22 قىركۇيەك تىلدەر كۇنى سەناريي (ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىمنىڭ تىرەگى)
22 قىركۇيەك تىلدەر كۇنى سەناريي (ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىمنىڭ تىرەگى)
تاقىرىبى: ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىمنىڭ تىرەگى.
ماقساتى: جاس ۇرپاقتى انا ءتىلىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن تۇسىنە بىلۋگە شاقىرۋ.
انا ءتىلىن سۇيۋگە، انا ءتىلىن ارداقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: قابىرعا گازەتى، اقىن - جازۋشىلاردىڭ سۋرەتتەرى..
ءادىسى: مەرەكەلىك ءىس - شارا.
بارىسى.
مەملەكەتتىك گيمن ورىندالادى.
جۇرگىزۋشى:
بالالار، قازىرگى تاڭدا انا ءتىلىن ءبىلۋ، ۇيرەنۋدىڭ قاجەتتىلىگى جايلى وراسان زور جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
1989 جىلى، 22 قىركۇيەكتە تۇڭعىش رەت قازاق كسر - ءنىڭ «تىلدەر تۋرالى» زاڭى قابىلدانىپ، وندا قازاق تىلىنە «مەملەكەتتىك ءتىل» مارتەبەسى بەرىلدى. 1997 جىلى 11 شىلدەدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءتىل تۋرالى» اتا زاڭى قابىلداندى. زاڭدا قازاق ءتىلى - مەملەكەتتىك ءتىل دەپ ناقتى اتاپ كورسەتىلگەن.
ب. مومىش ۇلى اتامىز: «ءتىلىن بىلمەگەن - ءتۇبىن بىلمەيدى» دەگەن. شىنىندا، ءتىلىن بىلمەگەن ادام ءوز حالقىنىڭ تاريحىن، ءداستۇرىن، مادەنيەتىن ءوز تىلىندە سەزىنىپ، تەرەڭ بويلاي الماسا، ول قاسىرەتەمەس پە؟ سوندىقتان ءار ادام انا ءتىلىن كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاۋعا، بىلۋگە ءتيىس. بولاشاعىمىزدى باياندى ەتەر قارۋىمىز - ءتىلىمىز. انا ءتىلىمىزدى قۇرمەتتەي بىلەيىك.
ارمىسىزدار، قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! بۇگىنگى «ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىمنىڭ تىرەگى» اتتى مەرەكەلىك ءىس - شارانى اشىق دەپ جاريالايمىن!
ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىم،
ءتىل جايىندا تولعانبايتىن كىم بۇگىن؟
ءتىل جايىندا ۇگىتتەيدى كىمدى - كىم؟
ءتىلىم مەنىڭ، ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىم!
ارينە، ءتىلىمىزدىڭ تاعدىرى ءۇشىن كۇرەستە حالقىمىز قام - قاپەرسىز بولعان ەمەس. بۇگىن دە انا ءتىلىنىڭ تاعدىرىنا الاڭدايتىن ازاماتتار بارشىلىق.. ۇلىلاردان قالعان ۇلى سوزدەرگە قۇلاق اسايىق.
1 - وقۋشى: «انا ءتىلىن بىلمەيتىن ادام ءبىر قولى جوق شولاق ادام سەكىلدى». ع. مۇستافين.
2 - وقۋشى: «انا ءتىلىن ۇمىتقان ادام ءوز حالقىنىڭ وتكەنىنەن دە، بولاشاعىنان دا قول ۇزەدى.» ع. مۇسىرەپوۆ.
3 - وقۋشى: «ءاربىر سانالى، مادەنيەتتى ازاماتقا انا ءتىلى مەن سول انا تىلىندەگى ادەبيەتتىڭ ءقادىرىن بىلمەۋ - مادەنيەتسىزدىك». م. اۋەزوۆ.
4 - وقۋشى: «انامىزدىڭ اق سۇتىمەن بويىمىزعا دارىعان ءتىلىمىزدى ۇمىتۋ - بۇكىل اتا - بابامىزدى، تاريحىمىزدى ۇمىتۋ». ب. مومىش ۇلى.
5 - وقۋشى: جارىق كورمەي، جاتساڭ دا ۇزاق، سەن ءتىلىم،
تازا، تەرەڭ، وتكىر، كۇشتى، كەڭ ءتىلىم.
