5-كە كوبەيتۋ جانە ءبولۋ
ماتەماتيكا (3 – سىنىپ)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: 5 - كە كوبەيتۋ جانە ءبولۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا 5 - كە كوبەيتۋ جانە بولۋگە بايلانىستى ەسەپتەۋلەردى
مەڭگەرتۋ. وقۋشىلاردىڭ كەستەلىك كوبەيتۋ جانە بولۋگە بايلانىستى بىلىمدەرىن
تولىقتىرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىعى: تانىمدىق قابىلەتتەرىن، ويلاۋىن، زەيىنىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىگى: وقۋشىلاردى وزگەنى تىڭداپ، ءوز ويىن ەركىن ايتۋعا باۋلۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تاپسىرمالار، ەسەپ شارتىنا ساي سۋرەتتەر، «التىن قاقپا»، «ءبىلىم كىلتى»، ۇلگەرىمى تومەن وقۋشىلارعا كەسپە قاعازدار، لوگيكالىق تاپسىرما، باعالاۋ كارتاسى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ەرتەگى – ويىن ساباق «ماتەماتيكا ەلىنە ساياحات»
ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىمدى جەتىلدىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، ماشىقتىق جۇمىس، كورنەكىلىك.
ساباقتىڭ قۇرال - جابدىعى: ينتەراكتيتى تاقتا، باعالاۋ جەتونى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ءانۇران.
ا. وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، قۇرال - جابدىعىن، دايىنداتىپ تەكسەرۋ.
2. وتكەنگە شولۋ.
ا). ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
مىسال 4.
9*5=45
45: 5=9
45: 9=5
5*9=45
5*8=40
40: 5 - 8
40: 8=5
8*5=40
ءا). سايىس «دودا»
بالالار بۇگىنگى ساباقتى سەندەرمەن ءبىلىم «دوداسىنا» تۇسەمىز.
بالالار «دودا» دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟ دۇرىس «دودا» دەگەنىمىز جارىس، سايىس دەگەن ءسوز.
وقۋشىلار بەرىلگەن كەستە بويىنشا سانداردىڭ ورنالاسۋ رەتىن ايتادى دا، سول ساننىڭ ارتىنداعى مىسالداردى شەشەدى.
تاپسىرمالارى:
3*5=15
7*2=14
12: 2=6
9*2=18
30: 3=10
27: 3=9
4*3=2
8*4=32
20: 4=5
وتە جاقسى بالالار. كوبەيتۋ مەن ءبولۋدى جاقسى مەڭگەرىپپىز. جارايسىڭدار.
3. جاڭا ءبىلىمدى يگەرتۋ
1. اڭگىمەلەسۋ.
«عىلىمدار پاتشالىعىندا» الەمدى تاڭقالدىرعان ساراي بار. وندا اقىلدى ءارى بىلگىر ماتەماتيكا تۇرادى. ماتەماتيكا ءوز سارايىنا جالقاۋلار مەن تۇك بىلمەيتىندەردى كىرگىزبەيدى ەكەن. ال قابىلەتىن دالەلدەگەن وقۋشىعا سىيى دا بار ەكەن.
الدىمەن ءبىلىمىمىزدى كەڭەيتىپ الايىق. 71بەتتەگى 1تاپسىرمانى تۇسىندىرە وتىرىپ، ەسەپتىن شارتىن قۇرۋ، شەشەۋىن تابۋ، جاۋابىن جازۋ.
ش - تى:
ءار قوراپتا - 10ويىنشىق
5 قوراپتا -؟
ساتىپ الىندى - 25 ويىنشىق.
شەشۋى:(10*5) +25=75(و)
جاۋابى: بارلىعى 75 ويىنشىق ساتىپ الىندى.
سۇراق: ەسەپ نەشە امالمەن شىعارىلدى؟ نەلىكتەن؟
داپتەرمەن جۇمىس. ەسەپتى جازىپ الۋ.
2. بالالار ماتەماتيكا پاتشالىعىنا ەنۋ ءۇشىن الدىمەن « تاس قاقپانى» اشۋ كەرەك. ول ءۇشىن جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك. ونىڭ شارتى مىناداي.
ال، دوستارىم، كەلىڭدەر،
بىرىڭە ءبىرىڭ ەرىڭدەر.
ءبىلىمىڭدى تەكسەرىپ،
ەسەپ قۇراپ كورىڭدەر.
