما قان توگىلدى، قانشاما باتىر مەرت بولدى. بۇل ارپالىس ءبىر كۇن، ءبىر جىل، ءبىر مەزەت ەمەس، تالاي عاسىرلارعا سوزىلعان. وسى ارپالىستى جاي تىلمەن تاريح دەيدى. ەندەشە، تاۋەلسىزدىك جولىنداعى تاريح بەتتەرىنە تاعى ءبىر زەر سالايىق.
كورىنىس «بوگەنبايدىڭ قازاقتاردى جوڭعارلارعا قارسى شابۋىلعا شاقىرۋى»
3 - وقۋشى:
قالسا دا قايدا كولىڭ، قايدا جەرىڭ،
قاسقايىپ حاق جولىنان تايماپ ەدىڭ.
ايرىلىپ كۇندىز – كۇلكى، تۇندە – ۇيقىدان
كۇتكەنىڭ وسى ەدى عوي، قايران ەلىم!
4 - وقۋشى:
رەسپۋبليكا! ەرىكتى ەل – قازاقستان!
كەلدى اقىرى كوپ كۇتكەن جاز الىستان.
كەلدى الىستان اڭساتىپ، ارمانداتىپ،
توردى بۇزعان مەن دە ءبىر ءماز ارىستان.
5 - وقۋشى:
ءور ەدىڭ ولىسسەڭ دە بەرىسپەگەن،
ەل ەدىڭ ەنشىسىن دە بولىسپەگەن.
زار مۇڭنىڭ ءانى بار ما سەن ايتپاعان،
تاعدىردىڭ ءزارى بار ما سەن ىشپەگەن؟
2 - جۇرگىزۋشى:
- 1931 - 33 جىلدارى وركەنيەتتى قوعام قۇرۋ شارالارى بۇكىل ەلدى تىعىرىققا تىرەدى. اشتىقتان، ءتۇرلى ىندەتتەردەن حالىقتىڭ 40 % قىرىلدى. 1 ملن 578 مىڭ حالىق اتا-مەكەنىن تاستاپ كەتتى. 40 جىلداي ۋاقىت وتكەننەن كەيىن عانا ءبارى قالپىنا كەلدى.
6 - وقۋشى:
حانداردىڭ قايتالاما قاتەلەرىن،
«ۇلت بول» دەگەن نىعايتىپ قاتارلارىن.
ماعجان مەن مۇحتار، جۇسىپبەكتىڭ
ۇمىتپا ەشقاشان باتالارىن.
7 - وقۋشى:
ءبىز نامىسكەر – قازاق ەلى ۇلانىمىز،
قورعايتىن جەردى وتان – قىرانىمىز.
«تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي، قاناعات قىل، راقىم ەت» - دەر اباي ايتقان ۇرانىمىز.
8 - وقۋشى:
بىزگە دە كەز كەلدى عوي كوكتەم شىعار،
ءزىلزالا، قۇيىن زامان وتكەن شىعار.
كۇندىز – ءتۇنى شىرىلداعان قۇلىن داۋسىڭ
قۇدايدىڭ قۇلاعىنا جەتكەن شىعار.
بەينەتاسپادان كورىنىس كورسەتۋ «قازاق ەلىنىڭ دامۋى»
9 - وقۋشى:
قارا مىنا عاجاپقا،
تەڭدىك ءتيدى قازاققا.
ەزگىدەگى ۇرپاعىڭ
ەندى اينالماس مازاققا.
10- وقۋشى:
وزىڭدىكى تۋىڭ دا،
وت پەن اۋا، سۋىڭ دا.
جاسا قازاقستانىم!
بەلدى بەكەم بۋىن دا.
11 - وقۋشى:
ۇرانىڭ دا جاساسىن! قۇرانىڭ دا جاساسىن!
قاسيەت كيە دارىعان، ۇلانىڭ دا جاساسىن!
قاناتىنان قايرىلىپ، قىل ارقاننان مايرىلىپ،
قوناق تاۋەلسىزدىكتەن، قالا كورمە ايرىلىپ.
1 - جۇرگىزۋشى:
- 1937 - 38 - جىلدارى لاڭكەستىك جاپپاي سيپات الدى. بۇل جىلداردا كەڭەس ۇكىمەتىن نىعايتۋعا قاتىسقان 27 مىڭنان استام كورنەكتى قايراتكەرلەر اتىلدى.
2 - جۇرگىزۋشى:
- ال 1941 - 45 - جىلدارى قيىندا ۇزاق 4 جىلعا سوزىلعان ۇلى وتان سوعىسى بولدى. 1418 كۇندە 20 ملن. ادام قازا تاپتى. دوستار، ەرلىك كورسەتكەن باتىرلاردى اتايىقشى.