تاراپ كەتكەن بالالارىڭدى باۋىرىنا
اق كوڭىلمەن تارتا الارسىڭ، سەن ءتىلىم.
ءان: «انامنىڭ ءتىلى»
جۇرگىزۋشى: ءتىلىم مەنىڭ تىرەگىم، ءدىنىم مەنىڭ،
ءتىلسىز قانداي بولادى كۇنىم مەنىڭ.
ءوز حالقىما جەتەدى ءوز مانىندە
ءوز تىلىمدە وقىلسا جىرىم مەنىڭ
6 - وقۋشى: مۇحتار شاحانوۆ. «ءتورت انا».
تاعدىرىڭدى تامىرسىزدىق ىندەتىنەن قالقالا.
ءار ادامدا ءوز اناسىنان باسقا
جەبەپ جۇرەر، دەمەپ جۇرەر ارقادا
بولۋ كەرەك قۇدىرەتتى ءتورت انا:
تۋعان جەرى - ءتۇپ قازىعى، ايبىنى،
تۋعان ءتىلى - ساتىلمايتىن بايلىعى،
تۋعان ءداستۇر، سالت - ساناسى - تىرەگى
جانە تۋعان تاريحى، ەسكە الۋعا قانشاما
اۋىر ءارى قاسيەتتى بولسا دا.
ءتورت اناعا ءانىن جولداي الماعان
پەندەلەردىڭ باسى قايدا قالماعان؟
ءتورت اناسىن قورعاماعان حالىقتىڭ
ەشقاشان دا ب ا ق جۇلدىزى جانباعان.
جۇرگىزۋشى: قازاعىم تىلىڭمەنەن جانا بەرشى.
اۋەندەتىپ، انىمە سالا بەرشى.
ماڭگى داڭقىڭ تۇسپەسىن - قازاق ءتىلى.
كوكەيىمدە جاتتالىپ قالا بەرشى.
ءان: «قازاعىم».
جۇرگىزۋشى: ءتىل! ءتىل - قۇرال! اسىرەسە، ەگەر ول ءوز انا ءتىلىن نەمەسە تۋعان ءتىلىڭ بولسا. ءاربىر ۇلتتىڭ ءوزىنىڭ ۇلتتىق ءتىلى بولادى. سول ۇلتتىق ءتىلدى ءاربىر ادام قورعاي ءبىلۋى قاجەت. سول سياقتى ۇلتتىق ءتىلدى قورعاۋ - ءبىزدىڭ مىندەتىمىز.
7 - وقۋشى: انا ءتىلىم - تىرلىگىمنىڭ تىرەگى،
تىلمەن عانا كىرەر ادام رەڭى.
ءتىلسىز قوعام - ءولى مىناۋ دۇنيە،
تۇسىنىكسىز تىلسىممەنەن ءبىر ەدى.
انا ءتىلىم - ارەكەتىم ازىعى،
بار عالامدى تانۋشىلىق قازىعى،
وي - سانانىڭ ءوسۋىنىڭ كۇاسى،
عاسىرلاردىڭ كەيىنگىگە ءوز ءۇنى.
جۇرگىزۋشى: قازاق ءتىلىم - ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم،
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم.
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى
بولاشاعىم، باقىتىم، دارا ءتىلىم.
ءان: ابايدىڭ ءانى: «سەگىزاياق».
جۇرگىزۋشى: «ءتىل – اتا - بابا اماناتى. عاسىردان عاسىرعا، ۇرپاقتان ۇرپاققا ۇلاسقان، بابادان بالاعا جالعاسقان ۇلى مۇرالاردىڭ ۇلىسى الدىمەن ءار ۇلتتىڭ ءتىلى عوي. ەندەشە اتا - بابا مۇراسىن جالعاستىرۋ، ونىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ - مىنا بارشامىزدىڭ مىندەتىمىز، پارىزىمىز.
و، ادامدار، قادىرىنە جەتىڭدەر!
انا ءتىلىڭ - اناڭ. سىيلاپ وتىڭدەر!
تۋعان ءتىلىن تانىماعان كورسوقىر،
بولىپ وتەر ەرتەڭ ماڭگى وكىنەر.
ءان: «انا ءتىلىن سۇيەمىز»
قورىتىندىلاۋ.
ۇنادى ما؟ وندا دوستارىڭمەن ءبولىس!