2. تاپسىرما. (71بەت) كەستەنى پايدالانىپ ەسەپ قۇراستىر جانە ولاردى شىعار.
كەستە. 5مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى.
جاۋابى: 1 - توپ. 5*7=35
2توپ 35: 5=7
3توپ 35: 7=5.
سۇراق: بۇلار ءوزارا كەرى ەسەپتەر بولىپ تابىلا ما؟
ال تاپسىرمانى تۇگەل ورىنداپ بولسا «تاس قاقپانى» اشۋ ءۇشىن
سيقىرلى ءسوزدى ايتامىز:
«اشىل اشىل تاس قاقپا!»
« كوڭىلدى قادام» ويىنى».
قانە ءتارتىپ ساقتايىق،
تەز ەسەپتەن اتتايىق
العا قادام باسقاندا،
باتىلىراق اتتايىق!
3تاپسىرما. كوبەيتىندىنىڭ ج/ە ءبولىندىنىڭ ماندەرىن اۋىزشا ەسەپتەۋ.
5*7=35 35: 5=5 35: 5=7 7*5=35
5*6=30 30: 5=6 30: 6=5 6*5=35
ماتەماتيكلىق ديكتانت.
1 - توپ: 5سم – ءدى 5ەسە ارتتىر. (25)
6سم – ءدى 5 ەسە ارتتىر. (30)
2 - توپ 250سم – ءدى 5 ەسە كەمىت.
300سم – ءدى 5ەسە كەمىت.
3 - توپ 8 سم – ءدى 5ەسە ارتتىر.
9سم – ءدى 5 ەسە ارتتىر.
«كۇمىس قاقاپانى اشۋ ءۇشىن تاپسىرما:
ۇشقىر ويعا سەرىك بولسىن شەبەرلىك
كەزەكتى تانىمدىلىق تاپسىرماعا بەرەلىك.
ارامىزدا تاپقىش دوستار كوپ ەكەن،
سولاردىڭ ەندى جۇمىستارىن كورەلىك.
1 - توپ
5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40، 45، 50 - ساندارىنىڭ ءارقايسىسىن 5ەسە كەمىتۋ.
2 - توپ
5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40، 45، 50 - ساندارىنىڭ ءارقايسىسىن 5ەسە كەمىتۋ.
3 - توپ
ساندى 5 - كە بولگەندە قانداي قالدىقتار قالۋى مۇمكىن؟ مىسال كەلتىر.
«اشىل، اشىل كۇمىس قاقپا»! سيقىرلى ءسوزدى ايتۋ.
كۇمىس قاقپا اشىلادى. ىشىنەن «ەسىڭە ساقتا»! كوز زەردەسىنە ارنالعان جاتتىعۋ ورىندالادى.
فيگۋرالارعا 3سەكۋند قاراپ، قايتا سىزىپ شىعۋ كەرەك.
التىن قاقپانى اشۋ ءۇشىن تاپسىرما.
كوپ بىلەتىن وقۋشى
تاقتا الدىنا كەلەدى.
تەڭدەۋلەردىڭ شەشىمىن
دۇرىس تاۋىپ بەرەدى
التىن قاقپانى اشۋ.
اشىل، اشىل، التىن قاقپام!
مۋزىكا ويناپ قاقپا اشىلادى.
«التىن قاقپانىڭ» ىشىندەگى «التىن ساندىقتى اشۋ ءۇشىن لوگيكالىق تاپسىرما ورىنداۋ.
10 تاياقشادان سۋرەتتەگىدەي كىلت قۇراستىرىلعان. 4تاياقشانى قوزعاۋ ارقىلى ءۇش شارشى شىعار.
لوگيكالىق تاپسىرمانى شاپشاڭ ورىنداعان وقۋشى جەڭىمپاز بولادى.
4. قورىتىندى. نە ءوتىلدى؟ نە ۇيرەندىك؟
جەڭىمپاز وقۋشى «ماتەماتيكا» پاتشالىعىندا ەركىن ءجۇرىپ تانىسۋ ءۇشىن «التىن ساندىقتان» «التىن كىلتتى» سىيعا الادى.
5. باعالاۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما
ساباقتىڭ تاقىرىبى: 5 - كە كوبەيتۋ جانە ءبولۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا 5 - كە كوبەيتۋ جانە بولۋگە بايلانىستى ەسەپتەۋلەردى
مەڭگەرتۋ. وقۋشىلاردىڭ كەستەلىك كوبەيتۋ جانە بولۋگە بايلانىستى بىلىمدەرىن
تولىقتىرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىعى: تانىمدىق قابىلەتتەرىن، ويلاۋىن، زەيىنىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىگى: وقۋشىلاردى وزگەنى تىڭداپ، ءوز ويىن ەركىن ايتۋعا باۋلۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تاپسىرمالار، ەسەپ شارتىنا ساي سۋرەتتەر، «التىن قاقپا»، «ءبىلىم كىلتى»، ۇلگەرىمى تومەن وقۋشىلارعا كەسپە قاعازدار، لوگيكالىق تاپسىرما، باعالاۋ كارتاسى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ەرتەگى – ويىن ساباق «ماتەماتيكا ەلىنە ساياحات»
ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىمدى جەتىلدىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، ماشىقتىق جۇمىس، كورنەكىلىك.
ساباقتىڭ قۇرال - جابدىعى: ينتەراكتيتى تاقتا، باعالاۋ جەتونى.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ءانۇران.
ا. وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، قۇرال - جابدىعىن، دايىنداتىپ تەكسەرۋ.
2. وتكەنگە شولۋ.
ا). ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
مىسال 4.
9*5=45
45: 5=9
45: 9=5
5*9=45
5*8=40
40: 5 - 8
40: 8=5
8*5=40
ءا). سايىس «دودا»
بالالار بۇگىنگى ساباقتى سەندەرمەن ءبىلىم «دوداسىنا» تۇسەمىز.
بالالار «دودا» دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟ دۇرىس «دودا» دەگەنىمىز جارىس، سايىس دەگەن ءسوز.
وقۋشىلار بەرىلگەن كەستە بويىنشا سانداردىڭ ورنالاسۋ رەتىن ايتادى دا، سول ساننىڭ ارتىنداعى مىسالداردى شەشەدى.
تاپسىرمالارى:
3*5=15
7*2=14
12: 2=6
9*2=18
30: 3=10
27: 3=9
4*3=2
8*4=32
20: 4=5
وتە جاقسى بالالار. كوبەيتۋ مەن ءبولۋدى جاقسى مەڭگەرىپپىز. جارايسىڭدار.
3. جاڭا ءبىلىمدى يگەرتۋ
1. اڭگىمەلەسۋ.
«عىلىمدار پاتشالىعىندا» الەمدى تاڭقالدىرعان ساراي بار. وندا اقىلدى ءارى بىلگىر ماتەماتيكا تۇرادى. ماتەماتيكا ءوز سارايىنا جالقاۋلار مەن تۇك بىلمەيتىندەردى كىرگىزبەيدى ەكەن. ال قابىلەتىن دالەلدەگەن وقۋشىعا سىيى دا بار ەكەن.
الدىمەن ءبىلىمىمىزدى كەڭەيتىپ الايىق. 71بەتتەگى 1تاپسىرمانى تۇسىندىرە وتىرىپ، ەسەپتىن شارتىن قۇرۋ، شەشەۋىن تابۋ، جاۋابىن جازۋ.
ش - تى:
ءار قوراپتا - 10ويىنشىق
5 قوراپتا -؟
ساتىپ الىندى - 25 ويىنشىق.
شەشۋى:(10*5) +25=75(و)
جاۋابى: بارلىعى 75 ويىنشىق ساتىپ الىندى.
سۇراق: ەسەپ نەشە امالمەن شىعارىلدى؟ نەلىكتەن؟
داپتەرمەن جۇمىس. ەسەپتى جازىپ الۋ.
2. بالالار ماتەماتيكا پاتشالىعىنا ەنۋ ءۇشىن الدىمەن « تاس قاقپانى» اشۋ كەرەك. ول ءۇشىن جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك. ونىڭ شارتى مىناداي.
ال، دوستارىم، كەلىڭدەر،
بىرىڭە ءبىرىڭ ەرىڭدەر.
ءبىلىمىڭدى تەكسەرىپ،
ەسەپ قۇراپ كورىڭدەر.
2. تاپسىرما. (71بەت) كەستەنى پايدالانىپ ەسەپ قۇراستىر جانە ولاردى شىعار.
كەستە. 5مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى.