12 - وقۋشى:
قۇتتى بولسىن تاۋەلسىزدىك مەيرامى،
ول اركىمگە بەيبىت ءومىر سىيلادى.
اڭساعان سان عاسىرلىق ارمان بولىپ،
قول جەتكىزگەن شىندىق جىرىن جىرلادى.
13 - وقۋشى:
بەۋ استانا! ارداقتى اق قالاسىڭ!
جاساپ جاتىر تۋعان ەل سالت – جوراسىن.
تۋعان كۇنىڭ، استانا، قۇتتى بولسىن!
باقىتتى بول! ورتايماس ب ا ق ورناسىن!
16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى سەناريي جۇكتەۋ
ماقساتى: تاۋەلسىزدىك تۋرالى تەرەڭ ماعلۇمات بەرۋ. اتا - بابامىزدىڭ تاۋەلسىزدىك جولىنداعى ەرلىگىن ۇلگى ەتىپ، ءوز وتانىن سۇيۋگە، ەلىنە، حالقىنا قىزمەت ەتۋگە تاربيەلەۋ. ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن اتاپ ءوتۋ قارساڭىندا ەل تاريحىنا شولۋ جاساۋ. تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ جەتىستىكتەرىمەن تانىستىرىپ، بىلگەندەرىن تەرەڭدەتۋ. كورنەكىلىگى: شارلار، ناقىل سوزدەر، سلايد.
بارىسى: ءانۇران ورىندالادى.
1 - جۇرگىزۋشى:
- قۇرمەتتى قوناقتار، ۇلاعاتتى ۇستازدار مەن شاكىرتتەر! گيمنازيا مەكتەبىنىڭ 7 «گ» سىنىبىنىڭ وقۋشىلارى دايىنداعان «جەلتوقسان – تاۋەلسىزدىكتىڭ باستاۋى» اتتى ەرتەڭگىلىگىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر! بيىل ەلىمىزدىڭ سان مىڭ جىلدار بويى ارمانداعان تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا 22 جىل تولىپ وتىر.
2 - جۇرگىزۋشى:
- ەگەمەن ەلىمىزدىڭ ەڭ ۇلىق، ەڭ قاستەرلى مەرەكەسى – تاۋەلسىزدىك كۇنى. تاۋەلسىزدىكتىڭ تال بەسىگىندە تەربەلگەن ارداقتى اعايىندار، مەرەكە قۇتتى بولسىن!
1 - جۇرگىزۋشى:
- تاۋەلسىزدىكتىڭ ءتۇپ – تامىرى جەلتوقسان وقيعاسىنا تىكەلەي بايلانىستى ەكەنىنە ەشكىم داۋ ايتا قويماس. دەسەك تە، 1986 جىلدىڭ قايعىلى جەلتوقسانى ءبىر كۇنگى نەمەسە ءبىر جىلعى نارازىلىقتىڭ كورىنىسى بولماسا كەرەك.
2 - جۇرگىزۋشى:
- دوستار، مەن تاۋەلسىز ەل بولۋ دەگەنىمىزدى ءوزىڭنىڭ وزگەلەرمەن تەڭ ەكەندىگىڭدى سەزىنۋ جانە انا تىلىڭدە ەمىن - ەركىن سويلەۋىڭ دەپ تۇسىنەمىن.
1 - جۇرگىزۋشى:
- ولاي بولسا، ءبىزدىڭ دوستارىمىز تاۋەلسىزدىك تۋرالى نە ايتادى ەكەن؟
1 - وقۋشى:
تاۋەلسىزدىك – مەنىڭ بايتاق وتانىم
ءبىر ءوزىڭسىڭ مۇحتار، اباي، شوقانىم
تاۋەلسىزدىك – سابيلەردىڭ شاتتىعى
تاۋەلسىزدىك، تاۋەلسىزدىك – جىر ءانىم
2 - وقۋشى:
تاۋەلسىزدىك تاڭى اتتى،
ازاتتىقتىڭ كۇنى اتتى.
تاۋەلسىزدىك العان ەل،
ەگەمەن قازاق حالقى.
1 - جۇرگىزۋشى.
- بوستاندىق دەپ اتالاتىن اسقاق ارمان جولىندا قانشاما قان توگىلدى، قانشاما باتىر مەرت بولدى. بۇل ارپالىس ءبىر كۇن، ءبىر جىل، ءبىر مەزەت ەمەس، تالاي عاسىرلارعا سوزىلعان. وسى ارپالىستى جاي تىلمەن تاريح دەيدى. ەندەشە، تاۋەلسىزدىك جولىنداعى تاريح بەتتەرىنە تاعى ءبىر زەر سالايىق.
كورىنىس «بوگەنبايدىڭ قازاقتاردى جوڭعارلارعا قارسى شابۋىلعا شاقىرۋى»
3 - وقۋشى:
قالسا دا قايدا كولىڭ، قايدا جەرىڭ،
قاسقايىپ حاق جولىنان تايماپ ەدىڭ.