تاقىرىبى: ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىمنىڭ تىرەگى.
ماقساتى: جاس ۇرپاقتى انا ءتىلىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن تۇسىنە بىلۋگە شاقىرۋ.
انا ءتىلىن سۇيۋگە، انا ءتىلىن ارداقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: قابىرعا گازەتى، اقىن - جازۋشىلاردىڭ سۋرەتتەرى..
ءادىسى: مەرەكەلىك ءىس - شارا.
بارىسى.
مەملەكەتتىك گيمن ورىندالادى.
جۇرگىزۋشى:
بالالار، قازىرگى تاڭدا انا ءتىلىن ءبىلۋ، ۇيرەنۋدىڭ قاجەتتىلىگى جايلى وراسان زور جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
1989 جىلى، 22 قىركۇيەكتە تۇڭعىش رەت قازاق كسر - ءنىڭ «تىلدەر تۋرالى» زاڭى قابىلدانىپ، وندا قازاق تىلىنە «مەملەكەتتىك ءتىل» مارتەبەسى بەرىلدى. 1997 جىلى 11 شىلدەدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءتىل تۋرالى» اتا زاڭى قابىلداندى. زاڭدا قازاق ءتىلى - مەملەكەتتىك ءتىل دەپ ناقتى اتاپ كورسەتىلگەن.
ب. مومىش ۇلى اتامىز: «ءتىلىن بىلمەگەن - ءتۇبىن بىلمەيدى» دەگەن. شىنىندا، ءتىلىن بىلمەگەن ادام ءوز حالقىنىڭ تاريحىن، ءداستۇرىن، مادەنيەتىن ءوز تىلىندە سەزىنىپ، تەرەڭ بويلاي الماسا، ول قاسىرەتەمەس پە؟ سوندىقتان ءار ادام انا ءتىلىن كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاۋعا، بىلۋگە ءتيىس. بولاشاعىمىزدى باياندى ەتەر قارۋىمىز - ءتىلىمىز. انا ءتىلىمىزدى قۇرمەتتەي بىلەيىك.
ارمىسىزدار، قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار! بۇگىنگى «ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىمنىڭ تىرەگى» اتتى مەرەكەلىك ءىس - شارانى اشىق دەپ جاريالايمىن!
ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىم،
ءتىل جايىندا تولعانبايتىن كىم بۇگىن؟
ءتىل جايىندا ۇگىتتەيدى كىمدى - كىم؟
ءتىلىم مەنىڭ، ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىم!
ارينە، ءتىلىمىزدىڭ تاعدىرى ءۇشىن كۇرەستە حالقىمىز قام - قاپەرسىز بولعان ەمەس. بۇگىن دە انا ءتىلىنىڭ تاعدىرىنا الاڭدايتىن ازاماتتار بارشىلىق.. ۇلىلاردان قالعان ۇلى سوزدەرگە قۇلاق اسايىق.
1 - وقۋشى: «انا ءتىلىن بىلمەيتىن ادام ءبىر قولى جوق شولاق ادام سەكىلدى». ع. مۇستافين.
2 - وقۋشى: «انا ءتىلىن ۇمىتقان ادام ءوز حالقىنىڭ وتكەنىنەن دە، بولاشاعىنان دا قول ۇزەدى.» ع. مۇسىرەپوۆ.
3 - وقۋشى: «ءاربىر سانالى، مادەنيەتتى ازاماتقا انا ءتىلى مەن سول انا تىلىندەگى ادەبيەتتىڭ ءقادىرىن بىلمەۋ - مادەنيەتسىزدىك». م. اۋەزوۆ.
4 - وقۋشى: «انامىزدىڭ اق سۇتىمەن بويىمىزعا دارىعان ءتىلىمىزدى ۇمىتۋ - بۇكىل اتا - بابامىزدى، تاريحىمىزدى ۇمىتۋ». ب. مومىش ۇلى.
5 - وقۋشى: جارىق كورمەي، جاتساڭ دا ۇزاق، سەن ءتىلىم،
تازا، تەرەڭ، وتكىر، كۇشتى، كەڭ ءتىلىم.
تاراپ كەتكەن بالالارىڭدى باۋىرىنا
اق كوڭىلمەن تارتا الارسىڭ، سەن ءتىلىم.