جاۋابى: 1 - توپ. 5*7=35
2توپ 35: 5=7
3توپ 35: 7=5.
سۇراق: بۇلار ءوزارا كەرى ەسەپتەر بولىپ تابىلا ما؟
ال تاپسىرمانى تۇگەل ورىنداپ بولسا «تاس قاقپانى» اشۋ ءۇشىن
سيقىرلى ءسوزدى ايتامىز:
«اشىل اشىل تاس قاقپا!»
« كوڭىلدى قادام» ويىنى».
قانە ءتارتىپ ساقتايىق،
تەز ەسەپتەن اتتايىق
العا قادام باسقاندا،
باتىلىراق اتتايىق!
3تاپسىرما. كوبەيتىندىنىڭ ج/ە ءبولىندىنىڭ ماندەرىن اۋىزشا ەسەپتەۋ.
5*7=35 35: 5=5 35: 5=7 7*5=35
5*6=30 30: 5=6 30: 6=5 6*5=35
ماتەماتيكلىق ديكتانت.
1 - توپ: 5سم – ءدى 5ەسە ارتتىر. (25)
6سم – ءدى 5 ەسە ارتتىر. (30)
2 - توپ 250سم – ءدى 5 ەسە كەمىت.
300سم – ءدى 5ەسە كەمىت.
3 - توپ 8 سم – ءدى 5ەسە ارتتىر.
9سم – ءدى 5 ەسە ارتتىر.
«كۇمىس قاقاپانى اشۋ ءۇشىن تاپسىرما:
ۇشقىر ويعا سەرىك بولسىن شەبەرلىك
كەزەكتى تانىمدىلىق تاپسىرماعا بەرەلىك.
ارامىزدا تاپقىش دوستار كوپ ەكەن،
سولاردىڭ ەندى جۇمىستارىن كورەلىك.
1 - توپ
5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40، 45، 50 - ساندارىنىڭ ءارقايسىسىن 5ەسە كەمىتۋ.
2 - توپ
5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40، 45، 50 - ساندارىنىڭ ءارقايسىسىن 5ەسە كەمىتۋ.
3 - توپ
ساندى 5 - كە بولگەندە قانداي قالدىقتار قالۋى مۇمكىن؟ مىسال كەلتىر.
«اشىل، اشىل كۇمىس قاقپا»! سيقىرلى ءسوزدى ايتۋ.
كۇمىس قاقپا اشىلادى. ىشىنەن «ەسىڭە ساقتا»! كوز زەردەسىنە ارنالعان جاتتىعۋ ورىندالادى.
فيگۋرالارعا 3سەكۋند قاراپ، قايتا سىزىپ شىعۋ كەرەك.
التىن قاقپانى اشۋ ءۇشىن تاپسىرما.
كوپ بىلەتىن وقۋشى
تاقتا الدىنا كەلەدى.
تەڭدەۋلەردىڭ شەشىمىن
دۇرىس تاۋىپ بەرەدى
التىن قاقپانى اشۋ.
اشىل، اشىل، التىن قاقپام!
مۋزىكا ويناپ قاقپا اشىلادى.
«التىن قاقپانىڭ» ىشىندەگى «التىن ساندىقتى اشۋ ءۇشىن لوگيكالىق تاپسىرما ورىنداۋ.
10 تاياقشادان سۋرەتتەگىدەي كىلت قۇراستىرىلعان. 4تاياقشانى قوزعاۋ ارقىلى ءۇش شارشى شىعار.
لوگيكالىق تاپسىرمانى شاپشاڭ ورىنداعان وقۋشى جەڭىمپاز بولادى.
4. قورىتىندى. نە ءوتىلدى؟ نە ۇيرەندىك؟
جەڭىمپاز وقۋشى «ماتەماتيكا» پاتشالىعىندا ەركىن ءجۇرىپ تانىسۋ ءۇشىن «التىن ساندىقتان» «التىن كىلتتى» سىيعا الادى.
5. باعالاۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
توپتاماداعى ساباقتار ءتىزىمى:1. ورنەكتەردى تۇرلەندىرۋدە نەگىزگى تريگونومەتريالىق تەپە-تەڭدىكتەردى قولدانۋ2. كورسەتكىشتىك تەڭدەۋلەر جانە تەڭدەۋلەر جۇيەسىن شەشۋگە ەسەپتەر شىعارتۋ3. كەلتىرۋ فورمۋلالارى...