ايرىلىپ كۇندىز – كۇلكى، تۇندە – ۇيقىدان
كۇتكەنىڭ وسى ەدى عوي، قايران ەلىم!
4 - وقۋشى:
رەسپۋبليكا! ەرىكتى ەل – قازاقستان!
كەلدى اقىرى كوپ كۇتكەن جاز الىستان.
كەلدى الىستان اڭساتىپ، ارمانداتىپ،
توردى بۇزعان مەن دە ءبىر ءماز ارىستان.
5 - وقۋشى:
ءور ەدىڭ ولىسسەڭ دە بەرىسپەگەن،
ەل ەدىڭ ەنشىسىن دە بولىسپەگەن.
زار مۇڭنىڭ ءانى بار ما سەن ايتپاعان،
تاعدىردىڭ ءزارى بار ما سەن ىشپەگەن؟
2 - جۇرگىزۋشى:
- 1931 - 33 جىلدارى وركەنيەتتى قوعام قۇرۋ شارالارى بۇكىل ەلدى تىعىرىققا تىرەدى. اشتىقتان، ءتۇرلى ىندەتتەردەن حالىقتىڭ 40 % قىرىلدى. 1 ملن 578 مىڭ حالىق اتا-مەكەنىن تاستاپ كەتتى. 40 جىلداي ۋاقىت وتكەننەن كەيىن عانا ءبارى قالپىنا كەلدى.
6 - وقۋشى:
حانداردىڭ قايتالاما قاتەلەرىن،
«ۇلت بول» دەگەن نىعايتىپ قاتارلارىن.
ماعجان مەن مۇحتار، جۇسىپبەكتىڭ
ۇمىتپا ەشقاشان باتالارىن.
7 - وقۋشى:
ءبىز نامىسكەر – قازاق ەلى ۇلانىمىز،
قورعايتىن جەردى وتان – قىرانىمىز.
«تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي، قاناعات قىل، راقىم ەت» - دەر اباي ايتقان ۇرانىمىز.
8 - وقۋشى:
بىزگە دە كەز كەلدى عوي كوكتەم شىعار،
ءزىلزالا، قۇيىن زامان وتكەن شىعار.
كۇندىز – ءتۇنى شىرىلداعان قۇلىن داۋسىڭ
قۇدايدىڭ قۇلاعىنا جەتكەن شىعار.
بەينەتاسپادان كورىنىس كورسەتۋ «قازاق ەلىنىڭ دامۋى»
9 - وقۋشى:
قارا مىنا عاجاپقا،
تەڭدىك ءتيدى قازاققا.
ەزگىدەگى ۇرپاعىڭ
ەندى اينالماس مازاققا.
10- وقۋشى:
وزىڭدىكى تۋىڭ دا،
وت پەن اۋا، سۋىڭ دا.
جاسا قازاقستانىم!
بەلدى بەكەم بۋىن دا.
11 - وقۋشى:
ۇرانىڭ دا جاساسىن! قۇرانىڭ دا جاساسىن!
قاسيەت كيە دارىعان، ۇلانىڭ دا جاساسىن!
قاناتىنان قايرىلىپ، قىل ارقاننان مايرىلىپ،
قوناق تاۋەلسىزدىكتەن، قالا كورمە ايرىلىپ.
1 - جۇرگىزۋشى:
- 1937 - 38 - جىلدارى لاڭكەستىك جاپپاي سيپات الدى. بۇل جىلداردا كەڭەس ۇكىمەتىن نىعايتۋعا قاتىسقان 27 مىڭنان استام كورنەكتى قايراتكەرلەر اتىلدى.
2 - جۇرگىزۋشى:
- ال 1941 - 45 - جىلدارى قيىندا ۇزاق 4 جىلعا سوزىلعان ۇلى وتان سوعىسى بولدى. 1418 كۇندە 20 ملن. ادام قازا تاپتى. دوستار، ەرلىك كورسەتكەن باتىرلاردى اتايىقشى.
12 - وقۋشى:
قۇتتى بولسىن تاۋەلسىزدىك مەيرامى،
ول اركىمگە بەيبىت ءومىر سىيلادى.
اڭساعان سان عاسىرلىق ارمان بولىپ،
قول جەتكىزگەن شىندىق جىرىن جىرلادى.
13 - وقۋشى:
بەۋ استانا! ارداقتى اق قالاسىڭ!
جاساپ جاتىر تۋعان ەل سالت – جوراسىن.
تۋعان كۇنىڭ، استانا، قۇتتى بولسىن!
باقىتتى بول! ورتايماس ب ا ق ورناسىن!
16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك كۇنى سەناريي جۇكتەۋ
You Might Also Like