ءان: «انامنىڭ ءتىلى»
جۇرگىزۋشى: ءتىلىم مەنىڭ تىرەگىم، ءدىنىم مەنىڭ،
ءتىلسىز قانداي بولادى كۇنىم مەنىڭ.
ءوز حالقىما جەتەدى ءوز مانىندە
ءوز تىلىمدە وقىلسا جىرىم مەنىڭ
6 - وقۋشى: مۇحتار شاحانوۆ. «ءتورت انا».
تاعدىرىڭدى تامىرسىزدىق ىندەتىنەن قالقالا.
ءار ادامدا ءوز اناسىنان باسقا
جەبەپ جۇرەر، دەمەپ جۇرەر ارقادا
بولۋ كەرەك قۇدىرەتتى ءتورت انا:
تۋعان جەرى - ءتۇپ قازىعى، ايبىنى،
تۋعان ءتىلى - ساتىلمايتىن بايلىعى،
تۋعان ءداستۇر، سالت - ساناسى - تىرەگى
جانە تۋعان تاريحى، ەسكە الۋعا قانشاما
اۋىر ءارى قاسيەتتى بولسا دا.
ءتورت اناعا ءانىن جولداي الماعان
پەندەلەردىڭ باسى قايدا قالماعان؟
ءتورت اناسىن قورعاماعان حالىقتىڭ
ەشقاشان دا ب ا ق جۇلدىزى جانباعان.
جۇرگىزۋشى: قازاعىم تىلىڭمەنەن جانا بەرشى.
اۋەندەتىپ، انىمە سالا بەرشى.
ماڭگى داڭقىڭ تۇسپەسىن - قازاق ءتىلى.
كوكەيىمدە جاتتالىپ قالا بەرشى.
ءان: «قازاعىم».
جۇرگىزۋشى: ءتىل! ءتىل - قۇرال! اسىرەسە، ەگەر ول ءوز انا ءتىلىن نەمەسە تۋعان ءتىلىڭ بولسا. ءاربىر ۇلتتىڭ ءوزىنىڭ ۇلتتىق ءتىلى بولادى. سول ۇلتتىق ءتىلدى ءاربىر ادام قورعاي ءبىلۋى قاجەت. سول سياقتى ۇلتتىق ءتىلدى قورعاۋ - ءبىزدىڭ مىندەتىمىز.
7 - وقۋشى: انا ءتىلىم - تىرلىگىمنىڭ تىرەگى،
تىلمەن عانا كىرەر ادام رەڭى.
ءتىلسىز قوعام - ءولى مىناۋ دۇنيە،
تۇسىنىكسىز تىلسىممەنەن ءبىر ەدى.
انا ءتىلىم - ارەكەتىم ازىعى،
بار عالامدى تانۋشىلىق قازىعى،
وي - سانانىڭ ءوسۋىنىڭ كۇاسى،
عاسىرلاردىڭ كەيىنگىگە ءوز ءۇنى.
جۇرگىزۋشى: قازاق ءتىلىم - ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم،
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم.
قاستەرلەيدى ۇل - قىزىڭ ماڭگى سەنى
بولاشاعىم، باقىتىم، دارا ءتىلىم.
ءان: ابايدىڭ ءانى: «سەگىزاياق».
جۇرگىزۋشى: «ءتىل – اتا - بابا اماناتى. عاسىردان عاسىرعا، ۇرپاقتان ۇرپاققا ۇلاسقان، بابادان بالاعا جالعاسقان ۇلى مۇرالاردىڭ ۇلىسى الدىمەن ءار ۇلتتىڭ ءتىلى عوي. ەندەشە اتا - بابا مۇراسىن جالعاستىرۋ، ونىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ - مىنا بارشامىزدىڭ مىندەتىمىز، پارىزىمىز.
و، ادامدار، قادىرىنە جەتىڭدەر!
انا ءتىلىڭ - اناڭ. سىيلاپ وتىڭدەر!
تۋعان ءتىلىن تانىماعان كورسوقىر،
بولىپ وتەر ەرتەڭ ماڭگى وكىنەر.
ءان: «انا ءتىلىن سۇيەمىز»
قورىتىندىلاۋ.
ۇنادى ما؟ وندا دوستارىڭمەن ءبولىس!
You Might Also Like
-
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تەحنولوگيالىق كارتاسى.
